Zieliński Krzysztof - Podkarpackie zaprasza smakiem.pdf - książki kucharskie - vyvyan

KULINARIA — TRADYCJA — ZWYCZAJE — FOLKLOR

PODKARPACKIE

ZAPRASZA

SMAKIEM

NR 0(1)/2007

(wydawnictwo okolicznościowe)

Polskie regulacje prawne dotyczące produktów regionalnych i tradycyjnych

W Polsce jednostką odpowiedzialną za prowadzenie

systemu rejestracji produktów o określonym pochodzeniu

geograficznym i specyficznej, tradycyjnej jakości, w ro-

zumieniu przepisów unijnych jest Ministerstwo

Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Zgodnie z ustawą o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń

produktów rolnych i środków spożywczych oraz o pro-

duktach tradycyjnych (Dz. U. 2005 Nr 10, poz. 68)

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest odpowiedzial-

ne za przyjmowanie, ocenę i przekazywanie wniosków

o rejestrację nazw pochodzenia, oznaczeń geograficz-

nych oraz nazw specyficznego charakteru do Komisji

Europejskiej.

Ustawa o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produk-

tów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach

tradycyjnych reguluje także następujące kwestie:

1. zasady i tryb oceny wniosków o rejestrację nazw po-

chodzenia, oznaczeń geograficznych i świadectw specy-

ficznego charakteru;

2. warunki tymczasowej ochrony nazw produktów rolnych

i środków spożywczych na gruncie krajowym przed reje-

stracją na szczeblu UE;

3. zasady oraz tryb kontroli produktów rolnych i środków

spożywczych posiadających chronioną nazwę pocho-

dzenia, chronione oznaczenie geograficzne albo świa-

dectwo specyficznego charakteru;

4. warunki prowadzenia listy produktów tradycyjnych;

5. sankcje karne dla podrabiających produkty, których

nazwy są chronione

W ustawie o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń pro-

duktów rolnych i środków spożywczych oraz o produk-

tach tradycyjnych oprócz regulacji dotyczących rejestracji

nazw na szczeblu UE, tworzy się także Listę Produktów

Tradycyjnych. Na Listę wpisywane są produkty których

jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze

stosowania tradycyjnych metod produkcji. Za tradycyjne

uważa się metody wykorzystywane od co najmniej 25 lat.

Utworzenie Listy Produktów Tradycyjnych ma na celu roz-

powszechnianie informacji o produktach wytwarzanych

tradycyjnymi, historycznie ugruntowanymi metodami.

Regulacje Unii Europejskiej dotyczące produktów regionalnych i tradycyjnych

Zagadnienia związane z ochroną produktów regional-

nych i wytwarzanych tradycyjnymi metodami określone

są w prawie Unii Europejskiej w:

– rozporządzeniu Rady (WE) nr 509/2006 z dnia 20 marca

w sprawie produktów rolnych i środków spożywczych

będących gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami,

– rozporządzeniu Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca

w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw

pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych

oraz

– rozporządzeniu Komisji nr 1898/2006 z dnia 14 grudnia

2006 r. określającym szczegółowe zasady stosowania roz-

porządzenia Rady (WE) nr 510/2006 w sprawie ochrony

oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów

rolnych i środków spożywczych.

Wprowadzenie regulacji zdynamizowało rozwój produk-

cji wyrobów regionalnych i tradycyjnych oraz pozwoliło

realizować założenia reformy Wspólnej Polityki Rolnej,

której jednym z priorytetów było zmniejszenie ilości

i zwiększenie jakości wytwarzanej w Europie żywności.

Ochrona tych produktów przed nieuczciwym przywłasz-

czeniem nazwy lub podrobieniem ma jednocześnie po-

móc w dywersyfikacji podaży produktów rolno-spożyw-

czych oraz lepiej informować konsumentów o walorach

kupowanych przez nich wyrobów. Różnicowanie pro-

dukcji rolnej i popieranie produkcji wyrobów wysokiej

jakości są jednymi z najważniejszych elementów rozwoju

obszarów wiejskich. Wiele z przyznanych oznaczeń do-

tyczy produktów wytwarzanych w trudnych warunkach

glebowych i klimatycznych (na przykład „górskie” sery)

lub wyrobów związanych z bardzo pracochłonnymi me-

todami produkcji. Przyznanie „regionalnych oznaczeń”

zwiększa konkurencyjność wyrobów i może również być

ważnym elementem oddziaływania na potencjalnego

klienta. Produkt, którego pochodzenie jest gwarantowane

przez Unię współtworzy wizerunek obszaru, z którego się

wywodzi i tym samym zachęca do odwiedzenia danego

regionu (przyczyniając się do rozwoju turystyki). Warto

zwrócić uwagę, że konsument mający dostęp do produk-

tu wyższej jakości, zapoznaje się jednocześnie z jego

producentem oraz środowiskiem naturalnym i kulturo-

wym, w którym wyrób powstawał.

Jeśli chodzi o informowanie konsumentów, to posiadanie

oznaczenia ma z jednej strony poświadczać autentycz-

ność danego produktu, a z drugiej być rękojmią jakości.

Dzięki temu potencjalny nabywca ma więcej danych

pozwalających mu dokonać wyboru podczas robienia

zakupów. Cena przestaje być jedynym, czy też najważ-

niejszym argumentem przemawiającym na rzecz danego

wyrobu. Poprzez związek produktu z regionem, zakup

staje się początkiem kontaktu z wyjątkową kulturą, tra-

dycją, historią, społecznością i przyrodą danego obszaru.

http://www.minrol.gov.pl

Więcej informacji: Urząd Marszałkowski Województwa

Podkarpackiego, Departament Rolnictwa i Środowiska

tel. (017) 860 67 10

Redakcja: Krzysztof Zieliński

Współpraca redakcyjna: Ewa Grata, Dorota Jamrozy, Zofia Kasperek, Bogusław Kmieć, Dominika Skoczylas

Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, www.wrota.podkarpackie.pl

Wykonawca: Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”, www.procarpathia.pl; www.podkarpackiesmaki.pl

Skład DTP, projekt graficzny: KORAW Dorota Kocząb, ul. Gałęzowskiego 6/321, 35-074 Rzeszów, tel. 606/783647

Autorami przedstawionych w zdjęć są (w kolejności alfabetycznej): Krystyna Boczar-Różewicz, Michał Drozd,

Janusz Górnicki, Ryszard Hałgas, Arkadiusz Komski, Iwona Oleniuch, Krzysztof Zieliński.

Zdjęcie na okładce:

Podkarpackie zaprasza smakiem

Ryszard Hałgas.

PODKARPACKIE ZAPRASZA SMAKIEM

rok umacnia swoją pozycję lidera na

liście produktów wytwarzanych me-

todami tradycyjnymi. Bezspornie związane jest

to z kultywowaniem bogactwa kulturowego na-

szego regionu. W tym kontekście szczególnego

znaczenia nabiera troska o ochronę podkarpac-

kiego dziedzictwa kulinarnego tak, by w nie-

zmienionej formie zachować je dla potomnych.

Produkty tradycyjne są również dosko-

nałą formą prezentowania narodowych zwycza-

jów, odgrywając jednocześnie ważną rolę w pie-

lęgnowaniu dziedzictwa kulturowego.

Dzisiaj nikogo już nie trzeba przekonywać,

jak duże znaczenie dla konsumentów mają pro-

dukty tradycyjne. Z roku na rok umacnia się ich

pozycja, a ich wytwarzanie staje się sposobem

na wejście na współczesny, niezwykle wymaga-

jący rynek zapotrzebowania na dobrą i oryginalną

żywność wysokiej jakości. Jakości rozumianej

jako wyjątkowość i niepowtarzalność produk-

tów, które wytwarzane są zgodnie z unikato-

wymi, kultywowanymi od wieków tradycjami,

właściwymi dla poszczególnych regionów.

Przemysłowa produkcja żywności częstokroć

nie idzie w parze z wysoką jakością. Tę z po-

wodzeniem można uzyskać opierając się na

produktach wytwarzanych zgodnie z tradycyj-

nymi recepturami. Nie ulega najmniejszej

wątpliwości, że województwo podkarpackie

z uwagi na niegdysiejsze położenie na styku

wielu kultur, ma w tym względzie wiele do

zaoferowania i może stać się różnorodną bazą

tradycyjnych wyrobów kulinarnych. Konse-

kwencja w odkrywaniu kolejnych produktów

tradycyjnych może zaowocować w przyszłości

stworzeniem silnego rynku żywności wysokiej

jakości. Doświadczenia krajów europejskich

dowodzą, że tradycyjne wyroby kulinarne przy-

czyniają się do wzrostu atrakcyjności wsi, a tak-

że są źródłem dodatkowych dochodów jej

mieszkańców.

Korzystając ze sposobności, wyrażam słowa

uznania wszystkim producentom produktów

tradycyjnych za trud, determinację i szeroko po-

jętą aktywność w dziedzinie promowania i pro-

pagowania nie tylko samych produktów, ale

także metod i receptur ich wytwarzania, opartych

na tradycjach kulinarnych pogranicza kulturo-

wego, które stało się udziałem województwa

podkarpackiego.

Działania w tym zakresie wpisują się w och-

ronę dziedzictwa kulturowego naszej małej

Ojczyzny i jest to zasługą wszystkich producen-

tów produktów tradycyjnych.

Życzę wszelkiej pomyślności i sukcesów w po-

dejmowanych działaniach oraz tego, aby pro-

dukty tradycyjne stały się kulinarną wizytówką

województwa podkarpackiego.

Z wyrazami szacunku

Marszałek Województwa Podkarpackiego

Zygmunt Cholewiński

PRO

CARPATHIA

Publikacja wydrukowana w ramach projektu „Festiwal Podkarpackich Smaków produkty lokalne, tradycyjne

oraz regionalne wizytówką województwa podkarpackiego” finansowanego przez Fundację Fundusz Współpracy

ze środków programu AGRO-SMAK2, realizowanego na zlecenie Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej.

PODKARPACKIE ZAPRASZA SMAKIEM

W ojewództwo podkarpackie z roku na

Rola Produktów Regionalnych

Lokalnych i Tradycyjnych

w rozwoju regionu

na świecie. Rozwój środków transportu spra-

wił, że podróżowanie jest szybsze, coraz

tańsze i powszechnie dostępne. Świat stał się jakby

mniejszy. Odwieczna ciekawość tego co nieznane,

tak mocno związane z naturą ludzką powszechne

prawo do wypoczynku, a więc wolny czas do

zagospodarowania i coraz bogatsze społeczeństwa

znakomicie rokują ruchowi turystycznemu. Na glo-

balnym i europejskim rynku toczy się bezwzględna

walka o turystę. Wszyscy starają się przygotować jak

najlepsze oferty turystyczne, tworzyć jak najlepsze

produkty turystyczne i wykroić jak największy kawa-

łek z tego turystycznego tortu dla siebie.

Europa i jej regiony to wielkie bogactwo i różno-

rodność, to wspaniałe dziedzictwo kulturowe, w tym

kulinarne. To właśnie ten fakt stanowi o atrakcyjności

Europy jako regionu turystycznego

Wbrew powszechnej opinii, a w oparciu o dane

statystyczne, mieszkańcy Unii Europejskiej tylko

w nieznacznym procencie wyjeżdżają poza granice

Europy. Społeczeństwo europejskie się starzeje, co

sprawia, że coraz bardziej cenione są produkty ofe-

rujące przyjazny klimat, ciszę, spokój, wypoczynek

w pięknych pod względem przyrodniczym miej-

scach, możliwość odnowy, rekreacji i co najważ-

niejsze smaczną, zdrową, regionalną kuchnię.

A przecież to właśnie tym charakteryzuje się więk-

szość ofert turystycznych z naszego kraju. Dzie-

dzictwo kulinarne jest nie do przecenienia w budo-

wie marek turystycznych. Przy podejmowaniu

decyzji o celu podróży i wyborze oferty, dobra

i oryginalna kuchnia często decyduje stając się

języczkiem u wagi. Tradycyjne produkty, stanowiące

ofertę wysoko jakościowej żywności w sklepach, jak

i w restauracjach metropolii świata to najlepsza

wizytówka, najlepszy i najbardziej efektywny spo-

sób promocji i reklamy. Sprzedaż takich produktów

turystom przyjeżdżającym, odwiedzającym Europę,

to najbardziej opłacalny sposób sprzedawania

produktów rolnych. Niektóre z tych produktów są

tak mocno związane z krajami swojego pochodze-

nia, iż stają się niemal ich synonimem. Cóż warta

byłaby francuska restauracja w Sydney, Tokio czy

Nowym Jorku bez francuskiego wina, serów czy

pasztetu z gęsich wątróbek? Czym grecka bez fety?

A włoska bez szynki parmeńskiej czy parmezanu? Te

oryginalne produkty, reprezentujące tradycyjną żyw-

ność wysokiej jakości, są ogromnie ważne dla rol-

nictwa tych krajów, a co za tym idzie dla rozwoju

obszarów wiejskich i dobrobytu ich mieszkańców.

Trzeba sobie zadać pytanie – a co z Polską, z naszymi

regionami? Przecież mamy tyle do zaoferowania.

Przed sobą możemy się wytłumaczyć naszą trudną

historią, pół wiekiem socjalizmu, ale jednocześnie,

jeśli uświadomimy sobie prawdę, że tylko te narody,

których kuchnia jest licznie reprezentowana przez

restauracje w metropoliach świata są obecne w świa-

domości świata, wiemy jak dużo mamy do nadro-

bienia.

Unia Europejska, a szczególnie kraje „starej

Unii”, ma na swoim rynku dwa rodzaje żywno-

ści. Żywność przemysłową, produkowaną przez

wysokowydajne rolnictwo, które powszechnie

stosuje organizmy modyfikowane genetycznie, w og-

romnych ilościach nawozy sztuczne, środki ochrony

roślin i w wielkoobszarowych gospodarstwach pro-

dukując dużo i tanio. Przemysłowy chów zwierząt

odbywa się w obiektach, które bardziej przypomi-

nają fabryki niż budynki inwentarskie, żywienie

opiera się o pełnoporcjowe pasze przemysłowe, za-

wierające ogromne ilości różnego rodzaju dodatków

chemicznych. Surowce wytworzone na poziomie

produkcji podstawowej są przez nowoczesny prze-

mysł przetwórczy przetwarzane z zastosowaniem

tzw. nowoczesnych, innowacyjnych technologii,

które pozwalają uzyskiwać ogromne wydajności,

ale stosuje całą gamę chemicznych dodatków i su-

rowce zastępcze. Dzisiejszy przemysł nie potrzebuje

mięsa, by wyprodukować parówki, ani wiśni – żeby

zrobić napój wiśniowy, czy pomidorów – żeby

wyprodukować ketchup. Przeciwnością żywności

przemysłowej jest coraz bardziej poszukiwana żyw-

ność naturalna, tradycyjna, w tym żywność produko-

wana metodami ekologicznymi. To właśnie z tym

sektorem produkcji żywności Unia Europejska wią-

że największe nadzieje na przyszłość. Dziś zarówno

w skali globalnej i europejskiej zapotrzebowanie na

tę żywność rośnie. Unia Europejska stworzyła

specjalny system ochrony produktów tradycyjnych,

należących do sektora żywności wysokiej jakości.

Wspiera rozwój rolnictwa ekologicznego przez

PODKARPACKIE ZAPRASZA SMAKIEM

T urystyka to najlepiej rozwijający się przemysł

dotacje oraz ochronę i wyróżnianie znakiem produk-

tów ekologicznych. Wprowadziła system europejski

wyróżniania i ochrony produktów regionalnych oraz

tradycyjnych. Są to: „Chronione Oznaczenia Geo-

graficzne”, „Chronione Nazwy Pochodzenia”, „Naz-

wy Specyficznego Charakteru”.

Jest to najlepszy dowód na to, jak wielkie

znaczenie dla Unii Europejskiej ma dziedzictwo

kulinarne, tradycja. To właśnie dziedzictwo kuli-

narne jako wartość dodana pozwala nie tylko na

uzyskiwanie wysokiej opłacalności produkcji rolnej,

ale stanowi przewagę konkurencyjną na rynkach

światowych, pozwala na budowę silnych marek

turystycznych i w najbardziej pełny oraz smaczny

sposób promuje Europę i jej regiony.

W naszym kraju dopiero w tym roku powstał

krajowy system wyróżniania i ochrony żywności

tradycyjnej „Jakość i Tradycja”. System stworzony

przez Polska Izbę Produktów Regionalnych Lokal-

nych i Tradycyjnych wspólnie ze Związkiem Woje-

wództw RP odpowiadający w pełni wymogom

unijnym. Cześć regionów przystąpiła do europej-

skiej sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego.

Są więc narzędzia do wykorzystania.

W Polsce przez dwa pokolenia obowiązywały

zasady ekonomii socjalistycznej. Zgodnie z nimi

w gospodarce centralnie sterowanej, tzw. socjali-

stycznej na rynku miał być tylko jeden rodzaj

żywności, produkowany zgodnie z jedynie słusz-

nymi normami – państwową lub branżową. Tradycja

we wszystkich swoich formach była zwalczana

ideologicznie, gdyż przeszkadzała budować socjali-

styczne społeczeństwo jednoklasowe. Do oznaczeń

geograficznych nie przywiązywano żadnej wagi, tak

więc kiełbasa śląska nie musiała być wcale produ-

kowana na Śląsku, a toruńska w Toruniu. W tych

trudnych czasach próbowano z pamięci społeczeń-

stwa całkowicie wymazać ogromny dorobek w za-

kresie wykwintnej kuchni, ziemiaństwa, burżuazji,

a nawet bogatych chłopów. Dziś naród odzyskuje

pamięć. Zaczynamy na nowo odkrywać to wszystko,

co z zakresu dziedzictwa kulinarnego pozostawiły

nam przeszłe pokolenia. Kiedy nie było Polski na

mapach świata, a był naród to ogromnie ważnym

stało się zachowanie tożsamości narodowej. Nasi

przodkowie znaleźni na to znakomity sposób,

smaczny i niebywale skuteczny przez wspaniałą,

narodową, regionalną, ziemiańską, szlachecką, wło-

ściańską, postną, wegetariańską, myśliwską... kuch-

nię. To właśnie dlatego, w tak ciekawy dla innych

i oryginalny sposób obchodzimy Wigilię, święta

Bożego Narodzenia czy Wielkanoc. To właśnie dziś

– kiedy zapotrzebowania na naturalną żywność

gwałtownie rośnie, kiedy polityka Unii Europejskiej

zakłada rozwój pro-

dukcji i przetwórstwa

żywności naturalnej,

gdy staje się pow-

szechną świadomo-

ścią wśród decyden-

tów, że aktywna walka

z bezrobociem na

obszarach wiejskich

może być tylko sku-

teczna poprzez rozwój

lokalnej żywności

i przetwórstwa, żyw-

ności naturalnej wy-

sokiej jakości, przede

wszystkim tradycyj-

nej – jest najlepszy

czas na wykorzystanie

spuścizny pokoleń.

Poprawa opłacalno-

ści w rolnictwie, jak

i wykorzystanie dzi-

siejszej struktury pol-

skiej wsi, której pod-

stawową jednostką

jest gospodarstwo ro-

dzinne i małoobsza-

rowe, pozwala na

uruchomienie rynku

takich produktów.

Polska stoi przed niebywałą szansą, aby dzisiejsze

negatywne strony struktury polskiej wsi i polskiego

rolnictwa, umiejętnie i zgodnie z tendencjami świa-

towymi zamienić na pozytywy. Polskie przebogate

dziedzictwo kulinarne wykorzystać w budowie lo-

kalnych produktów turystycznych. Potrzebna jest do

tego zmiana świadomości społecznej i to zarówno

po stronie konsumentów, jak i producentów oraz

całego przemysłu turystycznego. Pierwszym i naj-

ważniejszym etapem zmiany jest jak najpełniejsza

identyfikacja dziedzictwa kulinarnego na poziomie

lokalnym i regionalnym i konsekwentne wykorzy-

stanie tego, co przeszłe pokolenia w sztafecie po-

koleń wypracowały i nam pozostawiły – przebogatej

tradycji w praktyce życia gospodarczego.

dr Grzegorz Russak

prezes Polskiej Izby

Produktu Regionalnego

PODKARPACKIE ZAPRASZA SMAKIEM

Fot. Andrzej Wierzbieniec

Zieliński Krzysztof - Podkarpackie zaprasza smakiem.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: