Poradnik ogrodnika.pdf

TRUSKAWKI

Truskawki są niskimi bylinami zielnymi, nadającymi się do uprawy w większości ogrodów,

zarówno w gruncie jak i w pojemnikach. Owoce nadają się do spożycia na surowo, a także są

doskonałe na mrożonki, dżemy i konfitury. Zawierają dużo witamin i minerałów a także pektynę,

rozpuszczalny w wodzie błonnik, obniżający poziom cholesterolu i neutralizujący substancje

toksyczne. Zawarte w nich fitocyny, posiadają bakteriobójcze działanie. Posiadają także

właściwości zasadotwórcze i moczopędne. Liczne zalety truskawek powodują, iż warto spróbować

ich uprawy na działce.

Posadzenie kilku odmian truskawek jest najprostszym sposobem na owoce przez cały rok.

Truskawki można podzielić na trzy grupy odmian :

* jednokrotnie owocujące

* powtarzające owocowanie

* poziomki

Odmiany jednokrotnie owocujące zakwitają wczesną wiosną i owocują na przełomie wiosny

i lata. W rejonach o łagodnym klimacie mogą owocować powtórnie wczesną jesienią, dając

niewielki zbiór owoców. Odmiany powtarzające owocowanie kwitną i owocują od wiosny do

jesieni, ale nigdy nie dają obfitego zbioru w jednym czasie, choć łączny plon z całego sezonu jest

duży. Nie przerywają kwitnienia i owocowania także po pierwszych jesiennych przymrozkach, co

sprawia że nadają się do uprawy w rejonach o chłodniejszym klimacie.

Poziomki wydają od wiosny do jesieni małe, ale bardzo aromatyczne owoce. Udają się na

stanowiskach w półcieniu mogą być uprawiane w doniczkach.

Dostępne w handlu sadzonki truskawek, można także podzielić na zielone (świeże),

doniczkowane, oraz frigo. Sadzonki zielone, to takie, które zaraz po pobraniu z matecznika są

sadzone na miejsce stałe. Najlepszym terminem sadzenia takich sadzonek jest jesień (zbyt późno

posadzone mogą przemarzać).

Sadzonki doniczkowane (czyli ukorzeniane w doniczkach) łatwiej się przyjmują, szybciej

rosną i obficiej owocują. Niestety są również droższe niż zielone.

Sadzonki frigo są pobierane są z matecznika w okresie spoczynku zimowego, sortowane i

przechowywane w chłodni. Są one wykorzystywane do uprawy sterowanej przez zawodowców, ale

coraz popularniejsze stają się też w uprawach amatorskich. Ich zaleta to możliwość zbioru owoców

w ciągu całego sezonu wegetacyjnego (owocują po 8 tygodniach od terminu sadzenia), a także

oszczędność czasu, gdyż zbiory mamy już w pierwszym roku uprawy. Sadzonki frigo wymagają

jednak dokładniejszej pielęgnacji po posadzeniu (zwłaszcza podlewania), a także, podobnie jak

sadzonki doniczkowane, są droższe od sadzonek zielonych.

Przygotowanie gleby

Najlepszy wzrost i owocowanie truskawek uzyskuje się na glebach żyznych, zasobnych w

próchnicę, dostatecznie przewiewnych, o uregulowanych stosunkach wodnych. Należy unikac gleb

ciężkich, zlewnych, podmokłych. Optymalne pH dla truskawki wynosi 5,5-6,5, na glebach bardziej

kwaśnych i zasadowych truskawki gorzej rosną i owocują.

Dobrym przedplonem pod truskawki są rośliny zbożowe, rzepak, gorczyca. Po grochu, fasoli,

kapuście, kalafiorze, nie powinno się sadzić odmian wrażliwych na

wertycyliozę korzeni, takich jak Honeoy, Elsanta czy Camarosa. Doskonałym przedplonem - coraz

częściej stosowanym jest aksamitka ozdobna (Tagetes patula nana). Już po 4-ro miesięcznej

uprawie potrafi ona ograniczyć występowanie populacji nicieni o 90%.

Szczególną uwagę przed posadzeniem truskawek powiniśmy zwrócić na oczyszczenie stanowiska z

chwastów wieloletnich (perz, rdest ziemnowodny), gdyż później będzie bardzo trudno usunąć je z

kwitnącej i owocującej plantacji. Najskuteczniej niszczy się je przed założeniem plantacji - po

podorywce czekamy 4-6 tygodni i opryskujemy herbicydami zawierającymi glifosat + (jeżeli

występują też chwasty dwuliścienne) Chwastox lub Aminopielik.

Truskawka bardzo dobrze wykorzystuje składniki pokarmowe, dlatego ma stosunkowo małe

wymagania nawozowe. Przed założeniem plantacji nawozimy pole obornikiem w dawce 300 - 500

kg/ar, lub stosujemy nawozy zielone. Najpopularniejsze to łubin, gorczyca lub mieszcznki

bobowatych z żytem lub rzepakiem do przyorania wiosną. Z nawozów mineralnych stosujemy

nawozy fosforowe (ok. 2 kg superfosfatu potrójnego/ar) i potasowe (ok. 2,5 kg soli potasowej lub

siarczanu potasu/ar). Nawozy azotowe - ponieważ bardzo łatwo są wypłukiwane z gleby -

stosujemy dopiero po posadzeniu sadzonek w dawce 0,4 - 0,6 kg/ar, podzielonej na 2-3 dawek.

Ostatnia dawka powinna być stosowana najpóźniej w sierpniu, aby rośliny mogły przygotować się

do zimy.

Więcej o ustalaniu właściwości gleby

Przed założeniem plantacji wczesną wiosną, powinniśmy przygotować glebę już jesienią,

poprzez przekopanie jej wraz z obornikiem. Przed posadzeniem truskawek glebę należy również

oczyścić z chwastów.

Do sadzenia wybieramy sadzonki o silnym systemie korzeniowym, (bez zielonej pleśni lub

czarnych plam na korzeniach) na stanowisko słoneczne. Sadzonki truskawek należy sadzić tak, aby

nie zasypywać nasady liści z nowymi pąkami, w rozstawie pomiędzy sadzonkami 40-50 cm i

między rzędami 70 cm. Ziemię wokół sadzonek należy uklepać i podlać, a także wyściółkować)

słomą lub folią.

Późną wiosną dojrzałe owoce truskawek należy zbierać codziennie, gdyż te, które przejrzeją mają

tendencje do gnicia. Latem, gdy z roślin macierzystych wyrosną rozłogi należy je usunąć tuż przy

nasadzie liści. Późną jesienią zabezpieczamy rośliny przed mrozem ściółkując je słomą bez

chwastów. Wiosną następnego roku powinniśmy nawozić truskawki pełnoskładnikowym nawozem,

najlepiej płynnym.

Osoby dysponujące niewielką powierzchnią działki lub np. balkonem czy tarasem, mogą uprawiać

truskawkę w pojemnikach. Do takiej uprawy najlepsze są odmiany powtarzające owocowanie, a

także wytwarzające dużo rozłogów - nadające się do prowadzenia przy podporach. Doskonała

będzie też typowo ozdobna odmiana Pink Panda, kwitnąca na różowo od maja do późnej jesieni.

Wymagania uprawowe co do nasłonecznienia stanowiska i pH gleby są podobne jak w przypadku

uprawy w gruncie. Podłożem dobrym do uprawy w pojemnikach jest substrat torfowy, do którego

na początku sezonu dodaje się nawóz wieloskladnikowy o spowolnionym działaniu (lub przez cały

sezon podlewa się nawozem płynnym).

Pielęgnacja

Plantacja truskawek powinna byc pielęgnowana od momentu posadzenia aż do zakończenia

zbiorów w ostatnim roku jej użytkowania. Najczęściej największe problemy sprawiają nam rosnące

chwasty, które zagłuszają truskawki znacznie obniżając ich plony. Na mniejszych plantacjach

musimy walczyć z nimi ręcznie, na większych możemy stosować herbicydy. Często stosuje się

również ściółkowanie plantacji włókniną lub czarną folią w rzędach i zwalczanie chwastów tylko w

międzyrządziach.

Zabiegiem bardzo polecanym jest ściółkowanie truskawek pociętą słomą. Umożliwia ono uzyskanie

czystych i zdrowych owoców. Jest to szczególnie korzystne w okresie deszczowej pogody. Ściółka

działa również korzystnie na glebę. Zapobiega jej przesuszaniu i przegrzewaniu. Rozkładamy ją

pod koniec kwitnienia truskawek, po zbiorach nie usuwamy, lecz staramy się wymieszać z glebą.

Dokarmiamy w ten sposób nawozami organicznymi, przyczeniając się do wzrostu ilości próchnicy.

Często stosowany zabiegiem jest koszenie liści. Jest to korzystne ze względów fitosanitarnych,

przyczynia się też do zwiększenia plonów w roku następnym. Jeżeli plantacja jest

niezachwaszczona, możemy liści nie usuwać.

Innym zabiegiem, który powinien być wykonywany jest niszczenie rozłogów. Rozrastające się

młode rośliny konkurują z roślinami macierzystymi o wodę i składniki mineralne, przyczyniając się

do znacznego obniżenia plonu.

Przyśpiesznie owocowania

Folia perforowana i włóknina zastosowane "na płask" przyśpieszają, w porównaniu z

plantacją nieokrywaną, dojrzewanie truskawek o 3-8 dni. Przy zastosowaniu niskich tuneli

foliowych możemy przyśpieszyć owocowanie o 7 - 14 dni, jest to jednak sposób bardziej

kosztowny.

Opóźnianie owocowania

Sadzenie odmian bardzo późnych - jest to najprostszy sposób uzyskania truskawek w

okresie letnim bez żadnych dodatkowych zabiegów. Odmnianami bardzo późnymi są Vicoda, Vima

Tarda, Vikat, Pandora. Uprawa odmian powtarzających - odznaczają się one zdolnością do

powtórnego zakwitania i owocowania w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego. Powtórne

owocowanie rozpoczyna się najczęściej w lipcu i trwa do pierwszych przymrozków, które niszczą

kwiaty i owoce. Późniejsze sadzenie sadzonek frigo - przy tym sposobie uprawy najpierw

planujemy termin uzyskania owoców o później dopiero później wyznacza termin zadzenia roślin.

Dzięki temu pierwsze owoce możemy uzyskać pod koniec czerwca - gdy kończy się zbiór

truskawki tradycyjnej, następne systematycznie aż do mrozów - w zależności od terminu sadzenia

sadzonek.

Rozmnażanie

Rośliny macierzyste wszystkich odmian truskawek i poziomek tworzą rozłogi długości 30

do 60 cm, na których powstają okazy potomne. Gdy długość rozłogów osiągnie 40 cm można

wybrać najsilniejsze rośliny potomne i przymocować je do ziemi klamerkami z drutu, w odległości

około 15-20 cm od rośliny macierzystej, a następnie obsypać ziemią na wysokość 1 cm. Po

ukorzenieniu (po 4-6 tygodniach) można je odłączyć od rośliny - matki.

Odmiany polecane do uprawy amatorskiej

Jednokrotnie owocujące

Bogota - dojrzewa późno; owoce duże, słodko-kwaskowate, jędrne, o mocnej skórce, nie

wymagająca w uprawie,

Elvira - dojrzewa wcześnie, owoce duże, intensywnie czerwone, aromatyczne, nie wymagająca w

uprawie,

Sanga Sengana - dojrzewa średnio późno, owoce średnie, ciemnoczerwone, aromatyczne, łatwa i

niezawodna w uprawie,

Powtarzające owocowanie

Kent - wczesny początek owocowania, owoce duże, błyszczące, jasnoczerwone, bardzo smaczne,

Ostara - owoce duże, bardzo aromatyczne, odporna na choroby, odpowiednia na mrożonki,

Rapella - owoce duże, dobrze znoszące transport, tworzy nieliczne, rozłogi, odporna na choroby,

Poziomki

Alexandria - owoce ciemnoczerwone, aromatyczne, odpowiednia, także do uprawy w doniczkach,

Baron Solelacher - owoce małe, żółte lub czerwone, smak przeciętny, odmiana o silnym wzroście,

Rugia - owoce małe, bardzo aromatyczne, plenna, łatwa w uprawie,

Sweethart - owoce średniej wielkości, słodkie aromatyczne, zbiory aż do pierwszych

przymrozków,

Przy wyborze odmiany do uprawy na działce warto zwrócić uwagę na wrażliwość danej

odmiany na choroby. Wybór odmian mało wrażliwych na choroby pozwala ograniczyć konieczność

stosowania ewentualnych chemicznych zabiegów ochrony.

Choroby i szkodniki

Choroby truskawek:

Szkodniki truskawek:

» szara pleśń

» roztocz truskawkowy

» mączniak prawdziwy truskawki

» korzeniak szkodliwy

» czerwona zgnilizna korzeni

» opuchlaki

» choroby wirusowe

PORZECZKA

Krzewy porzeczek mają małe wymagania zarówno glebowe, jak i klimatyczne. Doskonale

będą czuły się na terenie całej Polski. Wybierając dla nich stanowisko pamiętajmy o pH gleby.

Porzeczka najlepiej owocuje na glebie lekko kwaśniej o odczynie 6,2-6,7, wilgotnej, próchnicznej.

Czarna porzeczka potrzebuje jednak gleby lepiej nawiezionej nawozami organicznymi. Porzeczka

czerwona i biała może być uprawiana na glebach lżejszych. Najlepsze, w przypadku porzeczki

czarnej będą gleby gliniaste lub piaszczysto – gliniaste. Pamiętajmy, decydując się na czarną

odmianę, o jej większych wymaganiach glebowych. Pomimo, iż bardziej wymagające, porzeczki

czarne, stanowiąc doskonałe źródło witaminy C, potasu, fosforu, wapnia, magnezu i jodu, staną się

doskonałą propozycją ogrodniczą. Dodatkową zachętą niech będzie wysoka zawartość wyższych

kwasów tłuszczowych w jej nasionach i ich zbawienne działanie na nasz organizm.

Sadzenie i nawożenie porzeczki czerwonej i porzeczki czarnej są bardzo do siebie zbliżone.

Sadzonki krzewów posadźmy nieco głębiej, niż rosły w szkółce, zachowując rozstawę 1-1,5 metra.

Tylko taka szerokość pozwoli rozłożystym krzewom na swobodny wzrost. Porzeczki czarne sadźmy

wiosną lub jesienią, zachowując podobną głębokość jak w przypadku innych odmian.

Po posadzeniu przytnijmy sadzonkę porzeczki czerwonej lub białej na 2-3 oczka. Porzeczkę

czarną przytnijmy w pierwszym roku na trzy, cztery oczka. Takie cięcie pozwoli na to, by jesienią,

pierwszego roku po posadzeniu krzew miał 6-9 młodych pędów. W kolejnych latach po posadzeniu

prześwietlajmy krzewy, niedopuszczając do nadmiernego zagęszczenia.

Porzeczki dojrzewają od czerwca do połowy sierpnia, dając w tym okresie nawet do 10

kilogramów owoców.

» wertycylioza

» węgorki

Porzeczka czarna owocuje najmocniej na pędach jednorocznych, dwuletnich. Wykonując

cięcie pamiętajmy, iż jest to głównie cięcie odmładzające, mające na celu zwiększenie ilości pędów

owoconośnych. Dlatego też w drugim roku, na wiosnę, usuńmy wszystkie pędy słabe, krzyżujące

się i położone zbyt blisko ziemi. W trzecim, czwartym roku jesienią lub w piątym roku wiosną

wytnijmy wszystkie starsze pędy. Usuńmy również pędy słabe, uszkodzone, pokładające się na

ziemi. W piątym roku usuńmy wszystkie pędy czteroletnie, inne uszkodzone oraz słabe. Zostawmy

4-5 mocnych pędów jednorocznych i podobną ilość pędów dwuletnich i trzyletnich. Na krzewie

porzeczki czarnej powinniśmy mieć około 10-12 pędów szkieletowych, z których, te najstarsze,

powinny mieć nie więcej niż cztery lata.

Porzeczki czerwone i białe owocują głównie na krótkopędach, postarajmy się, więc

rozkrzewić nasze pędy. Właśnie na rozgałęzieniach szkieletowych pędów dwu, trzy i czteroletnich

pojawią się najpiękniejsze owoce. W przypadku tych odmian nie ścinamy nieowocujących

pierwszorocznych pędów, tylko starsze, pięcioletnie, sześcioletnie. Przez pięć lat od momentu

posadzenia skracajmy pędy jednoroczne o połowę. Słabe, krzyżujące się i nadmiernie zagęszczające

krzew wycinajmy. Usuńmy również pędy pokładające się na ziemi. W szóstym roku zetnijmy

najstarsze, słabo już owocujące pięcioletnie pędy, a na ich miejscu pozostawmy taką samą ilość

młodych pędów jednorocznych, skracając je w celu lepszego rozkrzewienia. Wybierzmy dwa-trzy

pędy stare, a na ich miejsce pozostawmy nowe, wybijające się z szyjki korzeniowej lun nasady

krzewu. Krzew w tym okresie powinien mieć po 3-4 pędy jednoroczne, dwu, trzy i czteroletnie.

Zachowanie równowagi pomiędzy młodymi, najlepiej owocującymi, dwu-czteroletnimi pędami a

pędami starszymi, ponad pięcioletnimi oraz nowymi, pozostawionymi w miejsce ściętych jest

podstawą obfitego plonu naszej plantacji. Pamiętajmy, iż w odróżnieniu od porzeczki czerwonej i

białej, porzeczce czarnej nie skracamy pędów .

Specyfika owocowania porzeczki czerwonej pozwala na jej szpalerową, bądź nawet pienną

uprawę. O ile, bowiem porzeczka czarna owocuje głównie na przyrostach jednorocznych,

porzeczka czerwona i biała daje owoce głównie na krótko-pędach zlokalizowanych na pędach

starszych. Dzięki temu nawet cztero i pięcioletnie pędy mogą obficie plonować.

Wypróbujmy, więc odporną na mróz i choroby , niezwykle smaczną, słowacką, białą

odmianę „Blanka” . Jej długie grona, o żółtobiałych, dużych jagodach dojrzewają zwykle w

trzeciej dekadzie lipca. Grona złożone są średnio z 25-40 jagód. Ta późna odmiana nadaje się

zarówno na przetwory jak również do bezpośredniego spożycia. „Blanka” doskonale rozwinie się

zarówno w formie piennej jak i krzaczastej. Jej pędy są sztywne, ale wyginają się pod ciężarem

owoców, dobrze, więc sprawdzi się poprowadzona na drucie.

Spróbujmy uprawy bardzo obficie i regularnie plonującej, czarnej porzeczki „Ben

Alder” . Jej wysokiej wartości przetwórczej owoce, szczególnie nadają się do produkcji soków i

koncentratów. Ważną cechą tej nowej, szkockiej odmiany jest jej wysoka polowa odporność na

amerykańskiego mączniaka agrestu, dość silnie jest jednak porażana przez białą plamistość,

opadzinę liści i rdzę wejmutkowo-porzeczkową. Z uwagi na późne kwitnienie, niezwykle małe jest

ryzyko uszkodzenia kwiatów przez przymrozki wiosenne. Krzew rośnie średnio silnie tworząc

zwarty pokrój. „Ben Alder” jest odmianą późną, dojrzewającą pod koniec lipca. Grona osadzone

pojedynczo lub po kilka są średniej długości. Owoce małe i średniej wielkości, dojrzewające

równomiernie w gronach, mogące wisieć przez kilka dni po osiągnięciu dojrzałości zbiorczej.

Doskonała do maszynowego zbioru owoców.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: