funkcjonowanie rynków i mechanizmu rynkowego (13 str).doc

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

Wykład II:

FUNKCJONOWANIE RYNKÓW I MECHANIZMU RYNKOWEGO

Rynek – to proces ekonomiczny polegający na ciągłej konfrontacji popytu z podażą, w wyniku czego dochodzi do ustalenia stanu równowagi.

Rynek - to zespół przesłanek doprowadzających do kontaktu między kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług. Pojęcie rynku możemy rozpatrywać z dwóch punktów widzenia:

·        Pojęcie rynku z ekonomicznego punktu widzenia – rynek jest to proces w ramach którego kupujący i sprzedający określają co mają zamiar kupować i sprzedawać oraz na jakich warunkach, czyli jest proces, w ramach którego kupujący i sprzedający określają ceny i ilość dóbr, które mają być kupione i sprzedane. W ramach tego procesu uczestnicy rynku poszukują informacji mających dla nich istotne znaczenie. Kupujący poszukują informacji o dostępnych modelach, rozmiarach, kolorach dóbr oraz przede wszystkim o ich cenach, które pragną zakupić. Z kolei sprzedający poszukują informacji o rodzajach dóbr i usług jakich poszukują nabywcy oraz o cenach jakie są oni skłonni zapłacić;

·        Pojęcie rynku z technicznego punktu widzenia – rynek jest to miejsce (hala aukcyjna, targowisko) na którym dochodzi do zawarcia transakcji kupna-sprzedaży pomiędzy kupującymi a sprzedającymi.

Uczestnikami rynku są:

·        Gospodarstwa domowe – to grupa ludzi wspólnie zamieszkujących i podejmujących wspólne decyzje;

·        Przedsiębiorstwa – podmiot gospodarujący, który wykorzystuje usługi czynników produkcji do wytwarzania dóbr i usług, które następnie sprzedaje innym uczestnikom procesu rynkowego;

·        Rząd (władza centralna) – obejmuje instytucje należące do rządu i te, które swoje istnienie zawdzięczają rządowi, jedną z funkcji władzy centralnej jest kierowanie gospodarką.

POPYT

Popyt  (ang. Demand)– jest ilość dóbr i usług jaką konsumenci są skłonni i są w stanie nabyć w określonym miejscu i czasie przy różnym poziomie ceny i pozostałych warunkach stałych.

Wielkość popytu – jest to zapotrzebowanie zgłaszane przez konsumentów w danym czasie i po danej cenie.

Funkcja popytu - zależność miedzy ilością nabywanego dobra w danym czasie a czynnikami wpływającymi na zmianę ilości nabywanego dobra:

DA = f (Pn, P1, … , Pn-1, Y, W, U, L, e, E)

DA – popyt na dobro A;

Pn – cena badanego dobra;

P1, … , Pn-1 – ceny innych dóbr (substytucyjnych i komplementarnych);

Y – dochód konsumentów;

W – poziom dobrobytu nabywcy;

U – gusty i upodobania konsumentów, użyteczność dobra;

L – liczba nabywców

e – oczekiwania co do poziomu przyszłych cen;

E – czynniki losowe.

Popyt na czekoladę Jana Kowalskiego

Prawo popytu – wzrostowi cen towarzyszy spadek wielkości popytu, a spadkowi ceny – wzrost wielkości popytu; zakłada ujemną relację między ceną a wielkością popytu.

Zmiana wielkości popytu – jest następstwem zmiany ceny danego dobra, przy zachowaniu stałości pozostałych czynników (ceteris paribus), zmiana wielkości popytu obrazowana jest ruchem wzdłuż krzywej popytu. Na rysunku wzrost wielkości popytu z B do A.

Zmiana popytu – jest następstwem zmiany czynników pozacenowych (np. ceny innych dóbr, dochód konsumentów), ilustrowana jest równoległym przesunięciem krzywej popytu. Na rysunku wzrost podaży przedstawia równoległe przesunięcie krzywej podaży z położenia D do D1, natomiast spadek podaży jest przesunięcie krzywej podaży z położenia D do D2. 

Wyjątki od prawa popytu

·         Paradoks Giffena – wielki głód w Irlandii, koniec XiX w, w okresach dynamicznego wzrostu cen wszystkich dóbr (np. na skutek inflacji) wraz ze wzrostem cen artykułów pierwszej potrzeby nie spada na nie wielkość zapotrzebowania; czyli zapotrzebowanie na dobra pierwszej potrzeby rośnie wraz ze wzrostem ceny tych dóbr.

·         Paradoks Veblena  (efekt snoba)- pomimo wzrostu cen dóbr luksusowych, wielkość zapotrzebowania na te dobra rośnie.

·         Efekt spekulacyjny – związany z oczekiwaniami poziomu cen dóbr w przyszłości. Wzrost ceny dobra powoduje wzrost wielkości popytu na nie, w obawie przed ich dalszym wzrostem, spadek cen powoduje spadek wielkości popytu w oczekiwaniu na dalsze obniżenie ceny.

·         Efekt owczego pędu – wyjaśnia zachowanie ludzi w tłumie, wyjaśnia potrzebę naśladowania innych ludzi, ich stylu życia. Zapotrzebowanie na dane dobro rośnie mimo, że jego cena wzrasta.

PODAŻ

Podaż (ang. Supply) – ilość dóbr i usług jaką producenci skłonni są zaoferować w określonym miejscu przy różnym poziomie ceny i pozostałych warunkach stałych.

Wielkość podaży – jest to ilość dóbr i usług, jaką producenci gotowi są zaoferować w danym czasie i po danej cenie.

Funkcja podaży – zależność między ilością dobra dostarczonego na rynek w danym czasie a czynnikami wpływającymi na ilość dobra oferowanego przez wytwórców:

SA = f (Pn, P1, … , Pn-1, F1, … , Fm, T, Pr, M, e, E)

SA – ilość dobra A dostarczonego na rynek;

Pn – cena badanego dobra;

P1, … , Pn-1 – ceny innych dóbr (substytucyjnych i komplementarnych);

F1, … , Fm – ceny czynników produkcji;

T – stosowane technologie;

Pr – cele działania firmy (maksymalizacja zysków);

M – majątek przedsiębiorstwa;

e – oczekiwania co do poziomu przyszłych cen;

E – czynniki losowe.

Podaż czekolady