WYKŁAD l
Cele i zadania UE:
—UE jako kolejny etap integracji:
Integracja europejska od momentu przyjęcia pierwszych traktatów ukierunkowana była na dalszy, dynamiczny rozwój. Jej zwolennicy m.in. Robert Schianan, Alade Degasperi, Poula Henn Spaak, Konrad Adenauer, uważali, że przez współpracę gospodarczą można będzie zapobiec konfliktom zbrojnym. Świat bez wojen jest. ideałem do którego ludzkość chce dążyć jest koncepcją, która wyraża najbardziej humanitarne i wzniosłe aspiracje człowieka, dlatego w świadomości narodów coraz mocniej zaznacza się przekonanie, że wojny należy eliminować, wojna rodzi źródła nowych konfliktów. Celem integracji po drugiej wojnie była więc chęć zapobiegania wojnom.
Sześć państw zakładających Europejską Wspólnotę Węgla i Stali a następnie EWG, uzgodniły między sobą, że ich celem będzie stworzenie podstawy do ścisłej współpracy narodów europejskich. EWWiS powstała w 1951, zaś w Jej skład wchodziły: RFN, Włochy, Francja oraz kraje Beneluksu: Belgia, Islandia i Wielkie Księstwo Luksemburga. W latach następnych zawierano umowy o ograniczonym zakresie, które umożliwiały Wspólnocie handel na coraz większych obszarach. Istotnym krokiem w kierunku integracji europejskiej było zlikwidowanie do pół 1968 barier celnych między 6 ówczesnymi sygnatariuszami traktatów. Od stycznia 1970 roku w kompetencjach Wspólnot znalazła się polityka handlowa wobec krajów trzeciego świata a w rok później postanowiono dołączyć współpracę monetarną. W miarę zwiększania się liczby członków rozszerzał się obszar obejmujący działalność wspólnotową. Często zawierane umowy nie przewidywały wyraźnego przeniesienia kompetencji ze szczebla narodowego na poziom europejski. Do potowy lat 80 istniał problem dotyczący procedury regulacji, która wbrew traktatowym postanowieniom została tak sformułowana, że ważne decyzje mogły zostać podjęte tylko za zezwoleniem wszystkich państw członkowskich. Dotychczasowe regulacje wymagały zmian- Reformy miały dotyczyć:
- wyraźnego rozdzielenia kompetencji pomiędzy organami wspólnot a państwami członkowskimi
- harmonizacji przepisów państw członkowskich, zwłaszcza dotyczących narzędzi polityki handlowej, norm technicznych i zasad konkurencji
- usprawnienia procesu decyzyjnego w radzie UE
- wzmocnienia pozycji parlamentu europejskiego
Propozycje zmian zostały częściowo ujęte w Jednolitym Akcie Europejskim przyjętym w roku 1986. Jednak podstawowym jego celem było przekształcenie wspólnoty w obszar o swobodnym przepływie osób, usług i kapitału. Wysiłki związane z tworzeniem jednolitego rynku stały się impulsem do podjęcia dalszych działań w kierunku pogłębienia integracji. W 1988 roku rozpoczęto przygotowania do nowego traktatu o unii gospodarczej i walutowej, której podstawowym elementem miała być wspólna waluta jako zasadniczy składnik sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego.
Gwałtowne zmiany -sytuacji międzynarodowej( zjednoczenie Niemiec i rozpad bloku komunistycznego, zajścia w zatoce perskiej )pobudziły dyskusję na temat wspólnej polityki zagranicznej. Stało się to powodem rozpoczęcia w grudniu 1990 prac dwóch konferencji międzynarodowych na temat unii politycznej. Obydwie konferencje powstawały ze sobą w ścisłym związku Postęp w obydwu dziedzinach byłby potwierdzeniem roli i chęci dalszych działań na rzecz jedności Europy.
Wyniki prac Łych konferencji stanowiły przedmiot obrad Rady Europejskiej w dniach 9 i 11 grudnia 1991 w holenderskim mieście Maastricht. Przywódcy państw i szefowie rządów uzgodnili tam treść traktatu o UE. Uzgodniony tekst po przetłumaczeniu na języki narodowe został podpisany w imieniu przywódców państw i szefów rządów przez Ministrów Spraw Zagranicznych i Finansów podczas uroczystej ceremonii- luty 1992 w Maastricht, Od momentu jego wejścia w życie wspólnoty europejskie przekształciły się w UE. Oznaczało to nie tylko formalną zmianę nazwy a także zasadniczą zmianę zakresu wspólnych polityk i kompetencji organów wspólnoty. Sygnatariusze traktatu uznali, iż są zgodni i gotowi;
1) zaznaczyć nowy etap w procesie integracji europejskiej
2) uznać za historyczne zakończenie podziału kontynentu europejskiego i stworzyć trwałe podstawy pod budowę przyszłej Europy
3) potwierdzić przywiązanie do zasad wolności i demokracji, poszanowania praw człowieka i obywatela i rządów prawa
4) pogłębić solidarność pomiędzy swoimi narodami szanując ich historię, kulturę i tradycje
5) wzmocnić zbieżność gospodarek oraz ustanowić unię gospodarczo-walutową ze wspólną stabilną walutą .
6) wzmocnić demokratyczny charakter i skuteczność funkcjonowania organów tak by mogły skutecznie wykonywać zadania
7) popierać postęp ekonomiczny i społeczny swoich narodów przez budowanie rynku wewnętrznego i wzmacnianie spójności, ochronę środowiska oraz zdecydowanie wprowadzać politykę zapewniającą iż osiągnięcia w zakresie integracji gospodarczej towarzyszyć będzie równoległy postąp w innych dziedzinach,
8) ustanowić jednolite obywatelstwo dla obywateli swoich krajów
9) realizować wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa obejmującą docelowo ukształtowanie wspólnej
polityki obronnej, która w przyszłości powinna doprowadzić do wspólnej obrony
10) przyjąć postanowienia w sprawie współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych
11) utworzenie Europolu- wspólnej policji europejskiej
12) potwierdzić chęć umożliwienia swobodnego przepływu osób z jednoczesnym zapewnieniem bezpieczeństwa swoich narodów
13) kontynuować proces tworzenia jeszcze silniejszego związku pomiędzy narodami Europy z uwzględnieniem zasady by decyzje były podejmowane na szczeblu jak najbliższym obywatelowi.
Źródła Prawa wspólnotowego dzielimy na :
1) prawo pierwotne- obejmuje traktat o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali, traktat o Wspólnocie Europejskiej, traktat o Europejskiej Wspólnocie Atomowej, a także zmiany uzupełniające lub zmieniające te traktaty, umowy dotyczące akcesji nowych państw członkowskich, Jednolity Akt Europejski, traktat ustanawiający UE, traktat z Amsterdamu,
2) Prawo wtórne- obejmuje akty prawne wydane przez instytucje wspólnoty: rozporządzenia, dyrektywy,
decyzje.
Dyrektywa- kierowana jest wyłącznie do państw członkowskich, ten rodzaj aktu nie jest przewidziany między wspólnotą a osobami prawnymi i fizycznymi. Nakazuje państwom członkowskim w wyznaczonym terminie dostosowania prawodawstwa krajowego do nowych przepisów wspólnotowych. Jest wiążąca co do skutku jaki ma być osiągnięty, pozostawia państwom członkowskim wybór formy i metody. Wchodzi w Życie w dniu wymienionym w dyrektywie lub 20 dnia po jej opublikowaniu w dzienniku urzędowym wspólnot.
Rozporządzenia- adresatami mogą być państwa członkowskie a także osoby prawne i fizyczne prawa, krajowego, ma podobne znaczenie do ustawodawstwa krajowego. Rozporządzenia są w zasadzie szczegółowe i nie mają być transportowane do prawa wewnętrznego, mają natychmiastowe l bezpośrednie zastosowanie. Kształtuj ą praw a i obowiązki państw członkowskich (ich organów oraz osób Fizycznych i prawnych), tj. prawo krajowe. Wchodzi w życie w dniu wymienionym w rozporządzeniu lub 20 dnia od daty opublikowania-
Decyzje- adresatem mogą być państwa członkowskie, osoby prawna i fizyczne. Jest indywidualnym aktem administracyjnym pozbawionym charakteru prawotwórczego. Są stosowane w celu sprecyzowania szczegółowych wymogów administracyjnych lub uaktualniania technicznych aspektów rozporządzeń i dyrektyw. Wchodzi w życie w momencie notyfikacji tych do których jest adresowana. Wiąże strony w dniu wejścia w życie czyli notyfikacji.
3) Konwencje zawarta przez państwa członkowskie zgodnie z traktatami, ale odrębne od nich, obejmuje w szczególności konwencje brukselską w sprawie jurysdykcji i egzekwowania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych oraz konwencję rzymską w sprawach prawa mającego zastosowanie do Unii
4) Umowy międzynarodowe z krajami trzecimi np. Traktat Europejski
5) Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości jest źródłem prawa w takim zakresie w jakim formułuje lub stosuje zasady prawa wspólnotowego, zapewnia Interpretacje traktatów lub postanowień prawnych. Orzecznictwo jest publikowane w specjalnych raportach w oficjalnych językach Wspólnoty,
6) Ogólne zasady prawa wywodzące się z konstytucji i prawodawstwa państw członkowskich
7) Zalecenia i opinie wydawane przez organy wspólnoty odpowiedzi na pytania deputowanych na forum Parlamentu Europejskiego oraz raporty, sprawdzone przez Komisję dotyczących określonych kierunków polityki Wspólnoty.
PODSTAWOWE INSTYTUCJE UE;
Rada Europejska- z wnioskiem o jej powołanie wystąpił prezydent Francji- Valery GiskartDeataig. W 1974 na
Konferencji Przywódców Państw Wspólnot w Paryżu podjęta została decyzja o potrzebie regularnych spotkań
szotów. Ustalono, iż. powinny one odbywać co najmniej 3- razy w roku. Raz w Brukseli l 2- razy w innych
miastach państw członkowskich W rzeczywistości spotkania takie odbywały się w latach -60-tych, były ona
jednak nieregularne i odbywały się na wniosek jednego z państw członkowskich. Kolejnym krokiem na rzecz
umocnienia było podpisanie w 1983 roku w Strudgardzie Deklaracji określającej skład i znaczenie RE w systemie instytucjonalnym Wspólnoty. Z treści wynikało, iż miała ona oddziaływać pobudzająco na dalszy proces jednoczenia się państw naszego kontynentu. Miała podejmować decyzje dotyczące przyjęcia nowych członków a także stowarzyszenia. Jednak podstawy prawne funkcjonowania RE stworzył Jednolity Akt Europejski a następnie Traktat o UE.
W skład RE - wchodzą głowy państw lub szefowie rządów państw członkowskich oraz przewodniczący Komisji Europejskiej. Ten wynika z różnych konstytucji różnych państw. Dodatkowo jest ona wspierana przez jednego członka Komisji oraz Ministrów Spraw Zagranicznych. Jeżeli tematem obrad są problemy gospodarcze to uczestniczą w nich także ministrowie zainteresowanych resortów, RE zbiera się co najmniej dwa razy w roku pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu państwa członkowskiego, który aktualnie jest przewodniczącym w Radzie UE (obecnie Republika Federalna Niemiec), W nagłych wypadkach wymagających szybkich decyzji na wniosek państwa członkowskiego lub komisji przewodniczący zwołuje wyjątkowe posiedzenie Rady w terminie 48 godzin lub krótszym. Do kompetencji przewodniczącego należy: dbałość o sprawne i konstytucyjne przeprowadzanie obrad; reprezentowanie RE; wydawanie oświadczeń po zakończeniu obrad.
Do zadań RE należy:
- nadawanie Unii. impulsu niezbędnego do jej rozwoju oraz określenie ogólnych wytycznych odnośnie do jej polityki
- złożenie Parlamentu Europejskiemu sprawozdania po każdym posiedzeniu
- złożenie rocznego sprawozdania o postępie osiągniętym przez Unię
- podejmowanie niezbędnych decyzji do zdefiniowania zasad i realizacji ogólnych wytycznych dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Każde państwo członkowskie lub komisja może zgłaszać się do Rady z pytaniami dotyczącymi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa a także przedstawiać własne projekty.
- Zapewnienie jedności, spójności i skuteczności działania Unii
- Rozstrzyga problemy sporne co do których nie znaleziono rozwiązania na forum Rady UE
Z wyjątkiem kwestii precedensowych oraz tych, których sama dopuszcza większość kwalifikowaną, Rada podejmuje decyzje jednomyślnie. Mimo, że uchwały Rady mają charakter polityczny a nie prawny to jednak ze względu na jej skład oraz zakres rozpatrywanych problemów, uchwały te odgrywają decydującą role w rozwoju Wspólnoty.
Parlament Europejski — aktualnie w jego skład wchodzi 626 deputowanych wybieranych w drodze wyborów powszechnych i bezpośrednich. Podział mandatów między państwami członkowskimi w kadencji 1994--99:
Niemcy 99, Pranej a 87, Włochy 87, Zjednoczone Królestwo 87, Hiszpania 64, Holandia 31, Belgia, Grecja, Portugalia po 25, Szwecja 22, Austria 21, Dania i Finlandia po 16, Irlandia 15, Wielkie Księstwo Luksemburga 6
Struktura i metody pracy: O stanowisko deputowanego nie mogą ubiegać się. członkowie rządów krajowych, Trybunału Sprawiedliwości, członkowie Komisji Europejskiej, Trybunału Obrachunkowego oraz osoby zatrudnione w innych instytucjach Wspólnoty. Dopuszczalne jest łączenie mandatów w parlamencie europejskim i krajowym. Prawo kandydowania posiada w zasadzie każdy obywatel, ale poszczególne państwa wprowadzają różną cenzurę wieku od 18 do 25 lat. Kadencja Parlamentu trwa 5 lat- W tym czasie deputowani są reprezentantami całej Wspólnoty a nie poszczególnych państw, nie mogą zatem otrzymać żadnych wskazówek od własnych rządów, parlamentów narodowych czy instytucji międzynarodowych. Nie składają sprawozdań ze swojej działalności. Podejmując wszelkie decyzje powinni kierować się własnym sumieniami dobrem wspólnoty. Deputowani przemawiają w imieniu własnym lub swoich wyborców bądź w imieniu frakcji politycznych. Każdy dysponuje jednym głosem i głosuje zgodnie ze swoim uznaniem. Z chwilą objęcia mandatu każdy poseł wypełnia deklarację na temat swojej działalności zawodowej i podaje inne płatne funkcje lub prace jakie wykonuje. Deklaracje zamieszczane są w rejestrze dostępnym publicznie,
Organizacja wewnętrzna parlamentu jest podobna do struktur parlamentów narodowych i opiera się na systemie organów kierowniczych i pomocniczych. W Parlamencie deputowani zasiadają nie jako reprezentanci narodowi, ale zgodnie z przynależnością faktyczną w kolejności alfabetycznej nazwisk. Znaczenie partii polit, Akcentuje art. 138 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Stanowi on, iż partie polit Stanowią na poziomie europejskim istotny czynnik integracyjny wewnątrz Unii. Przyczyniają się one do formułowania Europejskiej Świadomości i wyrażania woli politycznej obywateli Unii, Frakcja polit- Stanowi samowolę organizacji deputowanych na forum parlamentu, posiada swoje wewnętrzne struktury oraz wspomagana jest przez własny sekretariat. Aby założyć frakcję należy przesłać wniosek do prezydenta parlamentu oraz winno się odbyć się posiedzenie zarządu. Do jej zalegalizowania wymagana jest liczba co najmniej 29 deputowanych jeżeli pochodzą z jednego kraju, 23 jeżeli z dwóch, 18 jeżeli z trzech, 14 jeżeli pochodzą z czterech lub więcej państw. Aktualnie najliczniejsza jest grupa Socjal – Demokratyczna partii Europy, później Grupa Chrześcijańska Demokratów , Unia dla Europy, Liberalne- demokratyczna. Lewica Unitarystów Europejskich, Zieloni, Radykalny Sojusz Europejski, Europa Narodów, Niezależni.
Podstawowe uprawnienia frakcji:
1) udział w wyborze przewodniczącego i wiceprzewodniczących parlamentu wyrażający się w wysuwaniu kandydatów
2) wyznaczanie swoich posłów do delegacji międzyparlamentarnych komisji i wybór ich przewodniczących
3) udział w debatach plenarnych, każda trakcja ma określony limit czasu
4) występowanie o przerwanie lub zawieszenie obrad
5) złożenie wniosku o rozpoczęcie obrad na bardzo pilny temat
Najwyższą funkcję w parlamencie jest f. Prezydenta ( przewodniczącego ). W przypadku pierwszej sesji nowej kadencji obradom przewodniczy do czasu wyboru prezydenta najstarszy wiekiem poseł. Na forum parlamentu można przemawiać za zgoda przewodniczącego, przemawia się wg kolejności zapisów na listę mówców. Poza kolejnością mogą zabierać przedstawiciele Komisji i Rady, sprawozdawcy i szefowie frakcji politycznych. Prezydent parlamentu wybierany jest w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów. Jego kadencja trwa 2,5 roku.
Do obowiązków prezydenta należy:
- zwoływanie posiedzeń nadzwyczajnych i zwyczajnych
- kierowanie pracami nad ustaleniem porządku dziennego obrad
- otwieranie i zamykanie posiedzeń
- udzielanie głosu
- zamykanie dyskusji oraz informowanie o wyniku głosowania
- przekazywanie Radzie i Komisji opinie uchwalone przez parlament oraz poszczególnym
komisjom parlamentarnym rozdziela problemy do analizy
- jest oficjalnym reprezentantem parlamentu na zewnątrz, razem z przewodniczącym Rady podpisuje uchwalone wspólnie przez Radę, Komisję, Parlament, rozporządzenia, dyrektywy, decyzje. Obecnie przewodniczącym parlamentu jest Hosc Maria Gil Roblez.
W swojej pracy prezydent jest wspierany przez organ kolegialny- Prezydium. Składa się ono z. prezydenta parlamentu i 14 wiceprezydentów. Prezydium administruje pracami zgromadzenia, decyduje o porządku posiedzeń, sprawuje nadzór nad działalnością Komisji Parlamentarnych. Nadzór ten sprowadza się m. in. do udzielaniu porad w ramach właściwości nadzorowych, powoływanie nowych członków na miejsce ustępujących członków, do przedkładania propozycji obsady personalnej poszczególnych komisji oraz do rozstrzygania sporów kompetencyjnych. Ponadto kontroluje ważność mandatów deputowanych, powołuje Sekretarza Generalnego Parlamentu i decyduje o liczbie personelu administracyjnego. Bierze udział w przygotowaniach preliminaża budżetowego parlamentu.
Usprawnieniem prac prezydium zajmuje się kolegium kwestorów, które składa się z 5 członków, W oparciu wytyczne prezydium , Kolegium zajmuje się obsługą administracyjną i finansową organów kierowniczych i deputowanych.
Rozszerzone Prezydium to kolejny organ parlamentu. W jego skład wchodzą członkowie prezydium oraz przewodniczący frakcji politycznych. Głównym zadaniem jest osiągnięcie zgody w sprawach, które zostaną mu przedstawione. Do jego należą także sprawy organizacyjne jak: ustalenie porządku dziennego :
obrad, kalendarza spraw legislacyjnych obrad, rozstrzyganie o formie interpelacji poselskich kierowanych do rady i komisji, przesuwanie terminu rozpoczęcia sesji o 2 tygodnie. W jego imieniu prezydent zwołuje nadzwyczajne posiedzenia parlamentu, W obecnym parlamencie jest 20 stałych komisji z których każda odpowiada za inną dziedzinę działalności. Każda z nich nosi kolejny numer w zależności od czasu powstania;
- spraw za granicznych i bezpieczeństwa,
- rolnictwa i rozwoju wsi,
- budżetowa
- ekonomiczna, monetarna i polityki przemysłowej
- energii, badań i technologu
- zewnętrznych stosunków gospodarczych
- prawna i praw obywatelskich
- spraw socjalnych i zatrudnienia
- polityki regionalnej
- transportu i turystyki
- środowiska, zdrowia publicznego i ochrony konsumentów
- kultury, młodzieży, oświaty i środków masowego przekazu
- rozwoju i współpracy
- swobód obywatelskich i spraw wewnętrznych
- spraw instytucjonalnych
- kontroli budżetowej rybołustwa regulaminowa- weryfikacji pełnomocników i immunitetów
- praw kobiet petycji
Każdy z deputowanych jest członkiem zwyczajnym co najmniej jednej komisji stałej oraz członkiem zastępczym innej. Jeżeli nieobecny jest członek, stały, to jego zastępca ma prawo udziału w dyskusji i głosowaniu. Członków komisji powołuje parlament na wniosek prezydium zaś rozszerzone prezydium zgłasza propozycje składu na podstawie kandydatów zgłoszonych przez frakcję i deputowanych niezniesionych. Składy komisji są powoływane na okres 2,5 roku. Posłowie do odpowiednich komisji są wybierani podczas jednej sesji
nowowybranego parlamentu. Komisja na pierwszym swoim posiedzeniu wybiera spośród siebie
przewodniczącego komisji oraz od l do 3 zastępców, którzy wspólnie tworzą biuro komisji. Zakres kompetencji
komisji jest szczegółowo ustalony w regulaminie.
Dopuszczalne jest powoływanie innych struktur zajmujących się specyficznymi problemami. Przykładem mogą być podkomisje oraz tzw. Komisje Nadzwyczajne, do których zaliczamy Komisję Tymczasową, Ankietową
i Dochodową.
Zadaniem Komisji Tymczasowej jest rozwiązywanie pilnych kwestii. Mandat takiej komisji nie może być
dłuższy niż jeden rok. Jeśli liczy powyżej 15 członków może przekształcić się w komisję stałą.
Komisja Ankietowa tworzona jest na wniosek 1/4 deputowanych, powoływana jest do przeprowadzania ankiety, do
zbadania pilnej sprawy lub rozwiązania pilnego problemu społecznego. Nie może liczyć więcej niż 15 członków
i powinna zakończyć swą działalność przed upływem 9 miesięcy od dni jej powołana.
powoływana jest do zbadania zarzutów naruszenia prawa wspólnot lub niewłaściwego wypełniania obowiązków
wspólnotowych. Zajmuje się zbieraniem dowodów i przewodzeniem przesłuchań- Przed upływem 9 miesięcy od
dnia jej powołania przedstawia Parlamentowi wyniki swoich prac w formie sprawozdania.
stary_hipis