Linux przewodnik po Ubuntu.pdf

DLA ZAAWANSOWANYCH

Linux – przewodnik po Ubuntu

CD 3/2010

W Ubuntu domyślnym pulpitem jest środowisko GNOME

Zamiast menu Start są tu trzy osobne menu:

Grupa: UZUPEŁNIENIA

Artykuły archiwalne: „Łatwa instalacja

Ubuntu”, PCF 1/2010; „Darmowa alter-

natywa dla Windows”, PCF 2/2010

aplikacje

podzielone

na kate-

gorie

odnośniki

do najpopu-

larniejszych

katalogów

moduły konﬁ guracyjne

systemu

Panel główny. Oprócz menu dostępu

do aplikacji możesz tu umieszczać

własne skróty oraz dowolne z kilkudzie-

sięciu dostępnych widżetów środowiska

GNOME, jak regulacja głośności, me-

nedżer sieci czy monitor wiadomości,

które nadeszły przez e-mail czy

komunikator.

Ikony zamontowa-

nych partycji

i nośników danych

(płyt CD/DVD, dys-

ków USB). Klik-

nięciem otwierasz

okno menedżera

plików z ich za-

wartością.

Aplet sesji.

Służy do zarządzania użytkow-

nikami aktualnie zalogowanymi do

systemu. Pozwala wylogować się, prze-

łączyć na konto należące do innego

użytkownika lub po prostu zakończyć

pracę z systemem. Możesz tu ustawić

różne rodzaje statusu (np. obecności

przy komputerze) w komunikatorze

internetowym.

Przełącznik wirtualnych pulpitów.

Podgląd wirtualnych przestrzeni ro-

boczych. Możesz utworzyć wiele

pulpitów, by zyskać więcej miejsca

na rozlokowanie okien aplikacji,

z którymi pracujesz. Domyślnie

utworzone są dwa. Klikając ich

miniaturki, przełączysz się pomię-

dzy nimi.

Łatwy początek z Ubuntu

Stawiasz pierwsze

kroki w Linuksie?

Postaw na Ubuntu.

Dlaczego? Wyjaśniamy

to w ramce „Dlaczego

Ubuntu”. Pokazujemy

też, jak zainstalować

system, jak korzystać

z najważniejszych funkcji

i jak się po nim poruszać.

[Krzysztof Roszak]

Przełącznik wirtualnych pulpitów.

Podgląd wirtualnych przestrzeni ro-

boczych. Możesz utworzyć wiele

pulpitów, by zyskać więcej miejsca

na rozlokowanie okien aplikacji,

z którymi pracujesz. Domyślnie

utworzone są dwa. Klikając ich

miniaturki, przełączysz się pomię-

Konfiguracja pulpitu. Okno podsta-

wowej konﬁ guracji działania GNOME

wywołasz, klikając prawym klawiszem

dowolnym miejscu na pulpicie i wybie-

rając z menu opcję Zmień tło pulpitu.

Zmienić możesz tu także czcionki, mo-

tyw graﬁ czny, kolorystykę środowiska

czy zestaw ikon.

Łatwy początek z Ubuntu

Każda wersja Ubuntu wcześniej czy

później ma polską wersję. Zespół

zgromadzony wokół witryny ubun-

tu.pl wzbogaca oﬁ cjalne wydania

w wiele przydatnych rozwiązań. Jest

to np. pełne spolszczenie interfejsu,

program UbuDSL do łączenia się

z neostradą przez modemy USB czy

komunikator Pidgin kompatybilny

z Gadu-Gadu i Tlenem. System ma

też większość niezbędnych kodeków

i wiele dodatkowych usprawnień.

Szczegółową ich listę oraz odnoś-

niki do obrazów ISO z systemem

znajdziesz na witrynie 1 .

W trakcie instalacji systemu w Li-

nuksie partycje nie dostają liter jak

w Windows, lecz są montowane pod

ustalonymi przez ciebie nazwami.

Pod takimi nazwami będą też wid-

niały w menedżerze plików, zoba-

czysz też ich ikony na pulpicie.

W gąszczu katalogów

W Linuksie nie ma mojego kompute-

ra w postaci takiej jak w Windows.

Istnieje pozycja Komputer , prezen-

tująca ikony partycji i napędów, ale

praktycznie i tak wszystkie niezbęd-

ne pliki będziesz trzymał w katalogu

domowym. Domyślnie zawiera on

już podfoldery Muzyka , Obrazy , Po-

brane itp., do których będziesz zapi-

sywał pliki danego typu. Podział ten

uwzględniają także programy, np.

Firefox domyślnie zapisze ściągane

archiwa do folderu Pobrane .

Każdy z wyświetlanych folderów

ma w Linuksie dokładnie określo-

ną ścieżkę – położenie w drzewie

katalogów. Głównym folderem jest

/ reprezentowany w menedżerze

plików przez pozycję System pli-

ków . Pod tą ścieżką prezentowana

jest cała zawartość partycji syste-

mowej. Zawiera ona wiele podfol-

derów. Najważniejsze z nich to /bin

i /sbin dla plików aplikacji, /boot dla

plików menedżera startu systemu,

/tmp dla plików tymczasowych, /lib

dla bibliotek systemowych i /usr

Skomentuj artykuł, wysyłając list na adres

marek.konderski@pcformat.pl

106 PC Format 3/2010

CD 3/2010

Grupa: UZUPEŁNIENIA

Artykuły archiwalne: „Łatwa instalacja

Ubuntu”, PCF 1/2010; „Darmowa alter-

natywa dla Windows”, PCF 2/2010

aplikacje

podzielone

na kate-

gorie

Pasek zadań. W GNOME lista otwartych

okien to kolejny widżet, który możesz umieś-

cić na dowolnym panelu. Domyślnie jest

ulokowany na panelu przy dolnej krawędzi

ekranu, jak w Windows. Klikając umieszczo-

ny w narożniku przycisk , zminimalizujesz

szybko wszystkie otwarte okna aplikacji

i odsłonisz pulpit.

Linux – przewodnik po Ubuntu

DLA ZAAWANSOWANYCH

dla danych aplikacji. Twój katalog

domowy znajduje się zaś w ścieżce

/home/nazwa_użytkownika , a mon-

towane partycje i podłączone napę-

dy USB znajdziesz jako podfoldery

w katalogu /media .

Nośniki pamięci

W Ubuntu masz dostęp zarówno do

innych partycji na dysku, jak i za-

wartości nośników wymiennych. Po

podłączeniu np. pamięci ﬂ ash jej

ikona pojawi się na pulpicie, a sys-

tem zaprezentuje okno wyboru

czynności. W przypadku płyt DVD-

-Video czy CD-Audio zaoferuje też

możliwość ich odtworzenia.

Analogicznie każda partycja bę-

dzie dostępna w menu Miejsca na

głównym panelu GNOME i w mene-

dżerze plików pod nazwą zwyczajo-

wą (etykietą). Jeśli ta nie jest nadana,

będzie użyta nazwa podobna do

„Dysk twardy 20 GB”. W domyśl-

nej instalacji Ubuntu partycje nie są

jednak automatycznie montowane,

więc po kliknięciu ikony pojawi się

okno z prośbą o autoryzację – podaj

w nim swoje hasło, by zamontować

ją i uzyskać do niej dostęp.

Dlaczego Ubuntu

Użyte w Ubuntu środowisko GNOME

jest w wielu elementach podobne do

Windows XP, co pozwoli na szybsze

jego opanowanie.

Wielu twórców aplikacji, decydując

się na udostępnienie swojego progra-

mu do Linuksa, w pierwszej kolejności

przygotowuje pakiety do Ubuntu

Ubuntu nie goni za nowinkami tech-

nologicznymi, oferuje stabilną i spraw-

dzoną platformę do pracy

System ten jest rozwijany przez

zespół profesjonalistów wspieranych

przez ﬁ rmę Canonical.

Jest to dziś bodaj najpopularniejsza

wersja Linuksa, więc łatwo uzyskać

pomoc w internecie.

W Ubuntu nie ma dodatkowych

narzędzi systemowych jak w Mandri-

vie czy openSUSE – dysponujesz na-

rzędziami GNOME, więc opanowując

Ubuntu, lepiej nauczysz się Linuksa.

Instalacja Ubuntu na dysku z Windows

Aby zapoznać się z Ubuntu, możesz po prostu

pobrany z witryny 1 obraz ISO nagrać na płytę

i uruchomić z niej komputer. W tym trybie sys-

tem zaprezentuje gotowe środowisko pracy, więc

możesz samodzielnie „poklikać”. W dodatku bez

obaw, bo wszelkie dane na dyskach pozostaną

nietknięte. Możesz więc nawet zepsuć Ubuntu.

Reset peceta skutecznie rozwiąże ten problem.

Jeśli jednak system przypadnie ci do gustu,

wgraj go na dysk, by móc z niego normalnie

korzystać. Możesz zainstalować go programem

Wubi jak każdy inny program Windows, o czym

już pisaliśmy – artykuł znajdziesz na CD. W tym

poradniku pokażemy, jak zainstalować system

klasyczną metodą.

Wydzielanie partycji

Każdy Linux potrzebuje do pracy jednej party-

cji, tzw. roota – oznaczanej ukośnikiem ( / ). Dla

Ubuntu powinna mieć ona przynajmniej 5 GB,

choć radzimy, by miała 10 GB lub więcej. Równie

nieodzowna jest też druga – pełniąca rolę pliku

wymiany. Tutaj 2 GB wystarczą w zupełności.

Obie partycje mogą być podstawowymi lub lo-

gicznymi (leżącymi na partycji rozszerzonej),

nie ma to znaczenia.

Zapewne będziesz chciał „postawić” Ubuntu,

zachowując Windows i dane. Potrzebne będzie

więc wydzielenie miejsca na Linuksa z istnieją-

cych partycji i założenie na nich linuksowych.

Zmiana rozmiaru partycji NTFS (domyślnych

dla Windows) jest bezpieczna dla danych, jednak

na wszelki wypadek radzimy dokonać backupu

najważniejszych plików na wolumin, który nie

będzie modyﬁ kowany.

1 Uruchom komputer z płyty Ubuntu. Na

cjonujące dyski – GParted, wybierając z menu

kolejno , .

2 Wydziel miejsce na Linuksa. W oknie pro-

ka systemu. Wypełnij je według poleceń,

podając m.in. login, którego chcesz używać, i ha-

sło dla tworzonego konta. Możesz nakazać, aby

użytkownik ten był logowany automatycznie do

systemu (opcja ), ale bez-

pieczniejsze jest pozostawienie domyślnie zazna-

czonej pozycji .

4 W następnym etapie będziesz mógł nakazać

gramu kliknij prawym klawiszem na wpisie

(lub graﬁ cznej wizualizacji dysku) odpowiada-

jącym partycji, którą chcesz zmniejszyć, i wybierz

3 W polu wpisz

wartość megabajtów, o jaką partycja ma być

zmniejszona  .

dokonanie transferu ustawień popularnych

programów oraz plików użytkownika z wykrytych

instalacji Windows do Ubuntu. W ten sposób już

od pierwszego startu Ubuntu będziesz dysponował

np. zakładkami do ulubionych stron internetowych

w Firefoksie. Instalator przedstawi dostępne opcje

dla każdego konta użytkownika Windows. Zaznacz

te, które chcesz importować, np.  ,

nij w nim ikonę zastosowania zmian 

i potwierdź czynności, klikając .

Poczekaj, aż program zrealizuje zmiany, po czym

zamknij okno GParted. Miejsce jest przygotowane.

Instalacja systemu

Sam proces instalacji to bardzo prosta czynność.

1 Uruchom instalator, klikając jego ikonę na

i kliknij . Lepiej jednak nie importować

dokumentów czy muzyki. I tak będziesz miał

do nich dostęp spod Ubuntu, a unikniesz nie-

potrzebnego dublowania danych.

5 To praktycznie wszystko – na ostatnim

ekranie powitalnym wybierz 

ekranie potwierdź

wybrane ustawienia i kliknij Zainstaluj . Odcze-

kaj spokojnie, aż system wgra się na dysk, i zre-

startuj komputer, klikając

pulpicie. W pierwszym oknie kliknij po

prostu , podobnie w drugim – ustawienia

strefy czasowej, oraz trzecim – układu klawia-

tury. Domyślne ustawienia są optymalne.

2 Kolejny ekran pozwoli wybrać miejsce

Przywita cię menu wyboru systemu:

instalacji systemu. Aby wgrać system

na wydzielonej przestrzeni, zaznacz opcję

. Insta-

lator założy na niej partycję rozszerzoną z dys-

kami logicznymi dla roota ( / ) i pliku wymiany.

Kliknij .

– wybierz z listy  ,

by uruchomić Linuksa.

i zaczekaj, aż system się załaduje, a więc pojawi

się pulpit. Następnie uruchom narzędzie party-

Adresy internetowe

1 http://ubuntu.pl/pobierz.php

PC Format 3/2010

107

3 Pola kolejnego ekranu dotyczą użytkowni-

W naszym przykładzie 10 240 oznacza 10 GB.

Możesz to zrobić także, regulując położenie pra-

wego „krańca” partycji – kliknij i przesuń

czarny trójkąt po prawej stronie  .

Zatwierdź zmiany kliknięciem przycisku

4 Powrócisz do głównego okna GParted. Klik-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: