ks. Marek Chmielewski - Doświadczenie Chrystusa Światłości w rozwoju duchowym.pdf - Nowe Ebooki religijne w formacie PDF - Orost

Ks. Marek Chmielewski

DOŚWIADCZENIE CHRYSTUSA ŚWIATŁOŚCI

W ROZWOJU DUCHOWYM *

Wezwanie do świętości, rozumianej jako „«wysoka miara»

zwyczajnego życia chrześcijańskiego” (NMI 31), Jan Paweł II w

swoim Liście apostolskim Novo millennio ineunte uczynił priory-

tetowym zadaniem duszpasterskim Kościoła w trzecim tysiącle-

ciu. Po tej linii idzie również wydany przez niego na początku

dwudziestego piątego roku swojego pontyfikatu List apostolski

o różańcu Rosarium Virginis Mariae (z 16 X 2002). Podkreślając

chrystologiczny wymiar modlitwy różańcowej, Papież wprowa-

dza w nim do rozważań nowe tajemnice, nazwane tajemnicami

światła (por. RVM 19). Medytacja nad nowymi tajemnicami ubo-

gaca różaniec, który ze swej natury jest „maryjną szkołą” życia

duchowego (por. RVM 1). Praktykowanie więc modlitwy różań-

cowej istotnie wpływa na rozwój duchowy chrześcijanina.

Życie duchowe każdego ochrzczonego jest konkretną formą

realizacji powszechnego powołania do świętości (por. LG 39)

odpowiednio do jego kondycji psychofizycznej i warunków ży-

cia. Jak trafnie zauważa Jan Paweł II, życie duchowe to „życie w

Chrystusie, życie według Ducha Świętego”, czyli droga, po któ-

rej prowadzi On ochrzczonego, upodabniając go do Chrystusa w

pełnej komunii miłości i służby Kościołowi (VC 93) 1 .

Naturą życia jest rozwój, toteż życie duchowe również pod-

lega temu prawu progresji, jednak bardziej w wymiarze jako-

————————

* Opublikowano w: Światło tajemnic różańcowych w nauczaniu Jana Pawła II.

Ogólnopolskie sympozjum Mariologiczno-Maryjne, Jasna Góra 16-17 stycznia 2003 ,

red. Z. Jabłoński, Częstochowa 2003, s. 141-155.

1 Szerzej na temat pojęcia i istoty życia duchowego zob. M. Chmielewski,

Metodologiczne problemy posoborowej teologii duchowości katolickiej , Lublin 1999, s.

74-77.

ściowym aniżeli ilościowym. Zasadniczym kryterium tego roz-

woju jest miłość do Boga w Chrystusie, do człowieka i do stwo-

rzenia (por. Mt 22, 37-38). Tradycyjnie za św. Tomaszem z

Akwinu († 1274) proces rozwoju życia duchowego, jako życia

nadprzyrodzoną miłością, ujmuje się w trzech następujących po

sobie fazach: oczyszczenia początkujących, oświecenia postępu-

jących i zjednoczenia doskonałych 2 . Dla św. Bonawentury

(† 1274) są to raczej trzy wymiary tej samej drogi do Boga 3 . Nie-

zależnie od tego na podkreślenie zasługuje fakt, iż mają one cha-

rakter umowny, rozwój duchowy każdego ochrzczonego prze-

biega bowiem w sposób oryginalny zarówno ze względu na to,

że uświęcające działanie Ducha Świętego jest nieszablonowe, jak

i na niepowtarzalność walorów osobowych każdego człowieka z

osobna. Z tego też względu autorzy dzieł ascetyczno-mistycz-

nych w sposób dość zróżnicowany opisują ten proces 4 . Niemniej

jednak dostrzec można pewną ogólną prawidłowość w jego

przebiegu, którego celem jest chrystoformizacja 5 , czyli wysiłek

ochrzczonego, aby możliwie najpełniej upodobnić się do Chry-

————————

2 STh II-II, q. 24, a. 9; Obszerny opis tych faz zob. R. Garrigou-Lagrange,

Trzy okresy życia wewnętrznego wstępem do życia w niebie , t. 1-2, Poznań 1960; A.

Marchetti, Zarys teologii życia duchowego , Kraków 1996, t. 2, s. 7-175.

3 Na takie ujęcie wskazuje już sam tytuł jednego z dzieł De triplici via , które

wraz z innymi, m.in. Soliloquium oraz Itinerarium mentis in Deum , poświęcone

jest problematyce rozwoju duchowego. — Zob. Antologia mistyków franciszkań-

skich , t. 1 (wiek XIII), red. S. Kafel, Warszawa 1985, s. 169-221.

4 Na przykład św. Benedykt z Nursji rozwój duchowy mnicha mierzy skalą

dwunastu stopni pokory ( Reguła , rozdz. VII), św. Teresa z Avila porównuje go

bądź do czterech sposobów podlewania ogrodu ( Życie , 11, 7), bądź do siedmiu

komnat niedostępnego zamku ( Twierdza wewnętrzna , I-VII), zaś św. Jan od

Krzyża za wyznacznik duchowego postępu uznaje przejście kolejnych faz

oczyszczeń, nazywanych przez niego czynnymi i biernymi „nocami” zmysłów

i ducha ( Droga na górę Karmel , Noc ciemna ).

5 Zob. T. Paszkowska, Chrystoformizacja , w: Leksykon duchowości katolickiej ,

red. M. Chmielewski, Lublin-Kraków 2002, s. 123-124.

stusa, co — jak zauważa Jan Paweł II — stanowi istotne znamię

duchowości chrześcijańskiej (por. RVM 15).

W procesie duchowego rozwoju kluczowe znaczenie odgry-

wa doświadczenie Chrystusa jako Światłości, na które naprowa-

dzają rozważane tajemnice różańca, zwłaszcza tajemnice światła.

Z tym doświadczeniem na każdym z etapów lub dróg rozwoju

życia duchowego doskonale koresponduje autodefinicja samego

Zbawiciela: „Ja jestem drogą i prawdą i życiem” (J 14, 6). Odkry-

cie Chrystusa-Drogi odpowiadałoby zatem drodze oczyszczenia

początkujących, rozpoznanie Chrystusa-Prawdy — drodze

oświecenia postępujących, zaś Chrystus-Życie jest sednem drogi

zjednoczenia doskonałych. Należy zaznaczyć, że zarówno sam

trójstopniowy schemat rozwoju duchowego, jak i skojarzenie po-

szczególnych jego faz z autodefinicją Chrystusa jest jedną z wie-

lu prób interpretacji dynamiki życia duchowego.

1. Chrystus Drogą — oczyszczenie początkujących

Charakterystyczną cechą drogi oczyszczenia początkujących

jest nawrócenie, rozumiane nie tylko w sensie negatywnym, jako

wyrzeczenie się grzechu i wszystkiego co do zła prowadzi (por.

1 Tes 5, 22), czyli tzw. nawrócenie „od”, ale także w sensie pozy-

tywnym — jako radykalny wybór Chrystusa, czyli nawrócenie

„do”. Nawrócenia w tym podwójnym sensie nie należy uważać

jedynie za punkt wyjścia dla drogi oczyszczenia początkujących,

lecz raczej za jej stały dynamizm. W procesie duchowego rozwo-

ju mówi się zatem nie tyle o nawróceniu w sensie dokonanego

aktu, co raczej o nawracaniu, czyli o ustawicznym procesie, któ-

rego trafną ilustracją są słowa z wiersza Jerzego Lieberta († 1931)

pt. Jeździec : „Jedno wiem, i innych objawień / Nie potrzeba

oczom i uszom — / Uczyniwszy na wieki wybór, / W każdej

chwili wybierać muszę”.

Oczyszczenie początkujących polega więc z jednej strony na

pokonywaniu w sobie grzechu i wszystkiego, co do zła prowa-

dzi, a z drugiej — na radykalnej i jednoznacznej afirmacji Chry-

stusa w swoim życiu, czyli na wejściu na Drogę, którą jest Chry-

stus. Są to dwa działania względem siebie komplementarne w

tym znaczeniu, że motywem odwracania się od grzechu jest wy-

bór Chrystusa, natomiast by stworzyć w sobie przestrzeń dla

Chrystusa trzeba wyrzec się zła.

Dla pokonania w sobie panowania grzechu kluczowe zna-

czenie ma ukształtowanie prawego sumienia, dla którego naj-

wyższą normą oceny moralnej jest Chrystus jako Światłość (por.

RP 31, III) 6 . Jest to sprawa zasadniczej wagi na drodze oczysz-

czenia początkujących i w całym procesie duchowego rozwoju.

Jednoznacznie potwierdzają to m.in. niektóre słowa Chrystusa i

wypowiedzi św. Pawła (por. J 3, 20-21; Ef 5, 13).

Fakt, że Chrystus jest Drogą, oznacza, że nikt nie może

przyjść do Ojca, jak tylko przez Niego (por. J 14, 6), ponieważ

„nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano ludziom

pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być

zbawieni” (Dz 4, 12). Według Bożego planu zbawienia świętość,

do której Bóg wzywa ochrzczonych przez łaskę usynowienia w

Synu, polega na uczestnictwie w życiu Boskim przyniesionym

przez Jego człowieczeństwo (por. Ef 1, 4-6). Pierwszym więc

obowiązkiem każdego chrześcijanina jest żyć życiem, które dał

Chrystus, być z Nim zjednoczonym, aż po zupełne upodobnie-

nie się do Niego 7 .

Postawienie Chrystusa w centrum swego życia, a więc uzna-

nie w Nim swego Pana i Zbawiciela, ma fundamentalne znacze-

nie dla poznania siebie. W Chrystusie, prawdziwej Światłości,

„która oświeca każdego człowieka, gdy na świat przychodzi” (J

1, 9), człowiek rozpoznaje siebie w całej prawdzie, przechodząc z

————————

6 Zob. A. J. Nowak, Sumienie miejscem doświadczenia miłości i grzechu , w: Mi-

łość większa niż grzech („Homo meditans”, t. 12), red. A. J. Nowak, W. Słomka,

Lublin 1996, s. 89-112.

7 Zob. J. Auman, Teologia spirituale , Roma 1991, s. 58-61.

ciemności grzechu do światła łaski, „od władzy szatana do Bo-

ga” (Dz 26, 18). Dzięki światłu, jakie w życie człowieka wnosi

Chrystus, możliwe jest rozeznanie co dobre, a co złe (por. Ef 5, 13).

Słusznie więc w pierwszej swej encyklice Jan Paweł II za Soborem

Watykańskim II podkreśla, że „tajemnica człowieka wyjaśnia się

naprawdę dopiero w tajemnicy Słowa Wcielonego” (RH 8).

Rozważanie tajemnic różańcowych ma zatem ogromne zna-

czenie dla duchowego postępu na drodze oczyszczenia począt-

kujących, pozwala bowiem w perspektywie Chrystusa zobaczyć

siebie i swoje życie. Odnośnie do tego Jan Paweł II w Rosarium

Virginis Mariae pisze o „antropologicznej implikacji różańca”

(por. RVM 25), gdyż pochylając się nad tajemnicami radosnymi

wierzący — jak uczy Jan Paweł II — wchodzi w ostateczne mo-

tywacje i głębokie znaczenie radości chrześcijańskiej (por. RVM

20), to znaczy odkrywa prawdę o sobie i swoim wyniesieniu

przez Wcielenie Logosu, które jest podstawą jego wielkiej god-

ności dziecka Bożego (por. 1 J 3, 2). Jeszcze bardziej akcentują to

tajemnice światła, w których modlący się na różańcu rozważa te

wydarzenia zbawcze, w których pełniej objawia się przeznacze-

nie człowieka do królestwa Bożego (por. RVM 21). W rozważa-

niu tajemnic bolesnych, potwierdzających słowa Chrystusa:

„Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje

za przyjaciół swoich” (J 15, 13), odsłania się „punkt kulminacyj-

ny objawienia miłości” (RVM 22), co jeszcze bardziej podkreśla

niezwykłą godność człowieka i jego wyniesienie ponad stworze-

nia. Wreszcie kontemplując Zmartwychwstałego w tajemnicach

chwalebnych, chrześcijanin „odkrywa na nowo motywy swojej

wiary”. Tajemnice te bowiem pozwalają obudzić w sobie „na-

dzieję eschatologicznego kresu” (RVM 23).

W ten sposób modląc się na różańcu, wierzący odkrywa

prawdę o sobie w blasku tego, który siebie nazywa Światłością

świata (J 9, 5), a więc nabywa fundamentalnej cnoty pokory, bez

której nie ma prawdziwego nawrócenia i rozwoju życia ducho-

wego. Ta prawda o sobie samym, zgodnie ze słowami Jezusa

ks. Marek Chmielewski - Doświadczenie Chrystusa Światłości w rozwoju duchowym.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: