PASY
1. ZALETY I WADY PRZEKŁADNI PASOWYCH.
ZALETY:
- występowanie poślizgu pasa w przypadku chwilowych przeciążeń, co zabezpiecza przed zniszczeniem zarówno przekładni, jak i innych elementów urządzenia (np. silnika, elektrycznego),
- możliwość tłumienia drgań i uderzeń,
- stosunkowo duża dowolność rozstawienia kół pasowych i osi wałów, a przy pasach płaskich półskrzyżowanych - również możliwość przenoszenia mocy przy kątowym ustawieniu osi wałów,
- możliwość przekazywania ruchu na duże odległości (przy pasach - nawet do 15 m),
- możliwość przekazywania ruchu na kilka kół, a przy pasach klinowych - przy pionowych osiach kół,
- możliwość wyłączenia napędu i zmiany kierunku ruchu (przy pasach płaskich),
- możliwość uzyskania zmiennych przełożeń, zarówno stopniowe), jak i w sposób płynny (wariatory),
- cicha praca,
- prosta i tania konstrukcja przekładni, łatwa obsługa.
WADY:
- wahania wartości przełożenia wskutek poślizgu pasa,
- wymagane napięcie pasa, co powoduje, duże naciski na wały i łożyska,
- powstawanie trwałych odkształceń w pasach (wyciąganie pasów), co powoduje konieczność regulacji napięcia pasa oraz jego zużycie,
- wrażliwość większości materiałów pasów na wpływ różnych czynników np. smarów, chemikaliów, wilgotności itd.,
- duże wymiary przekładni w porównaniu z przekładniami zębatymi.
2. SIŁA UŻYTECZNA I MOC UŻYTECZNA W PRZEKŁADNI PASOWEJ.
Siła użyteczna równa jest napięciu użytecznemu Fu które jest różnicą napięć F1 i F2. (Fu=F1-F2=F)
Napięcie użyteczne stanowi siłę obwodową F, według której określa się moment obrotowy, przenoszony przez pas.
Moc użyteczna: przenoszoną moc oblicza się z zależności: a moc obliczeniową (z uwzględnieniem strat energii i przeciążenia) równą mocy silnika ze wzoru:
gdzie: (ni) – sprawność przekładni pasowej.
3. SIŁY W CIĘGNACH I SIŁA WYPADKOWA (WZÓR EULERA).(NAPIECIE W PASACH)
Podstawą do obliczania napędów cięgnowych jest wzór Eulera, określający stosunek napięć w cięgnie czynnym i biernym
F1 = F2·eam
w którym:
e - podstawa logarytmu naturalnego,
h - współczynnik tarcia między pasem i kołem,
a - kąt opasania dla koła mniejszego (w radianach).
Siły w cięgnach: obrotowe, rozciągające, zginające, bezwładności.
4. POZORNY WSPÓŁCZYNNIK TARCIA W PRZEKŁADNI Z PASEM KLINOWYM.
- Zamiast współczynnika tarcia m, wprowadza się do wzorów pozorny współczynnik tarcia m’, ze względu na klinowy kształt pasa (b - kąt zarysu rowka na kole, b = 40°)
ŁOŻYSKA TOCZNE
5. ZALETY I WADY ŁOŻYSK TOCZNYCH
Zalety łożysk tocznych:
-Mały współczynnik oporów ruchu w fazie rozruchu
- Mały wpływ prędkości obrotowej na opory ruchu
- Duża nośność i sztywność w odniesieniu do jednostki szerokości łożyska
- Dobre osiowanie wału względem obudowy
- Poprawna praca bez dodatkowych wkładów smarowania
- Prosty montaż i demontaż
- Małe gabaryty
- Natychmiastowa zdolność do pracy bez okresu docierania
Wady łożysk tocznych:
- nie tłumią drgań i przenoszą je na korpus maszyny i z korpusu na wał;
- stosunkowo mała wyporność na wstrząsy i obciążenia dynamiczne
- ograniczone możliwości stosowania dla dużych prędkości obrotowych
- skłonność do wibracji i hałasu
6. BUDOWA I RODZAJE ŁOŻYSK TOCZNYCH.
Budowa:
1 - pierścień wewnętrzny
2 - pierścień zewnętrzny
3 - części toczne
4 - koszyk
5 - bieżnie główne
6 - bieżnie pomocnicze
Klasyfikacja łożysk
- wg kształtu części tocznych:
- kulkowe - walcowe; - igiełkowe; -stożkowe -- -- baryłkowe;
- wg normalnego kąta działania łożysk – zawiera się między prostą łączącą punkty styku bieżni z kulkami w nieobciążonym łożysku a płaszczyzną prostopadłą do osi łożyska;
- poprzeczne
- wzdłużne
- wg możliwości wzajemnego wychylenia się pierścieni:
- łożyska zwykłe – wymagają zachowania z odpowiednią dokładnością współosiowości wału i oprawy;
- łożyska wahliwe – pozwalają na stałą lub zmienną w czasie nie współosiowość
wału i oprawy;
- łożyska samonośne (samonastawne) – pozwalają na pracę przy stałej, dużej nie współosiowości
7. NOSNOSC RUCHOWA, NOSNOSC SPOCZYNKOWA, TRWALOSC NOMINALNA
- nośność ruchowa C – obciążenie, przy którym łożysko osiągnie nominalną trwałość 1 miliona obrotów:
ł. poprzeczne – obciążenie działające w płaszczyźnie prostopadłej do osi łożyska;
ł. wzdłużne – obciążenie działające w płaszczyźnie równoległej do osi łożyska;
- nośność spoczynkowa C0 – wielkość obciążenia pod działaniem którego całkowite, trwałe odkształcenie części tocznych i bieżni w miejscu najbardziej obciążonym wymości: 0,0001 średnicy części tocznej
- trwałość nominalna jest to taka trwałość, którą osiągnie lub przekroczy 90% pewnej dużej ilości jednakowych łożysk.. Wymagana nominalna trwałość zależy od rodzaju urządzenia, jego żywotności i wymaganej niezawodności pracy
- równanie trwałości (w mln obrotów):
P – obciążenie zastępcze ruchowe; C – nośność ruchowa; p = 3 (dla łożysk kulkowych), p=10/3 (dla łożysk wałeczkowych); L10 – nominalna trwałość w mln obrotów;
- równanie trwałości (w godzinach pracy):
n – prędkość obrotowa [obr/min]
9. OBCIAZENIA ZASTEPCZE ŁOŻYSKA, RUCHOWE I SPOCZYNKOWE(WZOR)
Obciążenie zastępcze łożyska wyraża się wzorem:
Q = (R + m ·A) · K1 · K2 · K3 · K4 ......
R – obciążenie promieniowe
A – składowa osiowa
m – współczynnik zmiany obciążenia osiowego na równoważne mu obciążenie promieniowe
K1 K2 K3........... – współczynniki zwiększające
K1 – zależy od tego który pierścień łożyska się obraca
K2 – współczynnik temperaturowy
K3 - współczynnik przeciążeń
K4 – współczynnik warunków atmosferycznych
Obciążenie zastępcze ruchowe łożyska
Fr – skł. poprzeczna obciążenia [N];
Fa – skł. wzdłużna obciążenia;
X – współ. Przeliczeniowy obciążenia poprzecznego
Y – współ. Przeliczeniowy obciążenia wzdłużnego
Obciążenie zastępcze spoczynkowe łożyska:
10. TRWAŁOŚĆ EFEKTYWNA
fd – współczynnik obciążenia dynamicznego( z tablic)
ft – współczynnik wpływu temperatury
a1 – współczynnik niezawodności
a2 – współczynnik materiałowy
a3 - współczynnik warunków pracy
Ce – ruchowa nośność efektywna w temp pracy
Pe – obciążenie zastępcze efektywne
ŚRUBY
Śruba jest łącznikiem w połączeniach śrubowych. Śruba składa się z łba oraz trzonu. Na części lub całej długości trzonu śruby nacięty jest gwint. Łeb śruby, który umożliwia uchwycenie jej w czasie montażu, może mieć różny kształt. Do typowych kształtów łbów śruby należą:
a) sześciokątny b) czworokątny
c) wieńcowy d) młoteczkowy
e) walcowy z gniazdem sześciokątnym
f) oczkowy
12. RODZAJE GWINTOW (PODZIAŁKA ZARYSU, SKOK GWINTU)
Rodzaje gwintu:
- zwykłe grubo zwojowe i drobnozwojowe
- prawe i lewe
- jednokrotne i wielokrotne
Zarysy gwintu:
trójkątny, trapezowy symetryczny, trapezowy niesymetryczny, prostokątny, okrągły,
zewnętrzny – mierzony na zewnątrz walca,
wewnętrzny – mierzony wewnątrz otworu.
Podziałka zwoju gwintowego hz – odległość sąsiednich występów, mierzona na zarysie wzdłuż osi: h = hz gwint jednokrotny
h – z*hz gwint wielokrotny
Skok gwintu P: odległość pomiędzy wierzchołkami gwintu w przekroju wzdłużnym śruby lub nakrętki.
- d – średnica gwintu śruby
- D – średnica dna wrębu nakrętki
- d1 – średnica rdzenia śruby
- D1 – średnica otworu nakrętki
- d2 – średnica podziałowa śruby
- D2 – średnica podziałowa nakrętki
- P – podziałka gwintu
- Pn – skok gwintu ( w gwintach wielokątnych Pn=P*n, n – krotność gwintu)
- a - kąt gwintu mierzony między blokami zarysu
- g - wznos gwintu, równy wznosowi linii śrubowej obliczany na średnicy podziałowej wg zależności:
14. SILY DZIALAJACE PRZY ZAKRECANIU I LUZOWANIU POLACZENIA GWINTOWEGO( GRAFICZNIE I LICZBOWO)
we wzorze: „+” to zakręcanie -„odkręcanie, - pozorny kąt tarcia, - pozorny współczynnik tarcia z powodu pochylenia powierzchni gwintu
Przy opuszczaniu ciężaru jest potrzebna mała siła F, zabezpieczająca przed samoczynnym zsuwaniem się ciężaru przy gwint będzie samohamowalny.
Warunek samohamowności:
tgg - tangens średnicy kąta pochylenia gwintu; r - kąt tarcia, (r = arctgm, m = tgg)
16. SPRAWNOSC POLACZEN GWINTOWYCH
Sprawność połączenia gwintowego:
Lu – praca użyteczna; Lw – praca włożona
SPOINY
17. OBLICZENIA NAPRĘŻEŃ DOPUSZCZALNYCH DLA SPOIN (NAPRĘŻENIA K’ ).
W obliczeniach połączeń spawanych przyjmuje się równomierny rozkład naprężeń w całym przekroju spoiny.
k’ – naprężenia dopuszczalne spoiny
k’=s*so*kr
kr – naprężenia dopuszczalne dla materiału części łączonych
s- współczynnik statycznej wytrzymałości spoiny zależny od rodzaju obciążenia
so- współczynnik jakości spoiny
Re – granica plastyczności
Xe – współczynnik bezpieczeństwa przyjmowany w zależności od granicy7 plastyczności
19. PROSTE PRZYPADKI SPRAWDZANIA WYTRZYMAŁOŚCIOWEGO SPOIN.
-rozciąganie-ściskane(czołowa)
-ścinanie(pachwinowa, otworowa)
-zginanie(czołowa, pachwinowa)
-skręcanie(pachwinowa ,czołowa)
-obciążenie siłą poprzeczną i momentem gnącym(pachwinowa)
- obciążenie siłą poprzeczną i momentem gnącym i skręcającym(pachwinowa)
ŁOŻYSKA ŚLIZGOWE
20. JAKIE WARUNKI POWINNY BYĆ SPEŁNIONE, ABY W ŁOŻYSKACH PANOWAŁO TARCIE PŁYNNE?
Uzyskanie tarcia płynnego jest możliwe, gdy ciśnienie smaru w szczelinie jest większe niż naciski jednostkowe czopa na panewkę. Ciśnienie to powstaje wówczas, gdy zostaną spełnione cztery podstawowe warunki:
- istnieje odpowiednio duża prędkość poślizgu (różnica prędkości pomiędzy powierzchniami trącymi)
-środek smarujący ma odpowiednio dobraną lepkość
- istnieje zwężająca się szczelina (luz konstrukcyjny) pomiędzy powierzchniami ślizgowymi elementów łożyska, niezbędna do utworzenia klina smarownego
- istnieje obciążenie prostopadłe do powierzchni ślizgowych mniejsze od nośności hydrodynamicznej smaru.
21. RODZAJE ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH.
Zależnie od kierunku obciążeń rozróżniamy:
- łożyska ślizgowe poprzeczne
- łożyska ślizgowe wzdłużne
- łożyska ślizgowe poprzeczno-wzdłużne.
W zależności od sposobu podawania smaru rozróżnia się łożyska:
- samosmarujące, niewymagające w całym okresie swojego użytkowania wymiany i dostarczania smaru, wykonywane z materiałów porowatych nasyconych smarem, który jest wyciskany z porów w trakcie eksploatacji i wypełnia szczelinę smarną;
- hydrostatyczne (aerostatyczne), w których warstwa nośna smaru (gazu) jest podawana pod ciśnieniem;
- hydrodynamiczne (aerodynamiczne), w których warstwa nośna smaru (gazu) powstaje na skutek ruchu obrotowego czopa względem panwi i wzajemnego poślizgu między ich powierzchniami ślizgowymi.
22. ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA OPORÓW W ŁOŻYSKU (WSPÓŁCZYNNIK TARCIA) OD LICZBY HERSEYA.
WAŁY I OSIE
23. CO TO JEST WAŁ I OŚ.
...
sereczek23