Przyczyny powstawania trądziku młodzieńczego i pielęgnacja cery trądzikowej
Trądzik jest chorobą skóry, której często towarzyszy stan zapalny. Dotyczy prawie wszystkich począwszy od 12-13, aż do 20-25 roku życia. Powstają wtedy zmiany zapalne - "pryszcze" (zaczerwienione i bolesne przy dotyku) oraz niezapalne (zaskórniki) - "wągry" (niebolesne, jasne bądź ciemne punkty). Trądzik może występować nie tylko na twarzy, ale też na ramionach, klatce piersiowej i plecach.
Przyczyny powstawania trądziku
· zwiększona produkcja łoju i zwiększona aktywność gruczołów łojowych Jest to podstawowy czynnik prowadzący do powstawania zmian chorobowych w trądziku
· nadmierne rogowacenie w obrębie ujść gruczołów łojowych. Proces ten powoduje zatykanie ujść gruczołów masami martwych komórek naskórka (zaskórniki) oraz gromadzenia się łoju w gruczołach wskutek utrudnionego odpływu wydzieliny
· namnażanie się bakterii Propionibacterium acnes we wnętrzu gruczołów i powodowanie stanu zapalnego.
· Zmiany hormonalne towarzyszące dojrzewaniu (testosteron stymuluje produkcję sebum), jak również okresowe zmiany hormonalne związane z miesiączką, androgeny nasilają trądzik
· Zmiany hormonalne wywołane rozpoczęciem lub zaprzestaniem stosowania tabletek antykoncepcyjnych.
· Stosowanie niektórych leków (np. na epilepsję lub depresję).
· Stosowanie makeup’u i niektórych kosmetyków
· Stosowanie kosmetyków na bazie alkoholu (podrażnienie i wysuszenie skóry może doprowadzić do pobudzenia gruczołów łojowych, a w konsekwencji do łojotoku)
· Dziedziczna skłonność do trądziku.
· Nadmierne rogowacenie skóry w okolicy ujść gruczołów łojowych (mechanizm ten blokuje ujścia gruczołów łojowych i prowadzi do ich zaczopowania)
· Zła dieta - spożywanie produktów o wysokim wskaźniku glikemicznym (czekolada, chipsy, cukier, białe pieczywo)
·
Dlaczego powstaje?
Głównym sprawcą są gruczoły łojowe, których jest szczególnie dużo na twarzy i czole, ale także na dekolcie i plecach, a więc miejscach gdzie lokalizują się krosty. Nadmiar produkowanego łoju blokuje ich ujścia, doprowadza do powstawania czopów i zmian zapalnych, które są niczym innym jak popularnymi pryszczami. Wytwarzanie łoju zależy od hormonów płciowych, przede wszystkim od testosteronu i podobnego do niego dihydroksytestosteronu. To dlatego trądzik ujawnia się w okresie dojrzewania, w czasie istnej burzy hormonalnej. Inną sprawą jest fakt, iż u niektórych trądzik jest słabo nasilony i szybko ustępuje, a inni natomiast walczą z nim przez wiele lat. O tym decyduje przede wszystkim stan hormonalny naszego organizmu, a właściwie geny, które sterują ich produkcją. Można więc powiedzieć najogólniej, iż za to czy będziemy mieli problem z trądzikiem czy też nie odpowiedzialne są geny przekazywane nam przez rodziców. Drugą przyczyną trądziku jest zbyt wolne złuszczanie się naskórka wokół ujść gruczołów łojowych. To dodatkowo blokuje wydostawanie się łoju i sprzyja jego zatrzymaniu w obrębie gruczołu. Gdy dojdzie do takiego zatrzymania, na domiar złego, w grę zaczynają wchodzić bakterie o nazwie Propionibacterium acnes, które dodatkowo przyczyniają się do powstawania zaczerwieniania i bólu.
Trądzik powstaje w mieszkach włosowych (porach). Do nich wydzielany jest łój z gruczołów łojowych. Najwięcej mieszków włosowych i gruczołów łojowych jest na twarzy, ramionach, klatce piersiowej i plecach. Tam właśnie najczęściej występuje trądzik.
Zdrowa skóra produkuje niewielkie ilości łoju. Wypływa on na powierzchnię przez ujścia mieszków włosowych ("pory"). Trądzik powstaje, gdy ujścia te zatykają się oraz gdy łoju jest za dużo. Gromadzący się łój nie może się wydostać i jest pokarmem dla żyjących tam bakterii. Bakterie mnożą się i są dodatkową przyczyną stanu zapalnego. Bakterie nie wywołują trądziku - nie można się więc nim zakazić od kolegów i koleżanek, a same antybiotyki nie są wystarczające do jego wyleczenia.
Wbrew powszechnym przekonaniom, trądzik nie jest związany z dietą, higieną osobistą, zbyt rzadkim myciem i aktywnością seksualną. Słońce nie leczy trądziku - po chwilowej poprawie może nawet nasilić jego objawy.
Jak rozwija się trądzik
A) Ujścia mieszków włosowych ("pory") są zatkane. Produkowany w nadmiarze łój zaczyna gromadzić się (jest to jeszcze niewidoczne na skórze).
B) Gromadzący się łój tworzy zaskórniki - "wągry" (niebolesne, widoczne już jako jasne lub ciemne punkty).
C) Ściany zaskórników pękają i ich zawartość wylewa się w głąb skóry. Rozwijają się stany zapalne - "pryszcze" (widoczne pod postacią zaczerwienienia).
Dermatolodzy dla celów praktycznych dzielą zmiany trądzikowe na:
· niezapalne (mikrozaskórnik, zaskórnik)
· zapalne (grudka, krosta, torbiel, guzek)
Pierwotną zmianę stanowi niewidoczny gołym okiem mikrozaskórnik, który powstaje w wyniku zatkania ujścia gruczołu łojowego. Z czasem mikrozaskórnik może przekształcić się w inną zmianę niezapalną (zaskórnik) lub bezpośrednio w zmianę o charakterze zapalnym (z pominięciem etapu zaskórnika). Dlatego możliwy jest rozwój grudek i krostek w miejscach, w których uprzednio nie stwierdzało się zaskórników.
W praktyce nie zdarzają się izolowane postacie trądziku zaskórnikowego czy grudkowo-krostkowego. U jednego pacjenta może występować jednocześnie wiele zmian o różnym charakterze. Klasyfikację przeprowadza się w oparciu o te zmiany, które przeważają.
Postacie trądziku:
· łagodny (przeważają zaskórniki, mogą występować nieliczne grudki i krostki) - bez cech stanu zapalnego
· umiarkowany (przeważają grudki i krostki, obecny jest stan zapalny)
· ciężki (dominują torbiele, guzki, przetoki, nasilony stan zapalny)
Zmiany trądzikowe często mogą prowadzić do bliznowacenia. Bliznowacenie może być rozległe, z wytworzeniem kraterowatych, szpecących ubytków. Rzadziej dochodzi do rozwoju blizn przerosłych i bliznowców. Bliznowacenie na twarzy może dotykać nawet 95 procent chorych. Dlatego tak ważne jest wczesne podjęcie leczenia.
Oprócz trądziku pospolitego wyróżnia się jego bardziej zaawansowane formy: * trądzik ropowiczy * trądzik skupiony * trądzik bliznowcowy * trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu * trądzik neuropatyczny * trądzik wywołany : zawodowy, polekowy, kosmetyczny, niemowlęcy Trądzik ropowiczy - oprócz typowych zmian tworzą się torbiele ropne, gojenie następuje przez bliznowacenie , blizny są nierówne ,wciągnięte, bardzo szpecące, przyczyną wystąpienia trądziku ropowiczego jest przede wszystkim nadczynność gruczołów łojowych i skłonność skóry do bliznowacenia. Trądzik skupiony - występują głębokie nacieki i torbiele ropne, czasami zlewają się ze sobą, widoczne są również drobne zaskórniki,gojenie następuje przez nierówne, przerosłe blizny, ta odmiana dotyczy przeważnie mężczyzn , a zmiany obejmują nie tylko twarz, plecy , klatkę piersiową, ale również okolice pach i pachwin oraz pośladki ( jeśli trądzik skupiony występuje w miejscach nietypowych to wówczas mamy do czynienia z trądzikiem odwróconym),przyczyną jest nadmierna czynność gruczołów łojowych. Trądzik bliznowcowy - tworzą się bliznowce w obrębie wykwitów trądzikowych, ten rodzaj trądziku często towarzyszy trądzikowi skupionemu lub ropowiczemu, może objawiać się tylko na karku, przyczyną jest nadmierna czynność gruczołów łojowych. Trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu - dotyczy wyłącznie młodych mężczyzn, wykwity są typu trądziku ropowiczego lub skupionego z rozpadem i objawami krwotocznymi, może występować gorączka, przyczyny nie są dokładnie poznane. Trądzik neuropatyczny - występuje u młodych kobiet, jako lekka postać trądziku pospolitego, jednak na skutek ciągłego wyciskania i drapania powstają stany zapalne, które po zagojeniu pozostawiają blizny, typowe są liczne przebarwienia, trądzik powstaje na tle zaburzeń psychiki młodych kobiet, pogłębiają go sytuacje stresowe. Trądzik wywołany : zawodowy (przyczyną jest kontakt z chlorem, olejami mineralnymi, dziegciem), polekowy (wywołują go steroidy, leki wydalane przez gruczoły łojowe, witamina B12,jod, barbiturany) kosmetyczny (wywołany przez kosmetyki kolorowe lub źle dobrane preparaty pielęgnacyjne), niemowlęcy (przyczyną są tłuste olejki do pielęgnacji skóry), zmiany ustępują po usunięciu czynników wywołujących.
Pielęgnacja skóry trądzikowej
Zaleca się przestrzeganie ogólnych zasad higieny. Nadmiernie częste mycie może prowadzić do pogorszenia stanu skóry. Twarz należy zmywać delikatnie, 2 razy dziennie, używając preparatów o pH obojętnym lub lekko kwaśnym. Podstawowym błędem w pielęgnacji skóry łojotokowej jest stosowanie zbyt intensywnie działających preparatów wysuszających i odtłuszczających skórę (np. spirytus wysusza skórę lecz nie hamuje łojotoku). Należy stosować toniki zawierające wyciągi z roślin bogatych w kwasy owocowe (cytrynowy i mlekowy), kremy z AHA, BHA i LHA, tzw. peelingi enzymatyczne oraz lekkie, matujące formuły kosmetyków pielęgnacyjnych. Należy właściwie dobierać kosmetyki kolorowe (nie powinny mieć właściwości komedogennych, czyli zatykających ujścia gruczołów łojowych). W aptekach dostępne są preparaty stworzone specjalnie z myślą o pielęgnacji i higienie skóry trądzikowej.
ZALECENIA PIELĘGNACYJNE * ZAKAZY: 1. Do mycia twarzy nie używaj wody i mydła 2. Nie stosuj preparatów odkażających na bazie alkoholu 3. Nie przesadzaj z nadmiernym opalaniem się 4. Nie usuwaj sama zaskórników ani krostek, nie rozdrapuj 5. Nie dotykaj bez potrzeby twarzy rękami 6. Nie chowaj czoła pod grzywką (włosy mogą powodować infekcje i ograniczają dostęp powietrza do skóry) 7. Ogranicz używki, ostre przyprawy, nadmierną ilość słodyczy, nie nadużywaj soli i jeśli palisz to koniecznie przestań * ZALECENIA: 1. Używaj do mycia twarzy żelu antybakteryjnego 2. Używaj po każdym myciu toniku antybakteryjnego (w ciągu dnia również dla odświeżenia twarzy) 3. Na dzień stosuj krem o działaniu matującym i antybakteryjnym ,na noc krem antybakteryjny , regulujący pracę gruczołów łojowych 4. Stosuj żel lub krem pod oczy , na szyję używaj kremu odżywczego 5. Raz w tygodniu zastosuj peeling oraz maseczkę oczyszczającą - jeżeli nie masz na twarzy ropnych zmian 6. Latem stosuj kremy z filtrami UVA i UVB 7. Jeśli nie masz problemów z ciśnieniem i rozszerzonymi naczyńkami możesz korzystać z sauny 8. Staraj się aby organizm był dotleniony, unikaj stresów 9. Stosuj się dokładnie do zaleceń dermatologa i kosmetyczki 10. Stosuj dietę bogatą w owoce i warzywa , ważna jest równowaga witaminowo-mineralna,pij mleko i spożywaj jego przetwory, unikaj tłuszczów zwierzęcych, uzupełniaj dietę witaminami A, B2, B6 oraz sole cynku. 11. Staraj się jeść regularnie , ale małe porcje , staraj się przestrzegać stałych godzin posiłków. 12. Do makjiażu używaj tylko kosmetyków antybakteryjnych ( jeśli dermatolog odradzi stosowanie pudrów w kremie to stosuj tylko korektory antybakteryjne.
ZABIEGI PIELĘGNACYJNE STOSOWANE W GABINECIE KOSMETYCZNYM: Kosmetyczka po ocenie cery i konsultacji z dermatologiem może zaproponować Ci zabiegi przeciwtrądzikowe. Warunkiem powodzenia w leczeniu jest cierpliwość i systematyczność. Do zabiegów przeciwtrądzikowych stosowane są preparaty łatwo przyswajalne przez skórę, które działają uzupełniająco i regenerująco na skórę, ograniczają rozwój bakterii, leczą stany zapalne,ochraniają skórę. Po serii zabiegów przeprowadzonych w gabinecie uzyskuje się poprawę wyglądu skóry. Stabilizuje się wydzielanie gruczołów łojowych ,a podrażnienia skóry i stany zapalne zostają złagodzone. W pielęgnacji cery trądzikowej nie powinno stosować się preparatów działających agresywnie , nadmiernie odtłuszczających, z zawartością alkoholu. Cera trądzikowa to cera wrażliwa i pielęgnacja jej musi być delikatna i przemyślana. Zabiegi antytrądzikowe stosowane przez kosmetyczki powodują : * Odnowę skóry * Rekonstruują braki * Przywracają właściwe pH * Przyczyniają się do ścienienia warstwy rogowej naskórka * Poprawiają ukrwienie * Poprawiają dotlenienie * Utrzymują odpowiednią elastyczność i wilgotność skóry W kuracji przeciwtrądzikowej istotne jest poprawianie przemiany materii nie tylko w skórze , ale i w całym organizmie. Pomocne mogą okazać się zioła np. herbatka z kopru włoskiego, fiołka trójbarwnego, rumianku czy szałwi. Również aromaterapia może znaleźć swoje zastosowanie w leczeniu: szczególnie polecany jest olejek z drzewa herbacianego,olejek petitgrain, olejek lawendowy, olejek jałowcowy oraz cytrynowy . Olejków nie wolno stosować bezpośrednio na skórę, możesz przygotować roztwór do przemywania twarzy lub do kompresów , można też dodać po jednej kropli do porcji kremu lub maseczki.
Leczenie:
Podstawową grupą leków stosowanych w trądziku są preparaty, które odblokowują ujścia mieszków włosowych ("porów"). Dzięki temu łój może wypływać na powierzchnię skóry i nie gromadzi się w mieszkach włosowych. Takie działanie nie tylko leczy istniejące zmiany, ale zapobiega również powstawaniu nowych. Dlatego preparaty te należy stosować na całej powierzchni twarzy, niezależnie od nasilenia trądziku. Preparaty te są zwane retinoidami. Działają one na przyczynę trądziku, a najnowsze z nich zmniejszają zapalenie (zaczerwienienie).
Drugą grupą leków stosowanych w trądziku są antybiotyki i inne leki, które niszczą bakterie. Leki te pełnią rolę dodatkową, ponieważ zabicie bakterii nie wystarcza do wyleczenia trądziku. Dlatego aby zapobiegać powstawaniu nowych zmian powinny zawsze być łączone z retinoidami. W trądziku z dużą ilością zmian zapalnych ("pryszczy") lekarz może zadecydować o stosowaniu antybiotyków doustnych (do połknięcia w kapsułkach lub tabletkach), ponieważ nie tylko zabijają one bakteria, ale usuwają zapalenie (zaczerwienienie). Dzięki temu jest mniejsze ryzyko, że powstaną blizny.
· Retinoid (do smarowania na powierzchni skóry) leczy przyczyny trądziku:
-zmniejsza ilość istniejących zaskórników ("wągrów")
-nie dopuszcza do powstawania nowych zaskórników ("wągrów")
-zmniejsza zapalenie (zaczerwienienie) wokół zmian zapalnych ("pryszczy")
· Antybiotyk doustny (do połknięcia w kapsułkach lub tabletkach):
-niszczy bakterie
-zmniejsza zapalenie (zaczerwienienie) wokół zmian zapalnych ("pryszczy") - zapobiega powstawaniu blizn.
· Antybiotyki i inne leki przeciwbakteryjne (do smarowania na powierzchni skóry):
niszczą bakterie
4
gracies1