Fonetyka w pigułce(1).doc

FONETYKA W PIGUŁCE

Zazwyczaj nie docenia się trudności praktycznego opanowania fonetyki (i pisowni) języka angielskiego. Tradycyjnie najwięcej czasu i uwagi poświęca się jego gramatyce (składni) i ewentualnie słownictwu. W bezpośredniej, codziennej komunikacji znaczenie praktycznej znajomości fonetyki angielskiej jest jednak nie do przecenienia. Braki w tej dziedzinie mogą praktycznie uniemożliwić wzajemne zrozumienie między rodzimym użytkownikiem języka angielskiego a Polakiem.

W tym zwięzłym podręczniku przedstawiam podstawy wymowy angielskiej ze szczególnym uwzględnieniem tych problemów, które sprawiają najwięcej trudności Polakom uczącym się języka angielskiego. Czytelnik nie znajdzie więc tu kompletnego wykładu fonetyki; takie dużo obszerniejsze opracowania istnieją już na ryku. Nie ma tu też gotowych ćwiczeń, które na przykład arbitralnie nakazywałyby uczącemu się wymówić to czy tamto w określony sposób.

Cóż więc jest w tym podręczniku minimum? Jest to, co jest naprawdę niezbędne dla uczącego się, który chce poćwiczyć najważniejsze aspekty wymowy angielskiej. Jest szczególny nacisk na ważne a niedoceniane często kwestie fonetyczne, jak mowa potoczna czy współzależności fonetyczno-ortograficzne.. Jest bogaty materiał do wykorzystania w ćwiczeniach dowolnego typu: wyrazy dobrane i zgrupowane tak, aby ilustrowały konkretny problem wymowy. Jest wiele rysunków i tabel ułatwiających zapamiętanie przedstawianych wskazówek fonetycznych. Jest przeszło tysiąc sto nagrań wyrazów, fraz i zdań angielskich dokonanych w większości przez rodzimych Anglików. Jest bogaty system odnośników, który umożliwia nieliniowe korzystanie z podręcznika (zasada hipertekstu): można zgodnie z własnymi potrzebami 'nawigować' po tekście udając się tam, gdzie chcemy (bądź musimy). Jest prosty, zwięzły i komunikatywny język prezentacji, nie pozbawiony jednak określen specjalistycznych potrzebnych bardziej zaawansowanym studentom fonetyki (Wszystkie użyte terminy są oczywiście krótko zdefiniowane, więc nie trzeba ich szukać w odrębnych słownikach).

2. Transkrypcja fonetyczna

Po uważnym przestudiowaniu tego krótkiego podręcznika czytelnik powinien nabyć przynajmniej następujące umiejętności:

·         poprawną wymowę poszczególnych wyrazów czy fraz ze względu na omawiane problemy fonetyczne, na poziomie umożliwiającym swobodną komunikację,

·         uświadomienie sobie najbardziej typowych błędów w wymowie Polaków uczących się języka angielskiego oraz różnic między fonetyką angielską a polską,

·         obycie się z tak charakterystycznym dla języka angielskiego rozziewem między pisownią a wymową

·         zrozumienie wzajemnego powiązania wszystkich aspektów fonetyki angielskiej w zorganizowany system współzależności (np. samogłoski mowa potoczna akcent),

·         przyswojenie sobie podstaw transkrypcji fonetycznej w systemie IPA szeroko używanym w dydaktyce języka angielskiego, także w Polsce,

·         przygotowanie do odbioru bardziej zaawansowanych treści fonetycznych w obszerniejszych podręcznikach, na przykład poprzez obycie z podstawowymi terminami fonetyki opisowej.

·         Tabela znaków transkrypcji wg standardu IPA (International Phonetic Association)

System samogłosek angielskich jest bardzo odmienny od polskiego. Zawiera on przynajmniej dwa razy tyle kontrastujących ze sobą dźwięków (fonemów).

Patrz:

·         Czworokąt samogłoskowy

·         Różnice między samogłoskami polskimi a angielskimi

·         Główne trudności w wymowie samogłosek

·         Różnice między wymową brytyjską a amerykańską

W celu systematyzacji zwykło się przedstawiać samogłoski wpisane w tzw. 'czworokąt samogłoskowy', którego kształt odzwierciedla z grubsza skrajne położenia języka w artykulacji samogłosek.

Zależnie od ich położenia w tym czworokącie określa się samogłoski jako:

- przymknięte/średnie/otwarte (na skali pionowej)

- przednie/centralne/tylne (na skali poziomej).

Poniższy diagram przedstawia angielskie i polskie samogłoski, oraz ich wzajemne położenie (w nawiasach samogłoski polskie):

Patrz:

·         Różnice między samogłoskami polskimi a angielskimi

·         Główne trudności w wymowie samogłosek

·         Różnice między wymową brytyjską a amerykańską