Infekcje u dzieci_v3.pdf

poradnik medyczny

Infekcje u dzieci

RODZAJE I PODŁOŻE INFEKCJI U MAŁEGO

DZIECKA

ryzyko, że dojdzie do uogólnienia zakażenia, a

choroba będzie miała cięższy przebieg i wystąpią

powikłania.

Nie możemy uniknąć kontaktu naszego organi-

zmu z mikroorganizmami. Organizm człowieka

styka się nie tylko z mikroorganizmami chorobo-

twórczymi – z wieloma bakteriami niechorobo-

twórczymi żyje w symbiozie. Są to bakterie żyją-

ce w naszym przewodzie pokarmowym, które są

niezbędne do prawidłowego procesu trawienia i

kształtowania odporności. Bakterie niechorobo-

twórcze kolonizują też nasze drogi oddechowe i

skórę; są naszymi przyjaciółmi chroniącymi przed

bakteriami chorobotwórczymi. Te ostatnie - czyli

nasi wrogowie - atakują nas w chwilach osłabie-

nia; ich obecność w naszym organizmie wywołu-

je infekcję, czyli stan zapalny. Stan zapalny jest z

jednej strony spowodowany przez mikroorgani-

zmy i wydzielane przez nie substancje, a z drugiej

strony jest wynikiem obrony ze strony naszego

organizmu.

O podatności dzieci na zakażenia decyduje wiele

elementów:

- mniejsza niż u dorosłych zdolność do obrony

nieswoistej i swoistej,

- właściwości anatomiczne i izjologiczne układu

oddechowego u dzieci,

- dieta,

- środowisko (rodzina wielodzietna, uczęszcza-

nie do miejsc opieki zbiorowej, warunki socjal-

ne).

Za obronę swoistą, skierowaną przeciwko

określonemu drobnoustrojowi (rzadziej:

całej grupie drobnoustrojów pokrewnych

antygenowo) odpowiada układ immuno-

logiczny , który składa się z narządów: grasicy,

śledziony, węzłów chłonnych, komórek układu

immunologicznego oraz produkowanych przez

nie przeciwciał.

Organizm dziecka jest szczególnie narażony na

zakażenia. Im młodsze dziecko tym większe

Chociaż z chwilą narodzin układ odpornościowy

zawiera wszystkie te elementy, jest jednak nie-

dojrzały.

poradnik medyczny

Infekcje u dzieci

Co prawda, w momencie porodu dziecko ma

dużą pulę odpornościowych przeciwciał mat-

czynych, ale ich poziom stopniowo obniża się w

pierwszych miesiącach życia, co skutkuje większą

podatnością niemowląt na zakażenia. Na szczę-

ście, po urodzeniu następuje gwałtowny wzrost

produkcji własnych przeciwciał przez dziecko.

Jest on stymulowany między innymi szczepie-

niami ochronnymi. Dlatego tak istotne jest prze-

strzeganie kalendarza szczepień obowiązkowych

oraz - w miarę możliwości inansowych - reali-

zowanie programu szczepień zalecanych (czyli w

Polsce pełnopłatnych).

Obronę nieswoistą, czyli nieskierowaną

przeciwko ściśle określonemu drobnoustro-

jowi, tworzą:

- bariera ochronna skóry i błon śluzowych,

- zdolność do odczynu zapalnego,

- zdolność do opsonizacji i następnie fagocytozy,

czyli pochłaniania i rozkładania bakterii chorobo-

twórczych przy udziale enzymów,

- substancje nieswoiste, takie jak np. interferon,

układ dopełniacza oraz lizozym i laktoferryna

(obecne m. in. również w mleku matki).

Podstawą obrony nieswoistej jest bariera ochron-

na skóry i błon śluzowych, czyli:

- zachowanie ciągłości skóry (naruszanej np. po-

przez częste zadrapania u dzieci z atopowym za-

paleniem skóry),

- wydzielanie śliny oraz kwasu solnego w żołąd-

ku,

- prawidłowo funkcjonujący nabłonek śluzowo-

rzęskowy dróg oddechowych oraz odruch kasz-

lu.

Proces dojrzewania układu immunologiczne-

go przebiega u każdego dziecka indywidualnie i

dopiero kiedy dziecko jest w wieku szkolnym,

układ ten osiąga stopień odpowiedzi zbliżony do

tej właściwej dla człowieka dorosłego.

poradnik medyczny

strona 2

Infekcje u dzieci

Im młodsze dziecko, tym mechanizmy obrony

nieswoistej są słabiej wykształcone, a stan zbliżo-

ny do odporności u człowieka dorosłego osiągają

około 2. roku życia dziecka.

Drogi oddechowe małego dziecka są wąskie i

krótkie; przy obrzęku szybko dochodzi do trud-

ności w oddychaniu. U niemowlęcia wystarczy

zatkanie przewodów nosowych poprzez obrzęk

lub wydzielinę, aby wystąpiły kłopoty z karmie-

niem i/lub spaniem albo niepokój. Trąbka Eu-

stachiusza u małych dzieci jest krótka i szeroka,

co stwarza łatwość komunikacji pomiędzy jamą

gardła a uchem środkowym. Jeżeli do tego do-

damy izjologiczny przerost układu chłonnego

pierścienia gardłowego (między innymi prze-

rost trzeciego migdałka), to zrozumiałe się staje,

dlaczego dzieci tak często chorują na zapalenie

uszu. Krótkość dróg oddechowych tłumaczy

też, dlaczego u dziecka infekcja kataralna szybko

przechodzi w zapalenie oskrzeli i płuc.

Niektóre właściwości anatomiczne i izjolo-

giczne małego dziecka, które mają wpływ

na przebieg infekcji:

Skóra noworodka i małego niemowlęcia jest bar-

dzo delikatna. Posiada bardzo cienką warstwę

rogową naskórka. Ma tez słabą zdolność do two-

rzenia miejscowego odczynu zapalnego w miej-

scu wniknięcia bakterii, co oznacza szybkie prze-

nikanie drobnoustrojów do krwi. I tak drobny

proces zapalny, jak np. zanokcica (spowodowana

np. niestarannym lub za pomocą brudnych no-

życzek obcięciem paznokcia) może doprowadzić

do zakażenia krwi.

Noworodek produkuje mniej śliny , co w połą-

czeniu z niedojrzałą odpornością komórkową

skutkuje częstymi nadkażeniami drożdżakowaty-

mi jamy ustnej, potocznie nazywanymi pleśniaw-

kami.

Nadużywanie leków blokujących wydzielanie

kwasu solnego przez błonę śluzową żołądka

sprzyja nadkażeniom pasożytniczym.

Dieta

Niedobory pokarmowe osłabiają odporność,

czego smutnym dowodem jest ciągle wysoka

śmiertelność wśród dzieci w krajach Trzecie-

go Świata z powodu infekcji uważanych za bła-

he, chociaż stanowiących poważny problem

epidemiologiczny, takich jak infekcje przewo-

du pokarmowego spowodowane przez rota-

i adenowirusy (przeciwko rotawirusom dostęp-

ne są szczepionki). Na częstość infekcji, poza

niedoborami kalorycznymi, mogą wpływać tak-

że niedobory mikroelementów, takich jak żelazo

i cynk.

poradnik medyczny

strona 3

Infekcje u dzieci

Niemowlęta karmione sztucznie są bardziej nara-

żone na rozwój zakażeń, szczególnie żołądkowo-

jelitowych, niż dzieci karmione mlekiem matki.

Pokarm kobiecy dostarcza nie tylko składników

pokarmowych, ale również przeciwciał odpor-

nościowych (wydzielnicza immunoglobulina A),

nieswoistych czynników odpornościowych oraz

substancji biidogennych (prebiotyków i probio-

tyków).

pneumoniae i Chlamydia pneumoniae, Legionel-

la), grzyby, pierwotniaki oraz pasożyty. Infekcje

dróg oddechowych wywoływane są przez trzy

pierwsze spośród wymienionych. Przyczyną

zakażenia dróg moczowych są najczęściej bak-

terie typowe i atypowe. Zakażenia przewodu

pokarmowego mogą być powodowane przez

wszystkie wymienione mikroorganizmy. Naj-

częściej zarażamy się nimi poprzez bezpośredni

kontakt z osobą zarażoną lub drogą kropelkową.

Ręce są najczęstszym ogniwem przenoszenia się

zakażenia w przypadku infekcji dróg oddecho-

wych oraz zakażeń przewodu pokarmowego.

Źródłem bakterii atypowych może być woda.

Zanieczyszczony pokarm może być przyczyną

zakażenia bakteryjnego lub pasożytniczego.

Środowisko

Poza tym, w co wyposażyła nas Natura, to bez-

pośrednie środowisko społeczne, a w przypadku

niemowląt i małych dzieci przede wszystkim śro-

dowisko domowe, jest najsilniejszym czynnikiem

kształtującym zdrowie i rozwój. Z uwagi na to,

że problem jest bardzo szeroki, pozostawimy go

do oddzielnego omówienia.

Dlatego szczególnie u dzieci należy dbać o pra-

widłowe zachowania higieniczne.

Czynnikami etiologicznymi infekcji są: wi-

rusy, bakterie, bakterie atypowe (Mycoplasma

poradnik medyczny

strona 4

Infekcje u dzieci

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: