Ikonostas

Dodaj do notesu

Historia sztuki, Europa, Rosja, Średniowiecze

Ikonostas (z języka greckiego i rosyjskiego), ozdobna przegroda pokryta ikonami, oddzielająca nawę od części ołtarzowej w świątyniach wschodniego chrześcijaństwa.

Ikonostas miał 3 drzwi: tzw. carskie wrota (środkowe), którymi mógł wchodzić jedynie kapłan, i 2 bocznych (diakońskie). Ikonostas wywodzi się z balustrady oddzielającej nawę od prezbiterium, a ukształtował się w XIV-XV w. na Rusi i upowszechnił się w kręgu kultury bizantyńskiej.

Zobacz również: Kościoły wschodnie

Inne na ten temat: Deesis, Bizantyjska sztuka, Carskie wrota, Nowosielski Jerzy, Cerkiew, Teofan Grek, więcej »

Apsyda

Dodaj do notesu

Architektura

Apsyda, absyda (z greckiego i łacińskiego apsis - "łuk", "sklepienie"), w architekturze kościelnej (od schyłku antyku po XX w.) pomieszczenie na planie półkola, trapezu, wieloboku itp., zamykające prezbiterium, nawę główną lub nawy boczne (nawa), o wysokości i szerokości równej im lub mniejszej, wyodrębnione z bryły budynku lub też w nią wtopione.

Apsyda pojawiła się w starożytnym Rzymie, skąd przejęła ją architektura chrześcijańska. Szczególnie bogaty system apsyd wytworzyła architektura romańska, gdzie z dużej apsydy często wyrastały małe, zwane apsydiolami. W apsydach umieszczano ołtarze.

Zobacz również: Rzymu starożytnego sztuka, Romańska sztuka

Inne na ten temat: Architektura w Polsce, Diakonikon, Clairvaux,

Nimb

Dodaj do notesu

Historia sztuki

Nimb, (z języka łacińskiego nimbus - chmura) świetlista otoczka wokół głów istot boskich i świętych w ich przedstawieniach plastycznych. Aureola odzwierciedlająca emanowane przez owe istoty światło duchowe. W sztuce późnego cesarstwa rzymskiego nimb towarzyszył wizerunkom cesarzy i konsulów, od IV w. z nimbem ukazywany jest Chrystus (Jezus), a od VI w. Madonna (Maria), apostołowie i inni święci.

Inne na ten temat: Bizantyjska sztuka, Aureola, więcej »

Ikonoklazm

Dodaj do notesu

Religioznawstwo, Średniowiecze

Ikonoklazm, obrazoburstwo, ruch religijny skierowany przeciwko sztuce przedstawiającej (głównie Jezusa Chrystusa i świętych), mogącej wg inicjatorów wywołać objawy bałwochwalstwa. Najsilniej rozwinął się w Bizancjum w VIII i IX w. od wprowadzenia w 730 zakazu kultu ikon. Zakończony w 843.