T-1. Gospodarka zapasami - Zapasy - pojęcia podstawowe.doc

Popyt - oczekiwania klienta, które czasem znamy, a które czasem nas zaskakują

Przyjmijmy prosty model relacji pomiędzy klientem (odbiorcą) a dostawcą (rysunek 1). Klient zgłasza odbiorcy swoje potrzeby, a ten stara się je zrealizować zgodnie z ocze­kiwaniami klienta. Zwróćmy uwagę na słowo „stara się". Stopień, w jakim to „staranie się" dostawcy zaspokoi oczekiwania klienta, stanowi o tzw. poziomie obsługi. Będziemy tego pojęcia wielokrotnie używać.

Zgłaszane potrzeby klientów wiążą się z pojęciem popytu. Jako pojęcie ekonomiczne popyt traktowany jest często jako swego rodzaju zależność pomiędzy wielkością popytu na określone dobra lub usługi a różnymi czynnikami ekonomicznymi, takimi jak - przede wszystkim - cena, ale i np. dochody ludności. Jest oczywiste, że jeśli cena danego dobra maleje, to popyt na nie będzie rosnąć. Podobnie rosnące dochody potencjalnych odbiorców będą sprzyjały zwiększonemu popytowi. W dalszych rozważaniach będziemy rozumieli popyt jako zapotrzebowanie zgłaszane przez odbiorców danemu dostawcy, rozumiane jako określona wielkość (ilość). Mówiąc popyt, będziemy zatem rozumieli wielkość popytu zgłaszaną przez klientów (odbiorców) przy określonych warunkach (cena, dochody). Zauważmy, że klient to nie tylko osoba przemierzająca z wózkiem halę supermarketu. Relacja dostawca - odbiorca może zachodzić w wielu innych miejscach łańcucha dostaw [łańcuch dostaw – to grupa przedsiębiorstw produkcyjnych, dystrybucyjnych, logistycznych realizujących wspólne działania dla zaspokojenia popytu na określone wyroby – od pozyskania surowców do dostaw do ostatecznego odbiorcy], co pokazuje rysunek. Na przykład: sklep detaliczny może być zarówno dostawcą, jak i klientem, podobnie hurtownia, a nawet producent. Podobnie popyt to nie tylko „klasyczny" popyt rynkowy, np. na samochody albo proszki do prania. Inne przykłady popytu przedstawia tabela.

Rysunek 1. Klient-dostawca

Będziemy używać terminu „popyt" na określenie każdego rodzaju zapotrzebowania, zarówno wtedy, gdy jest wyrażany przez konsumenta towarów szybko rotujących (np. pasty do zębów), jak również w przypadku zapotrzebowania na określone narzędzia na wydziale produkcyjnym czy też na żarówkę w gospodarstwie domowym. W praktyce prawdopodobnie używalibyśmy w każdej z tych sytuacji innego słowa (popyt, zapotrzebowanie, potrzeby materiałowe), ale dla uproszczenia będziemy mówili każdorazowo o popycie.

Oczywiście, popytem rozpoczynającym cały łańcuch zapotrzebowań jest popyt na wyrób końcowy. Rozróżniamy:

•      popyt indywidualny, który określa wielkość popytu na określone dobro od strony
pojedynczego, konkretnego podmiotu gospodarczego lub indywidualnego konsumenta, np. popyt na masło ze strony indywidualnego klienta;

•      popyt rynkowy, będący sumą popytów indywidualnych, który obrazuje wielkość popytu wszystkich odbiorców na określone dobro, np. łączny popyt na masło w sklepie osied­lowym, ale także ze strony wszystkich odbiorców producenta.

Rzecz jasna, popyt musi być odnoszony do określonego przedziału czasu.  Mówimy o popycie dziennym, tygodniowym, miesięcznym, rocznym.

Popyt na wyrób gotowy wywołuje popyt na elementy montażowe, części, materiały i surowce - u producenta l dalej u jego dostawców.

Rozpatrując popyt na różne dobra (towary, materiały, surowce), ale także usługi, obser­wowany w określonym punkcie (sklep, hurtownia, magazyn wyrobów gotowych, magazyn materiałów), będziemy mówili o popycie niezależnym lub zależnym. Popyt niezależny (zapotrzebowanie niezależne) ma miejsce wtedy, gdy nie pozostaje on w zależności od innych zapotrzebowań na dany towar, część, materiał, a także od zapotrzebowania na inne pozycje materiałowe lub towarowe. Przez niezależność popytu (zapotrzebowania) rozumie­my fakt, że zapotrzebowanie to powstaje poza przedsiębiorstwem. W przypadku popytu zależnego (zapotrzebowania zależnego) mamy do czynienia z zależnością zapotrzebo­wania na poszczególne komponenty, najczęściej wynikającą z zapotrzebowania na wyroby wyższej złożoności. Na przykład: zapotrzebowanie na różne koła zębate będzie zależało od popytu na różne typy obrabiarek, w których te koła są montowane. Popyt na obrabiarki będzie niezależny - powstaje na rynku, poza przedsiębiorstwem i nie obserwuje się zależ­ności pomiędzy popytem na różne typy obrabiarek. Zapotrzebowanie na koła zębate będzie zależne - zarówno od popytu na obrabiarki, jak i od budowy poszczególnych obrabiarek (musimy wiedzieć, ile i jakich kół montuje się w każdym z typów obrabiarek). Szerzej będziemy o tym mówić w dalszej części, omawiając pojęcie punktu rozdziału.

Popyt to jedynie sygnalizacja potrzeb wyrażana przez potencjalnego odbiorcę (klienta, konsumenta). Popyt to gotowość do wejścia w posiadanie danego dobra, np. drogą kupna (tam gdzie mamy do czynienia ze zmianą właściciela), ale często popyt jest zgłaszany i zaspokajany bez zmiany właściciela (pobranie materiału z magazynu). Popyt mówi: ile klienci są gotowi kupić. O tym, czy ten popyt zostanie zaspokojony, decyduje podaż, a więc ile możemy klientom dostarczyć (po określonej cenie, w określonym czasie, na określonym rynku). Podaż, podobnie jak popyt, jest wrażliwa na różne czynniki zewnętrzne. Na przykład, skutkiem wzrostu ceny będzie zwiększenie podaży (większa zachęta dla pro­ducentów do dostarczania danego produktu).

Zapasy - czy moglibyśmy się bez nich obyć?

Różne względy i czynniki (np. ograniczenia czasowe, ograniczenia w dostę...