Układ mięśniowy.

Układ mięśniowy - W ciele człowieka występują dwa rodzaje mięśni. Stanowią przeciętnie 40% masy całego ciała. Typowy mięsień szkieletowy zbudowany jest z brzuśca oraz ścięgien. Brzusiec jest skupieniem włókien mięśniowych. Ma czerwone zabarwienie ze względu na obecność barwnika - mioglobiny. Większość mięśni ma jeden brzusiec, np. mięsień pośladkowy, niektóre mają ich jednak więcej, np. mięsień dwugłowy ramienia.

Najprostsze mięśnie w ciele człowieka to mięśnie gładkie odpowiedzialne za ruchy bezwiedne, takie jak rozszerzanie źrenic, skurcze jelit i żołądka. Mięśnie poprzecznie prążkowane umożliwiają poruszanie się. Mają bardziej złożoną budowę niż mięśnie gładkie i powstały później w procesie ewolucji. Specjalna grupa mięśni poprzecznie prążkowanych powoduje rytmiczne ruchy serca pompującego krew.

Podział mięśni.

Mięśnie (łac. musculi) możemy podzielić na kilka rodzajów:

I. Pod względem topograficznym(w zależności od położenia):

·         mięśnie głowy (łac. musculi capitis) i mięśnie szyi (łac. musculi coli)

·         mięśnie tułowia (łac. musculi trunci)

·         mięśnie kończyn (łac. musculi extremitatum)

·         mięśnie brzucha (łac. musculi abdominis)

·         mięśnie klatki piersiowej

·         mięśnie grzbietu

II. Pod względem czynności:

1.      mięśnie antagonistyczne są to: zginacze i prostowniki (albo przywodziciele i odwodziciele) - działają antagonistycznie - podczas ruchu jeden kurczy się bardziej od drugiego {np. mięsień dwugłowy ramienia i mięsień trójgłowy ramienia);

2.      mięśnie synergistyczne (współdziałają w wykonywaniu tego samego rodzaju ruchu) np. mięśnie żebrowe czy mięśnie tułowia.

Przy czym podział ten jest prawdziwy względem kierunku działania, bowiem w każdym ruchu zawsze biorą udział obie przeciwnie działające grupy mięśni. Gdy jedna z nich działa silniej np. przy zgięciu, druga działa słabiej i tylko hamuje zamierzony ruch np. prostowanie. To współdziałanie sprawia iż ruch jest płynny, precyzyjny i kontrolowany.

III. Pod względem budowy:

·         płaskie np. brzucha;

·         okrężne np. wokół ust, oczu i odbytu;

·         jednobrzuścowy - wrzecionowaty np. mięśnie pośladków;

·         dwugłowy (dwubrzuścowy) np. biceps, mięsień zginacz ramienia;

·         czworogłowy;

·         trójgłowy (trójbrzuścowy) np. triceps, mięsień łydki,

·         szerokie np. mięśnie wyścielające ściany brzucha i klatki piersiowej;

·         krótkie np. mięśnie wokół kręgosłupa;

·         długie np. mięśnie kończyn.

IV. Pod względem przyczepu:

1.      dwugłowe

2.      trójgłowe

3.      czworogłowe

Budowa morfologiczna mięśni

1.     brzusiec zbudowany z włókien mięśniowych

2.     ścięgno początkowe i końcowe

3.     przyczep początkowy i końcowy

Typy morfologiczne mięśni szkieletowych:

1.     wrzecionowaty;

2.     płaski;

3.     wielogłowy (dwu-, trój-, czworogłowy) - gdy brzusiec dzieli sie na jednym ze swoich końców na wiele części czyli tzw. głowy;

4.     dwubrzuścowy - gdy brzusiec ma w swojej części środkowej trzecie ścięgno, które dzieli mięsień na dwie części;

5.     pierzasty - gdy ścięgno wnika ostrym końcem w głąb brzuśca a włókna biegną skośnie do jednej lub obu krawędzi.

Narzędzia pomocnicze mięśni

1.     Powięzie - błony zbudowane z tkanki łącznej włóknistej, których zadaniem jest zewnętrzna osłona poszczególnych mięśni, grup mięśniowych i całej warstwy. Występują one przeważnie w kończynach, a ich odnogi przyczepiając sie do kości oddzielają od siebie poszczególne grupy mięśniowe tworząc tzw. przegrody międzymięśniowe.

2.     Kaletki maziowe - występują między odcinkami narządu ruchu czyli między kością a ścięgnem lub mięśniem, między torebka stawowa a ścięgnem, między kością a skórą; ułatwiają ślizganie się narządów względem siebie.

3.     Pochewki ścięgien - obejmują ścięgna mięśni i podobnie jak kaletki maziowe ułatwiają ślizganie się narządów względem siebie. Zbudowane z cewki i dwóch blaszek: pokrywającej bezpośrednio ścięgno mięśnia i wyścielającej wewnętrzną powierzchnię pochewki włóknistej. Blaszki te przechodzą w siebie tworząc krezkę ścięgna.

4.     Bloczki mięśni - stanowią podporę, wokół których owijając się ścięgna mięśni zmieniając kierunek swego przebiegu i działania.

5.     Trzeszczki - spełniają taką sama funkcję jak bloczki.