Wyj─ůtki z sag - ubi├│r.doc

Tekst ten jest tłumaczeniem - kompilacją fragmentów sag, gdzie mowa jest o odzieży bohaterów, zaczerpniętych ze stron Black Boar Heimr i ze strony drużyny Nasliedie Priedkow. Większa część tekstu pochodzi ze strony Black Boar Heimr, a to, co zaznaczone gwiazdką * ze strony Nasliedia Priedkow.

Sagi są bogatym źródłem do odtwarzania kultury wikińskiej ale:

1)      są spisane często znacznie później, niż czasy, których dotyczą - przekaz może być niedokładny.

2)      są utworami literackimi, czyli mogą się w nich pojawić elementy fantastyczne, przesada i nieścisłości

3)      są tłumaczone - i tu też pojawiają się trudności - czyli np. jak to, co nazywano "pończochą" w X w. ma się do tego, co nazywamy pończochą dzisiaj.

Saga o Gunnlaugu

Akcja sagi rozgrywa się od roku (mniej więcej) 983 do 1009. Tekst sagi został zapisany w 2 poł XIIIw. Cytaty za wydaniem Исландские саги. М., 1956.

·         S.34 Gunnlaug miał na sobie szarą suknię i białe pończochy

·         s.36 Konung podziękował mu (Gunnlaugowi) za pieśń i w nagrodę za nią dał mu purpurowy płaszcz, podbity najlepszym futrem, a z przodu zdobiony złotą nicią.

Saga o Egilu

Akcja rozgrywa się od lat (mniej więcej) 910, po lata 90-te X wieku. Tekst sagi został zapisany w 1 poł XIII w. Cytaty za wydaniem Исландские саги. М., 1956.

·         S. 158 U Thorulfa takie było uzbrojenie: duża i gruba tarcza, na głowie – wytrzymały hełm, u pasa – miecz. Nazwał on ten miecz – Długi. Był to sławny oręż. W ręce Thorulf trzymał oszczep (włócznię?). Grot oszczepu miał długość dwóch łokci, a na szczycie miał czterograniaste ostrze. Górna część grotu była szeroka, a tuleja – długa i gruba. Drzewce było takiej długości, że stojąc można było dosięgnąć ręką tulei. Było ono bardzo grube i okute żelazem. Żelazny kolec złączał tuleję z drzewcem. Takie oszczepy nazywano „kołek w bronie”.

·         S 205 Arinbjarn podarował Egilowi z okazji Jula długie odzienie, uszyte z jedwabiu, ze złotą lamówką i złotymi guzikami z produ do samego dołu.

·         S 228 Egil był odziany tak: pończochy ściśle opinały jego nogi, miał na sobie odzież z czerwonej tkaniny, wąską w górnej części i sznurowaną z boku.

·         S 240 ... z przodu był człowiek w niebieskim płaszczu. Na glowie miał złocony hełm, przy boku – ozdobioną złotem tarczę, w ręku – oszczep z tuleją, okutą złotem, na pasie – miecz. To przyjechał Egil, syn Skallagrima z osiemdziesięcioma ludźmi.

Saga o ludziach z Laxdalle

Akcja sagi trwa od połowy IX do połowy XI w. Tekst zapisany został w połowie XII w. Cytaty za wydaniem Исландские саги. М., 1956

·         s.269 ... siedzi człowiek w odzieniu ze wspaniałej tkaniny i w ruskiej czapce na głowie.

·         s.315 On (Geimund) zawsze nosił purpurowe odzienie, na wierzchu na sobie miał szary futrzany płaszcz, na głowie czapkę z niedźwiedziego futra, a w ręce – miecz.

·         s. 327 czy to prawda, Tord, że twoja żona Aud chodzi w spodniach zawiązanych z tyłu i z owijaczami, spuszczającymi się do butów?

·         s. 328 Tord poderwał się i poszedł do Skały Prawa i powołał świadków na to, że ogłasza swój rozwód z Aud, a jako przyczynę podał, że nosi ona spodnie, zawiązane z tyłu, jak u mężczyzny.

·         s. 334 Hrut poderwał się, w koszuli i płóciennych spodniach i narzucił na siebie szary płaszcz.

·         s. 356 Przy tym Ingeborg wyciągnęła rękę do naczynia, stojącego obok niej. Wyjęła z niego białą chustkę na głowę, wyszytą złotem.

·         s.359 Na głowie miał (Kiartan) pozłacany hełm, przy boku czerwoną tarczę, na którym złotem był wymalowany święty krzyż. W ręku miał włócznię (oszczep) z grotem, zdobionym złotem. Wszyscy jego ludzie byli odziani w barwne szaty.

·         s. 387 Gudrun była w sukni i wąskiej bezrękawce z wełny, na głowie miała dużą chustę. Miała niebieski fartuch z haftem i frędzlami u dołu.

·         s.401 Po tym Thorgils przebrał się. Zdjął swój niebieski płaszcz i narzucił na siebie płaszcz od deszczu.

·         s. 403-405 Był w purpurowym kyrtle, na ręce miał złotą bransoletę, a na głowie opaskę, wyszytą złotem.

·         s.410 Thorgils był w brązowo-czerwonej odzieży, miał na sobie szeroki srebrny pas.

·         s. 416 Była to okazała drużyna, gdyż większość z nich była w barwnych szatach.

·         s. 416. Na głowie miał kapelusz.

·         s. 431 Halldor był odziany w ciasno przylegający płaszcz z wielką zapinką, jak to w tych czasach było przyjęte.

·         s.435 Była ona w wełnianym płaszczu, a naokoło głowy miała chustę...

·         s.436 Bolli tak przywykł do przepychu od kiedy powrócił ze swej podróży, że nie chciał nosić żadnej innej odzieży, niż szaty z purpurowych i innych kosztownych tkanin, a cała jego broń zdobiona była złotem(...)

Bolli odjechał ze swego okrętu razem z jedenastoma towarzyszami, i wszyscy oni byli w purpurowych szatach i siedzieli w złoconych siodłach. Wszyscy oni byli piękni, ale Bolli górował nad resztą. Był w tych drogich szatach, które podarował mu król Miklagardu. Oprócz tego, miał na sobie purpurowy płaszcz, a za pasem miecz Fotbitur. Jego jelec i głowica były zdobione złotym rzeźbieniem, a rękojeść owinięta złotą nicią. Na głowie miał on pozłacany hełm, a z boku czerwoną tarczę, na której był przedstawiony złoty rycerz. W ręce miał pikę, tak, jak to było w zwyczaju w obcych krajach.

Saga o Niallu

Akcja sagi rozgrywa się od 960r. (mniej więcej) do 1015r. Saga została zapisana pod koniec XIII wieku. Tekst za Исландские саги. М., 1956.

·         s.469 Miała na sobie (Hallgerd) błękitną narzutkę z sukna, a pod narzutką jaskrawoczerwoną suknię i srebrny pas.

·         s.478 Powinieneś mieć na sobie płaszcz, a pod nim wełnianą odzież w brązowe pasy. * Pod tą odzieżą powinno być ukryte twoje porządne odzienie.

·         s. 482 – Zauważyłem wewnątrz jego rękawa złotą lamówkę i czerwoną tkaninę.

·         s. 493 ... Konung podarował mu odzież ze swoich ramion, wyszyte złotem rękawice, przepaskę na czoło ze złotą taśmą i rosyjską czapkę. (*futrzaną czapkę z Gardariki)

·         s. 495 Miała na sobie (Hallgerd) czerwoną suknię, a na sukni bogate ozdoby. Na wierzchu zaś miała purpurową narzutkę, do dołu oblamowaną koronką.

·         S.519 Skarphedin zobaczył ich, gdyż Sigmund był w czerwonym płaszczu (...) Sigmund był w skórzanym pancerzu.

·         s. 544 Gunnar miał na sobie czerwony strój *i srebrny pas

·         s. 569 Gunnar zobaczył w oknie jego (Norwega Thorgrima) czerwoną odzież i zadał mu cios swą włócznią.

·         s.598 Thrain bardzo lubił piękne i bogate rzeczy i zawsze jeździł w ciemnoniebieskim płaszczu i złoconym hełmie

·         s. 601 Z przodu szedł Skarphedin. Miał na sobie niebieskie szaty, w rękach niedużą okrągłą tarczę, a na ramieniu – siekierę. Za nim szedł Kari. Był w jedwabnej odzieży, na głowie miał złocony hełm, a w rękach tarczę, na której był narysowany lew. Za nim szedł Helgi. Miał on na sobie strój czerwony, na głowie miał hełm, a w rękach czerwoną tarczę, na której był narysowany jeleń. Wszyscy oni byli w barwnych szatach.

·         s. 641 Synowie Nialla śmiali się z niego, gdyż miał na sobie brązowy płaszcz w pasy...

·         s. 641 Niall był w niebieskim płaszczu, na głowie miał filcowy kapelusz, a w rękach niedużą siekierę.

·         s. 647 miał on na sobie (Skarphedin) niebieski kyrtle i pasiaste niebieskie spodnie, a na nogach wysokie czarne buty. Pas miał srebrny, a w rękach trzymał siekierę, którą zabił Thraina i którą nazwał Rimmugjug (Olbrzymka bitew) i niewielką tarczę. Głowę miał przewiązaną jedwabną wstążką, zdobioną złotem, a włosy zaczesane za uszy.

·         s. 681 ... Przyśniło mi się, że twój brat Thorwald był w czerwonej odzieży, a ona była tak ciasna, zupełnie jakby była przyszyta do jego ciała.. I jakby na nogach miał czerwone pończochy, owinięte złymi owijaczami...

·         s. 691 Wśród nich był człowiek w purpurowym płaszczu, narzuconym na ramiona, ze złotą przepaską na głowie i siekierą, owiniętą srebrną nicią w ręce.

·         s. 729 On (Hall) był w niebieskim płaszczu, a w rękach trzymał niewielką siekierę, owiniętą srebrną nicią.

* przy maszcie stał człowiek. Był ubrany w jedwabne szaty...

* Na ręce miała wielką złotą bransoletę, miała też płócienne nakrycie głowy

* Wszyscy oni byli w barwnej odzieży.

* Flosi podarował mu szkarłatny płaszcz, wykończony po brzegach do samego dołu złotem
* Niall wziął długie, jedwabne odzienie i zamorskie buty ...

* i wyjęła z plecaka płócienną czapkę...

* Astrid zawiązała mu na głowie chustkę a Thorhildr narzuciła na niego kobiecą narzutkę, i wyszedł z domu między nimi

* Przed rozstaniem Thorgeir podarował Hallowi złotą bransoletę i purpurowy płaszcz.
 

Saga o Grettirze

Opisywane zdarzenia dzieją się od ok. 900r. do roku 1031. Saga została zapisana na początku XIVw. Tekst wg. wydania Сага о Греттире, Новосибирск, 1976.

·         s.12 Wtedy Asmund przystawił do piersi jarla włócznię i kazał mu płacić bez zwłoki. Jarl ściągnął z szyi naszyjnik i oddał go razem z trzema złotymi pierścieniami i płaszczem, przetykanym złotem. Asgrim wziął kosztowości i nadał jarlowi przezwisko – Audun Zając.

·         s. 28 Młoda żona kormczego przyzwyczaiła się zawiązywać co rano Grettirowi rękawy koszuli...

·         s. 51 On (Grettir) widzi: wszedł człowiek – rosły, w czerwonej koszuli, a na głowie hełm.

·         s. 87 I widzą: jedzie wierzchem trzech po dolinie, a jeden w barwnych szatach.

·         s. 98 ... Gisli rzekł do swych towarzyszy: „Dalej pojedziemy w barwnych szatach. Niech widzi ten przestępca, że my to nie ta cała reszta, co codziennie tędy jeździ.

* ona dostała od niego cały Morsowy Przylądek, a w zamian ofiarowała mu plamisty płaszcz z kapturem.

* Grettir miał na sobie futrzany płaszcz z kapturem

* Okrył się puszystym płaszczem

* Zrzucił z siebie odzież i nałożył na gołe ciało płaszcz z kapturem i siermiężne spodnie.
* On zdobył dla siebie czarny płaszcz...

* W tym czasie Gisli był w samej bieliźnie...

* On stał w drzwiach i naciągał rękawice

* I Grettir Chwycił Thorda za spodnie"

* Grettir przygotował się do wypłynięcia, nałożył siermiężny płaszcz z kapturem i podwiązał spodnie

Saga o Gislim, synu Kwaśnego

Akcja sagi rozgrywa się od 962 do 978 roku. Saga została zapisana w połowie XIII wieku. Cytowana wg. wydania Исландские саги. Ирландский эпос. М., 1973

·         S.29 Jadą oni wiosną na thing w towarzystwie czterdziestu ludzi, wszyscy w barwnych szatach.

·         S. 38 On (Westein) wyciągnął stamtąd kawałek tkaniny, takiej, jaką wieszano na ścianach, długości sześćdziesięciu sążni i zawój na głowę, długości dwudziestu łokci z trzema pasami ze złotogłowiu na całej długości...

·         s. 40 ...obyczaj obuwać zmarłego w buty Hel, żeby wszedł w nich do Walhalli.

·         s.44 Miał na sobie(Gisli) niebieski płaszcz na koszuli i płócienne spodnie. .

·         s. 51 Teraz trzeba powiedzieć, że Bjork i jego ludzie podchodzą do człowieka w niebieskim płaszczu, odrzucają z jego twarzy kaptur, i widzą, że nie tak im się powiodło, jak sądzili...

·         S. 65 Thorkell ma na sobie ruską futrzaną czapkę i szary płaszcz, spięty na ramieniu złotą sprzączką, a w ręce miecz.

·         s. 76 Idą oni wszyscy trzej, i kobiety w długich szatch, i szaty zostawiają ślady na oszronionej ziemi.

·         s. 77 Gisli był uzbrojony tak: w ręce siekiera, u pasa miecz, przy boku tarcza. Był w szarym płaszczu i przepasał się sznurem

·         s. 80 ... i jeden z nich, młody i rosły, był w czerwonym stroju

* Bjatmar był synem Ana Czerwonego Płaszcza

* W Norwegii rządził Harald Szary Płaszcz

* Aud, skrój mi koszulę dla męża mojego, Thorkella.

* Gisli miał w zwyczaju dobrze się ubierać i nosić niebieski płaszcz

* był człowiek o imieniu Hallbjerri Kołpak

Saga o Grenlandczykach

Akcja sagi rozgrywa się pod koniec X w. Saga została zapisana pod koniec w XII, Cytaty za wydaniem Исландские саги. Ирландский эпос. М., 1973.

·         s. 100 ... weszła kobieta w wąskiej, czarnej odzieży, niewysokiego wzrostu, z przepaską na jasnych włosach.

* I spuścił nogi z pościeli i namacał nimi swoje buty

* i znieśli na brzeg śpiwory

Saga o Eryku Rudym

Akcja sagi rozgrywa się pod koniec X w. Saga została zapisana w połowie XIIIw. Cytaty za wydaniem Исландские саги. Ирландский эпос. М., 1973.

·         S.110 ...była ona (wieszczka) ubrana tak: miała niebieski płaszcz zawiązany z przodu na rzemyki i obrębiony klejnotami do samego dołu. Na szyi miała szklane korale, a na głowie karakułową czapkę, podbitą białym kocim futrem. W ręce trzymała kostur z gałką, oprawioną w żółtą miedź i wysadzaną klejnotami. Pas miała zrobiony z huby, a na pasie była zawieszona duża sakwa z ziołami, potrzebnymi dla wróżby. Była ona obuta w włochate buty z cielęcej skóry, a na nich były długie i mocne rzemienie z wielkim sprzączkami z zółtej miedzi. Na rękach miała rękawiczki z kociego futra, białe i puszyste w środku.

·         S. 113 Leif podarował jej drogi pierścień, grenlandzki płaszcz i pas z płytkami z kości morsa.

·         S.119-120 Na nich obojgu (Szkotach o imionach Haki i Hekja) była odzież, którą nazywali „bjafal”. Była ona skrojona tak - na górze był kaptur, po bokach rozcięcia i żadnych rękawów, a między nogami zapięcie – guzik i pętla.

·         S. 123 Najchętniej brali Skrælingowie tkaninę czerwoną.

* wtedy wyciąga ona jedną pierś spod koszuli...

Saga o Hrafnkelu, godi Freya

Akcja sagi rozgrywa się pod koniec X w. Saga została zapisana w XIIIw. Cytaty za wydaniem Исландские саги. Ирландский эпос. М., 1973.

·         S. 142 On (Hrafnkel) jedzie, ubrany na niebiesko. W ręce ma siekierę i żadnej broni oprócz tego.

·         S.147 Ten, kto szedł na przodzie, był wysoki, ale nie bardzo barczysty, odziany w trawiastozielony płaszcz i trzymał miecz w gotowości.

·         S. 158 Wszyscy oni byli w barwnej odzieży i trzymali błyszczące tarcze.

Saga o Herdzie i wyspiarzach

Akcja sagi rozgrywa się pod koniec X w. Saga została zapisana w początkach XIVw. Cytaty za wydaniem Исландские саги. Ирландский эпос. М., 1973.

·         S. 462 Miał na sobie (Geir) futrzany płaszcz. I widzi Geir: w jego stronę kierują się jacyś ludzie, i jeden z nich jest w niebieskim płaszczu z kapturem.

·         S.465 Przed domem stoi człowiek w pasiastym, niebieskim płaszczu z kapturem.

·         S. 483 Potem Bolli wybrał się w drogę. Nałożył podarte buty i płaszcz ze zwykłego sukna.

·         S.484 ... wyszedł człowiek w koszuli i płóciennych spodniach.

*Odpłynął na łódce Thorsteina Złotego Guzika

Saga o Halfdanie Eysteinssonie

Saga została zapisana w połowie XIVw. Jako, że należy do kategorii „sag o wikingach” dokładny czas akcji trudno określić. Cytaty za wydaniem Г.В.Глазырина Исландские викингские саги о Северной Руси, М., 1996.

·         S. 67 Na jednym ze statków przy maszcie stał człowiek wysokiego wzrostu, odziany, zamiast w kolczugę, w jedwabną kurtkę bez rękawów.

Saga o Sturlaugu Pracowitym Yngolfssonie

Saga została zapisana w początkach XIVw. Jako, że należy do kategorii „sag o wikingach” dokładny czas akcji trudno określić. Cytaty za wydaniem Г.В.Глазырина Исландские викингские саги о Северной Руси, М., 1996.

·         S.145 I podwinęła ona podół swej skórzanej sukni i wyszła za burtę...

·         S.151 I zerwano z nich całą odzież, oprócz lnianych spodni.

Saga o Olafie Trygvassonie mnicha Odda (redakcja A)

Saga opisuje (w przybliżeniu) okres od 968 do 1000 r. Została ona zapisana pod koniec XII w. Cytaty za wydaniem Т.Н.Джаксон Исландские королевские саги о Восточной Европе (с древнейших времен до 1000 г.), М., 1993.

·         S. 136 Młody chłopiec w kiepskiej odzieży ( Olaf Trygvasson) (...) był w szerokim płaszczu, i kaptur miał odrzucony na plecy.

* Był on ubrany w odzież podróżną, a na tym miał futrzany płaszcz.

* I uderzył ją po twarzy rękawiczką, którą trzymał w ręce.

* Na kolczudze miał krótki, szkarłatny płaszcz

Krąg ziemski. Saga o Olafie Świętym.

Olaf Święty panował od 1015 do 1028r. Zginął w bitwie pod Stiklestad w 1035r. Sagi Królewskie Kręgu Ziemskiego zostały zapisane przez Snoriego Sturlussona w poł. XIII w. Cytaty za wydaniem Снорри Стурлусон. Круг Земной, М., 1980.

·         ...