Anioły Opis.pdf

Anioły w Starym Testamencie

Samo kreślenia “anioł” pochodzi od greckiego słowa

angelos, łacińskiego angelus, będących odpowiednikiem

hebrajskiego male’ak. To słowo pochodzenia hebrajskiego

oznaczało pierwotnie czynność posyłania kogoś, a z czasem

konkretną istotę posłaną (posłańca, posła, zwiastuna,

nuncjusza). Chodzi tutaj o istotę duchową, w hierarchii

bytów zajmującą miejsce między Bogiem a ludźmi. Nazwa

anioł oznacza nie naturę, lecz funkcję aniołów jako

wysłanników lub posłańców Boga (por. Hbr 1, 14). W

teologii istnieje również specjalny dział poświęcony

zagadnieniu aniołów zwany angelologią. Ogólnie

“aniołami” były nazywane nie tylko istoty niebieskie, lecz

także prorocy, kapłani (Ml 2, 7), królowie (2 Sm 14, 17.20);

Jan Chrzciciel (Mt 11, 10; J 1, 6), człowiek w ogóle (1 Sm

29, 9; J 3, 34) - każdy jest posłany do człowieka - a nawet i

Chrystus jako posłany od Ojca do ludzkości (J 5, 38; 6, 29;

7, 29). Kiedy jednak mówimy o “aniele” w kontekście

religijnym, to chodzi o znaczenie wąskie: o istotę duchową,

posyłaną przez Boga z nieba na świat. Uczestniczy on

czynnie w Bożym dziele stwarzania i zbawiania.

Wprawdzie już najstarsze warstwy Starego Testamentu

zawierają wyobrażenia o aniołach, ale trudno uważać je za

ustalone pojęcia teologiczne. Z nielicznych najstarszych

tekstów wynika, że anioły mają udział w realizacji planów

Bożych wobec człowieka, a stosownie do poszczególnych

ich etapów spełniają misje pomyślne (Wj 23, 20a. czuwa

nad Izraelem) lub niepomyślne dla człowieka (Wj 12, 23 -

"anioł zagłady", por. Ps 78, 49). W konkretnych opisach

aniołów Stary Testament nawiązuje do religijnych tradycji

wielkich kultur mezopotamskich, oczyszczając je i

dostosowując do ścisłego monoteizmu. Tradycje te

przedstawiały Jahwe jako potężnego władcę, który posiada

dwór niebieski, obejmujący różne kategorie sług - aniołów,

a nawet całe ich zastępy lub armie (1 Krl 22, 19; Iz 6, 2-3;

Ps 148, 2; Job 1, 6-12; 2, 1-6). Charakterystyczne, że wśród

otoczenia Bożego występują nie tylko aniołowie, ale i

szatan (anioł upadły). Odpowiednio do zróżnicowania

funkcji spełnianych przez anioły Stary Testament zawiera

wiele nazw i imion poszczególnych aniołów (imiona

własne jednak wymienia dopiero Księga Daniela i księgi

późniejsze). Rdz 28, 12 mówi o aniołach Bożych

utrzymujących więź między niebem a ziemią, w Księdze

Joba aniołowie nazwani są "synami Bożymi" (1, 6; 2, 1;

por. Ps 29, 1; 89, 7); Joz 5, 14 przedstawia anioły jako

"wojsko niebieskie"; Job 4, 18 jako "sługi"; Job 5, 1; Ps 89,

6; Dn 4, 10 jako "świętych". Bliżej określone funkcje

przypisuje Stary testament cherubinom, podtrzymującym

tron Boży (Ps 99, 1), unoszącym rydwan Jahwe (Ez 10; por.

Ps 18, 11) lub stojącym na straży suwerennej posiadłości

Bożej (Rdz 3, 24), a także serafinom ("płonącym"),

głoszącym chwałę Jahwe i oczyszczającym stworzenia

zbliżające się do Boga (Iz 6, 2-3.7). Sposób przedstawienia

aniołów w starszych księgach jest różny: Rdz 18, 2 i 19,

10.12 ukazuje ich jako mężczyzn; cherubiny i serafiny mają

natomiast wygląd uskrzydlonych stworzeń o twarzach bądź

to ludzkich, bądź też zwierzęcych (por. Wj 25, 18-20.22; 1

Krl- 6, 23-28; Iz 6, 2-3.6), inne wreszcie teksty w ogóle nie

mówią o wyglądzie aniołów (np. Rdz 32, 25-30).

Wśród postaci aniołów wyróżnia się anioł Jahwe (hebr.

male'ak Jahwe), przez którego Bóg objawia się w specjalny

sposób ludziom (Rdz 16, 7, 9; Wj 3, 2; Lb 22, 22-35; Sdz

13, 13). Pierwotnie była to zapewne jedna z wielu form

teofanii, a więc anioł Jahwe przedstawiał samego Boga

(Rdz 16, 13; Wj 3, 2). Wraz z rozwojem teologicznej

koncepcji transcendencji Bożej i z rosnącym

przeświadczeniem o niemożliwości bezpośredniego

kontaktu z Bogiem (por. Wj 33, 20), w postaci a. Jahwe

dopatrywano się wysłannika Bożego, pozostającego z nim

w ścisłej łączności. W tym też sensie odczytano dawne

teksty, nie zmieniając treści przekazów (Rdz 24, 7 i Wj 33,

2 odróżniają jednak Jahwe od aniołów Jahwe).

Właściwy rozwój starotestamentalnej angelologii przypada

na okres po niewoli babilońskiej i pozostaje w związku z

rozkwitem eschatologii i apokaliptyki. Pogłębiająca się

świadomość dystansu między Bogiem a człowiekiem

wysunęła na pierwszy plan anioły jako pośredników

między Jahwe a jego narodem. Nie bez znaczenia dla tego

nowego ujęcia roli a. były dalsze kontakty ze środowiskiem

mezopotamskim i irańskim. Izraelska refleksja teologiczna

konsekwentnie zwalczała wszelkie formy synkretyzmu,

wprowadzając jednocześnie pojęcia nowe, powstałe w

wyniku kontrowersji. Aniołowie otrzymali teraz wyraźne

cechy etyczne, dawniej występujące jedynie sporadycznie;

pogłębił się przedział między aniołami dobrymi a złymi i

wytworzyła się atmosfera walki.

Spekulacje nad istotą i zadaniami aniołów, wyczuwalne już

w Księgach Joba, Tobiasza i Daniela, osiągnęły punkt

szczytowy w apokryficznej literaturze

międzytestamentalnej i w piśmiennictwie

późnożydowskim. Obok przekazywania ludziom

zbawczych zleceń udzielonych aniołom przez Boga zaczęto

przypisywać im zasadniczy wpływ na życie moralne

człowieka. Siły dobra i zła, nurtujące w sercu ludzkim,

ulegały często personifikacji, jako duchy lub wręcz jako

aniołowie dobrzy i źli. W ten sposób człowiek i świat stał

się widownią zmagań nie tylko własnych sił duchowych,

ale i bytów transcendentnych.

Widoczny jest rozwój tradycyjnych określeń aniołów. Obok

nich pojawiły się w literaturze międzytestamentalnej

zupełnie nowe: wojsko anielskie, synowie nieba, wieczne

wojsko, święte duchy lub święci, duchy wiedzy.

Rozszerzeniu uległ także zasięg działalności aniołów i ich

funkcji: występują oni jako "czujni" (Dn 4, 10), "stale

czuwający", "książęta”. Rozpoczął się proces grupowania

aniołów i dzielenia na aniołów oblicza, dalej na siedmiu,

sześciu albo czterech, książąt anielskich lub archaniołów.

Niektóre pisma dzielą aniołów na siedem lub dziesięć

stopni (w późniejszej teologii chrześcijańskiej "chórów"),

wliczając herubiny i serafiny. Mnożą się także imiona

poszczególnych aniołów: Michał (Dn 10, 13; 12, 1);

Gabriel (Dn 8, 16; 9, 21); Rafał ('Tb 17; 5, 4; 9, 1. 5; 12, 15;

oraz nie wymienieni w Starym Testamencie: Uriel i Sariel).

Warto może w tym miejscu wspomnieć, iż w Henochu

etiopskim w Liber vigilantium z 200 r. przed Chrystusem,

są podane imiona 18 “wodzów anielskich”, zapewne owych

“gigantów” i “mocarzy” z Rdz 6, 4: Semejaza,

Urakibaramel, Akibabel, Tamiel, Ramuel, Daniel, Ezechiel,

Suraqial, Azael, Armers, Batraal, Ananiasz, Zaqebe,

Samsawell, Sartael, Turel, Jomiael, Arazezejal.

Znacznie słabiej rozwinęło oznaczenie aniołów

przewrotnych, chociaż i tu występują takie imiona jak:

Asmodeusz, Azazel, Belial (Beliar), Mastema i inni.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: