Seweryn Sterling by J. Supady.pdf

HISTORIA INTERNY POLSKIEJ

Seweryn Sterling – współtwórca polskiej

pulmonologii i ftyzjatrii

Jerzy Supady

Katedra i Zakład Historii Medycyny i Farmacji, Uniwersytet Medyczny, Łódź

Streszczenie: Seweryn Sterling urodził się w Tomaszowie Mazowieckim 21 lutego 1864 roku. Pochodził

z rodziny żydowskiej, która uległa szybkiej polonizacji. Medycynę studiował na Cesarskim Uniwersytecie

Warszawskim. Początkowo pracował w Tomaszowie Mazowieckim. W 1894 roku przeniósł się do Łodzi.

W tymże mieście założył pierwszy w Królestwie Polskim „oddział dla piersiowo chorych”. Za sprawą Sterlinga

otwarto pierwszą w Łodzi poradnię przeciwgruźliczą (1910 r.). W działalności naukowo-klinicznej preferował

metody klimatyczno-higieniczne, między innymi ruch, światło, dietę itp. Leczenie tuberkuliną stosował

z wielkim umiarem. Do diagnostyki gruźlicy wprowadził badanie tętna i ciepłoty ciała. Stworzył oryginalną

klasyfikację gruźlicy, która od 1925 roku stała się w Polsce obowiązująca. Napisał 174 prace naukowe, w tym

dwa podręczniki. Był aktywnym członkiem wielu towarzystw naukowych w kraju i za granicą. W 1928 roku

otrzymał w Wolnej Wszechnicy Polskiej tytuł profesora. Zmarł 6 sierpnia 1932 roku w Rabce. Został pochowany

na cmentarzu żydowskim w Łodzi.

Słowa kluczowe: ftyzjatria, historia medycyny, leczenie gruźlicy, medycyna polska, pulmonologia,

Seweryn Sterling – biografia

Seweryn Sterling urodził się 21 lutego 1864 roku w osiedlu

Gustek w Tomaszowie Mazowieckim, w żydowskiej rodzinie

Jakuba i Franciszki z domu Goldman. Rodzina Sterlingów ule-

gała szybkiej polonizacji, zwłaszcza od czasu pełnienia przez

ojca funkcji sekretarza znanego polskiego powieściopisarza

Józefa Ignacego Kraszewskiego. Już we wczesnej młodości Se-

weryn odczuwał silną więź z polskim społeczeństwem i losami

Polski, czego dowodem była przynależność (w okresie studenc-

kim) do niepodległościowego Związku Młodzieży Polskiej.

W latach 1883–1889 odbył studia lekarskie na Cesarskim

Uniwersytecie Warszawskim. W czasie nauki uniwersyteckiej

słuchał wykładów między innymi prof. Ignacego Baranow-

skiego, w których słynny internista uczył, że walka z gruźlicą

to zadanie lekarskie i społeczno-zawodowe [1].

Po otrzymaniu dyplomu lekarza Seweryn Sterling wyje-

chał za granicę w celu odbycia stażu specjalistycznego. W la-

tach 1889–1891 gościł w klinikach chorób płuc w Wiedniu,

Monachium i Jenie.

Pracę zawodową w charakterze lekarza fabrycznego rozpo-

czął w 1891 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Na okres za-

trudnienia w rodzinnym mieście przypadło pogłębienie zain-

teresowań młodego lekarza chorobami płuc, głównie gruźlicą.

W 1894 roku Sterling ogłosił publikację na temat wyników

swoich obserwacji i badań, co spowodowało zwrócenie na nie-

go uwagi członków Łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego.

Wówczas też przeniósł się do Łodzi na stałe, podejmując pra-

cę lekarza fabrycznego w firmach „Rosenblatt” i „Jarociński”

(1894–1897). Pod koniec 1897 roku podjął się zorganizowania

w Szpitalu im. Małżonków Poznańskich pierwszego w Króle-

stwie Polskim „oddziału dla piersiowo chorych”. Dwie sale dla

przyszłych chorych na gruźlicę pacjentów wyodrębnione zo-

stały z oddziału internistycznego dr. Ludwika Przedborskiego

[2]. W 1908 roku, po przejściu Przedborskiego na emeryturę,

Sterling został ordynatorem całego oddziału wewnętrznego,

równocześnie powiększając liczbę łóżek na oddziale dla cho-

rych na gruźlicę z 8 do 12.

W 1910 roku z inicjatywy Sterlinga otwarto pierwszą w Ło-

dzi poradnię przeciwgruźliczą przy Lidze Przeciwgruźliczej

(powstała w 1907 r.), a w 1918 roku identyczną poradnię przy

Sekcji do Walki z Gruźlicą Wydziału Zdrowotności Publicz-

nej (WZP) Magistratu miasta Łodzi (MmŁ). Jego staraniem

w 1915 roku zorganizowano w Łodzi pierwszy „szpital sanato-

ryjny”. Słynne tezy Sterlinga, które sprecyzował w 1917 roku,

zawierały sugestie pożądanych kierunków działań ze strony

państwa, samorządu miejskiego oraz społeczeństwa na rzecz

walki z gruźlicą w skali ogólnokrajowej.

Również z inicjatywy Seweryna Sterlinga powołano Radę

Naczelną do Walki z Gruźlicą przy WZP MmŁ. Dzięki tej

instytucji zintegrowano w Łodzi profilaktykę oraz lecznictwo

stacjonarne wszystkich sektorów służby zdrowia: państwowe-

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. med. Jerzy Supady, Katedra i Zakład Historii Medycyny i Farmacji,

Uniwersytet Medyczny, ul. Muszyńskiego 2, 90-151 Łódź, tel./fax: 042-677-92-87,

e-mail: jerzysupady@wp.pl

Praca wpłynęła: 04.12.2007. Przyjęta do druku: 06.12.2007.

Nie zgłoszono sprzeczności interesów.

Pol Arch Med Wewn. 2008; 118 (3): 158-160

Seweryn Sterling – współtwórca polskiej pulmonologii i ftyzjatrii

HISTORIA INTERNY POLSKIEJ

go, miejskiego, Kas Chorych i Ubezpieczalni Społecznej, Ro-

botniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i Kropli Mleka [3].

W działalności naukowo-klinicznej, nierozerwalnie zwią-

zanej z postępowaniem diagnostyczno-leczniczym, Sterling

preferował metody higieniczno-klimatyczne: specjalną dietę,

racjonalnie dozowane światło słoneczne, przebywanie na świe-

żym powietrzu itp. Wobec odkrytej przez Roberta Kocha

tuberkuliny podzielał sceptycyzm terapeutyczny wybitnego

internisty Alfreda Sokołowskiego. Toteż tuberkulinę stosował

wybiórczo i w stanach lekkich. Łódzki lekarz był gorącym

rzecznikiem stosowania tuberkuliny dla celów diagnostycz-

nych wg metody Pirqueta, Moro lub Mantoux. Badania tego

rodzaju wprowadził w swoim oddziale w 1907 roku. Duże

znaczenie dla ftyzjatrii łódzkiej miało opisanie i wykorzystanie

w praktyce klinicznej oceny częstości tętna (1903) oraz krzywej

ciepłoty ciała (1914) jako czynników diagnostyczno-progno-

stycznych w gruźlicy płuc [4]. Sterling opracował oryginalną

klasyfikację gruźlicy płuc, która na I Zjeździe Przeciwgruźli-

czym w Krakowie w 1925 roku została uznana za obowiązu-

jącą w Polsce [5].

Sterling opublikował 174 prace naukowe na temat gruź-

licy, w tym dwa podręczniki: „O leczeniu gruźlicy w szpitalu

i w domu” oraz „Suchoty płuc pospolite”.

Ogromne sukcesy S. Sterlinga na niwie społeczno-lekar-

skiej dotyczyły miedzy innymi współorganizowania Oddzia-

łu Łódzkiego Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego

(1900), przewodniczenia Łódzkiemu Towarzystwu Lekarskie-

mu (1916–1932), współredagowania Czasopisma Lekarskiego

(1899–1908), współzałożenia i współredagowania czasopism

Gruźlica i Polska Gazeta Lekarska , członkostwa honorowego

Polskiego Związku Przeciwgruźliczego.

Sterlinga cechowała patriotyczna postawa, co przejawiło się

w czasie strajku szkolnego w Łodzi w 1905 roku, kiedy był

aresztowany, a potem długo inwigilowany przez carską Ochra-

nę. W 1916 roku z grupą łódzkich lekarzy społeczników spolo-

nizował Wydział Zdrowotności Publicznej Magistratu miasta

Łodzi. Odznaczony został Krzyżem Niepodległości za udział

w niepodległościowej Lidze Państwowości Polskiej (w czasie

I wojny światowej) oraz w Kole Radnych Polaków (po 1918

r.).

PIŚMIENNICTWO

1.CiechanowskiS.RysżyciaSewerynaSterlinga.In:Gruźlica.Zbiórprac1894–1932.

Łódź,1934:IX-XIII.

2.FijałekJ,IndulskiJ.OpiekazdrowotnawŁodzidoroku1945.Studiumorganizacyj-

no-historyczne.Łódź,1990:88-420.

3.FijałekA,SupadyJ.GruźlicapłucwŁodziodschyłkuwiekuXIXdo1918r.Zdziejów

walkizchorobą.Łódź,2002:111-118.

4.FijałekA,SupadyJ.GruźlicapłucwŁodziwokresiemiędzywojennym(1918–1939).

Łódź,2003:159-165.

5.SterlingS.Podstawykliniczneklasyfikowaniasuchotprzewlekłych.In:Gruźlica.

Zbiórprac1894–1932.Łódź,1934:86-125.

6.ArchiwumPaństwowewŁodzi.AktaMiastaŁodzi,sygn.6815,6809,7346.

7.PolskaGazetaLekarska.Wydaniespecjalnewzwiązkuzpierwsząrocznicąśmierci

prof.drmed.SewerynaSterlinga.1933;33-34.

W 1928 roku Wolna Wszechnica Polska, której filia znaj-

dowała się również w Łodzi, przyznała Sterlingowi tytuł na-

ukowy profesora w zakresie higieny, a Polska Akademia Umie-

jętności godność członka – korespondenta [6].

Seweryn Sterling był żonaty i miał czworo dzieci: Janinę

(ur. 1900 r.), Kazimierza (ur. 1902 r.), Antoniego (ur. 1903 r.)

i Zofię (ur. 1904 r.). W latach 20. XX wieku rodzina Sterlingów

mieszkała w Łodzi w kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 111.

Prof. dr med. S. Sterling zmarł w 68 roku życia w Rabce

6 sierpnia 1932 roku. Pochowany został na cmentarzu żydow-

skim w Łodzi [7].

POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (3)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: