TEMAT XII: STRUKTURA PROCESU PRODUKCYJNEGO I WYTWORCZEGO.
Pod względem struktury procesu produkcyjnego rozumie się budowę wewnętrzną a wiec elementy składowe i relacje powiązań pomiędzy tymi elementami. Struktura procesu produkcyjnego może być rozpatrywana w skali makroorganizacyjnej i mikroorganizacyjnej.
Proces produkcyjny w skali makroorganizacyjnej składa się z kilku rodzajów subprocesów (podprocesów) oraz powiązań materiałowych, energetycznych, informacyjnych.
Elementem składowym poszczególnych subprocesów są fazy produkcyjne nazywane również procesami przygotowania działalności podstawowej, pomocniczej, obsługowej. W skład faz wchodzą różnego rodzaju operacje mające zazwyczaj charakter przetwarzania materiałów i półwyrobów w wyroby bardziej złożone lub przetwarzania informacji.
Cechy charakterystyczne struktury procesu produkcyjnego w skali makroorganizacyjnej jest syntetyczne podejście do prezentowany procesów złożonych.
Cechą charakterystyczna struktury procesu produkcyjnego w skali mikroorganizacyjnej jest dokładność prezentowania i rozpatrywania ujęcia wszystkich operacji procesu produkcyjnego natomiast w skali makro zazwyczaj ogranicza się do rodzajów procesów i faz produkcyjnych.
TEMAT XIII: STRATEGIA PROJEKTOWANIA STRUKTUR PRODUKCYJNYCH OPARTA NA KRYTERIACH TECHNICZNO-EKONOMICZNYCH (TE) ORAZ KRYTRIA ZADOWOLENIA SPOŁECZNEGO (ZS)
Współcześnie wyodrębniły się podstawowe strategie projektowania i organizacji struktur produkcji podstawowych procesów produkcyjnych w przemyśle jako strategie oparte na kryteriach:
1. techniczno-ekonomicznych (TE)
2. socjologiczno-psychologicznego zadowolenia społecznego (ZS)
3. zaawansowanej techniki wytworzenia (AMT) i wysokiej techniki (HT) opartej na rozwoju informatyki i techniki komputerowej (AMT/HT)
AD 1
W naszych krajach i w krajach europy wschodniej powszechnie obowiązuje (poza przemyśle, zbrojeniowym) kryterium największego efektu technologiczno-ekonomicznego. Kryterium te oparte jest tradycyjnych zasadach organizacji i zarządzania produkcja, a także z praktyki organizacji przemysłu z produkcją, a także z praktyki organizacji przemysłu z lat międzywojennych 1923-1939 i z okresu po II wojnie światowej lata 1945-1949. Według teo kryterium największy efekt produkcji wykorzystuje się w wyniku najwłaściwszego wykorzystania pracy ludzkiej, materiałów, półwyrobów, energii, powierzchni oraz środków technicznych (zasileń materiałowych, a także zasileń informacyjnych).
W praktyce jednakże organizacji produkcji biorąc za podstawę to kryterium jest trudna do realizacji, a niekiedy nawet sprzeczna z zasadami humanizmu ze względu na niedowartościowanie podmiotowe roli człowieka występującego w procesie produkcji. Organizacja taka nie przystaje ponadto do współczesnej techniki, gdzie dominuje informatyka, a rola człowieka jest ograniczona do posługiwania się urządzeniami komputerowo wspomaganymi. W tych warunkach prosty dotychczas TE odnaszacy się do pojedynczych operacji lub stanowiska roboczego zaczyna się komplikować, ze względu na rosnącą kompleksowość rozpatrywanych zjawisk..
W warunkach pełnego i konsekwentnego stosowania kryterium TE człowiek czuję się wyobcowany i niedowartościowany w swojej przedmiotowej roli i przestaje mimo woli być dobrym pracownikiem ze względu na ograniczoną możliwość wykonywania inicjatywy. Dlatego tez począwszy od lat 60-tych w przemyśle amer. I zach.-europ. Organizacja produkcji wg. tego kryterium jest wypierana przez bardziej postępowe formy, a głownie przez te oparte na dowartościowaniu podmiotowej roli człowieka i wykorzystaniu zaawansowanej techniki.
AD 2
Począwszy od lat 60-tych obok kryterium Te coraz częściej stosowane jest inne kryterium, które umownie można nazwać kryterium zadowolenia społecznego ZS chodzi tu o zadowolenie pracownika z wykonanej pracy w danych warunkach organizacji procesu produkcyjnego. Kryterium ZS można tez nazwać kryterium efektu psychologiczno-spol. Z punktu widzenia organizatora produkcji menadżera społeczne zadowolenie w pewnym stopniu uproszczone składa się z 2 elementów:
a. z oczekiwanej wysokości wynagrodzenia W
b. z poziomu aspiracji osobistych pracowników ZS=W*A
Poziom organizacji produkcji PO można z dużym uproszczeniem przyjmować jako sumę zbiorów efektu TE i ZS. PO=TE+ZS (TE ZS). Wymuszony ciągły wzrost efektu TE przy braku możliwości podwyższanie poziomu organizacji odbywa się kosztem obniżenia ZS. Może to być realizowane np. przez podwyższenie norm czasu pracy, a wiec obniżanie oczekiwanej wysokości wynagrodzenia, podnoszenie warunków pracy lub warunków kształcenia załogi. Tworzy się wówczas bardzo nie pożądana sytuacja grożąca zazwyczaj kłopotami społecznymi w przeds.
TEMAT 14A: STRATEGIA PROJEKTOWANIA STRUKTUR PRODUKCYJNYCH OPARTA NA KRYTERIACH ZAAWANSOWANEJ TECHNIKI WYTWARZANIA I WYSOKIEJ TECHNIKI AMT-HT
Rozwój techniki komputerowej i informatyki stwarza możliwości wyodrębnienia nowej grupy kryteriów, na których opierać się może projektowanie i eksploatacja nowoczesnych systemów prod. Do zaawansowanych technik wytwarzania (wg. kryterium AMT/HT) możemy zaliczyć:
a. ultranowoczesne niezależne stanowiska obróbkowe
b. elastyczne systemy wytwórcze i produkcyjne
c. komórki maszyn sterowanych numerycznie ze wspomaganiem komputerowym oraz powiązania technologiczne
d. zautomatyzowane specjalizowane linie produkcyjne sterowane komputerowo
Aktualnie na całym świecie pod hasłami komputeryzacji, robotyzacji elastyczności wytwarzania propagowane są także hasła wzrostu produktywności i dowartościowania podmiotowej roli człowieka. Również niedoceniony dotychczas czynnik produkcji. Informacja nabiera właściwego n należnego mu znaczenia. Projektuje się obecnie zamiast dotychczasowego fragmentarycznego procesu techn. Cały proces produkcyjny i związany z nim przepływ mater. Dodatkowo należy również projektować logistykę procesu produkcyjnego, a więc formy przepływu i przetwarzania czynników i informacji w całym procesie produk. Z uwzględnieniem procesów przygotowania i dystrybucji i sprzedaży. Na skutek takiego projektowania połączonego z realizacją tych projektów w praktyce produkcyjnej zachodzi konieczność decentralizacji decyzji kierowniczych. Nowe technologie bowiem, a więc komputeryzacja i informatyka zwiększają udział robotników w kierowaniu produkcją. Ponadto w systemie produkcyjnym organizowanych zgodnie z kryteriami AMT/HT wszystkie funkcje rutynowe zarządzania przejmują komp. I urządz. automatyzujące. Pracownikom zatrudnionym w produkcji jak i kierownikom stawia się inne wyższe wymagania.
W systemach produkcyjnych organizowanych zgodnie z kryteriami AMT/HT największe zyski osiąga się nie tyle przez oszczędzanie pracy żywej na jednostkę produkcyjną co przez radykalna zmianę zasad działalności organizacyjnej i ekonomicznej przeds. biorący za podstawę zasadę produktywności oraz jakości wyrobu jego nowoczesności. Elastyczna automatyzacja produkcji pozwala uwzględnić możliwe zmiany sytuacji ekonom. firmy i coraz nowsze zamówienia a nawet indywidualne życzenia nabywców już na etapie wytwarzania. Stąd właśnie rośnie ilość i jakość informacji gdyż już na etapie konsumowania wspomaganego przez komputer (CAD) produkt jest określony w sposób kompleksowy w wyróżnieniu numerycznym z różnorodnymi mutacjami, odmianami na które może być zapotrzebowanie. Przy zintegrowaniu konstrukcji i technologii wykonawczej (CAM) w warunkach komp. wspomagania uzyskuje się programy numeryczne wykonania określonych części wyrobów finalnych w tych wszystkich odmianach a także narzędzi i pomocy warsztatowych. Postęp techniczny i wysoka technika stwarzają warunki do realizacji poszczególnych funkcji związanych z produkcją przy użyciu zupełnie nowych dotychczas nie znanych technik. Wspólna cechą wszystkich urządzeń produkcyjnych. Jest realizacja poszczególnych operacji procesu produkcyjnego w warunkach sterowania, generowania i przesyłania informacji w postaci numerycznej.
TEMAT 14B: OPISAC NOWOCZESNE SYSTEMY OBROBKI, TRANSPORTU, SKŁADOWANIA, MAGAZYNOWANAI, KONTROLI JAKOSCI ORAZ OPISAĆ POJĘCIE MODUŁU PRODUKCYJNEGO.
Początkowo centra obróbkowe miały znaczne ograniczenia, wynikające z okablowania układu, sterowania numerycznego w systemie hardwarowym. Jednakże postęp elektroniki i informatyki, a także pojawienie się mikrokomputerów pozwoliło radykalnie uprościć układy sterowania z systemu hardwarowego, czyli wynikającego z trwałego obrób kowania i przejść na system softwarowy czyli o zmiennym programie ujętym w pamięci mikrokomputera. Te obróbki sterowane numerycznie tworzą podsystem obróbki lub montażu. Transport i manipulacja obrobionymi materiałami lub elegantami odbywa się w zasadzie przy użyciu robotów i manipulatorów przemysłowych. Robotyzacja procesów produkcji, sprawia, że wielkość produkcji, czy liczba rodzajów produkowanych wyrobów nie są tu najważniejsze, zwiększa się bowiem elastyczność produkcji i wzrasta możliwość produkcji na tych samych urządzeniach znaczniej większej liczby asortymentów wyrobów. Kolejnym podsystemem w nowoczesnym syst. prod. Jest podsystem magazynowania i składowania. W skład tego podsystemu wchodzą automatyczne magazyny, półwyroby, części podzespołów, zespołów i wyrobów finalnych a także automatyczne magazyny narzędzi i pomocy warsztatowych. Następnym podsystemem jest podsystem kontroli jakości. Wykorzystuje się tu automatyczne testery, które wg. z góry zadanego programu dokonują pomiaru wielkości mechanicznych i elektry., oceniają i kwalifikują oceniane wyroby. Moduł prod. Spełnia role stanowiska pracy organizowanego wg. poprzednio omawianych kryteriów TE lub ZS. W systemach elastycznej automatyzacji koszt przestawiania produkcji na nowy asortyment jest niewielki, a ponadto odbywa się w niewspólwymiernie krótszym czasie niż w systemach organizowanych wg. poprzedniej strategii. Wzrastają szanse kompletowania różnorodnych wyrobów w poszczególnych małych firmach bez potrzeby przestrajania maszyn urządzeń lub nawet całych wydziałów produkcyjnych i przeszkalania personelu. Efektywność ekonomiczną określa się w skali poszczególnego stanowiska roboczego czy określonego przedsięwzięcia jest w skali całej firmy licząc zysk uzyskany ze sprzedaży wyrobów, uzyskuje się możliwość:
1. szybkich reakcji na potrzeby rynku, a więc lepszego niż konkurencja zaspokajania potrzeb klienta i zbytu wyrobów
2. istotnego ograniczenia zapasów w magazynach wejściowych i produkcji w toku, co pozwala na uzyskanie tej samej ilości wyrobów przy kilkakrotnie, a nawet kilkunastokrotnie mniejszym kapitale obrotowym
3. znacznie szybszej amortyzacji zainstalowanych maszyn i urządzeń produkcyjnych poprzez wykorzystanie ich w cyklu całodobowym lub co najmniej na dwie zmiany przy zatrudnieniu złogi tylko na 1 zmianę.
4. znacznego zmniejszenia zatrudnienia i ograniczenia środków na płace
5. polepszenie komfortu płacy i wzrostu zatrudnienia społecznego zatrudnionych pracowników.
stary_hipis