12 Kurikara 1183.pdf

BITWY-KAMPANIE-WOJNY

Witold Nowakowski

KURIKARA 1183

scan - zawisza

DOM WYDAWNICZY BELLONA

WARSZAWA 2004

BITWY-KAMPANIE-WOJNY

Redaktor serii: Wojciech Zalewski

Tom 12. Kurikara 1183

1. PIOTRKÓW 1939

Wojciech Zalewski

Redakcja: Magdalena Banaszek

2. KURSK 1942

Zbigniew Lalak

Ilustracja na okładce: Arkadiusz Wróbel

3. FALAISE 1944

Wojciech Zalewski

Plansze kolorowe:

Jarosław Wróbel

4. KAWANAKAJIMA 1561

Witold Nowakowski

Ilustracje czarno-białe: Jarosław Musiał

5. WOJNA BURSKA

1899-1902

Damian Fierla

6. ZAIR 1996-1997

Piotr Kucharski

Mapy: Wojciech Zalewski

Zdjęcia: Witold Nowakowski

Zdjęcie zbroi Yoshitsune

na s. 49: Marek Matusiak

7. AFGANISTAN 2002

H. M. Królikowski,

Cz. Marcinkowski

Fragmenty „Heiji monogatari"

w przekładzie Ewy Grotto-Ślepikowskiej

8. CRŚCY 1346

Maciej Nowak-Kreyer

9. ROSJA 1917-1920

Damian Fierla

10. IRAK 2003

H. M. Królikowski,

Cz. Marcinkowski

11. MALAJE 1941-1942

Krzysztof Kubiak

12. KURIKARA 1183

Witold Nowakowski

W przygotowaniu:

ALBUERA1811

RASZYN 1809

BZURA 1939

POWSTANIE BOKSERÓW

C0URTRAY 1302

GAUGAMELA 331 p.n.e.

SEKIGAHARA 1600

ARNHEM 1944

WSTĘP

W 784 roku n. e. pięćdziesiąty cesarz Ja

ponii, znany pod pośmiertnym imieniem

Kammu (737-806, jako książę znany pod

imieniem Yamabe, wstąpił na tron w 781

roku), przeniósł stolicę z Heijo (obecnie

Nara) do odległej o niecałe pięćdziesiąt ki

lometrów na północ Nagaoki. Niestety, dłu

gie pasmo chorób i niepowodzeń, dręczą

cych rodzinę cesarską po tajemniczej śmier

ci skazanego na banicję księcia Sawary,

spowodowało, że już dziesięć lat później

wydano dekret o powtórnej przeprowadzce

dworu. Kammu oznajmił także, że zbudo

wana od podstaw stolica nosić będzie na

zwę Heian-kyo, Miasto Pokoju i Spokoju.

Okres Heian, trwający od końca VIII

wieku przez kolejne cztery stulecia, nie był

jednak najspokojniejszym w dziejach Japo

nii. W 792 roku na północy kraju na nowo

rozgorzały walki z rdzenną ludnością ar

chipelagu, Ajnami. Cesarz wprowadził no

wy system poboru wojska, zrywający ze

starą koncepcją pospolitego ruszenia.

Z wolna kształtowała się nowa kasta ludzi,

których głównym zajęciem była wojna.

W 794 roku Otomo-no Otomaro jako

pierwszy z wodzów cesarskiej armii uzy

skał tytuł sei-i-taishogun, czyli „wielkiego

hetmana podbijającego barbarzyńców".

Tytuł, skracany zazwyczaj do shogun,

wszedł na stałe do japońskiej terminologii

wojskowej, chociaż do XII wieku używany

był raczej rzadko i to wyłącznie w odnie

sieniu do tymczasowej funkcji polowej.

Zwycięskie wojny z Ajnami przesunęły

granice cesarstwa. Przybywało ufortyfiko

wanych obozów i garnizonów. W ślad za

tym powstawały liczne ugrupowania zbroj

ne, zwane bushidan. Większy niż dotąd na

cisk kładziono na trening sztuk walki lub

związanych z walką, zwłaszcza łucznictwa

i jazdy konnej. Zahartowana w bojach ka

sta wojowników z coraz głębszą pogardą

spoglądała na zniewieściałych urzędników

dworskich, przedkładających turnieje po

etyckie ponad sprawy państwa. Można na

wet zaryzykować stwierdzenie, że tylko sil

na osobowość cesarza stanowiła spoiwo

chwilowo jednoczące zwaśnione grupy.

Sytuacja uległa zmianie pod koniec IX

wieku, wraz ze wzrostem znaczenia rodu

Fujiwara. Następcy cesarza Kammu, prak

tycznie pozbawieni władzy, stali się mario

netkami w rękach sprytnych regentów. To

budziło zrozumiały niepokój w prowin

cjach. Tu i ówdzie podnosiły się głosy pro

testu, prowadzące do mniejszych lub więk

szych zamieszek. W grę wchodziły także

ambicje polityczne rodów dotychczas para

jących się tylko wojaczką. Do takich nale

żał potężny klan Tairów, tradycyjnie stoją

cy przy tronie, oraz klan Minamotów,

związany z Fujiwarami. W 1156 roku woj

na klanów dotarła do stolicy, której nazwa

- Miasto Pokoju i Spokoju - od dawna

miała czysto symboliczne znaczenie. Wła

dza przechodziła z rąk do rąk, aż wreszcie,

na pełne dwadzieścia lat, zwycięstwo przy

padło Tairom.

Wojna Gempei, której - z militarnego

punktu widzenia - kluczowym punktem

(chociaż nie najsławniejszym) była stoczo

na w 1183 roku bitwa w przełęczy Kurika-

ra, znów postawiła przed sobą Tairów

i Minamotów. Trwała pięć lat (1180-1185)

i na długo zmieniła obraz Japonii. Stwo

rzyła podwaliny pod rząd shogunów, dyk

tatorów wojskowych - rząd, który z nie

wielkimi przerwami przetrwał do połowy

XIX wieku.

Niniejsza książka jest plonem kilku mo

ich wizyt w Japonii, lecz nie mogłaby po

wstać bez wydatnej pomocy osób szczerze

zafascynowanych historią i kulturą tego

odległego kraju. Chcę tu serdecznie po

dziękować Tomaszowi B. Kurowskiemu za

wsparcie w przygotowaniach do podróży,

Wiesławowi Winklerowi za konsultację

bronioznawczą, a Marcie Trojanowskiej za

pomoc przy tłumaczeniach. Wiele cennych

źródeł znalazłem w bibliotece Mizushimy

Takao i u Agnieszki Żuławskiej-Umedy,

zaś na moją najgłębszą wdzięczność zasłu

żył profesor Yagi Mitsuaki z kolegium

w Uozu, jego żona Kiyomi oraz córki, Sa

rnino i Agata, którzy całą czwórką towa

rzyszyli mi w wędrówkach po przełęczy

Kurikara, dodając niejedną barwną anegdo

tę do suchych przekazów historycznych.

Obu Monikom, żonie i córce, dziękuję,

że bez protestów znosiły moją ciągłą nie

obecność.

Uzbrojenie konnego łucznika z XII wieku: długi łuk, miecz tachi, wiszący u lewego boku na rapciach

i zatknięty za pas sztylet tanto. Strój jeźdźca zdobiony jest herbami rodu Minamoto, tzw. Sasarindo.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: