dania.pdf

SYSTEMY EDUKACJI W EUROPIE – STAN

OBECNY I PLANOWANE REFORMY

DANIA

1. Populacja uczących się i język nauczania

W 2001 r. w wieku objętym obowiązkowym kształceniem było 677 880 dzieci i młodzieży, a ok. 35,5%

ludności w wieku 15-34 lata i 82,8% młodzieży w wieku 15-19 lat korzystało z różnych form

kształcenia. Językiem nauczania jest język duński.

2. Administracja i finansowanie edukacji

W 2001 r. 85,1% uczniów uczęszczało do publicznych szkół podstawowych i średnich I stopnia,

natomiast 14,9% uczęszczało do szkół prywatnych, w których ok. 85% budżetu stanowią środki

przekazywane przez państwo.

Ustawodawstwo określa cele, ramową strukturę i sposób finansowania edukacji, a w niektórych

wypadkach reguluje również sprawy związane z programami nauczania, egzaminami i zatrudnieniem.

Za niektóre aspekty edukacji przedszkolnej odpowiada Ministerstwo Spraw Socjalnych, natomiast

większość spraw związanych ze szkolnictwem podstawowym i średnim I stopnia leży w gestii

Ministerstwa Edukacji. Ministerstwo Edukacji nadzoruje wspólnie z radami gmin roczne kształcenie w

klasach poprzedzających rozpoczęcie nauki w szkole (klasach zerowych) i naukę w folkeskole , a

wspólnie z radami okręgów i zarządami szkół lub komisjami odpowiedzialnymi za kształcenie w

określonych dziedzinach – gymnasium i Højere Forberedelseseksamen . Ministerstwo Edukacji

sprawuje również nadzór nad szkolnictwem zawodowym. Szkolnictwo wyższe podlega Ministerstwu

Edukacji, Ministerstwu Kultury oraz Ministerstwu Nauki, Techniki i Innowacji. Ministerstwo Nauki,

Techniki i Innowacji odpowiada za długie studia uniwersyteckie oraz programy badawcze, studia

krótkiego i średniego cyklu wchodzą w zakres kompetencji Ministerstwa Edukacji, natomiast

Ministerstwo Kultury nadzoruje studia na kierunkach artystycznych.

W Danii nie istnieje krajowy inspektorat oświatowy, ale funkcjonuje krajowy zespół doradców

przedmiotowych. Przeprowadzanie inspekcji należy do zadań władz gminnych lub okręgowych, które

prowadzą również ośrodki doradztwa dla nauczycieli.

3. Edukacja przedszkolna

Istnieją cztery różne rodzaje placówek przedszkolnych: żłobki dzienne (dla dzieci w wieku do 3 lat),

przedszkola (3-7 lat), klasy zerowe przygotowujące do nauki w szkole (6-7 lat) oraz zintegrowane

placówki, do których uczęszczają dzieci w wieku od 3 miesięcy do 14 lat. Kształcenie w klasach

zerowych prowadzonych przez gminy jest bezpłatne, natomiast placówki prywatne (dotowane przez

państwo) pobierają opłaty.

2002

Wiek: 0-2 lata

Wiek: 3-5 lat

Wiek: 6 lat*

Edukacja przedszkolna

57,6%

93,6%

98%

* Klasa zerowa

4. Kształcenie obowiązkowe

a) Etapy

Folkeskole – Szkoła podstawowa i średnia I stopnia

Wiek: 7-16/17 lat

Kształcenie jest obowiązkowe w wieku od 7 do 16 lat. Większość szkół Folkeskole prowadzi

nieobowiązkową klasę zerową, a wiele również nieobowiązkową klasę X.

b) Kryteriaprzyjęć

Dzieci rozpoczynają kształcenie obowiązkowe w sierpniu tego roku kalendarzowego, w którym

przypadają ich siódme urodziny. Rodzice mogą wybrać dowolną szkołę na terenie swojej gminy.

Kształcenie w folkeskole jest bezpłatne.

c) Dzienny/tygodniowy/rocznywymiarzajęć

Rok szkolny rozpoczyna się w sierpniu i kończy w czerwcu. Szkoły są czynne pięć dni w tygodniu.

Każda lekcja trwa na ogół 45 minut, ale gminy mogą zmienić czas trwania lekcji. Minimalny roczny

wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 600 godzin (w klasie zerowej oraz klasach I i II), 660 godzin (w

klasach III-IX) i 840 godzin w (X klasie folkeskole ).

d) Wielkość klas/podział uczniów na klasy

Klasy mogą liczyć maksymalnie 28 uczniów. Uczniów dzieli się na klasy według wieku. We wszystkich

klasach folkeskole lekcje prowadzą nauczyciele będący specjalistami przedmiotu.

e) Programyitreści nauczania

Ministerstwo Edukacji określa ogólne cele programów nauczania oraz dodatkowe wytyczne do ich

realizacji. Nie istnieje lista zalecanych podręczników. Program nauczania składa się z trzech

następujących bloków przedmiotowych: przedmioty humanistyczne, przedmioty praktyczne/ artystyczne

oraz przedmioty ścisłe. Przedmioty humanistyczne obejmują: język duński (we wszystkich klasach),

język angielski (w klasach III-IX) religię chrześcijańską (we wszystkich klasach z wyjątkiem klasy, w

której przygotowuje się do bierzmowania), historię (w klasach III-IX), wiedzę o społeczeństwie (w klasach

VIII i IX). Blok przedmiotów praktycznych/artystycznych tworzą: wychowanie fizyczne (we wszystkich

klasach), wychowanie muzyczne (w klasach I-VI), wychowanie plastyczne (w klasach I-V), projektowanie

tkanin, obróbka drewna/metalu i zajęcia z gospodarstwa domowego (w klasach IV-VII – w jednej lub

kilku klasach). Z kolei blok przedmiotów ścisłych składa się z matematyki (we wszystkich klasach), nauki

i techniki (w klasach I-VI), geografii (w klasach VII i VIII), biologii (w klasach VII-IX) oraz fizyki/chemii (w

klasach VII-IX). Począwszy od wieku 13 lat, uczniowie mają do wyboru szereg przedmiotów

fakultatywnych. W grupach o różnym poziomie zdolności nauczyciele muszą dostosować kształcenie do

indywidualnych potrzeb wszystkich uczniów, w związku z czym prowadzi się nauczanie

zindywidualizowane.

f) Ocena, promocja i kwalifikacje

Na zakończenie kształcenia obowiązkowego uczniowie mogą przystąpić do formalnych egzaminów

maksymalnie z dziesięciu przedmiotów. Egzaminy pisemne przygotowuje Ministerstwo Edukacji,

natomiast egzaminy ustne przeprowadzają nauczyciele. Przez cały okres kształcenia w folkeskole

prowadzi się ocenę ciągłą, a promocja do następnej klasy odbywa się automatycznie. W klasach I-VII

rodzicom przekazuje się co najmniej dwa razy w roku ogólne informacje (bez ocen) o postępach

uczniów w nauce poszczególnych przedmiotów. Od VIII klasy oceny wystawia się z tych przedmiotów,

z których można zdawać egzamin na zakończenie nauki w szkole. Wszyscy uczniowie otrzymują

świadectwo ukończenia szkoły z wymienionymi wszystkimi przedmiotami, z ocenami za pracę w ciągu

roku oraz wynikami egzaminów, jeżeli uczeń do nich przystąpił.

5. Szkolnictwo średnie II stopnia

a) Rodzajekształcenia

Kształcenie ogólne w szkołach średnich II stopnia:

Almengymnasiale uddannelser ( Gymnazjum i HF )

Erhvervsgymnasiale uddannelser ( HTX i HHX )

Wiek: 16-19 lat

Wiek: 17-19 lat

Kształcenie zawodowe w szkołach średnich II stopnia:

Wiek: 16-19 lat

Kształcenie i szkolenie zawodowe ( EUD )

Kształcenie w dziedzinach związanych z opieką socjalną i zdrowiem ( Sosu )

Kształcenie w takich dziedzinach, jak rolnictwo, żegluga morska itp.

Gymnasium prowadzi trzyletnie kształcenie o profilu ogólnym dla uczniów, którzy ukończyli IX lub X

klasę folkeskole . W szkołach HF prowadzi się dwuletnie kształcenie ogólne dla absolwentów X klasy

folkeskole , przygotowujące do podjęcia studiów wyższych. Trzyletni cykl zawodowo ukierunkowanego

kształcenia w szkołach HTX i HHX, przewidziany dla absolwentów IX lub X klasy folkeskole ,

przygotowuje do podjęcia studiów lub pracy zawodowej. Kształcenie zawodowe w ramach EUD łączy

kształcenie ogólne i zawodowe w szkole zawodowej (kolegium zawodowym) z kształceniem w miejscu

pracy. Kształcenie w dziedzinach związanych z pracą socjalną i zdrowiem, kształcenie w dziedzinie

rolnictwa i żeglugi morskiej oraz inne specjalistyczne rodzaje kształcenia prowadzi się w odpowiednich

szkołach zawodowych.

b) Kryteriaprzyjęć

Do wymienionych wyżej szkół przyjmuje się na ogół uczniów w wieku 16 lat i starszych, którzy

ukończyli dziewięć lat kształcenia obowiązkowego. Po ukończeniu dziewięcioletniego kształcenia

obowiązkowego uczeń może zostać przyjęty do gymnasium . Folkeskole , którą ukończył dany uczeń,

może jednak przedstawić gymnasium zalecenie, by uczeń ten przystąpił do sprawdzianu wstępnego.

Kształcenie jest bezpłatne.

c) Programyitreści nauczania

Departament Ogólnokształcących Szkół Średnich II Stopnia w Ministerstwie Edukacji wydaje przepisy

dotyczące programów nauczania w gymnasium i HF , natomiast nauczyciele sami wybierają

podręczniki i metody kształcenia. W gymnasium prowadzi się kształcenie w dwóch „profilach”:

humanistycznym i matematycznym. Przedmioty podstawowe na różnych etapach trzyletniego cyklu

kształcenia obejmują język duński, pierwszy i drugi język obcy, geografię, historię, biologię,

wychowanie muzyczne, religię, wychowanie plastyczne, języki i kulturę starożytnej Grecji i Rzymu

oraz wychowanie fizyczne. Programy nauczania w ramach kształcenia zawodowego są

opracowywane przez same szkoły i komitety branżowe i obejmują przedmioty podstawowe

stanowiące wprowadzenie do danego zawodu, przedmioty fakultatywne oraz przedmioty

specjalizacyjne.

d) Ocena, promocja i kwalifikacje

Uczniowie, którzy kończą nieobowiązkową X klasę folkeskole , mogą przystąpić do egzaminów z pięciu

przedmiotów. Końcowe egzaminy w gymnasium zdaje się z dziesięciu przedmiotów. Egzaminy

pisemne przygotowuje Departament Ogólnokształcących Szkół Średnich II Stopnia w Ministerstwie

Edukacji, a prace pisemne oceniają egzaminatorzy z zewnątrz, powoływani przez Ministerstwo

Edukacji. Oceny końcowe wystawia się również na podstawie obszernej pracy pisemnej. Uczniowie,

którzy uzyskali pozytywne wyniki, otrzymują świadectwo zawierające oceny z egzaminów oraz oceny

za pracę w ciągu roku szkolnego. Promocja odbywa się automatycznie pod warunkiem, że uczeń

przerobił przewidziany materiał, uczęszczał na wszystkie zajęcia i przystąpił do egzaminów; uczniowie

mogą powtarzać klasę. Kształcenie zawodowe kończy się egzaminem, a w ocenach końcowych

uwzględnia się zarówno oceny z egzaminów ustnych, jak i pisemnych. Oprócz zdawania egzaminów

pisemnych i ustnych uczniowie w szkołach HTX i HHX przygotowują obszerną pracę pisemną.

6. Szkolnictwo wyższe

a) Rodzajeuczelni

System szkolnictwa wyższego obejmuje uniwersytety, które prowadzą dydaktykę oraz badania

naukowe na bardziej ogólnych, akademickich kierunkach, oraz wyspecjalizowane uczelnie zawodowe,

przygotowujące do pracy w określonych zawodach. Na podstawie nowej Ustawy o uniwersytetach z

2003 r. wszystkie uniwersytety w Dani, tj 12 placówek, stały się samorządnymi instytucjami.

b) Warunkiwstępu

Wstęp na studia jest wolny, a liczbę przyjmowanych ogranicza się jedynie na takich kierunkach, jak

medycyna i pedagogika. Warunkiem przyjęcia na uniwersytet lub uczelnię prowadzącą zawodowe

studia pierwszego stopnia jest zdanie egzaminu końcowego w gymnasium ( Studentereksamen ),

egzaminu HF , HHX lub HTX . Inne uczelnie zawodowe mogą nie wymagać zdania tych egzaminów,

ale mogą określać własne wymogi wstępne.

c) Kwalifikacje

Uniwersytety prowadzą 3-letnie studia pierwszego stopnia zakończone tytułem zawodowym licencjata.

Po ukończeniu studiów zawodowych, trwających od roku do 4 lat, studenci otrzymują dyplom. Istnieje

szereg programów (zawodowych) studiów średniego cyklu, które trwają 3 lub 4 lata i prowadzą do

specjalistycznych kwalifikacji w określonych zawodach. W ramach reformy studiów uniwersyteckich,

na wszystkich kierunkach z wyjątkiem medycyny i weterynarii wprowadzono strukturę 3+2,

obejmującą 3-letnie studia licencjackie i 2-letnie studia magisterskie.

7. Kształcenie specjalne

Uczniowie mający specjalne potrzeby edukacyjne kształcą się na ogół w szkołach ogólnodostępnych.

Dodatkową pomoc zapewniają im specjalnie przeszkoleni nauczyciele. W 2000 r. do szkół specjalnych

uczęszczało mniej niż 0,6% ogółu uczniów w szkolnictwie podstawowym i średnim I stopnia.

8. Nauczyciele

Nauczyciele przedszkolni są absolwentami 3,5-letniego kolegium pedagogiki społecznej

( pædagogseminarium ). Nauczyciele folkeskole kończą 4-letnie studia zawodowe w kolegium

nauczycielskim ( lærerseminarium ). Nauczyciele gymnasium specjalizują się w jednym lub kilku

przedmiotach, posiadają tytuł zawodowy Candidatus (na poziomie magisterskim) i mają ukończony

specjalny podyplomowy kurs pedagogiczny. Nauczyciele szkół zawodowych (kolegiów zawodowych)

muszą posiadać kwalifikacje pedagogiczne uprawniające do nauczania jednego lub kilku przedmiotów.

Warunkiem uzyskania kwalifikacji przedmiotowych jest posiadanie tytułu Candidatus (na poziomie

magisterskim) lub dyplomu/tytułu przyznawanego w kolegium zawodowym, na uniwersytecie lub w

kolegium inżynierskim, wraz z doświadczeniem zawodowym w odpowiedniej dziedzinie, zdobytym po

ukończeniu studiów. Nauczyciele przedmiotów zawodowych muszą legitymować się dwuletnim stażem

zawodowym w odpowiedniej dziedzinie. Nauczyciele kolegiów zawodowych uzupełniają wykształcenie w

specjalistycznym instytucie w ciągu dwóch lat od czasu objęcia posady nauczycielskiej. Nauczyciele

placówek przedszkolnych, folkeskole , gymnasium i kolegiów zawodowych są zatrudniani na podstawie

umowy o pracę, przy czym wielu z nich na podobnych warunkach jak urzędnicy państwowi.

9. Aktualne reformy i priorytety w dziedzinie edukacji

Zgodnie z decyzją ministra edukacji, duńska polityka edukacyjna w latach 2005-2006 będzie

koncentrować się na następujących zagadnieniach:

• Ogólnokształcące szkoły średnie II stopnia – reforma gymnasium

Celem reformy gymnasium jest podniesienie poziomu rzeczywistych kompetencji uczniów w zakresie

uczenia się, co ma im w przyszłości ułatwić ukończenie studiów wyższych. W trakcie trzyletniej nauki

w gymnasium muszą oni rozwinąć się w taki sposób, by z „uczniów” stać się „studentami”. Kwalifikacje

i kompetencje uczniów zostaną wzmocnione dzięki stworzeniu im lepszych warunków do intensywnej

nauki. Wprowadzenie większej liczby przedmiotów fakultatywnych ma zapewnić uczniom szersze

możliwości wyboru oraz umożliwić ściślejsze powiązanie egzaminu końcowego z dalszym

kształceniem i pracą zawodową. Zlikwidowany zostanie obecny podział na profil matematyczny i

humanistyczny, a zamiast tego uczniowie będą wybierać dla siebie zestaw przedmiotów dopiero po

półrocznym okresie przygotowawczym.

• Ogólnokształcące szkoły średnie II stopnia – reforma programu HF (egzaminy

przygotowawcze do studiów wyższych)

Program HF będzie przygotowywać ucznia do spełnienia wymogów związanych z dalszym

kształceniem oraz stwarzać solidne podstawy do wyboru dalszej ścieżki kształcenia i zawodu.

Kwalifikacje i kompetencje zostaną wzmocnione dzięki zwiększonej integracji międzyprzedmiotowej.

Kształcenie na poziomie HF będzie bardziej elastyczne, co zapewni szkołom większą swobodę w

organizowaniu dydaktyki zgodnie z różnymi preferencjami uczniów. Zależnie od wybranych przez

indywidualnych uczniów przedmiotów i poziomów, ukończenie kształcenia na poziomie HF będzie

uprawniać do podjęcia studiów na wszystkich kierunkach.

• Zawodowe szkoły średnie II stopnia – Modernizacja programów kształcenia zawodowego w

ramach EUD

Programy kształcenia zawodowego w dziedzinach związanych z handlem zostaną zmodernizowane

zgodnie z potrzebami sektora biznesu, tj. z uwzględnieniem wymaganej różnorodności kompetencji.

Programy będą ukierunkowane na cele, co umożliwi uczniom ukończenie ich w krótszym czasie i

szybsze znalezienie pracy. Kształcenie praktyczne zostanie zorganizowane w sposób bardziej

elastyczny, a nowe rozwiązania zastąpią realizowany obecnie w szkole program praktycznego

kształcenia.

Jeśli chodzi o programy technicznego kształcenia zawodowego, rząd oceni sytuację pod kątem miejsc

najwłaściwszych do prowadzenia praktyk (nie wyłączając budynków szkolnych), pod kątem

uzyskiwanych przez uczniów kwalifikacji i kompetencji oraz związanych z nimi perspektyw znalezienia

pracy.

Celem planowanych działań jest uelastycznienie kształcenia w taki sposób, aby uczniowie uzyskiwali

uznawane kompetencje zawodowe z możliwością późniejszego podniesienia uzyskanych kwalifikacji.

Opracowanie: Duńskie Biuro Eurydice

Bardziej szczegółowe informacje o systemach edukacji w Europie można znaleźć w prowadzonej

przez EURYDICE bazie danych EURYBASE ( http://www.eurydice.org ) .

Ostatnia aktualizacja: luty 2005

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: