Arturo Perez-Reverte - Przygody kapitana Alatriste t.2 - W cieniu inkwizycji.pdf - Arturo Perez-Reverte - Ebooki- Zbiór - dark_zlosnikoo7

ARTURO PEREZ-REVERTE

Przygody Kapitana Alatriste

W CIENIU INKWIZYCJI

Tytuł oryginału: Las aventuras del Capitan Alatriste

2. Limpieza de sangre

(tłum. Filip Łobodziński)

2004

Dla Carloty, której bić się przyszło

Są księża, dworki, poeci, szlachcice,

Znaki honoru na herbowych tarczach,

Złotem z Ameryk pękate szkatułki,

Posępne wedle traktów szubienice,

Galery, spiski, lamenty żebracze

I szczęk rapierów we wszystkich zaułkach.

[Tomas Borras, Kastylia]

I. ROBOTA PANA DE QUEVEDO

Owego dnia na placu Mayor trwała korrida, atoli rotmistrzowi straży Martinowi Saldańi widowisko całe

koło nosa przemknęło. Przed kościołem Świętego Ginesa znaleziono akurat lektykę z siedzącą w niej

uduszoną niewiastą. W jej dłoniach spoczywała sakiewka z pięćdziesięcioma eskudami i ręcznie

sporządzony, lubo niepodpisany świstek: Na mszę w jej intencji. Natknęła się na nią była o brzasku pewna

pobożnisia, która w te pędy zakrystiana powiadomiła, ten proboszcza, ów zaś z kolei, udzieliwszy naprędce

rozgrzeszenia sub conditione [Sub conditione (łac.) - warunkowe (wszystkie przypisy pochodzą od tłumacza ] co

rychlej zaalarmował sąd. Kiedy rotmistrz na placyk przed Świętym Ginesem się pofatygował, wokół lektyki

tłoczyli się już sąsiedzi i ciekawscy. Istny jarmark zdążył się na miejscu uczynić i dopiero kilku pachołków

zdołało gawiedź odsunąć, by sędzia i skryba mogli protokół sporządzić, a Martin Saldańa nieboszczce w

spokoju się przyjrzeć.

Saldańa do rzeczy każdej zabierał się z niesłychaną powolnością, jak gdyby czasu mu nigdy nie

zbywało. Może skutkiem swej kondycji weterana - wojował był we Flandrii, nim mu żona, jak powiadali,

załatwiła godność w stolicy - rotmistrz madryckiej straży zwykł służbę swą odprawiać nad wyraz

flegmatycznie. Do tego stopnia, że pewien poeta prześmiewca, beneficjant Ruiz de Villaseca, w decymie

zjadliwej napisał, jako to rotmistrz niby „wół nieskory" postępuje, iże mu szarża szarżować nie zezwala.

Przyznać tu wszelako musimy, że Martin Saldańa, lubo w niektórych momentach powolny, nie zwlekał

nigdy, kiedy chwycić miał za rapier, lewak, sztylet albo grzecznie nabite pistolety, jakie za pasem zwykł

nosić i dźwięczeć nimi groźnie. Sam rzeczony beneficjant Villaseca, który w ciele od rapiera trzy nowe

otwory zyskał pode drzwiami własnego domostwa - a było to nocą w trzy dni po tym, jak na schodach pod

Świętym Filipem rozbrzmiała jego wspomniana wyżej decyma - mógłby przyświadczyć o tym w czyśćcu, w

piekle czy gdzie go tam diabli ostatecznie zatargali.

Tym razem atoli przeciągłe spojrzenie, jakim dowódca straży nieboszczkę obrzucił, na niewiele się

zdało. Niewiasta wyglądała na leciwą, bliżej pięćdziesięciu wiosen niźli czterdziestu, siedziała odziana w

czarną szatę i czepiec, z którego wnosić można było, że to ważna pani albo przynajmniej dama do

towarzystwa. W kieszonce miała różaniec, klucz i pomięty obrazek Najświętszej Panienki z Atochy, a z szyi

zwisał jej złoty łańcuch z medalikiem świętej Aguedy. Z rysów dawało się wyczytać, że za młodu wzięciem

musiała się cieszyć. A nie było na niej żadnych znamion przemocy za wyjątkiem owego sznurka

jedwabnego, co to nadal jej szyję opasywał, i ust półotwartych w przedśmiertnym skurczu. Miarkując z

kolorów i zesztywnienia członków, snadź uduszono ją poprzedniego wieczoru w tejże lektyce, gdy do

kościoła wnijść się sposobiła. Sakiewka z pieniędzmi za spokój jej duszy mogła zdradzać już to przewrotne

poczucie humoru, już to niezmierne miłosierdzie chrześcijańskie sprawiciela. Bądź co bądź, w owej

mrocznej, niespokojnej, pełnej przeciwieństw Hiszpanii naszego miłościwego katolickiego monarchy Filipa

Czwartego, gdzie byle swawolny birbant lub fanfaron chełpliwy księdza wołał, ledwie ranę od pistoletu czy

od rapiera otrzymał, w owej Hiszpanii szlachetny morderca nie mógł zdziwienia budzić.

Z tego wszystkiego Martin Saldańa zdał nam sprawę po południu. A dla większej akuratności

powiedzieć się godzi, że opowiedział rzecz całą kapitanowi Alatriste, gdyśmy się z nim spotkali przy bramie

Guadalajary. My wychodziliśmy właśnie w dużej ciżbie z placu Mayor, Saldańa zaś wracał z oględzin

zmarłej niewiasty, której trup wyłożony został w Świętym Krzyżu w trumnie dla wisielców, ażeby ktoś mógł

ją rozpoznać. Rotmistrz nie wdawał się w szczegóły, dzielnością byków owego dnia walczących bardziej

zainteresowany niźli zbrodnią, której wyjaśnienie mu zlecono. Całkiem logiczne to skądinąd, jako że w

ówczesnym, pełnym niebezpieczeństw Madrycie co rusz trupa na ulicy znajdowano, coraz rzadsze natomiast

były przednie festyny z bykami i pojedynkami na laski. Te ostatnie, rodzaj turnieju konnego rozgrywanego

między drużynami szlachty, w którym i król nasz miłościwie panujący czasami partycypował, bardzo

podupadły, kiedy jęli doń stawać galanci i fircyki, kokardom, wstążeczkom i damom większą uwagę

poświęcający niż złojeniu przeciwnikowi skóry jak się należało. Przeto i samo widowisko ledwo

przypominało potyczki z czasów wielkiego Filipa Drugiego, dziadka naszego monarchy, że nie wspomnę o

epoce, gdy nasze rycerstwo z Maurami boje toczyło. Co się zaś byków tyczy, wciąż była to w początkach

naszego stulecia największa rozrywka dla ludu hiszpańskiego. Siedemdziesiąt tysięcy dusz liczyła

podówczas nasza stolica, i jak tylko wypędzano rogate bestie, z tej liczby dwie trzecie ciągnęły na plac

Mayor i owacjami nagradzały męstwo tudzież zwinność zuchwalców, co czoło zwierzętom stawiali.

Albowiem w owym okresie ani szlachcice, ani grandowie Hiszpanii, ani zgoła przedstawiciele z

królewskiego rodu nie wahali się na arenę wjechać na swych najlepszych rumakach, by pikę w kłąb samca z

Jaramy [Jarama - jedna z największych hodowli byków przeznaczonych do korridy, znajdująca się na południe od

Madrytu. ] zatopić, albo i pieszo stawali z rapierem w garści, budząc zachwyt ciżby, zgromadzonej już to pod

arkadami placu (jak to gmin zwykł czynić), już to na balkonach wynajętych za ćwierć sta albo i pół sta

eskudów (mówię tu o dworakach, nuncjuszu tudzież ambasadorach). Czyny podobne opiewano później w

przyśpiewkach i wierszykach, zarówno te chwalebne, a było ich niemało, jak i te bardziej krotochwilne czy

zabawne, także nierzadkie. Tu szczególnie najświatlejsze umysły Dworu, nie omieszkały nigdy, ostrza muzy

swej sprawdzić. Jako to wówczas, kiedy byk jeden w pogoń za strażnikiem się puścił - a trzeba

waszmościom wiedzieć, że już w owym czasie podwładni sędziów nie cieszyli się względami gawiedzi,

przeto cała publiczność stronę bydlęcia wzięła:

Ów czworonóg rację miał,

Gdy strażnika pognał precz,

Czworo rogów - trudna rzecz,

Przeto dwa uprzątnąć chciał.

Zdarzyło się też i tak, że przy jakiejś okazji admirał Kastylii, na rosłego samca nacierając, przypadkiem

ranił swą piką hrabiego de Cabra. I już nazajutrz po najruchliwszych placach Madrytu krążyły takie to

sławetne strofy:

Admirał chwacko się do dzieła zabrał,

Pikę chwycił, lecz ta widza nadziała.

Teraz wstyd będzie w herbie Admirała,

Tamten nazwisko zmieni na Makabra.

Powróćmy atoli do tamtej niedzieli z podżyłą nieboszczką, do Martina Saldańi i jego druha

serdecznego, kapitana Diega Alatriste. Nie dziwota, że rotmistrz wtajemniczył mego pana w sprawę, która

pójście na korridę mu uniemożliwiła, ten zaś opowiedział przyjacielowi ze szczegółami przebieg walki. W

jej trakcie my z kapitanem znajdowaliśmy się śród zwykłej publiczności i skubaliśmy siemię sosny i łubinu

w cieniu sukiennic, podczas gdy z balkonu Domu Piekarzy widowisko podziwiała sama rodzina królewska.

Byki pokazano cztery, wszystkie należycie dzikie, a jak mogliśmy się przekonać, hrabiowie de Obita-morda i

de Guadalmedina wyśmienicie piką władali. Temu ostatniemu okaz z Jaramy wierzchowca zabił, przeto

hrabia, człek szlachetnego urodzenia i mężnego serca, stanął na arenie, żelaza dobył, podciął bestii nogi, by

na koniec powalić ją dwoma celnymi pchnięciami. Zaskarbił tym sobie łopot wachlarzy w niewieścich

dłoniach, wyraz uznania na obliczu króla i uśmiech królowej. Ta zresztą, powiadają, zawzięcie mu się

przypatrywała, iże mężem był postawnym i gładkim. Barw dodał widowisku ostatni byk, natarłszy na

gwardię królewską. Wiedzcie waszmościowie, że wszystkie trzy oddziały straży, Hiszpanów, Niemców i

łuczników, stały zgrupowane z halabardami u stóp monarszego stanowiska, tłocząc się przy barierce, i nie

wolno im było szyku naruszyć, choćby i byk z diabelskimi zamysłami ku nim zmierzał. Owóż tym razem

zwierzę zagalopowało się dalej, niźli się spodziewano, i lubo pokwapił się ku niemu jakiś halabardnik z

Ceuty, nanizało na róg i przeciągnęło po arenie gwardzistę niemieckiego, człeka potężnego o jasnej

czuprynie. Temu wnet flaki na wierzch wyszły śród wielu Kimmel [ Himmel (niem.) - na niebiosa .] 1 i Mein

Gott [ Mein Gott (niem.) - mój Boże .] i trzeba mu było ostatniego namaszczenia od razu na miejscu udzielić.

- Poniewierał za sobą bebechy jak tamten chorąży spod Ostendy - zakończył opowieść Diego Alatriste.

- Pamiętasz? Przy piątym natarciu na redutę Caballo... Nazywał się Ortiz, Ruiz... Jakoś tak.

Martin Saldańa skinął głową, gładząc swą siwiejącą brodę wiarusa, którą nosił, ażeby szramę na obliczu

skryć, co ją był otrzymał dwadzieścia lat wstecz, będzie w trzecim albo w czwartym roku stulecia, akuratnie

podczas szturmowania murów Ostendy. O brzasku samym z okopów wyszli podówczas Saldańa, Diego

Alatriste i jeszcze pięciuset chłopa, śród których znajdował się takoż Lope Balboa, mój rodzic. I ruszyli w

górę nasypów pod wodzą kapitana Tomasa de la Cuesta, a sztandar z krzyżem świętego Andrzeja dzierżył

właśnie ów chorąży Ortiz, Ruiz czy jak mu tam diabli nadali. Z żelazem w prawicach zajęli pierwsze

umocnienia holenderskie. I nuże na przedpiersie się wspinać pod gradem wszystkiego, co wróg zmyślił na

naszych z góry spuszczać, by kolejne pół godziny strawić na pojedynkach u szczytu fortyfikacji, a kule

muszkietów świstały nad głowami bez jednej przerwy. Wtedy owóż Martin Saldańa został w twarz

paskudnie cięty, a Diego Alatriste ponad lewą brwią, w chorążego zaś Ortiza czy też Ruiza psubrat jakiś z

bliska wypalił z arkebuza, wywalając mu flaki na zewnątrz, które nieszczęśnik zbierał z ziemi, uciec z tego

piekła zamiarując, atoli nadaremnie, bowiem rychło drugi strzał prosto w głowę trupem go położył. A kiedy

kapitan de la Cuesta, sam zakrwawiony niczym Ecce homo, bo na swoje też zdążył był zasłużyć, zawołał:

„Panowie, uczyniliśmy, co w naszej mocy było, dajemy drapaka, niech ratuje skórę na grzbiecie, kto tylko

może", mój ojciec i jeszcze jeden Aragończyk skromnej postury i wielkiego hartu, niejaki Sebastian Copons,

wspomogli Saldańę i Diega Alatriste w ponownym zdobywaniu stanowisk hiszpańskich. Holendrzy ze

swych murów siekli z arkebuzów, ile wlazło, a ci czmychali z powrotem, przeklinając Boga i Najświętszą

Panienkę albo polecając się ich opiece, co w takiej chwili wychodziło na jedno. Ktoś znalazł w sobie jeszcze

tyle zapału, by chorągiew z rąk biedaczyny Ortiza czy Ruiza chwycić, żeby nie leżała tak pod bastionem

heretyckim przy zwłokach owego żołnierza i dwustu innych towarzyszy, którzy już ani do Ostendy, ani do

własnych okopów, ani nigdzie w ogóle się nie wybierali.

- Chyba Ortiz - mruknął w końcu Saldańa.

Jakiś rok potem pomścili godnie i chorążego, i pozostałych dwustu, i wszystkich, którzy wcześniej oraz

później ducha tam wyzionęli, szturmując niderlandzką redutę Caballo. Za ósmym lub też dziewiątym razem

Saldańa, Alatriste, Copons, mój ojciec i pozostali weterani Starego Regimentu z Cartageny zdołali, zębami i

pazurami sobie pomagając, za mury się przedrzeć. Wówczas Holendrzy jęli krzyczeć sirnden, sirnden

Vnenden [(niderl.) - przyjaciele .] co chyba oznacza „przyjaciele" albo „swoi", a poza tym Verchifen ons over

[ Geven ons over (niderl.) - poddajemy się, lub vergeven ons (niderl.) – darujcie nam .] albo jakoś tak, czyli że niby

„poddajemy się". Na to kapitan de la Cuesta, który obcymi narzeczami zgoła nie władał, za to pamięć miał

wyśmienitą, zakrzyknął, że „żadne tam sirnden ani verchifen czy co tam skurwysyny jeszcze zajęczą, bez

cienia litości, panowie, miarkujcie, rżnąć mi tu heretyków bez wyjątku". I oto wreszcie Diego Alatriste z

resztą kompanii wysłużoną i w rzeszoto zmienioną chorągiew z krzyżem świętego Andrzeja zatknął na

wrażym bastionie, tym samym, gdzie padł nieszczęśnik Ortiz, własne wątpia uprzednio tracąc - a unurzani

byli we krwi niderlandzkiej aż po łokcie, nie mówiąc o głowniach ich sztyletów i rapierów.

- Powiadają, że na powrót na północ ruszasz - rzekł Saldańa.

- Niewykluczone.

Wciąż oszołomiony byłem obejrzaną korridą, ślepia toczyłem raz po raz za ludźmi, co plac opuszczali,

kierując się na ulicę Mayor, za damami i kawalerami, którzy krzyczeli „sam tu z powozem", po czym

wsiadali do pojazdów, za szlachcicami na koniach i wytwornisiami, co ku Świętemu Filipowi albo na

dziedziniec pałacowy się wybierali - wszelako z ogromną uwagą słów rotmistrza straży wysłuchałem. Był

rok Pański tysiąc sześćset dwudziesty trzeci, drugi rok panowania naszego młodego króla jegomości Filipa, a

wznawiana wojna we Flandrii domagała się kolejnych pieniędzy, kolejnych regimentów i kolejnych

żołnierzy. Generał mość Ambrosio Spinola jak Europa długa i szeroka rekrutacje przeprowadzał, setki

weteranów przybywało, by pod dawne chorągwie się zaciągnąć. Regiment z Cartageny, zdziesiątkowany pod

Julich (kiedy to padł mój ojciec) i w puch rozsiekany rok później pod Fleurus, odradzał się właśnie i rychło

ruszyć miał na północ Traktem Hiszpańskim [ Trakt Hiszpański - ziemie pod panowaniem lub wpływami korony

hiszpańskiej, ciągnące się od Włoch po Niderlandy w poprzek kontynentu .] by do sił Bredę oblegających dołączyć.

A ja skądinąd wiedziałem, że Diego Alatriste, choć rana pod Fleurus nijak mu się zabliźnić nie zamiarowała,

przecież ugadał się z dawnymi towarzyszami, by na powrót wojennym rzemiosłem się zatrudnić. Ostatnimi

czasy, pomimo skromnego zajęcia zabijaki wynajmowanego za pieniądze, a może zgoła na jego skutek,

kapitan napytał sobie potężnych wrogów w stolicy. Nie od rzeczy było przeto, by na czas jakiś oddalić się z

miasta na słuszną odległość.

- Może to i lepiej - Saldańa popatrzył na kompana znacząco. -Madryt robi się niebezpieczny...

Zabierasz chłopaka?

Przepychaliśmy się przez ciżbę, idąc wzdłuż pozamykanych kramów złotniczych ku Puerta del Sol.

Kapitan zerknął na mnie i na jego obliczu niepewność zagościła.

- Nie wiem, zali nie za młody - rzekł.

W gęstej brodzie rotmistrza straży zamajaczył uśmiech. Położył mi swą szeroką, krzepką dłoń na

głowie, ja tymczasem podziwiałem kolby błyszczących pistoletów do jego pasa przypiętych, lewak i rapier o

szerokiej gardzie, wystające spod napierśnika ze skóry łosia, który wyśmienitą ochronę dawał przed

sztyletami, co w tej profesji wielkie miało znaczenie. Ta prawica - pomyślałem - nieraz pewnie ściskała także

dłoń mojego ojca.

- Do pewnych rzeczy, tuszę, wcale nie za młody - uśmiech Saldańi był już wyraźny, na poły

rozbawiony, na poły przewrotny. Dowódca straży znał moje przypadki z czasów awantury z dwoma

Anglikami. - Zważ, że sameś się zaciągnął w jego wieku.

Prawda to była. Będzie ze ćwierć wieku wstecz, kiedy Diego Alatriste, drugi syn zaściankowej rodziny

szlacheckiej, ledwo trzynaście lat ukończył, lekcje w zakresie czterech nauk i czytania pobrał, tudzież łaciny

liznął, już czmychnął i ze szkoły, i z domostwa swego. Do Madrytu z druhem jednym przybywszy, zełgał

względem swego wieku i do regimentu ku Flandrii wyruszającego zaciągnął się pod rozkazy infanta

kardynała Alberta jako paź i dobosz.

- Inne czasy - odburknął kapitan.

Zszedł z drogi, by dwie młode damy przepuścić, niewiasty o wyglądzie wykwintnych ladacznic, którym

towarzyszyło dwóch elegancików. Saldańa, snadź z paniami owymi zaznajomiony, uchylił kapelusza nie bez

złośliwego uśmieszku, co wzbudziło błysk gniewu w oczach jednego z młodzieńców. Atoli spojrzenie owo w

tym samym momencie złagodniało gdy junak zmiarkował, ile żelastwa dowódca straży na sobie dźwiga. Tu

słusznie prawisz - ozwał się zadumany Saldańa - Inne czasy, inni ludzie.

- I inni królowie.

Rotmistrz, który od jakiegoś czasu na przechodzące mimo damy baczenie dawał, zwrócił się raptownie

ku kapitanowi Alatriste, po czym zerknął na mnie z ukosa

- Hola, Diego, nie wygadujże takich rzeczy przy tym pacholęciu - tu rozejrzał się niepewnie dokoła. - I

mnie, przebóg, na szwank nie wystawiaj. Zapominasz, żem pracownik sądu.

- Nie wystawiam cię na nijaki szwank Jakiego mi króla los zrządził, nigdym go nie zawiódł. Alem już

trzech panowanie poznał i powiadam ci, że są królowie i króliska.

Saldańa jął brodę tarmosić.

- Bóg na niebie najświętszy.

- Bóg albo kogokolwiek sobie wymarzysz. Dowódca straży jeszcze jedno spojrzenie konfuzji pełne mi

posłał, nim się na powrót zwrócił ku memu panu. Zauważyłem, że instynktownie dłoń jedną wsparł na

rękojeści rapiera.

- Ale zwady ze mną nie szukasz, jako żywo, co, Diego? Kapitan nie odpowiedział, tylko jasne jego

oczy wpatrywały się niewzruszenie spod ciemnego kapelusza w twarz rozmówcy. Saldańa, lubo zwalisty i

krzepki, przecież niższej był postury, zatem wyprostował się nieco i tak mierzyli się wzrokiem z bliska, dwaj

ogorzali wiarusi o obliczach drobną siatką zmarszczek i blizn pokrytych. Kilku przechodniów spojrzało na

nich z zaciekawieniem. W owej niespokojnej, zrujnowanej i dumnej Hiszpanii (boć już duma jeno została

nam w sakiewkach) lada słowa od niechcenia rzuconego nikt płazem nie puszczał i nawet najbliżsi druhowie

potrafili się zadźgać w zemście za obelgę albo zarzut kłamstwa:

Gadał, poszedł, spojrzał, wyrzekł zadziornie

Słowa jakieś, kiedy był już daleko,

Czy z otwartą twarzą, czy incognito,

Musiał wnet na ziemię stawać ubitą.

Nie dalej jak trzy dni wcześniej, podczas parady po Błoniu, stangret markiza de Novoa sześć razy

ugodził swego pana za to, że ów go nikczemnikiem śmiał nazwać. Podobne potyczki o byle co były

podówczas na porządku dziennym. Dlatego też jużem myślał, że Saldańa za rapier chwyci i obydwaj tam na

ulicy zaczną się pojedynkować. Tak się wszelako nie stało. Prawdą jest bowiem, że wprawdzie dowódca

straży, jak tośmy wcześniej widywali, potrafił łacno w ramach służby wsadzić przyjaciela na galery albo i

łepetyny takiego pozbawić, niemniej jednak nigdy się w jakichś osobistych utarczkach z Diegiem Alatriste

kondycją przedstawiciela władzy nie zasłaniał. Tę pokrętną etykę spotykano wszędy śród ludzi niższego

autoramentu, a i ja sam, w młodości i przez całe życie późniejsze w takim środowisku się obracając, klnę się,

że najgorszy łotr, ladaco, żołdak i najemnik więcej respektu dla niepisanych praw i reguł przejawiał niźli

ludzie pozornie szlachetniejszej natury. Martin Saldańa należał do tej właśnie gromady i wszelkie zatargi

rozstrzygał wedle zasady „tu, teraz, ty i ja" w szczęku żelaza, nie zasłaniając się królewskim autorytetem czy

jakąkolwiek bagatelką. Atoli wszystko powyższe, Bogu dzięki, wypowiedziane zostało tonem spokojnym,

przeto nijaka zniewaga publiczna ni afront jawny nie naraziły starej i nader szorstkiej przyjaźni dwóch

weteranów. A zresztą ulica Mayor świeżo po korridzie, gdy cały Madryt paradował w tę i z powrotem, nie

była miejscem, gdzie słowa, rapiery lub cokolwiek krzyżować warto. Saldańa wypuścił więc powietrze z

płuc z chrapliwym westchnieniem i z pewną ulgą. Niespodzianie w jego mrocznym spojrzeniu, wciąż

skierowanym w oczy kapitana Alatriste, dostrzegłem coś jakby iskierkę uśmiechu.

- Kiedyś ktoś ci wsadzi żelazo w serce, Diego.

- Niewykluczone. I może to będziesz ty.

Teraz to on uśmiechał się spod sumiastego wąsa. Saldańa pokręcił głową z zabawną troską.

- Lepiej zmieńmy temat rozmowy.

Uniósł dłoń krótkim, ociężałym ruchem, zarazem niezdarnym i przyjaznym, i musnął ramię kapitana.

- Chodź, postaw mi kielicha.

I to wszystko. Kilka kroków dalej zatrzymaliśmy się w karczmie Pod Kowalem, jak zwykle pełnej sług,

giermków, sprzedawców obnośnych i staruch, gotowych oddać swe usługi jako damy do towarzystwa,

przytulne mamuśki lub córy wesołe. Dziewka postawiła na zalanym winem blacie dwa dzbany pełne

valdemoro, które Alatriste i rotmistrz spełnili duszkiem, jako że od strzępienia ozorów w gardzieli im

zaschło. Mnie, jako żem jeszcze czternastu wiosen nie ukończył, przyszło ukontentować się tylko wodą z

kadzi, iże kapitan nie dopuszczał, bym wina kosztował, wyjąwszy kilka kropel dodawanych do zupy z

chleba, którą spożywaliśmy na śniadanie (nie zawsze starczało na czekoladę), albo w chwilach, kiedy

słabowałem, iżbym kolorów na powrót nabrał. Chociaż wyznam, że Caridad Cyganicha po kryjomu

częstowała mnie pajdkami chleba w winie i cukrze namoczonymi, w których wielce zamłodu gustowałem,

po części i z tej przyczyny, że na zakup słodkości nie stawało grosiwa. Co zaś do wina, kapitan mawiał że

zdążę jeszcze opić się go do nieprzytomności, jeśli takowa chęć mnie najdzie, a na to nigdy w życiu

człowieka nie jest za późno. I dodawał, że wielu znanych mu przezacnych ludzi wykończył sok

Bachusowy - a wszystko to powiadał w dużych odstępach, zakarbowali bowiem już sobie waszmościowie w

pamięci, że mój kapitan był raczej milczkiem, bardziej wymownym, gdy nic zgoła nie mówił, niźli gdy się

odezwał. Zaiste, gdym później sam żołnierzem został, i nie tylko wtedy, zdarzyło mi się z winem miarę

przebrać. Atoli zawsze tu byłem powściągliwy - miewałem gorsze ciągoty -. [ nigdy wino nie stało się dla

mnie niczym innym, jak jeno przelotną rozrywką i podnietą. Tuszę, że umiarkowanie takie kapitanowi

Alatriste zawdzięczam, choć jego samego uczynki nie zawsze dawały owym kazaniom przykład. Nie

zapomnę wszak jego długich a cichych pijaństw. W przeciwieństwie do innych, nie żłopał wiele, gdy wedle

siebie miał kompanię, ani też nie wesołość do wypitki go popychała. Kiedy to czynił to z rozmysłem,

pogrążony w spokojnej melancholii, a gdy wino jęło mu do łba uderzać, stronił od swych druhów. I ilekroć

pamiętam go pijanego, to zawsze w samotność w naszej niewielkiej izbie przy ulicy Arcabuz, w domu z

wyjściem na tył Gospody Pod Turkiem. Tkwił nieruchomo nad szklanicą, dzbanem albo flaszką. z

oczami utkwionymi w ścianę, na której wisiały jego rapier, lewak i kapelusz, jak gdyby kontemplował

obrazy, jakie jeno on i uparte milczenia jego zdolne były przywołać. A ze sposobu, w jaki później zaciskał

wargi pod swym żołnierskim wąsem, ośmielałem się wnioskować, że nie były to obrazy, jakie przywołuje

człek z radością. I jeżeli prawdą jest, że każdy własne upiory za sobą wlecze, to zmory Diega Alatriste y

Tenorio nie były ani przymilne, ani życzliwe. Z pewnością nie stanowiły zacnego towarzystwa. Ale, jak mi

sam kiedyś powiedział, wzruszając ramionami w tak zwykłym sobie geście, zrodzonym na poły z rezygnacji

i z obojętności: „Każdy człek poczciwy może wybrać, gdzie i jak umrze, ale nikt wspomnień wybrać nie

zdoła".

Pod Świętym Filipem gwarno było jak co dnia. Wejście i taras przed kościołem od strony ulicy Mayor

roiły się od ciżby, ludzie już to gawędzili w grupkach, już to przechadzali się, ze znajomymi się witając, już

to wreszcie wspierali się łokciami o balustradę nad sławnymi schodami, by powozy i przechodniów dołem

paradujących podziwiać. Tam też Martin Saldańa się z nami pożegnał, długo atoli samiśmy nie pozostawali,

rychło bowiem natknęliśmy się na Cyklopa Fadrique, aptekarza z Puerta Cerrada, i na Klechę Pereza, którzy

również nadciągnęli tu z korridy, nie mogąc się jej nachwalić. To Klecha właśnie, jako że stał najbliżej,

opatrzył był sakramentami niemieckiego gwardzistę, którego rogata bestia na tamten świat wyekspediowała.

Teraz jezuita zdawał nam relację ze szczegółów zajścia, zaznaczając, że królowa, jako że i młoda, i

Francuzka z pochodzenia, aż się na obliczu odmieniła w swej loży, król zaś pan nasz z galanterią ujął jej

dłoń, by otuchy małżonce dodać. Wielu sądziło, że królowa opuści Dom Piekarzy, ona wszakże została, co z

takim poklaskiem gawiedzi się spotkało, że gdy para monarsza po zakończeniu widowiska z siedzisk się

uniosła, tłum jął brawo bić, na co Filip Czwarty, młodzian przecie wytworny, odpowiedział łaskawie,

odsłaniając oblicze na krótką chwilę.

Przy innej okazji wspominałem już waszmościom, że lud madrycki w początkach naszego wieku

siedemnastego, lubo łotrowskiej i kpiarskiej natury, podchodził do owych gestów królewskich ze swoistą

naiwnością. Z czasem i kolejnymi klęskami miejsce jej zajęły rozczarowanie, żal i zawstydzenie. Wszelako

w epoce, gdy dzieje się niniejsza opowieść, król nasz był jeszcze młodzianem, a Hiszpania, lubo już

zepsuciem przeżarta i ze śmiertelnymi ranami w wątpiach, jeszcze zachowywała pozory, blask i ogładę.

Wciąż coś znaczyliśmy i trwało to nawet czas jakiś, do ostatniego żołnierza i ostatniego marawedi.

Niderlandy nienawiścią nas darzyły, Anglię napawaliśmy bojaźnią, Turcy obchodzili nas z daleka, Francja

kardynała Richelieu zgrzytała zębami, Ojciec Święty, przyjmując naszych posępnych, czarno odzianych

ambasadorów, postępował z najwyższą rozwagą, a cała Europa drżała na dźwięk kroków naszych starych

Arturo Perez-Reverte - Przygody kapitana Alatriste t.2 - W cieniu inkwizycji.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: