WYKŁAD III.doc

WYKŁAD III

Zakłócenia procesów poznawczych

è   SENSOPATIE – ZABURZENIA ODBIORU WRAŻEŃ

wrażenie – doświadczenie lub recepcja prostych właściwości bodźców, takich jak na przykład jasność, kolor, głośność czy siła dotyku (Falkowski, 2000). Jego podstawę stanowi wrodzony mechanizm przetwarzania sensorycznego.

spostrzeżenie – doświadczenie złożonej charakterystyki bodźców, na przykład konkretnych przedmiotów w otaczającym środowisku, łatwo rozpoznawanych i nazywanych (Falkowski, 2000). Jest związany z posiadanym doświadczeniem wytworzonym w procesie uczenia się.

è    ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

1.     ZŁUDZENIA (ILUZJE)

•         zniekształcone spostrzeżenia istniejącego przedmiotu lub zjawiska (nieprawidłowa klasyfikacja prawidłowo odebranego bodźca)

•         mogą być wynikiem emocji (np. strach), zakłóconych warunków spostrzegania (zmrok), budowy oka (złudzenia fizjologiczne)

•         mają znaczenie psychopatologiczne, gdy nie są korygowane po przedstawieniu dowodów błędności lub po ustąpieniu czynników pogarszających warunki spostrzegania

pareidolie – spostrzeganie w kształtach obłoków, wzorach tapet, nieregularnych plam - konkretnych postaci lub obrazów

    złudzenie Sendera

       złudzenieZöllnera

Złudzenie Sandera - wielkość sąsiadująca z drugą znacznie od niej większą wydaje nam się mniejsza niż inna, równa jej, ale posiadająca mniejsze wielkości wokół siebie. Złudzenie to ma podłoże psychologiczne. Dodatkowe elementy skłaniają nas do porównywania całych figur i narzucają nam sąd o całych figurach. My jednak odnosimy go do części składowych, które mieliśmy oceniać, ale z osobna wziąć je pod uwagę było bardzo trudno. W tym złudzeniu zachodzi pomyłka co do sądu przedmiotu, który poprzez sąsiedztwo i dodatki uzyskał zupełnie osobliwy wygląd.
Zasadzie tej ulegają odcinki prostych, pola okręgów, podstawy prostokątów, kąty.

Złudzenie Zöllnera związane jest z oceną wielkości kątów. Na ogół jesteśmy skłonni kąty ostre przeceniać, a kątów rozwartych niedoceniać. Czyli zarówno kąty ostre jak i rozwarte uważamy za bardziej proste, niż są w rzeczywistości.
Rys. 4 przedstawia szereg długich równoległych linii, przekreślonych systemem nachylonych pionowych i poziomych odcinków. Obecność tego systemu sprawia, że równoległość prostych znika i wydają się one nachylone względem siebie raz w jedną, raz w drugą stronę.
Przyczyną złudzenia jest wspomniane zjawisko prostowania kątów - kąty między liniami zasadniczymi a przekreślającymi skłonni jesteśmy brać za bardziej proste, a przez to całość pojmować jako system nachylonych do siebie drabinek.

2.     OMAMY (HALUCYNACJE)

spostrzeganie przedmiotów i zjawisk, które nie znajdują się w otoczeniu lub w ogóle nie istnieją

Ø     omamy to spostrzeżenia (wrażenia) powstające bez bodźców działających z zewnątrz

Ø     są rzutowane na zewnątrz

Ø     towarzyszy im przekonanie o rzeczywistym istnieniu przedmiotów i zjawisk (poczucie realności – sąd realizujący)

Ø     omamy to przeżycia zmysłowe, a nie myślowo-wyobrażeniowe, posiadające wartość realnych spostrzeżeń, niezależnych od woli chorego

Ø     brak przedmiotu lub zjawiska powinien być stwierdzony przez badającego

Ø     objaw powinien być powtarzalny

Ø     należy uwzględnić jedynie jednoznaczne plastyczne i wielokrotne wypowiedzi chorych

(K. Schneider)

omamy rzekome / pseudohalucynacje – spostrzeżenia (lub myśli) powstające bez bodźców z zewnątrz, nie mają cech obiektywnej rzeczywistości, lecz cechy wyobrażeń zlokalizowanych w przestrzeni wewnętrznej i odczuwane jako obce, narzucone z zewnątrz doznania (np. „głosy w głowie”)

Ø      Chory potrafi odróżnić je od rzeczywistości

Ø      Rzutowanie na wewnętrzną przestrzeń zmysłową

Ø      Rozróżnienie omamów prawdziwych i rzekomych może być trudne w psychozach u dzieci i młodzieży

( podział przyjęty w krajach europejskich, nie obowiązuje w USA)

è    ZABURZENIA PSYCHOSENSORYCZNE

zaburzenia syntezy zmysłowej (najczęściej patologia płatów skroniowych mózgu)

è   
ZABURZENIA MYŚLENIA

1.     zakłócenia toku myślenia

2.     zakłócenia treści myślenia

3.     urojenia

ze względu na treść

–        Prześladowcze

–        Somatyczne (np. hipochondryczne)

–        Grzeszności i winy

–        Poniżenia, upośledzenia, zubożenia, nicości

–        Urojenia wielkościowe

–        Urojenia owładnięcia

–        Urojenia oddziaływania

–        Urojenia odnoszące

ze względu na formę

–        Paranoiczne (usystematyzowane)

–        Paranoidalne (nieusystematyzowane)

–        Urojenia niespójne (inkoherentne)

è   
ZABURZENIA PAMIĘCI

1.     zaburzenia ilościowe

zakłócenia utrwalania danych, ich przechowywania i odtwarzania