Agresja okiem akwarysty MALAWI.pdf

Agresja okiem akwarysty

Ryby pochodz Ģ ce z jeziora Malawi, szczególnie piel ħ gnice z

grupy MBUNA, staj Ģ si ħ coraz popularniejsze w akwariach hobbystów. Zapewne dzieje si ħ

tak ze wzgl ħ du na pi ħ kne ubarwienie tych ryb, ale dobranie wła Ļ ciwej, czyli kolorowej i

niekonfliktowej obsady, nie jest sztuk Ģ łatw Ģ , a akwarystyczne serwisy pełne s Ģ mniej lub

bardziej trafnych porad. Niew Ģ tpliwie wa Ň nymi czynnikami s Ģ agresja, terytorializm czy

wystrój zbiornika, co w efekcie decyduje o tym, jak Ģ pozycje w stadzie zajmie dany okaz.

My Ļ l ħ , Ň e warto bli Ň ej przyjrze ę si ħ aspektom ustalania hierarchii i agresji, aby lepiej

zrozumie ę sytuacje zachodz Ģ ce w akwarium. Poni Ň sze stwierdzenia s Ģ poparte własnymi

obserwacjami i skonsultowane z innymi pasjonatami.

Agresja.

Generalnie dorosłe ryby z grupy Mbuna nie tworz Ģ wyra Ņ nych struktur

wewn Ģ trzgatunkowych (np: relacje ojciec-syn). ĺ wiadczy ę mo Ň e o tym fakt, Ň e oboj ħ tnie jaki

samiec naruszaj Ģ cy TERYTORIUM b ħ dzie zaatakowany, wystarczy, aby miał podobne

ubarwienie. Jednak obserwuj Ģ c swoich pupili zauwa Ň yłem, Ň e do utarczek dochodzi równie Ň

mi ħ dzy osobnikami odmiennymi kolorystycznie ale jest to znacznie rzadsze zjawisko. Taki

"obcy osobnik" jest odbierany jako konkurent do rozrodu, po Ň ywienia i dominacji nad danym

obszarem. Z mojego do Ļ wiadczenia doskonale to wida ę w relacji Cynotilapia Afra –

Melanochromis Cyaneorhabdos Maingano - Labidochromis Caeruleus - Maylandia Crabro

zamieszkuj Ģ cy zbiornik 150x50x50. Widoczne zap ħ dy do dominacji w tym przypadku maj Ģ

ryby koloru niebieskiego i co ciekawe, zdecydowanie cz ħĻ ciej dochodzi do utarczek na linii

Afra-Maingano ni Ň Maingano-Maingano. Wynika to z rozmieszczenia rewirów, gdy Ň samce

Maingano obrały sobie terytorium oddalone kilkadziesi Ģ t centymetrów od siebie i rzadko im

si ħ zdarza je narusza ę , natomiast w najatrakcyjniejszym punkcie zbiornika usadowiła si ħ Afra.

To miejsce jest zarazem najbardziej niebezpieczne, gdy Ň znajduje si ħ pomi ħ dzy rewirami

samców Maingano, jednak wykopana jamka, wg oceny Afry, warta jest tego ryzyka.

Wynikiem tego jest naruszanie rewirów naprzemian jednego i drugiego samca Maingano.

Jednak pomimo porównywalnego temperamentu, Maingano jest fizycznie słabszy od Afry i to

decyduje, Ň e Afra obj ħ ła dominacje. Nale Ň y tak Ň e zaznaczy ę , Ň e wszystkie samce prezentuj Ģ

pełnie swoich barw, wi ħ c Ň aden z nich nie czuje si ħ zdominowany i jest gotowy do walki o

"fotel prezesa". Zagadk Ģ jest relatywnie niska agresywno Ļę Crabro, gdzie w wielu

ksi ĢŇ kach/serwisach jest okre Ļ lany mianem rozrabiaki. Brak ch ħ ci walki o dominacje mo Ň e

by ę spowodowany tym, Ň e nie widział od dawna Ň adnego samca swojego gatunku, a otaczany

przez 4 samice wraz ze sporym rewirem, (lecz z boku akwarium) czuje si ħ niezagro Ň ony.

Natomiast Yellow wydaje si ħ by ę na tyle od Crabro odmienny, Ň e nie m Ģ ci mu spokoju.

Ciekawe zjawisko nast Ģ piło, gdy z obsady znikn Ģ ł jeden z samców Maingano. Nagle

obiektem agresji u Crabro i Maingano stał si ħ dotychczas ignorowany przez wszystkich

dorodny samiec Yellow. Takie zachowanie mo Ň na wytłumaczy ę tym, Ň e jeden samiec

Maingano nie dawał sobie w ogóle rady w walkach z Afr Ģ i zirytowany tym faktem

wyładowuje agresje na spokojnym i uległym Yellow, natomiast Szersze ı czuj Ģ c wi ħ cej luzu

w zbiorniku poszerzył terytorium, przez co stało si ħ bardziej warto Ļ ciowe i ka Ň dy naje Ņ d Ņ ca

jest teraz atakowany, za wyj Ģ tkiem dominanta Afry. Wygl Ģ da to tak, jakby Yellow był

przeganiany z k Ģ ta w k Ģ t pomimo obecno Ļ ci relatywnie niewielu samców w do Ļę poka Ņ nym

zbiorniku. Wyj Ļ ciem z sytuacji mo Ň e by ę wprowadzenie nowego samca lub całkiem nowego

gatunku, który spowoduje du Ň o zamieszania i poprzez zaj ħ cie swojego rewiru ograniczy

terytorium innych samców ( przez co rewiry te stan Ģ si ħ mniej warto Ļ ciowe) i zaabsorbuje

spor Ģ cz ħĻę uwagi i agresji skierowan Ģ głównie na Labidochromisa. Istnieje tak Ň e ryzyko, i Ň z

powodu nowego samca zabraknie w ogóle miejsca dla Yellow.

Obserwuj Ģ c swoich pupili (wg wielu do Ļę specyficznym lub niepoprawnym zestawieniu) w

akwarium o wymiarach 130x50x60 (C.Afra, M.C.Maingano, Maylandia Estherae Red-Red,

Labeotropheus Trewavasae) doszedłem do wniosku, Ň e mo Ň na ju Ň "w zarodku" znacznie

ograniczy ę przyszł Ģ agresj ħ naszych podopiecznych. Przy zakładaniu zbiornika z rybami z

grupy Mbuna nale Ň y zaopatrzy ę si ħ w młode osobniki z kilku gatunków odpowiednio

dobranych, pod wzgl ħ dem wielko Ļ ci zbiornika, upodoba ı Ň ywno Ļ ciowych i odmienno Ļ ci

kolorystycznej. Nale Ň y je wpu Ļ ci ę do akwarium w tym samym czasie lub w krótkim jego

odst ħ pie. W procesie dorastania ryby przyzwyczajaj Ģ si ħ wzajemnie do swojego wygl Ģ du i

zachowa ı . Jest to szczególnie pomocne w mniejszych zbiornikach, gdzie cz ħ sto dochodzi do

gro Ņ nych walk. Doda ę mo Ň na, Ň e w zbiornikach przeze mnie obserwowanych i obsadzanych

t Ģ metod Ģ praktycznie nie zdarzyło si ħ , aby doszło do strat w rybach. Ogl Ģ dałem bardzo

widowiskowe i przepi ħ kne, trwaj Ģ ce nawet kilka godzin sceny "walk" np: pomi ħ dzy

Maingano a C.Afra polegaj Ģ cych na stroszeniu płetw i pływaniu w około siebie. Bardzo

rzadko dochodziło do bezpo Ļ redniego kontaktu fizycznego pomi ħ dzy obydwoma samcami, po

których nie dopatrywałem si ħ Ň adnych ran na ciele tzn. ubytków lub postrz ħ pienia płetw obu

samców. Z obsad Ģ nigdy nie miałem problemów i Ň adna ryba nie chorowała z powodu

odmiennych upodoba ı troficznych. Obsada ta rosła i docierała si ħ przez okres 2 lat wiec na

podstawie własnych do Ļ wiadcze ı mog ħ stwierdzi ę , Ň e kryteria doboru ryb s Ģ bardziej

elastyczne ni Ň przyjmuje wi ħ ksza rzesza akwarystów-malawistów.

Warto przemy Ļ le ę jak urz Ģ dzimy wn ħ trze naszego akwarium, gdy Ň mo Ň e to pozwoli ę do

pewnego stopnia "zaplanowa ę " rozło Ň enie agresji i w efekcie decydowa ę o hierarchii w

akwarium. Wyznaj ħ zasad ħ , Ň e akwarium powinno si ħ zagospodarowa ę wg upodoba ı ryb,

gdy Ň pozwala to zaplanowa ę obj ħ cie rewirów przez poszczególne osobniki i zmniejszy ę

prawdopodobie ı stwo, Ň e dla którego Ļ samca mo Ň e zabrakn Ģę miejsca. Nale Ň y sprawdzi ę

preferencje naszych przyszłych podopiecznych i w taki sposób porozkłada ę kamienie, aby

dwa atrakcyjne dla ryb obiekty nie znajdowały si ħ zbyt blisko siebie. Afra lubi podkopywa ę

si ħ pod kamienie, natomiast Maingano lubi zajmowa ę groty. Je Ň eli zbuduj ħ grot ħ i obok

postawi ħ kamie ı , pod który łatwo si ħ podkopa ę , posługuj Ģ c si ħ logik Ģ mo Ň na si ħ domy Ļ le ę , Ň e

taki układ b ħ dzie powodem sporych konfliktów i obydwa samce b ħ d Ģ ostro walczy ę o pozycje

Alfa. Je Ň eli zaplanuj ħ te obiekty daleko od siebie to cz ħ stotliwo Ļę walk relatywnie si ħ

zmniejszy, pomimo Ň e nadal b ħ d ħ miał dwa samce w bojowych barwach z aspiracjami na

dominanta. Natomiast pozbawiaj Ģ c akwarium jednego z tych elementów (np: groty) mog ħ si ħ

spodziewa ę , Ň e bardziej nieust ħ pliwym i za Ň artym w bojach b ħ dzie samiec gatunku

Cynotilapia Afra, a Maingano szybciej ust Ģ pi uznaj Ģ c dane terytorium za nie warte ryzyka

walki i pod Ļ wiadomie zajmie ni Ň sza pozycj ħ samca Beta. Oczywi Ļ cie ryby mog Ģ podzieli ę

akwarium inaczej ni Ň zaplanowali Ļ my, ale na pewno zmniejsza to ryzyko Ļ miertelnych walk o

dominacje.

Wprowadzanie nowego samca a agresja starych mieszka ı ców

Zdecydowana wi ħ kszo Ļę miło Ļ ników hodowli Mbuny radzi, aby przy wprowadzaniu

nowego samca do akwarium zmieni ę troch ħ ustawienie kamieni i wpuszcza ę nowego

osobnika chwil ħ przed zgaszeniem Ļ wiatła. Jest to bardzo cenna rada, gdy Ň taki nowy,

niezorientowany mieszkaniec od razu narusza rewiry wcze Ļ niejszych mieszka ı ców, przez co

jest stale ganiany i atakowany. Dotyczy to zarówno nowych gatunków jak i gatunków ju Ň

zasiedlonych, gdy Ň Mbuna nale ŇĢ do bardzo bystrych ryb, które od razu wychwyc Ģ osobniki

nowo wpuszczone i musimy liczy ę si ħ z tym, Ň e ci ħŇ ko b ħ dzie im przetrwa ę bez tego zabiegu.

Poprzestawianie skałek ma na celu zniszczenie granic rewiru i zmusza do ponownych decyzji

i walk o terytorium daj Ģ c szanse nowemu znale Ņę swój k Ģ cik, natomiast zaciemnienie pozwoli

mu na poznanie zarysu zbiornika w spokoju. W "99%" nowy okaz na pocz Ģ tku zajmuje

ostatnie miejsce w hierarchii i stara si ħ oceni ę sił ħ i potencjał rewiru rywali. Ma do wyboru

dwie główne strategie: wspina ę si ħ powoli po szczebelkach hierarchii podporz Ģ dkowuj Ģ c

sobie po kolei samców zaczynaj Ģ c od najsłabszego, a Ň zajmie satysfakcjonuj Ģ c Ģ pozycj ħ w

stadzie lub przypu Ļ ci ę bezpo Ļ redni atak na dominanta i od razu chc Ģ c obj Ģę panowanie w

zbiorniku i najodpowiedniejszy dla siebie rewir.

Przy wyborze pierwszej opcji nowo wpuszczony osobnik nie powoduje a Ň tak wielkiego

zamieszania i sukcesywnie awansuj Ģ c obywa si ħ bez walk na Ļ mier ę i Ň ycie, gdy Ň zwykle

długo zdominowane samce szybko odpuszczaj Ģ godz Ģ c si ħ na utrat ħ pozycji. Dzieje si ħ tak,

dlatego, gdy Ň zazwyczaj zaj ħ te rewiry nie s Ģ "szczytem marze ı ", a wi ħ c nie s Ģ warte za Ň artej

obrony. Problem zaczyna si ħ , gdy przychodzi czas na ryb ħ maj Ģ c Ģ bardzo wysok Ģ (samiec

Beta) lub najwy Ň sz Ģ (samiec Alfa) pozycj ħ . Rzadko obywa si ħ wtedy bez walk z drastycznymi

skutkami, czasami nawet dla obu stron. Widz Ģ c osłabionego(najcz ħĻ ciej przegranego) samca

po walce nast ħ pne ryby przypuszczaj Ģ atak licz Ģ c na łatwy i szybki awans w stadzie. Je Ň eli

przegra samiec dominuj Ģ cy, nie mog Ģ c si ħ pogodzi ę z tak szybk Ģ utrat Ģ pozycji, mierzy

zamiary ponad siły stawiaj Ģ c opór atakuj Ģ cym rybom, cz ħ sto ze skutkiem Ļ miertelnym.

Natomiast samiec ubiegaj Ģ cy si ħ o dominacje widz Ģ c, Ň e nie da rady pokona ę "szefa"

wycofuje si ħ z walki i nieznacznie spada w hierarchii. Czasami atak mo Ň e tak rozjuszy ę

dominanta, Ň e b ħ dzie dr ħ czył agresora i mo Ň e to doprowadzi ę do jego Ļ mierci. W obydwu

sytuacjach nale Ň y by ę uwa Ň nym i w razie potrzeby odłowi ę pobit Ģ ryb ħ , aby zregenerowała

siły w zast ħ pczym lokum. Na tego typu strategie decyduj Ģ si ħ najcz ħĻ ciej młode ryby,

przedstawiciele mniej agresywnych gatunków lub ryby zajmuj Ģ ce przez znacz Ģ cy okres czasu

nisk Ģ pozycje w innym stadzie.

W przypadku drugiej opcji sytuacja rozgrywa si ħ błyskawicznie. Jedna walka decyduje o

wszystkim. Walka trwa bardzo krótko (nawet kilkadziesi Ģ t sekund) a "ciosy" s Ģ bardzo

zdecydowane. Obra Ň enia zazwyczaj wielkie gdy Ň , albo zaskoczony dominant nie zdołał si ħ

uchroni ę przed atakiem i przegra walk ħ albo rozjuszony tak zuchwał Ģ prób Ģ , goni agresora

cz ħ sto a Ň do jego Ļ mierci. Je Ň eli nie dominant to pozostałe ryby mog Ģ dokona ę egzekucji.

Taki scenariusz ma miejsce przy rybach dojrzałych, najcz ħĻ ciej definiowanych jako

agresywne lub zajmuj Ģ ce wcze Ļ niej wysok Ģ pozycje w innym stadzie. Obserwowałem tak Ģ

sytuacje we własnym akwarium 150x50x50 gdzie ju Ň drugiego dnia samiec C.Afra

zdetronizował dominatora M.C.Maingano. Obyło si ħ bez zgonów i powa Ň nych obra Ň e ı z

powodu relatywnie sporego lokum i niewielkiego zag ħ szczenia ryb. Po wygranej walce Afra

wyra Ņ nie potwierdzała swoj Ģ dominacje, pływaj Ģ c w pełnym ubarwieniu z rozło Ň onymi

płetwami wzdłu Ň całego zbiornika jakby prowokowała innych do ataku. ņ aden samiec nie

odwa Ň ył si ħ odpowiedzie ę na takie zachowanie. Natomiast Maingano odchorował swoje w

jamce z tyłu akwarium i udało mu si ħ uzyska ę pozycje Beta, cz ħ sto prowokuj Ģ c Afre tylko do

niegro Ņ nych, ale jak Ň e efektownych, przepychanek.

Najcz ħĻ ciej o tym, czy walki o dominacje s Ģ bogate w obra Ň enia/ Ļ miertelne decyduje

wystrój i wielko Ļę akwarium. Długie i bogate w kryjówki akwarium pozwoli przegranemu

skutecznie si ħ schowa ę i schroni ę .

Kontrolowane przerybienie ?

Chciałbym tak Ň e odnie Ļę si ħ do metody propagowanej przez hodowców przez ostatnie

kilka lat, a któr Ģ zdecydowanie odradzam wszystkim miło Ļ nikom piel ħ gnic z Malawi. Jest to

metoda tzw. kontrolowanego przerybienia testowana w zbiorniku 130x50x60, 150x50x50 i

120x40x50. Polega ona na znacznym przeg ħ szczeniu obsady zbiornika i wło Ň enia do niego

minimalnej ilo Ļ ci dekoracji w postaci kamienia. Minimalizuje si ħ znacznie w ten sposób

powierzchni ħ terytorium obran Ģ przez piel ħ gnic ħ , co skutkuje tym, Ň e ryba nie ma, o co

konkurowa ę i czego broni ę . Prowadzi to do zaniku naturalnych zachowa ı naszych

podopiecznych i mo Ň liwo Ļ ci podziwiania tego, do czego stworzyła je "Matka Natura".

Oczywi Ļ cie nie mo Ň na w tym przypadku mówi ę o jakiejkolwiek hierarchii, jedynie czasami

najbardziej waleczna ryba zajmuje pozycje alfa w punkcie do Ļę osłoni ħ tym i łatwym do

obrony. W moim przypadku z ruchliwych, efektownie strze ŇĢ cych swojego terytorium ryb

zrobiła si ħ taka kolorowa mieszanka "gupików" pływaj Ģ cych bez wi ħ kszego celu,

sporadycznie obejmuj Ģ c terytorium w celu odbycia tarła. Taka opcja sprawdza si ħ przy

akwariach wystawowych (ozdobnych), gdzie liczy si ħ , aby było du Ň o i kolorowo, a nie to czy

w akwarium ryby zachowuj Ģ si ħ naturalnie i mog Ģ pokaza ę swoje przeciekawe zachowania.

S Ģ dz ħ , Ň e prawdziwego miło Ļ nika akwarystyki opcja kontrolowanego przerybienia nie

zadowoli i szybko si ħ znudzi monotoni Ģ w zbiorniku, dlatego powinien kierowa ę si ħ umiarem

w kompletowaniu obsady.

Jak wida ę , ryby pochodz Ģ ce z jeziora w południowej Afryce maj Ģ wiele do zaoferowania

ich przyszłym wła Ļ cicielom-akwarystom w postaci ciekawych zachowa ı , cudnego ubarwienia

i ci Ģ głych zmian w zbiorniku. Potrzebuj Ģ do tego jednak odpowiednich warunków, których

cz ħĻę starałem si ħ przybli Ň y ę , opisa ę i wyja Ļ ni ę na podstawie własnych do Ļ wiadcze ı i

obserwacji co w innych akwariach nie musi stanowi ę reguły.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: