Dziekoński Józef Bohdan - Sędziwój.pdf - Dziekoński Józef Bohdan - IZABELLA-0480

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

JÓZEF BOHDAN DZIEKOÑSKI

SÊDZIWOJ

JANIE WIELMO¯NEJ

TEOFILI Z PODBIPIÊTÓW KUROWSKIÉJ

chor¹¿ynie powiatu dzinieñskiego,

jako s³aby dowód wysokiego szacunku

i powa¿ania

a na pami¹tkê roku

1839

tê pracê

powiêcam

Tower Press 2000

Prolog

W PORODKU EDENU STA£Y DWA cudowne drzewa wiata: drzewo wiadomoci i drze-

wo ¿ycia. Owoce jednego z nich dozwolono po¿ywaæ ludziom, tamtego kosztowaæ dla ich

niewinnoci by³o im wzbronione. Jeden Feniks, ówczesny król skrzydlatego rodu, gniedzi³

siê ród konarów, on jeden ¿ywi³ siê drzewa m¹droci niemiertelnym bogów owocem.

Po¿¹dliwie przysunê³a siê Ewa i chcia³a go zerwaæ, gdy Feniks, przedwiecznej prawdy wia-

dek, g³os swój wzniós³ i wieszczo jej rzek³: Uwiedziona, gdzie¿ b³¹kasz siê? Co ujrzysz,

gdy oczy twoje otworz¹ siê? Rozumiesz, ¿e bêdziesz bogini¹, a ujrzysz siê nag¹, ujrzysz siê

ubog¹! - Lecz spojrzenie Ewy tkwi³o w ³udz¹cych owocach i w chytrym zwodzicielu; prze-

st¹pi³a zakaz Twórcy nie zwa¿aj¹c na wieszczy g³os ptaka.

A oto wnet na wszystkie twory przysz³a mieræ - oddzielony Feniks na wieki pozostaæ mia³

niewinnym raju wiadkiem. Lecz i on ze wszystkim, co ¿y³o, ust¹piæ musia³ z siedliska nie-

winnoci, jak ci, co uwiedzeni byli. Królem nieprzyjaznych ju¿ miêdzy sob¹ ptaków pozo-

staæ nie ¿¹da³; jego szczêsny, spokojny tron zaj¹³ srogi, krwio¿erczy orze³. I niemiertelnoæ

w grubym, zatrutym powietrzu ziemi tylko przemian¹ utrzymaæ móg³, przemian¹, która go

co lat sto szybko i spaniale odm³adza.

Gdy godzina jego siê zbli¿a, wolno mu do Edenu przylecieæ. Z drzewa ¿ycia i drzewa wiado-

moci ob³amuje stare i suche ga³êzie, a p³omieñ stosu cia³o jego rozwiêzuje. Drzewo m¹dro-

ci zadaje mu mieræ, p³omieñ z drzewa ¿ycia now¹ m³odoæ. I wtedy znów cofa siê do pu-

styni, bolej¹c nad utrat¹ raju, do nowego zmartwychwstania - ten piêkny, jedyny, na wiecie

naszym tak rzadko widziany, jeszcze rzadziej s³uchany, wiadek niemiertelnej prawdy. *

_____________________________

* Je¿eli ka¿da ksi¹¿ka potrzebuje przedmowy, a przedmowa ma byæ tylko rekomendacj¹ i uniewinnieniem siê autora przed

czytelnikiem, co teraz czêsto w u¿yciu, to zaiste szkic ten d³u¿szej od siebie wymaga³by obrony przed kartkami krytyki.

Bêd¹c jednak zanadto przekonanym o poredniej tylko wartoci podobnych utworów, wola³em zamiast wstêpu lub przed-

mowy umieciæ na pocz¹tku tê piêkn¹ i pe³n¹ znaczenia legendê Herdera, która ca³e duchowe d¹¿enie tego pisma dostatecz-

nie wskazuje.

Alchemia, nauka tajemnicza, przez tyle wieków zapalaj¹ca ciekawoæ i namiêtnoæ ludzi, uwa¿ana z jakiego byæ stanowi-

ska, otwiera niezmierzone pole wyobrani.

Granice rzeczywistoci gin¹ tu roztapiaj¹c siê w cudownoci, która znowu - uwiêcona podaniami historycznymi - nabiera

prawdy artystycznej, zadowalniaj¹cej wszystkie wymagania sztuki. Zbytecznym by³oby wykazywanie, i¿ podobny przedmiot

dla poezji romantycznej nadzwyczaj jest poci¹gaj¹cy: z tej przyczyny ka¿da literatura owieceñszych ludów posiada utwory,

których alchemia lub spokrewnione z ni¹ nauki s¹ treci¹ lub podstaw¹.

Autorowi niniejszego pisemka mniej chodzi³o o oryginalnoæ szczegó³owych pomys³ów, dlatego nie unika³ ju¿ objawionych

myli, gdzie mu siê nastrêcza³y z tych¿e samych róde³ czerpane, poniewa¿ ca³oæ usnuta jest wiernie na szczup³ych poda-

niach, jakie nam historia przekaza³a o rodzinnej naszej postaci tyle s³awnej swego wieku, z nadaniem jednak¿e w³asnego

samodzielnego d¹¿enia pojedynczym danym.

¯ycie Micha³a Sêdziwoja, dzi jak przez mg³ê rysuj¹ce siê, przedstawia w³anie owe warunki bytu w po³owie do tajemni-

czej nauki, w po³owie do rzeczywistoci nale¿¹ce; a je¿eli zarzuciæ s³usznie mo¿na, i¿ autor nie umia³ z tej poetycznej po-

staci korzystaæ, to przynajmniej sumiennoci rysowania wszystkich zewnêtrznych szczegó³ów nikt zarzuciæ nie zdo³a.

CZÊÆ I.

WIEK ZAPA£U

Poezja jest bram¹ m¹droci.

Grzegorz z Sanoka

Dziekoński Józef Bohdan - Sędziwój.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: