wasowski.pdf

98 Systemy Finansowe

BANK I KREDYT listopad-grudzieÄ 2004

Polityka regionalna UE realizowana

i potencjalna rola sektora

bankowego w realizacji tej polityki

Krzysztof Wsowski

Wprowadzenie

przewidzianym na lata 2007Ð2013. Niska stopa absorp-

cji pomocy unijnej przez nasz kraj w obecnym okresie

programowania pozbawi argumentw zwolennikw za-

cieæniania wsp¸pracy europejskiej w ramach polityki

regionalnej i wesprze frakcj« opowiadajc si« za prze-

niesieniem ci«ýaru realizowania i finansowania polity-

ki regionalnej w wi«kszym zakresie na rzdy poszcze-

glnych krajw cz¸onkowskich 4 .

Wyznaczenie nawet przybliýonej prognozy realnej

stopy absorpcji, jak osignie nasz kraj w najbliýszych

latach, jest w praktyce niezwykle trudne 5 . Moýna jed-

nak wskaza na g¸wne czynniki sukcesu oraz zagroýe-

nia, ktre mog mie wp¸yw na poziom absorpcji ærod-

kw strukturalnych w Polsce. Wærd wielu czynnikw

istotnych dla wykorzystania pomocy unijnej naukowcy

eksperci rzdowi i z organizacji pozarzdowych wy-

mieniaj najcz«æciej 6 :

Ð stworzenie sprawnego systemu wdraýania pomocy

regionalnej na kaýdym szczeblu administracji publicznej,

Jedn z najbardziej wymiernych finansowo korzyæci

wejæcia Polski do Unii Europejskiej jest wyasygnowa-

nie dla naszego kraju ærodkw strukturalnych w ra-

mach realizowanej przez UE polityki regionalnej.

Uwzgl«dniajc bieýce ceny Polska ma szans« na trans-

fery z tytu¸u realizowania tej polityki w wysokoæci pra-

wie 13 mld euro 1 (okres programowania 2004Ð2006) 2 .

Stopa absorpcji 3 (wykorzystania) tych ærodkw przes-

dzi, naturalnie, o bilansie transferw finansowych po-

mi«dzy Polsk a UE, tj. o tym, czy kraj stanie si« p¸atni-

kiem netto unijnego budýetu. Ponadto, b«dzie rzutowa

na iloæ ærodkw strukturalnych, ktre sk¸onna b«dzie

wyasygnowa UE w kolejnym okresie programowania,

1 Trudno ustali dok¸adn kwot« alokacji pomocy w najbliýszych latach, gdyý

wartoæ niewykorzystanych ærodkw w danym roku b«dzie urealniana (defla-

tor we WE wynosi obecnie oko¸o 2% æredniorocznie). Pierwotnie zosta¸a ona

ustalona na poziomie 11 368,6 mln euro (patrz tabela 2, rd¸a finansowania

NPR 2004-2006).

2 Alokacja ærodkw zosta¸a oficjalnie potwierdzone ze strony KE w: Artyku¸

2, Decyzja Komisji z dnia 22/VI/2004 r. zatwierdzajca Podstawy Wsparcia

Wsplnoty dla pomocy strukturalnej Wsplnoty dla regionw spe¸niajcych

kryteria Celu 1 w Polsce, Bruksela, 22/VI/2004, C (2004) 2092 final.

3 Stop« absorpcji naleýy rozumie jako iloraz poziomu p¸atnoæci (ang. pay-

ments ) w stosunku do wysokoæci zobowizaÄ (ang. commitments ). P¸atnoæci

to efektywnie wyp¸acone ærodki pomocowe w danym okresie programowania

(budýetowania) na rzecz kraju cz¸onkowskiego. Zobowizania to maksymalny

pu¸ap ærodkw pomocowych, ktre zosta¸y dla danego kraju przewidziane

w danym okresie programowania i o ktre ma prawo si« ubiega kraj cz¸on-

kowski po spe¸nieniu okreælonych warunkw o charakterze formalnym, praw-

nym i finansowym.

4 Por. wypowied J. Barrot, Komisarza ds. Polityki Regionalnej w: Wzr dla in-

nych. Goæ ãRzeczpospolitejÓ . ã Rzeczpospolita Ó nr 172 (6855) z 24-25. VII.

2004 r., s. 2.

5 Zdecydowanie ¸atwiejsze jest natomiast wyznaczenie stopy progowej, ktra

musi zosta osigni«ta, aby Polska nie sta¸a si« p¸atnikiem netto. Analizy ta-

kiej dokona¸ m.in. GdaÄski Instytut BadaÄ nad Gospodark Rynkow. Stopa

progowa zosta¸a wyznaczona na poziomie 49%. Na temat metodyki przyj«tej

do wyznaczenia prognozy zob. szerzej: M. Mackiewicz i in.: Finansowe skut-

ki przystpienia Polski do Unii Europejskiej. Warszawa Ð GdaÄsk 2003 Insty-

tut BadaÄ nad Gospodark Rynkow.

6 Szerzej na ten temat zob. J. Szlachta: Narodowy Plan Rozwoju Polski na lata

2004Ð2006 Ð wybory strategiczne. ãGospodarka NarodowaÓ nr 7-8/2003, s. 13-16.

w Polsce w latach 2004Ð2006

BANK I KREDYT listopad-grudzieÄ 2004

Systemy Finansowe

Ð zapewnienie odpowiedniej liczby i jakoæci pro-

jektw (ang. project pipeline ), ktre spe¸ni ostre kryte-

ria selekcji pod ktem unijnych wytycznych,

Ð wygospodarowanie ærodkw krajowych w ra-

mach wsp¸finansowania i prefinansowania projektw.

Na dwa ostatnie czynniki niezwykle istotny

wp¸yw moýe mie polski sektor bankowy poprzez

wspieranie beneficjentw w opracowywaniu podstaw

finansowych projektw oraz zapewnienie stabilnych

rde¸ ich finansowania.

Najwaýniejsze praktyczne konsekwencje obj«cia

regionu pomoc w ramach Celu 1. oznaczaj, ýe:

Ð projekty w danym regionie mog by finansowa-

ne ze wszystkich funduszy strukturalnych,

Ð alokacja ærodkw dla takich regionw jest naj-

wyýsza 12 ,

Ð stopy dofinansowania projektw mog osign

najwyýsze przewidziane pu¸apy 13 .

Poza obj«ciem ca¸ego obszaru Polski dzia¸aniami

w ramach Celu 1. kraj spe¸ni¸ rwnieý warunki formal-

ne, aby mc korzysta ze ærodkw Funduszu Spjnoæci

Ð FS (ang. Cohesion Fund ) 14 .

Zakres polityki regionalnej realizowanej w Polsce

Relatywnie niski w stosunku do innych krajw UE po-

ziom rozwoju regionalnego Polski, rozpatrywany

w przekroju ekonomicznym, spo¸ecznym i przestrzen-

nym, przesdzi¸ o obj«ciu kraju priorytetowymi celami

polityki regionalnej UE. Polityka regionalna (struktu-

ralna) w UE jest prowadzona przede wszystkim na po-

ziomie regionw 7 . S one wydzielone na podstawie

wytycznych unijnych, tzw. Nomenklatury jednostek te-

rytorialnych do celw statystycznych ( NUTS , ang. No-

menclature of territorial units for statistics) 8 . W prakty-

ce najwi«ksze znaczenie maj regiony wydzielone na

drugim poziomie NUTS (w przypadku Polski s to wo-

jewdztwa 9 ). Wszystkie regiony Polski wydzielone na

drugim poziomie zosta¸y obj«te polityk regionaln

w ramach tzw. Celu 1., tj. ãpromowania rozwoju i do-

stosowaÄ strukturalnych w regionach s¸abiej rozwini«-

tychÓ 10 . Kryterium, ktre musi spe¸ni region, aby

otrzyma pomoc strukturaln w ramach Celu 1., zaleýy

od poziomu PKB per capita notowanego w danym re-

gionie. Regiony obj«te Celem 1. to te, w ktrych PKB na

mieszkaÄca, mierzony parytetem si¸y nabywczej i obli-

czony na podstawie danych Wsplnoty za ostatnie trzy

lata, dost«pnych w dniu 26 marca 1999 r., jest niýszy

od 75% æredniej Wsplnoty 11 .

System realizacji i cele polityki regionalnej

w Polsce

System realizacji polityki regionalnej i dystrybucji

ærodkw unijnych w Polsce zosta¸ precyzyjnie zapro-

jektowany w wielu dokumentach programowych 15 . Do-

kumenty, na podstawie ktrych b«dzie udzielana akce-

syjna pomoc regionalna w naszym kraju, obejmuj:

Ð Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006 (NPR),

Ð Podstawy Wsparcia Wsplnoty Ð PWW (ang.

Community Support Framework ) 16 ,

Ð Sektorowe Programy Operacyjne/Zintegrowany Pro-

gram Operacyjny Rozwoju Regionalnego (SPO/ZPORR),

Ð Strategi« Wykorzystania Funduszu Spjnoæci,

11 Rozdzia¸ 2, Artyku¸ 3, Rozporzdzenie Rady z 21 czerwca 1999 r. wprowa-

dzajce oglne przepisy dotyczce funduszy strukturalnych (1260/1999/WE).

åredni dochd PKB na mieszkaÄca liczony wg parytetu si¸y nabywczej w Pol-

sce w 2001 r. wynis¸ wg danych Eurostatu 9,2 tys. USD (poniýej 40% prze-

ci«tnego poziomu notowanego w krajach UE). Dane za: Polska. Narodowy Plan

Rozwoju 2004-2006. Dokument przyj«ty przez Rad« Ministrw w dniu 14

stycznia 2003 r., skorygowany zgodnie z decyzj Rady Ministrw z dnia 11 lu-

tego 2003 r. Warszawa, luty 2003 r., s. 7.

12 Stanowi w praktyce oko¸o 70% ca¸kowitych wydatkw z budýetu funduszy

strukturalnych.

13 Maksymalnie 75% ca¸kowitych tzw. kosztw kwalifikowanych oraz co naj-

mniej 50% tzw. kwalifikowanych wydatkw publicznych.

14 Podstawowe kryterium, umoýliwiajce dost«p do ærodkw FS, dotyczy wy-

sokoæci produktu krajowego brutto (PKB) na jednego mieszkaÄca w danym

paÄstwie cz¸onkowskim. Jeýeli poziom ten jest niýszy od 90% æredniego po-

ziomu PKB na jednego mieszkaÄca we Wsplnocie, to kraj moýe realizowa

projekty dofinansowane ze ærodkw FS.

15 Dok¸adne zaprogramowanie pomocy i sporzdzenie dokumentw progra-

mowych jest formalnym warunkiem korzystania ze ærodkw strukturalnych

UE. Liczba sporzdzonych dokumentw i tryb ich konsultacji z KE zaleý

przed wszystkim od wielkoæci kraju cz¸onkowskiego i wysokoæci pomocy, kt-

ra ma by udzielona. Szerzej na temat wymaganej dokumentacji programuj-

cej pomoc strukturaln zob. Rozdzia¸ II, Treæ programowa dla celw 1, 2 oraz

3. Rozporzdzenie 1260/1999/WE, op. cit.

16 Pod wzgl«dem konstrukcji i treæci PWW jest dokumentem pochodnym

w stosunku do NPR, przy czym opracowan¸a go strona unijna. Powsta¸ na pod-

stawie NPR oraz kilkumiesi«cznych negocjacji pomi«dzy urz«dnikami pol-

skimi a unijnymi. Stanowi akceptacj« planu polskiej polityki regionalnej okre-

ælonej w NPR, ktra b«dzie realizowana w latach 2004-2006. PWW jest rw-

nieý formalnym wyrazem zobowizania do alokacji ærodkw unijnych jako

wk¸ad wsplnoty do realizacji polityki regionalnej w Polsce. Podstawy Wspar-

cia Wsplnoty. Promowanie rozwoju gospodarczego i warunkw sprzyjaj-

cych wzrostowi zatrudnienia. Bruksela Ð Warszawa, GrudzieÄ 2003, Doku-

ment przyj«ty przez Kolegium Wysokich Komisarzy 10 grudnia 2003 r. i przez

Rad« Ministrw 23 grudnia 2003 r.

7 Wyjtkiem jest tu przede wszystkim Fundusz Spjnoæci, b«dcy instrumen-

tem finansowania wsparcia strukturalnego UE. årodki FS alokowane s na po-

ziomie ca¸ych krajw cz¸onkowskich. Zasady dzia¸ania FS oraz zakres tema-

tyczny projektw, ktre mog by dofinansowane z funduszu zob. Rozporz-

dzenie Rady UE nr 1164 z 16 maja 1994 r. w sprawie Funduszu Spjnoæci

(1164/1994/WE); Rozporzdzenie Rady z 21 czerwca 1999 r. zmieniajce roz-

porzdzenie NR 1164/1994/WE ustanawiajce Fundusz Spjnoæci

(1264/1999/WE).

8 Klasyfikacja NUTS ma charakter pi«ciostopniowego podzia¸u hierarchicz-

nego regionw sk¸adowych UE. Na temat kryteriw podzia¸u regionalnego

oraz stosowanej skali podzia¸u zob. szerzej Rozporzdzenie (WE) nr

1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie

ustalenia wsplnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celw Staty-

stycznych (NUTS).

9 Na temat podzia¸u obszaru Polski zgodnie z wytycznymi NUTS zob. Rozpo-

rzdzenie Rady Ministrw z dnia 13 lipca 2000 r. w sprawie wprowadzenia

Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celw Statystycznych (NTS)

(Dz.U. Nr 58, poz. 685 z pn.zm.).

10 Oprcz Celu 1. istniej jeszcze dwa cele realizacji europejskiej polityki re-

gionalnej. Cel 2. dotyczy ãwspierania gospodarczej i spo¸ecznej konwersji ob-

szarw stojcych w obliczu problemw strukturalnychÓ. Cel 3. s¸uýy ãwspie-

raniu adaptacji i modernizacji polityk i systemw kszta¸cenia, szkolenia i za-

trudnieniaÓ.

100 Systemy Finansowe

BANK I KREDYT listopad-grudzieÄ 2004

Ð Jednolity Dokument Programujcy Inicjatyw«

Wsplnotow Equal,

Ð Dokumenty Programowe Inicjatywy Wsplnoto-

wej Interreg.

G¸wny cel strategiczny realizacji polityki regional-

nej w Polsce zosta¸ zdefiniowany w Narodowym Planie

Rozwoju na lata 2004-2006. Cel okreælono jako ãrozwija-

nie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy

i przedsi«biorczoæci, zdolnej do d¸ugofalowego harmo-

nijnego rozwoju, zapewniajcej wzrost zatrudnienia

i osigni«cie spjnoæci spo¸ecznej, ekonomicznej i prze-

strzennej z Uni Europejsk na poziomie regionalnym

i krajowymÓ 17 . W ramach uæciælenia celu strategiczne-

go wyznaczono tzw. osie rozwoju. Obejmuj one:

Ð wspieranie konkurencyjnoæci przedsi«biorstw,

Ð rozwj zasobw ludzkich i zatrudnienia,

Ð tworzenie warunkw do zwi«kszania poziomu

inwestycji, trwa¸ego rozwoju i promowania spjnoæci

przestrzennej,

Ð przekszta¸cenia strukturalne w rolnictwie i rybo-

¸wstwie, rozwj obszarw wiejskich,

Ð wzmocnienie potencja¸u rozwojowego regionw

i przeciwdzia¸anie marginalizacji niektrych obszarw.

Rolnej Ð Sekcja Orientacji, EFOGR- SO (ang. European

Agricultural Guidance and Guarantee Fund ) 21 ,

Ð Instrumentu Finansowego dla Orientacji Rybo-

¸wstwa, IFOR (ang. Financial Instrument for Fisheries

Guidance ) 22 .

Poza funduszami strukturalnymi NPR jest rwnieý

finansowany ze ærodkw Funduszu Spjnoæci.

Oæ rozwoju NPR ãwspieranie konkurencyjnoæci

przedsi«biorstwÓ jest realizowana poprzez SPO Ð

Wzrost Konkurencyjnoæci Przedsi«biorstw 23 , finanso-

wany ze ærodkw EFRR. Celem strategicznym realiza-

cji SPO Ð WKP jest ãpoprawa pozycji konkurencyjnej

przedsi«biorstw, dzia¸ajcych na terenie Polski w wa-

runkach Jednolitego Rynku EuropejskiegoÓ . Przewi-

dziano dwa g¸wne priorytety tego programu 24 . Prio-

rytet pierwszy to ãRozwj przedsi«biorczoæci i inno-

wacyjnoæci poprzez wzmocnienie instytucji otoczenia

biznesuÓ. Jego beneficjentami s instytucje wspierania

biznesu, fundusze poýyczkowe, por«czeÄ kredyto-

wych 25 oraz kapita¸u zalýkowego, podmioty zarz-

dzajce parkami przemys¸owymi i naukowo-technol-

ogicznymi, instytucje badawczo-rozwojowe, instytu-

cje prowadzce ewidencje i rejestry. Priorytet drugi to

ãBezpoærednie wsparcie przedsi«biorstwÓ. G¸wnymi

beneficjentami programu s przedsi«biorstwa 26 (us¸u-

gi doradcze dla Ma¸ych i ærednich przedsi«biorstw

(MSP), granty inwestycyjne dla MSP, dotacje dla

przedsi«biorstw na realizacj« inwestycji dotyczcych

osigania standardw UE w zakresie ochrony ærodo-

wiska).

Oæ rozwoju ãrozwj zasobw ludzkich i zatrud-

nieniaÓ jest realizowana poprzez SPO Rozwj Za-

sobw Ludzkich 27

Zarys programw operacyjnych realizowanych

w Polsce 18

NPR jest wprowadzany w Polsce w ramach wymienio-

nych osi rozwoju na podstawie tzw. Sektorowych pro-

gramw operacyjnych (SPO), Zintegrowanego progra-

mu operacyjnego rozwoju regionalnego (ZPORR),

Strategii wykorzystania Funduszu Spjnoæci oraz Pro-

gramw zwizanych z wdraýaniem inicjatyw wspl-

notowych.

Kaýdy z opracowanych przez Polsk« Programw

operacyjnych dotyczy konkretnej osi rozwoju NPR. Po-

wsta¸e w Polsce Sektorowe programy operacyjne s

programami monofunduszowymi. Oznacza to, ýe kaýdy

z nich jest finansowany ze ærodkw jednego funduszu

strukturalnego, tj.:

Ð Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego;

EFRR (ang. European Regional Development Fund ) 19 ,

Ð Europejskiego Funduszu Spo¸ecznego, EFS (ang.

European Social Fund ) 20 ,

Ð Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji

oraz Inicjatyw« Wsplnotow

21 Zasady dzia¸ania EFOiGR oraz zakres tematyczny projektw, ktre mog

by dofinansowane z funduszu, zob.: Rozporzdzenie Rady UE nr 1257 z 17

maja 1999r. dotyczce wsparcia rozwoju wsi przez Europejski Fundusz Orien-

tacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF) zmieniajce i uchylajce niektre rozporz-

dzenia (1257/1999/WE).

22 Zasady dzia¸ania FIOR oraz zakres tematyczny projektw, ktre mog by

dofinansowane z funduszu, zob.: Rozporzdzenie Rady UE nr 1263 z 21

czerwca 1999 r. w sprawie Finansowego Instrumentu Orientacji Rybo¸wstwa

(1263/1999/WE).

23 Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjnoæci Przedsi«-

biorstw, lata 2004-2006, przyj«ty przez Rad« Ministrw w dniu 16 marca

2004 r. Podstawy Wsparcia Wsplnoty na lata 2004-2006. Warszawa, ma-

rzec 2004 r. (SPO WKP oraz wszystkie kolejno cytowane dokumenty progra-

mowe dost«pne s na stronie internetowej:

www.funduszestrukturalne. gov.pl)

24 W kaýdym Programie Operacyjnym pojawia si« jeszcze dodatkowy priory-

tet Ð Pomoc Techniczna. Wg za¸oýeÄ, ma on usprawni realizacj« danego pro-

gramu operacyjnego. Zakres dzia¸aÄ i beneficjentw przewidzianych w ramach

tych priorytetw zostanie omwiony przy prezentacji PO Pomoc Techniczna.

25 Pomoc unijna w szczeglnoæci bardzo silnie wp¸ynie na rynek funduszy

por«czeÄ kredytowych. Istniejce FPK mog zosta bezzwrotne dokapitalizo-

wane w ramach SPO WKP w kwocie si«gajcej trzykrotnoæci ich obecnych ka-

pita¸w w¸asnych. Szerzej nt. perspektyw rozwoju rynku funduszy por«cze-

niowych w Polsce po wejæciu do UE zob. K. Wsowski: Szansa na trjskok .

ãGazeta BankowaÓ nr 34 (826), 23.08.2004, s. 20-21.

26 Przewiduje si«, ýe oko¸o 75% pomocy przeznaczonej dla przedsi«biorcw

b«dzie alokowane w sektorze ma¸ych i ærednich przedsi«biorstw.

27 Sektorowy Program Operacyjny Rozwj Zasobw Ludzkich 2004-2006.

Bruksela Ð Warszawa, styczeÄ 2004 r.

17 Polska. Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 , op.cit., s. 63.

18 Na temat procesu programowania pomocy i dokumentw programowych

zob. szerzej K. Wsowski: Struktura dost«pnych ærodkw pomocowych Ð pro-

gramy operacyjne . ãRzeczpospolitaÓ nr 102 (6785), 30.04. - 3.05.2004 r., Doda-

tek Fundusze Strukturalne Unii Europejskiej, s. 6-10.

19 Zasady dzia¸ania EFRR oraz zakres tematyczny projektw, ktre mog by

dofinansowane z funduszu, zob.: Rozporzdzenie Rady UE nr 1783 z 12 lipca

1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

(1783/1999/WE).

20 Zasady dzia¸ania EFS oraz zakres tematyczny projektw, ktre mog by

dofinansowane z funduszu, zob.: Rozporzdzenie Rady UE nr 1784 z 12 lipca

1999r. w sprawie Europejskiego Funduszu Spo¸ecznego (1784/1999/WE).

BANK I KREDYT listopad-grudzieÄ 2004

Systemy Finansowe

101

Equal 28 (oba finansowane z EFS). G¸wnym celem

strategicznym realizacji SPO RZL jest ãbudowa otwar-

tego, opartego na wiedzy spo¸eczeÄstwa poprzez za-

pewnienie warunkw do rozwoju zasobw ludzkich

w drodze kszta¸cenia, szkolenia i pracyÓ. Jest on reali-

zowany poprzez dwa priorytety: ãAktywna polityka na

rynku pracy oraz integracja zawodowa i spo¸ecznaÓ

oraz ãRozwj spo¸eczeÄstwa opartego na wiedzyÓ. Do

g¸wnych grup beneficjentw programu naleý: insty-

tucje rynku pracy (publiczne i niepubliczne), samorz-

dy wojewdztw, powiatw i gmin, placwki edukacyj-

ne i partnerzy spo¸eczni, przedsi«biorcy i zatrudnieni

w przedsi«biorstwach, instytucje doradztwa personal-

nego i poærednictwa pracy, osoby bezrobotne, pracow-

nicy zagroýeni bezrobociem, placwki podnoszce

kwalifikacje zawodowe.

Oæ ãtworzenie warunkw dla zwi«kszania pozio-

mu inwestycji, trwa¸ego rozwoju i promowania spjno-

æci przestrzennejÓ jest realizowana poprzez SPO Trans-

port 29 (EFRR) oraz Strategi« wykorzystania funduszu

spjnoæci 30 (FS). Celem strategicznym realizacji SPO

Transport jest ãzwi«kszenie spjnoæci transportowej

kraju oraz polepszenie dost«pnoæci przestrzennej

miast, obszarw i regionw Polski w uk¸adzie Unii Eu-

ropejskiej, co przyczyni si« do osigni«cia celu strate-

gicznego PWWÓ . Przewidziano dwa priorytety realiza-

cji programu: ãZrwnowaýony ga¸«ziowo rozwj trans-

portuÓ i ãBezpieczniejsza infrastruktura drogowaÓ.

Waýniejszymi beneficjentami pomocy programu s: Ge-

neralna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad, Polskie

Koleje PaÄstwowe SA, PKP Polskie Linie Kolejowe SA,

Urz«dy Morskie, Zarzdy Portw, samorzdy woje-

wdztw, powiatw i gmin, Morska S¸uýba Poszukiwania

i Ratownictwa SAR. Celem interwencji realizowanych

w ramach FS jest ãzapewnienie gospodarczej i prze-

strzennej spjnoæci kraju i poszczeglnych regionw

z przestrzeni europejskÓ . Przewidziano dwa obszary

koncentracji dzia¸aÄ finansowanych ze ærodkw FS:

Ð rozwj sieci transportowych: sieci drogowej

(przede wszystkim autostrad i drg g¸wnych) oraz sie-

ci kolejowej (linii o podstawowym i mi«dzynarodo-

wym znaczeniu, usytuowanych w paneuropejskich ko-

rytarzach transportowych), w istotnym stopniu popra-

wiajcych warunki tranzytowe kraju i dost«pnoæ po-

szczeglnych regionw;

Ð rozwj infrastruktury ochrony ærodowiska maj-

cej najwi«kszy wp¸yw na popraw« sytuacji ekologicz-

nej kraju.

Instytucje odpowiedzialne za realizacj« Strategii to:

Ministerstwo Infrastruktury, Generalna Dyrekcja Drg

Krajowych i Autostrad, PKP Polskie Linie Kolejowe SA

(sektor transportowy) oraz Ministerstwo årodowiska,

Narodowy i Wojewdzkie Fundusze Ochrony årodowi-

ska i Gospodarki Wodnej, jednostki samorzdu teryto-

rialnego, przedsi«biorstwa komunalne, Regionalne Za-

rzdy Gospodarki Wodnej (sektor ochrony ærodowiska).

Oæ ãprzekszta¸cenia strukturalne w rolnictwie i ry-

bo¸wstwie oraz rozwj obszarw wiejskichÓ jest reali-

zowana wed¸ug dwch programw operacyjnych: SPO

Restrukturyzacja i modernizacja sektora ýywnoæciowe-

go oraz rozwj obszarw wiejskich 31 i SPO Rybo¸w-

stwo i przetwrstwo ryb 32 (finansowane ze ærodkw

EFOGRÐSO oraz IFOR). W SPO Restrukturyzacja i mo-

dernizacja sektora ýywnoæciowego oraz rozwj obsza-

rw wiejskich przewidziano dwa priorytety: ãWspiera-

nie zmian i dostosowaÄ w sektorze rolno-ýywnoæci-

28 Program Inicjatywy Wsplnotowej EQUAL dla Polski, Warszawa, kwiecieÄ

2004 r.

Inicjatywy Wsplnotowe s odr«bnym instrumentem realizacji polityki regio-

nalnej. Ich specyfika polega na tym, ýe realizuj one przede wszystkim cele

istotne z punktu widzenia Unii Europejskiej jako ca¸oæci. W zwizku z tym s

one inicjowane g¸wnie przez Komisj« Europejsk i opracowywane wsplnie

przez Komisj« Europejsk (poprzez poszczeglne Dyrekcje Generalne) i kraje

cz¸onkowskie, natomiast wdraýane i koordynowane na poziomie krajowym.

W obecnym okresie programowania b«d wprowadzane w naszym kraju wy-

¸cznie dwie Inicjatywy Wsplnotowe: Interreg oraz Equal.

29 Sektorowy Program Operacyjny Transport na lata 2004-2006. Warszawa,

grudzieÄ 2004 r.

30 Strategia Wykorzystania Funduszu Spjnoæci na lata 2004-2006. Warsza-

wa, grudzieÄ 2003 r.

31 Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora

ýywnoæciowego oraz rozwj obszarw wiejskich. Narodowy Plan Rozwoju na

lata 2004-2006.

32 Sektorowy Program Operacyjny Rybo¸wstwo i Przetwrstwo Ryb. Podsta-

wy Wsparcia Wsplnoty 2004-2006. Warszawa, luty 2004 r.

Wykres 1 Alokacja ærodkw unijnych na poszczeglne SPO, ZPORR, Strategi« Wykorzystania

Funduszu Spjnoæci oraz Inicjatywy Wsplnotowe (mld euro)

0,13 1,25

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjnoæci Przedsi«biorstw

Sektorowy Program Operacyjny Rozwj Zasobw Ludzkich

4,18

1,47

Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja

i modernizacja sektora ýywnoæciowego oraz rozwj obszarw

Inicjatywa Wsplnotowa Interreg

Sektorowy Program Operacyjny Transport

Sektorowy Program Operacyjny Rybo¸wstwo i przetwrstwo ryb

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

Program Operacyjny Pomoc Techniczna

Strategia Wykorzystania Funduszu Spjnoæci

Inicjatywa Wsplnotowa Equal

0,03

1,2

0,22

1,16

0,2

2,97

rd¸o: opracowanie w¸asne na podstawie zaktualizowanych alokacji ærodkw unijnych zaprezentowanych w PWW, op.cit., s. 99.

102 Systemy Finansowe

BANK I KREDYT listopad-grudzieÄ 2004

Tabela 1 Wyniki symulacji HERMIN: Odchylenie rezultatw symulacji z NPR do symulacji ba-

zowej bez NPR (w %)

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Ca¸kowite NPR

PKB

0,22

1,13

2,51

3,33

2,83

1,56

1,22

Stopa bezrobocia

-0,14

-0,71

-1,48

-1,77

-1,15

-0,27

-0,05

Bezrobocie*

-23.960

-119.710

-250.180

-299.750

-194.730

-45.350

-8.930

Infrastruktura

0,17

0,99

2,57

4,27

5,14

5,13

5,12

Konsumpcja prywatna

0,15

0,78

1,83

2,54

2,20

1,11

0,52

Wy¸cznie ærodki publiczne

PKB

0,17

0,83

1,83

2,43

2,10

1,20

0,95

Stopa bezrobocia

-0,10

-0,51

-1,05

-1,25

-0,81

-0,18

-0,02

* Rýnica do wartoæci bazowej w osobach zatrudnionych.

rd¸o: Podstawy Wsparcia Wsplnoty, op.cit., s. 48.

owymÓ oraz ãZrwnowaýony rozwj obszarw wiej-

skichÓ. G¸wnymi beneficjentami pomocy s: samorz-

dy terytorialne na poziomie gminy, powiatu, woje-

wdztwa, rolnicy i mieszkaÄcy obszarw wiejskich,

przedsi«biorstwa produkujce i przetwarzajce pro-

dukty rolne, pracownicy zatrudnieni w tych przedsi«-

biorstwach, instytucje otoczenia biznesu. W SPO Rybo-

¸wstwo i przetwrstwo ryb przewidziano cztery prio-

rytety realizacji programu: ãDostosowanie zasobw po-

¸owowych do nak¸adwÓ, ãOdnowa i modernizacji flo-

ty rybackiejÓ, ãOchrona i rozwj zasobw wodnych,

chw i hodowla ryb, rybackie urzdzenia portowe,

przetwrstwo i rynek rybny, rybo¸wstwo ærdldoweÓ

oraz ãInne dzia¸aniaÓ. G¸wnymi beneficjentami pomo-

cy programu s: armatorzy statkw rybackich, w¸aæci-

ciele i dzierýawcy portw, zintegrowane kolektywne

grupy w¸aæcicieli i rodzin rybackich, rybacy, organiza-

cje rybakw ærdldowych, w¸aæciciele gospodarstw

rybackich, w¸aæciciele zak¸adw przetwrczych o okre-

ælonych moýliwoæciach wprowadzenia nowych techno-

logii, hurtownicy, detaliæci, placwki naukowo-bada-

wcze, uczelnie.

Oæ ãwzmocnienie potencja¸u rozwojowego re-

gionw i przeciwdzia¸anie marginalizacji niektrych

obszarwÓ b«dzie realizowana poprzez Zintegrowa-

ny Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 33 (ja-

ko jedyny wyjtek program b«dzie finansowany ze ærod-

kw dwch funduszy strukturalnych Ð EFRR i EFS) oraz

Inicjatyw« Wsplnotow Interreg (EFRR). ZPORR jest naj-

wi«kszym programem operacyjnym, ktry b«dzie realizo-

wany w Polsce. Jego strategicznym celem jest ãtworzenie

warunkw wzrostu konkurencyjnoæci regionw oraz prze-

ciwdzia¸anie marginalizacji niektrych obszarw w taki

sposb, aby sprzyja d¸ugofalowemu rozwojowi gospodar-

czemu kraju, jego spjnoæci ekonomicznej, spo¸ecznej i te-

rytorialnej oraz integracji z Uni EuropejskÓ . W ramach

jego realizacji przewidziano trzy priorytety: ãRozbudowa

i modernizacja infrastruktury s¸uýcej wzmacnianiu kon-

kurencyjnoæci regionwÓ, ãWzmocnienie rozwoju zaso-

bw ludzkich w regionachÓ oraz ãRozwj lokalnyÓ. Bene-

ficjentami wsparcia programu s przede wszystkim samo-

rzdy wojewdztw, powiatw i gmin, stowarzyszenia

oraz zwizki gmin i powiatw, instytucje naukowe, insty-

tucje rynku pracy, agencje rozwoju regionalnego i instytu-

cje wspierania przedsi«biorczoæci.

Ostatni z programw Ð Program Operacyjny Po-

moc Techniczna 34 Ð nie s¸uýy realizacji konkretnej osi

33 Polska, Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. Podsta-

wy Wsparcia Wsplnoty na lata 2004-2006 . Warszawa 2004.

34 Program Operacyjny Pomoc Techniczna. Program zatwierdzony przez Komi-

sj« Europejsk pismem z dnia 3 lutego 2004 r. oraz przez Rad« Ministrw w dniu

16 marca 2004 r. Podstawy Wsparcia Wsplnoty 2004-2006 . Warszawa 2003.

Tabela 2 rd¸a finansowania NPR 2004-2006 (w mln euro)

Ca¸kowite koszty realizacji NPR 2004Ð2006

16.709,5

w tym:

Ð ærodki wsplnotowe (fundusze strukturalne, Fundusz Spjnoæci)

11.368,6

Ð fundusze strukturalne

7.635,3

Ð Fundusz Spjnoæci

3.733,3

Ð wk¸ad publiczny krajowy (fundusze strukturalne)

2.861,4

Ð wk¸ad publiczny krajowy (Fundusz Spjnoæci)

661,5

Ð wk¸ad prywatny (fundusze strukturalne)

1.818,0

rd¸o: opracowanie w¸asne na podstawie: Polska. Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006, op.cit., s. 136-145.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: