WYKŁAD - 12.12.01.doc

WYKŁAD      12.12.2001r.

              Jeżeli przepis prawa wymaga formy szczególnej to czynność dokonywana w innej formie jest nieważna chyba, że forma szczególna kwalifikowana została zastrzeżona dla osiągnięcia specjalnego skutku.

Formy czynności prawnych ze względu na skutek niezachowania formy:

1.        Forma pisemna dla celów dowodowych -  AD PROBATIONE – skutki niezachowania formy pisemnej zależą od rozstrzygnięć ustawowych lub od porozumienia stron. Jeżeli przepis prawa wymaga formy pisemnej bez określonego rygoru nieważności, niezachowanie tej formy nie pociąga za sobą nieważności czynności prawnych. Czynność jest ważna jednakże występują utrudnienia dowodowe nie można, bowiem przeprowadzić dowodów z przesłuchania stron lub świadków na okoliczność dokonania czynności prawnej w formie pisemnej. Przesłuchania stron świadków jest dopuszczane, gdy obie strony wyrażają na to zgodę i istnieje dokument, który uprawnia do zawarcia czynności w formie ustnej.

2.      Forma pisemna szczególna dla wywołania określonego skutku – AD PROBATIONE – nie zachowanie tej formy nie pociąga za sobą nieważności czynności prawnej, ale nie wywoła ona tych skutków prawnych dla wywołania, których forma była zastrzeżona.

3.      Forma szczególna pod rygorem nieważności – AD SOLENMITAT – przepis prawa albo umowa stron przewiduje dla ważności czynności prawnej obowiązek zachowania formy szczególnej, bo niezachowanie tej formy pociąga za sobą nieważność czynności prawnej. Skutek ten powstaje jednak wówczas, gdy forma szczególna zastrzeżona jest wyłącznie dla wywołania określonego skutku.

WADY OŚWIADCZENIA WOLI – to taka nieprawidłowość aktu woli lub jego uzewnętrznienie, którą ustawa uznaje za wadę.

M     Brak świadomości i swobody przy podejmowaniu i wyrażaniu woli – każdy brak świadomości choćby krótkotrwały występujący podczas badania oświadczenia woli może być następstwem niedorozwoju psychicznego, choroby lub innego braku świadomości. Na brak świadomości może powołać się także osoba nie tylko ubezwłasnowolniona wyrokiem sądowym. Z brakiem swobody mamy do czynienia wówczas, gdy podmiot zostanie fizycznie zmuszony do złożenia oświadczenia woli. Jeżeli oświadczenie woli zostanie złożone przy braku swobody to jest ono bezwzględnie nieważne i nie rodzi skutków prawnych. Na swobodę może powołać się każdy, kto ma w tym interes prawny.

M     Pozorność – jeżeli oświadczenie woli zostanie złożone za zgodą drugiej strony tzn. przy założeniu, że nie wywoła skutku prawnego to oświadczenie to jest nieważne.

M     Błąd – gdy podmiot składający oświadczenie woli ma mylne wyobrażenie o stanie rzeczy np. obraz a kicz, na błąd jako oświadczenie woli powołuje się, gdy dotyczy on treści czynności prawnej oraz gdy jest istotny, gdy obejmuje prawa i obowiązki stron czynności prawnej. Błąd jest istotny, gdy można przyjąć, że gdyby podmiot składający oświadczenie woli wiedział o błędzie tzn. fakty, rzeczy i oceniał rzecz rozsądnie to nie złożyłby takiego oświadczenia woli. Jeżeli oświadczenie woli jest składane drugiej stronie a czynność prawna jest odpowiednia to na błąd jako wadę oświadczenia woli można się powołać, gdy druga strona błąd wywołała swoim zachowaniem albo o błędzie wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć.

M     Groźba – tylko wówczas, gdy równocześnie są dwie przesłanki:

ü       Groźba jest bezprawna – wówczas, kiedy środek, którego zamierza użyć oświadczający nie jest dopuszczalny w świetle obowiązującego prawa, może dotyczyć dóbr osobistych jak i majątkowych, może dotyczyć osoby trzeciej a nie tylko samego kontrahenta (musi istnieć przymus psychiczny).

ü       Jest poważna – gdy po stronie podmiotu składającego oświadczenie woli istnieje stan obawy o spóźnienie groźby. W przypadku groźby i błędu oświadczenie woli nie jest nieważne, można natomiast uchylić się od jego skutków prawnych przez złożenie przed upływem jednego roku drugiego oświadczenia woli informującego o uchyleniu się od skutków prawnych pierwszego oświadczenia woli i wówczas drugie zostanie uchylone. Drugie powinno być złożone na piśmie. Termin roczny rozpoczyna się od chwili ujawnienia błędów a przy groźbie od chwili ustania stanu obawy.

M     podstęp