TECHNOLOGIA POSTACI LEKU (ROK IV)
LEKI POZAJELITOWE (Medicamenti per uso parenterale)
Jałowe preparaty przeznaczone do podania pozajelitowego, tj. wprost do tkanki, z pominięciem przewodu pokarmowego.
- iniectabilia – do wstrzykiwań (roztwory, zawiesiny, emulsje o/w);
- infudiabili – do wlewów kroplowych (i.v., roztwory wodne, emulsje o/w)
Leki do wstrzykiwań:
- jałowe roztwory, zawiesiny, emulsje o/w jednej lub kilku substancji do podania pozajelitowego
- występują jako preparaty gotowe, w postaci proszku lub liofilizowanej substancji z dołączonym rozpuszczalnikiem do sporządzania r-ru bezpośrednio przed wstrzyknięciem
Zastosowanie iniekcji:
- natychmiastowe działanie w nagłych przypadkach (np. Inj. Adrenalini h/ch 0,1% do mięśnia sercowego),
- szybki skutek terapeutyczny,
- utrata przytomności lub inne przyczyny uniemożliwiające podanie doustne,
- nietrwałość substancji leczniczej w przewodzie pokarmowym lub słabe jej wchłanianie po podaniu inną drogą np. insulina, heparyna;
- nietolerancja przez chorego leku podanego doustnie,
- w celu osiągnięcia spowolnionego, przedłużonego czasu działania leku (nawet do kilku lat)
- specjalne zabiegi (np. obliteracja naczyń żylnych)
- znieczulenie miejscowe lub ogólne,
- rentgenodiagnostyka i inne cele diagnostyczne
Wymagania:
- jałowe,
- apirogenne,
- pozbawione zanieczyszczeń nierozpuszczalnych
- w miarę możliwości: izohydryczne z osoczem krwi - 7,34 - 7,45
bezwzględnie wstrzyknięcia dordzeniowe
izoosmotyczne z surowicą krwi (280-320 mOsm/l)
Izoosmotyczność:
- do korekcji ciśnienia osmotycznego: glukoza, NaCl, mannitol, sorbitol (w dordzeniowych glukoza)
- silnie hiperosmotyczne np. Pyralgini iniectio 0,5 g/ml – 2644 mOsm/l
- hipoosmotyczne np. Procaini h/ch iniectio 10 i 20 mg/ml – 66 mOsm/l, powoduje hemolizę płytek krwi – korekta ciśnienia
- izoosmotyczne np. Furosemid 20 mg/2 ml, 306 mOsm/l, dodatek NaCl
Drogi podania:
- wstrzyknięcia doskórne, śródskórne (I. intracutanea, intradermica) – i.c.
wodne roztwory lub zawiesiny,
objętość 0,1 – 0,2 ml
najczęściej w testach diagnostycznych
- w. podskórne (I. subcutanea) – s.c.
wodne roztwory lub zawiesiny;
objętość 1,5 ml;
mogą być bolesne (gdy kwaśny, zasadowy lub hipoosmotyczny), tkanka podskórna ma dużo zakończeń nerwowych;
- w. domięśniowe (i. intramuscularis) – i.m.
roztwory lub zawiesiny wodne i olejowe,
5 ml,
izohydryczne, izoosmotyczne lub słabo hiperosmotyczne, aby wzrastało przenikanie leku do tkanek
mniejsze unerwienie tkanki mięsniowej
- w. dożylne (intravenosa) – i.v.
wyłącznie roztwory wodne lub emulsje o/w
nie można zawiesin i roztworów olejowych à zatory à śmierć
izoosmotyczne
mogą być bolesne gdy roztwór kwaśny, zasadowy lub hipoosmotyczny
- w. dotętniczne (I. intraarterialis) – i.a.
roztwory wodne
nie może być konserwantów
- w. dosercowe (I. intracardialis)
do mięśnia lub komory
w nagłych przypadkach
bez konserwantów
- w. dordzeniowe (i. intralumbalis)
izoosmotyczne (glukoza a nie NaCl) lub słabe hiperosmotyczne aby wzrosło przenikanie leku do tkanek
izohydryczne
20 ml
- w. dostawowe, śródstawowe (I. intraarticularis)
roztwory wodne lub zawiesiny do mazi w jamie stawowej
- w. dootrzewnowe i do niektórych narządów wewn (wątroba, nerki, pęcherz)
w leczeniu nowotworów, obrzęków, w diagnostyce (środki cieniujące)
- w. do oka (I. ophthalmica)
roztwory wodne lub zawiesiny
1 ml
dospojówkowo
dokomorowo
pozagałkowe
- w. do komór mózgowych (I. intracisternalis)
- do jamy opłucnej (I. intrapleuralis)
- śródnerwowe (I. intraneuralis)
Zawiesiny i roztwory olejowe nie mogą być stosowane donaczyniowo, dordzeniowo i dosercowo
Postacie leków do wstrzyknięć:
- roztwory
- substancje suche (proszek lub liofilizat z dołączonym rozpuszczalnikiem lub medium)
- emulsje (mikroemulsje)
- roztwory olejowe
- zawiesiny
- mikrosfery przedłużone działanie
- implanty
- wodne, wodno – organiczne, olejowe
- rozpuszczalnik: Aqua pro iniectione
- bardzo szybkie wchłanianie substancji leczniczej
- dyspersja:
molekularna (izoosmotyczny roztwór NaCl, glukozy),
koloidalna (roztwór deskstranu, zmodyfikowanej żelatyny, wyciągi z gruczołów i narządów zwierzęcych)
- jałowe substancje lecznicze do przygotowywania roztworu lub zawiesiny bezpośrednio przed wstrzyknięciem
- stosowane substancje lecznicze są w środowisku wodnym bardzo nietrwałe
Cocarboxylasum 50 mg (difosforan tiaminy)
Serfil A (antybiotyk z grupy cefalosporyn)
Syntarpen (antybiotyk z grupy penicylin półsyntetycznych)
- do sporządzania roztworów do wstrzykiwań
- zawierają jednorazową terapeutyczną dawkę lek + substancje pomocnicze ułatwiające rozpuszczenie, umieszczone w jałowym pojemniku
- tabletki do implantacji – postać o przedłużonym działaniu
Substancje pomocnicze:
- Rozpuszczalniki
- Solubilizatory
- Przeciwutleniacze
- Bufory
- Substancje przeciwbakteryjne
- Substancje stosowane do doprowadzenia do izoosmotyczności
Rozpuszczalniki:
1) Aqua pro iniectione (A. iniectabilis, A. ad iniectabilia)
- metoda destylacji
- podczas produkcji i przechowywania należy zapewnić odpowiednie warunki aby nie dopuścić do wzrostu drobnoustrojów (70 – 80 oC)
- jałowa
- wolna od zanieczyszczeń mechanicznych
- apirogenna
- czysta chemicznie
- bez konserwantów
2) Oleum pro iniectione
- arachidowy, sojowy, słonecznikowy, bawełniany, rącznikowy, oliwkowy, sezamowy
- jałowe, specjalnie oczyszczone
- mała liczba kwasowa (≤ 0,2), mała liczba nadtlenkowa (≤1)
3) Miglyole (nasycone, półsyntetyczne triglicerydy nierozgałęzionych kwasów tłuszczowych C8 – C12)
- zmniejszona lepkość, większa trwałość chemiczna na termiczne warunki wyjaławiania
- rozpuszczalnik dla witamin, hormonów steroidowych
4) Rozpuszczalniki hydrofilowe w połączeniu z wodą
Etanol (max 250 g/l), glikol propylenowy, PEG (200, 400, 600), glicerol, alkohol benzylowy
Clonazepamum inj. (etanol, glikol propylenowy, alkohol benzylowy)
Kaprogest inj. (olejowy roztwór hydroksyprogesteronu, dodatek alkoholu benzylowego)
- Substancje o niższym potencjale oksydoredukcyjnym niż chronione przez nie substancje lecznicze
- Roztwory wodne: połączenia siarki – siarczyn i wodorosiarczyn sodu, związki z wolną gr. SH (cysteina), kwas askorbowy
- Roztwory olejowe: tokoferole
Łatwo utleniają się : wit. C, epinefryna, norepinefryna, morfina, apomorfina, PAS
Bufory
- Regulacja pH zapobiega wytrącaniu, hydrolizie lub izomeryzacji substancji leczniczej
- Bufor fosforanowy, octanowy, cytrynianowy (boranowych nie stosuje się)
Diphergan (bufor cytrynianowy)
- Umożliwia to także dodatek kwasów lub zasad nieorganicznych lub organicznych HCl, NaOH, CH3COOH,
Np. Furosemidum inj. PH 9,0- 9,8, NaOH
Clonazepamum pH 3,5 – 4,5 kwas octowy
- zabezpieczenie leku przed wtórnym skażeniem i rozwojem drobnoustrojów w czasie stosowania i przechowywania
- FP VI wymaga dodawania konserwantów do leków do wstrzykiwań dozowanych do pojemników wielodawkowych, z wyjątkiem preparatów wykazujących samoistne działanie bakteriobójcze
- liczba dawek nie może być większa niż10
- zawartość powinna być zużyta w ciągu 72 h od pobrania pierwszej dawki
- bez konserwantów powinny być zużyte przez 12 h
Roztwory wodne i olejowe, zawiesiny i suche substancje do wstrzykiwań:
- chlorek benzalkoniowy
- tiomersal
- chlorokrezol
- nipagina M, P (estry metylowy i propylowy kwasu p-OH-benzoesowego)
- alkohol benzylowy
Roztwory olejowe
Chlorobutanol
Chlorokrezol
Nie mogą zawierać środków konserwujących:
- iniekcje podawane jednorazowo w obj > 15 ml
- preparaty podawane dordzeniowo
- preparaty do gałki ocznej w pojemnikach jednodawkowych
Substancje stosowane do doprowadzenia do izotoniczności :
- NaCl – najczęściej
...
topolow