Banki spółdzielcze historia.pdf

Banki spó∏dzielcze

w Polsce

w 2004 r.

Komisja Nadzoru Bankowego

Warszawa, marzec 2006 r.

Opracowanie pod redakcjà:

Dawida Strumiƒskiego

Dariusza Twardowskiego

Zespó∏ autorski:

Biuro BankowoÊci Spó∏dzielczej GINB

Wspó∏praca:

Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Biuro Inspekcji GINB

Biuro Licencji Bankowych GINB

Projekt graficzny:

Oliwka s.c.

Sk∏ad i druk:

Drukarnia NBP

Wyda∏:

Narodowy Bank Polski

Departament Komunikacji Spo∏ecznej

00-919 Warszawa, ul. Âwi´tokrzyska 11/21

Te lefon 022 653 23 35

Fax 022 653 13 21

www.nbp.pl, www.nbportal.pl

Spis treÊci

Wst´p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1. Polska bankowoÊç spó∏dzielcza – krótki rys historyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.1. Powstanie bankowoÊci spó∏dzielczej i jej rozwój do 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

1.2. BankowoÊç spó∏dzielcza w latach 1945–1989 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

1.3. BankowoÊç spó∏dzielcza po 1989 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14

1.3.1. Ustawa o zmianach w organizacji i dzia∏alnoÊci spó∏dzielczoÊci z dnia 20 stycznia 1990 r. . . . . .15

1.3.2. Utworzenie banków zrzeszajàcych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

1.3.3. Zmiana zasad sprawowania nadzoru bankowego i jej konsekwencje . . . . . . . . . . . . . . . . .15

2. Ustawa o restrukturyzacji banków spó∏dzielczych i BG˚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.1. Kryzys w bankach spó∏dzielczych w I po∏owie lat 90. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

2.2. Za∏o˝enia ustawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

2.3. Realizacja ustawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

2.4. Konsolidacja sprawozdaƒ finansowych i solidarna odpowiedzialnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

2.4.1. Za∏o˝enia konsolidacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

2.4.2. Konsolidacja sprawozdaƒ finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24

2.4.3. Programy pomocy technicznej Phare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.4.3.1. Program badaƒ audytorskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.4.3.2. Model skonsolidowanego zrzeszenia regionalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.4.4. Zakoƒczenie prac dotyczàcych konsolidacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.5. Zasady gospodarki finansowej krajowej grupy banków spó∏dzielczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

2.6. Zwiàzki rewizyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

2.7. Dodatkowa kwota odpowiedzialnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27

2.8. Mo˝liwoÊç przekazania funkcji nadzoru do banków zrzeszajàcych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

3. Ustawa z grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spó∏dzielczych,

ich zrzeszaniu si´ i bankach zrzeszajàcych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

3.1. Nowa koncepcja budowy zrzeszeƒ spó∏dzielczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

3.2. Organizacja zrzeszeƒ spó∏dzielczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

3.3. Odstàpienie od koncepcji konsolidacji sprawozdaƒ finansowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

3.4. Zwiàzki rewizyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

3.5. Uprawnienia w zakresie nadzoru nad dzia∏alnoÊcià banków spó∏dzielczych. . . . . . . . . . . . . . . .32

3.6. Konsolidacja organizacyjna banków zrzeszajàcych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33

3.6.2. Spó∏dzielcza Grupa Bankowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

3.6.3. Bank Polskiej Spó∏dzielczoÊci SA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

3.6.4. Mazowiecki Bank Regionalny SA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

3.7. Mo˝liwoÊç przekszta∏cenia BG˚ SA w bank zrzeszajàcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

4. Dzia∏alnoÊç banków spó∏dzielczych z punktu widzenia nadzoru bankowego . . . 36

4.1. Specyfika dzia∏ania banków spó∏dzielczych w Êwietle przepisów ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r.

o funkcjonowaniu banków spó∏dzielczych, ich zrzeszaniu si´ i bankach zrzeszajàcych . . . . . . . . . . . 36

4.1.1. Przedmiot i zakres dzia∏alnoÊci banków spó∏dzielczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37

4.1.2. Zakres przedmiotowy dzia∏alnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37

4.1.3. Zakres podmiotowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

4.1.4. Zakres terytorialny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

Spis treÊci

4.1.5. Umowa zrzeszenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39

4.2. Dzia∏alnoÊç banków spó∏dzielczych w Êwietle przepisów Prawa bankowego . . . . . . . . . . . . . . .39

4.3. Dzia∏alnoÊç regulacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40

4.3.1. Nowa Umowa Kapita∏owa a banki spó∏dzielcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41

4.4. Licencjonowanie banków spó∏dzielczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

4.4.1. Charakterystyka dzia∏alnoÊci licencyjnej KNB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43

4.4.1.1. Zezwolenie na utworzenie banku spó∏dzielczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43

4.4.1.2. Zgoda na powo∏anie prezesa zarzàdu banku spó∏dzielczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43

4.4.1.3. Zezwolenie na dokonanie zmian w statucie banku spó∏dzielczego. . . . . . . . . . . . . . . .44

4.4.1.4. Zgoda na rozszerzenie terytorium dzia∏ania banku spó∏dzielczego . . . . . . . . . . . . . . . .45

4.5. CzynnoÊci inspekcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45

4.5.1. Wp∏yw odmiennoÊci sektora na sposób prowadzenia badaƒ inspekcyjnych i kryteria

ocen zjawisk wyst´pujàcych w bankach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

4.5.1. Wp∏yw odmiennoÊci banków spó∏dzielczych na zakres inspekcji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46

4.5.3. Specyfika czynnoÊci kontrolnych w bankach spó∏dzielczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47

4.5.4. Charakterystyczne nieprawid∏owoÊci na podstawie obserwacji i wniosków wynikajàcych

z prowadzonych badaƒ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

4.5.5. Uwarunkowania wynikajàce z dzia∏ania w strukturach zrzeszeniowych . . . . . . . . . . . . . . .49

4.6. Nadzór analityczny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50

4.6.1. Uwarunkowania i zasady sprawowania nadzoru analitycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50

4.6.2. Czynniki ryzyka zwiàzane ze specyfikà dzia∏alnoÊci banków spó∏dzielczych. . . . . . . . . . . . .51

4.6.3. Rola banków zrzeszajàcych w procesie nadzoru analitycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

5. Zmiany sytuacji banków spó∏dzielczych od 1994 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

5.1. Zewn´trzna pomoc finansowa dla banków spó∏dzielczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55

5.1.1. Kredyt wekslowy Narodowego Banku Polskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55

5.1.2. Zwolnienie z obowiàzku odprowadzania rezerwy obowiàzkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

5.1.3. Zaniechanie poboru podatku dochodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

5.1.4. Obligacje restrukturyzacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57

5.1.5. Pomoc Bankowego Funduszu Gwarancyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

5.2. Rozwój banków spó∏dzielczych w latach 1994–2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62

5.2.1. Zmiany sytuacji finansowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62

5.2.2. Banki spó∏dzielcze na tle banków komercyjnych – udzia∏ banków spó∏dzielczych

w sektorze bankowym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

5.2.3. Minimum kapita∏owe banków spó∏dzielczych oraz ich ∏àczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68

5.2.3.1. Analiza mo˝liwoÊci osiàgni´cia przez banki spó∏dzielcze kolejnych progów kapita∏owych . . . . . .72

5.3. Niektóre aspekty organizacyjne: udzia∏owcy, zatrudnienie, technologie bankowe . . . . . . . . . . .74

5.3.1. Technologie bankowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75

5.3.1.1. Dotychczasowe doÊwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76

5.3.1.2. Wyniki ankiety GINB. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77

6. Elementy organizacji wybranych grup banków spó∏dzielczych w Europie . . . . . 79

6.1. Podstawowe cechy sieci banków spó∏dzielczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79

6.1.1. SubsydiarnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80

6.1.2. Regionalizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81

6.1.3. SolidarnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81

6.1.3.1. Porozumienia gwarancyjne w grupie Rabobank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81

6.1.3.2. Mechanizmy solidarnoÊciowe we Francji – przyk∏ad Crédit Mutuel . . . . . . . . . . . . . . .82

6.1.3.3. Fundusze gwarancyjne niemieckich banków spó∏dzielczych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

Komisja Nadzoru Bankowego

Spis treÊci

Komisja Nadzoru Bankowego

Spis treÊci

6.2. Zarzàdzanie p∏ynnoÊcià . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

Francja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

Holandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

Niemcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85

6.3. Nadzór w∏aÊcicielski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85

6.4. Nadzór bankowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85

6.5. Podstawowe informacje o wybranych grupach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86

6.5.1. Crédit Agricole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86

6.5.2. Crédit Mutuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87

6.5.3. Rabobank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88

6.5.4. Niemieckie banki spó∏dzielcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89

7. Analiza postulatów KZBS w zakresie zmian normatywnych . . . . . . . . . . . . . . . 90

8. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Za∏àczniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

BANKI SPÓ¸DZIELCZE W POLSCE

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: