W. KOPALIŃSKI Słownik symboli.pdf

WŁADYSŁAW KOPALIŃSKI

SŁOWNIK

SYMBOLI

Redaktorzy

BOŻENA CHICIŃSKA. BARBARA GERS .

1ANUARA SIKORSKA

Okładka, obwoluta, karla tytułowa

BARBARA BAJSAROWICZ

Redaktor techniczny BOGUMIŁ

MARCZAK

Korektorzy

EWA GARBOWSKA ALICJA

MORYS

Powszechna" Warszawa 1990

Wydawnictwo ..Wiedza Powszechna" — Warszawa 1991 r. Wydanie II. Nakład 49800+200

egz.(oprawa twarda). 49800+200 egz. (oprawa broszurowa). Objętość 52.6 ark. wyd.. 32

ark. druk. Łódzka Drukarnia Dziełowa. 90-215 Łódź. ul. Rewolucji 1905 r. nr 45. Zam.

113/1100/91.

ISBN 83-214-0746-3 dla nakładu oprawionego ISBN

83-214-0872-9 dla nakładu zbroszurowanego

SPIS TREŚCI

skróty ..................

Tekst słownika (A—Z) .............

13—509

Indeks ..................

510-512

Wstęp .................

WSTĘP

..Żyjemy w świecie symboli, a

świat symboli żyje w nas."

Jean Cheyalier

Termin symbol pochodzi od st.gr. symbolon, oznaczającego pierwotnie niewielki,

rozłamany na pół przedmiot z metalu, kości, wypalonej gliny, drewna, jak np. pierścień

czy tabliczka. Połówki te stanowiły znak rozpoznawczy dla dwóch osób, które łączył

jakiś interes, wiązała umowa, kojarzyło pokrewieństwo, jednoczyły obowiązki

przymierza, przyjaźni, gościnności czy pomocy. Gdy przybywał z odległych stron ktoś

nieznajomy, syn, przyjaciel, wspólnik czy rządca drugiej osoby, przywożąc z sobą

połówkę pierścienia czy tabliczki, wystarczyło przypasować do siebie (gr. symballein)

krawędzie obu części, aby mieć pewność, że przybysz jest godny zaufania.

Wyrazu ,,symbol" używano w różnych znaczeniach. I dziś nie przestał być terminem

wieloznacznym. Całkiem z grubsza, praktycznie, symbole dzieli się zazwyczaj na:

1) znaki konwencjonalne (jak flagi, herby, litery, cyfry, znaki fabryczne, drogowe,

matematyczne itd.) oraz

2) przedmioty, pojęcia, wyobrażenia, przeżycia związane jakimś wewnętrznym

stosunkiem (współbrzmiące, kojarzące się, mające ,,wspólny rytm") z innym

przedmiotem, pojęciem itd.

Tylko ten drugi rodzaj symbolu jest tu przedmiotem naszego zainteresowania.

Na obszarach tych samych lub pokrewnych tradycji kulturowych czy religijnych

pewne rzeczy, wyrazy i znaki przywoływały w umysłach, uczuciach i wyobraźni

naszych przodków inne rzeczy, wyrazy i znaki. W zjawisku tym istotne jest nie to, jakie

są rzeczywiste związki między tymi rzeczami i pojęciami, ale to, w co wierzono i jak

kojarzono.

Związki te mogą być do dziś żywe i oczywiste w naszej kulturze:

lew symbolizuje królewskość i odwagę; lis — chytrość; dom — schronienie,

bezpieczeństwo; chleb i sól — gościnność. Ale mogą też być dla nas trudne do

zrozumienia, a nawet zgoła niepojęte, gdyż gromadzone przed wiekami przez dawne,

często nie istniejące już kultury.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: