U starszych psów z wiekiem zmienia się metabolizm, a przez to i zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Spada zapotrzebowanie na energię, a wzrasta zapotrzebowanie na łatwo strawne białka i związki biologicznie czynne.
ZMIANY ZACHODZĄCE W ORGANIZMIE STARSZYCH PSÓW (fizjologiczne i patologiczne)
Układ oddechowy i krążenia
- zmiany zwyrodnieniowe na zastawkach sercowych - osłabienie pracy mięśnia sercowego, zaburzenia przewodnictwa sercowego, arytmie- odkładanie związków wapnia w naczyniach krwionośnych- zwłóknienia w tkance płucnej, zmniejszenie wydolności oddechowej
Przewód pokarmowy
- zmniejszenie wydzielania śliny i soku żołądkowego- zmiany w jelitach- zmniejszenie wysokości kosmków jelitowych, osłabienie funkcji metabolicznych (trawienie i wchłanianie składników pokarmowych)- spowolnienie perystaltyki jelit - możliwa niewydolność wątroby- często skłonności do zaparć- zmiany w jamie ustnej- odkładanie się kamienia na zębach, zapalenia dziąseł, paradontoza
Drogi moczowe
- zmniejszony przepływ krwi przez nerki, który prowadzi do osłabionej filtracji w kłębuszkach nerkowych i zdolności do zagęszczania moczu, często niewydolność nerek- zmniejszenie napięcia dróg wyprowadzających mocz- częste problemy z trzymaniem moczu- problemy związane z pojawianiem się w pęcherzu moczowym kryształów, a następnie kamieni
Narząd rodny
- zaburzenia hormonalne u suk - prowadzą często do zmian w błonie śluzowej macicy i ropomacicza- nowotwory gruczołu mlekowegou suk- powiększenie prostaty u psów, możliwe również cysty i nowotwory- zaburzenia dotyczące jąder- zaburzenia hormonalne związane z produkcją hormonów płciowych
Masa ciała
Z wiekiem u psów dochodzi do utraty tkanki mięśniowej, zwiększa się natomiast ilość tkanki tłuszczowej, stąd występująca u starszych psów skłonność do otłuszczenia.
Układ ruchu
- zmniejszenie masy mięśniowej - problemy kostno-stawowe (zwyrodnienia)
Narządy zmysłów
- osłabiony wzrok- osłabione powonienie- osłabiony słuch
Skóra
- pogorszenie jakości okrywy włosowej- ścieńczenie skóry i wypadanie włosa- często w następstwie rozmaitych zaburzeń hormonalnych- guzy i narośla (nowotworowe i nienowotworowe)
Odporność
Osłabienie odporności, a co za tym idzie zwiększona podatność na różnego rodzaju infekcje.
Układ nerwowy
- objawy "starzenia się" mózgu - osłabienie reakcji na otoczenie, zaburzenia snu, utrata wyuczonych zachowań, zaburzenia w oddawaniu kału i moczu- problemy neurologiczne dotyczące rdzenia kręgowego- zmiany zwyrodnieniowe (np. mielopatia owczarków niemieckich, dyskopatia u jamników)
Nowotwory
U starszych psów występuje zwiększone ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej.
Podstawowe zasady żywienia starszych psów:
§ dzienną dawkę pokarmową dzielić na kilka mniejszych porcji (3-4)
§ ustalić stałe pory podawania posiłków
§ nie podawać starszym psom trudno strawnych składników żywieniowych, szczególnie dotyczy to kości
§ u bardzo starych psów podawać pokarm o konsystencji papkowatej (suchą karmę można moczyć w letniej wodzie na 0,5 godziny przed podaniem)
§ temperatura karmy - 20-37°C
§ unikać nagłych zmian karmy (nowe składniki lub nową karmę wprowadzać stopniowo)
§ zapewnić psy stały dostęp do świeżej wody (zmieniać kilka razy dziennie)
§ u psów może wystąpić starczy brak apetytu - wiąże się on ze zmniejszonym zapotrzebowaniem na energię (ok. 30-40% w stosunku do młodszych psów) oraz osłabionym powonieniem
Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe:
· wapń i fosfor - istotne jest, aby zachować odpowiedni stosunek Ca do P w pokarmie - powinien on wynosić 1,2:1,4 : 1,0. Dodatek tych związków jest u starszych psów ważny ze względu na występującą u nich demineralizację kości.
· sód i chlor - głównym ich źródłem jest sól kuchenna. Wprawdzie uważa się, że psy są naturalnie odporne na przedawkowanie soli, ale jednak zaleca się jej ograniczenie w ich diecie.
· żelazo - należy unikać zarówno niedoboru jak i nadmiaru żelaza w diecie. Niedobór może prowadzić do anemii, nadmiar prowadzi do zmniejszenia apetytu i spadku masy ciała.
· miedź - niedobór miedzi może powodować osłabienie układu kostnego.
· selen - chroni błony komórkowe przed związkami utleniającymi.
Żywienie starszych psów z zaburzeniami zdrowotnymi:
UWAGA! W Przypadku zaburzeń zdrowotnych najlepszym rozwiązaniem są gotowe diety weterynaryjne - właściciel w domu nie jest w stanie przygotować odpowiednio zbilansowanego pokarmu.
źródło: http://therios.strefa.pl/ lek. wet. Maja Ingarden (2004-11-14)
Problemami zdrowotnymi starszych psów i kotów zajmuje się geriatria. Właściciele często zastanawiają się - czy ich pies/kot jest już stary, czy nie? I gdzie jest ta granica, kiedy psa czy kota zaczyna się traktować jako seniora? Otóż uważa się, że zwierzę wkracza w wiek geriatryczny, gdy rozpoczyna się ostatni trymestr przewidywanej dla danej rasy długości życia.
Właściciele, którzy chcieliby jak najdłużej utrzymać swojego ulubieńca w dobrej formie fizycznej, powinni regularnie kontrolować jego zdrowie. Kontrole takie dają możliwość możliwie najwcześniejszego rozpoznania rozwijających się chorób i podejmowania prób leczenia na wczesnym etapie zaburzeń.
Program opieki nad starszym psem lub kotem składa się z dwóch ściśle ze sobą powiązanych części - pierwsza - lekarska, polega na kontrolnych wizytach w gabinecie weterynaryjnym, w czasie których wykonywane są badania mające na celu monitoring aktualnego stanu zdrowia zwierzęcia. Druga część programu - realizowana jest przez właściciela w miejscu bytowania zwierzęcia.
Wizyty kontrolne w gabinecie weterynaryjnym
W początkowym okresie "starości" naszego zwierzaka zupełnie wystarczą wizyty w odstępach 6-miesięcznych. Jeżeli pojawią się pierwsze objawy problemów zdrowotnych, należy te odstępy zmniejszyć (w zależności od rodzaju zaburzeń).
PLAN BADANIA SENIORA
1. Rozmowa właściciela z lekarzem - przekazanie informacji odnośnie zachowania podopiecznego, jego żywienia, a także ewentualnych zauważonych zmian. 2. Badanie kliniczne - osłuchiwanie klatki piersiowej, omacywanie brzucha, w przypadku problemów motorycznych - palpacja kości i stawów, badanie oczu, badanie prostaty u samców i gruczołu sutkowego u samic. 3. Ważenie zwierzęcia (warto zapisywać kolejne wyniki) 4. Badanie krwi (morfologia i biochemia) i moczu - umożliwiają ocenę, jak funkcjonują najważniejsze narządy (nerki, wątroba, gruczoły dokrewne). 5. Rtg klatki piersiowej.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości należy wykonać badania dodatkowe, np. EKG, USG jamy brzusznej, czy rozszerzone badania krwi.
Interpretacja:
§ Jeżeli wszystkie wyniki mieszczą się w granicach normy, można poddać zwierzę odpowiednim zabiegom profilaktycznym (odrobaczanie, odpchlenie, szczepienie itp.)
§ Jeżeli wyniki są wątpliwe, tzn. widoczne są odchylenia, ale zwierzę czuje się dobrze i nie wykazuje objawów chorobowych, lekarz wprowadzi leczenie i zaleci kolejna wizytę za 1-2 tygodnie w celu powtórzenia badania.
§ Jeżeli wyniki są złe, tzn. widoczne są odchylenia i zwierzę wykazuje objawy chorobowe, zalecone zostanie leczenie zachowawcze lub chirurgiczne, w zależności od rodzaju choroby i stopnia jej zaawansowania.
Program realizowany przez właściciela
Program ten ma na celu zapewnienie zwierzęciu na co dzień optymalnych warunków bytowania, z uwzględnieniem wieku, rasy, płci, aktywności i stanu fizjologicznego.
· regularne działania przeciwpasożytnicze (pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne)
· regularne zabiegi higieniczne - przemywanie okolic oczu, czyszczenie uszu i zębów, szczotkowanie włosów, opróżnianie gruczołów okołoodbytowych
· utrzymanie optymalnej diety - np. karma dla seniorów z systemem ochrony stawów, karmy zapobiegające powstawaniu kamienia nazębnego czy kul włosowych, lub, w przypadku żywienia tradycyjnego, odpowiednie zbilansowanie dawki i uzupełnianie preparatami mineralno-witaminowymi. Bardzo ważna jest częstotliwość podawania posiłków, ich temperatura, konsystencja i smakowitość.
· odpowiednie "dawkowanie" ruchu - np. u psów mających problemy ze stawami lub kręgosłupem zalecane są częste i niezbyt intensywne spacery, a psów z problemami krążeniowymi nie wolno zmuszać do nadmiernego wysiłku.
· kontrola terminów kolejnych badań
· w razie nagłych problemów - szybki kontakt z prowadzącym lekarzem weterynarii
eroewaj