Choroby 1.pdf

Projekt „Dobry zawód – lepsza przyszłość” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Działanie 9.3

Epizootiologia 1 – choroby zakaźne

Epi – przez

Zoon – zwierzę

Logis – nauka

 nauka o zjawiskach chorobowych większej liczby zwierząt

 można ją podzielić na:

 ogólną – bada przyczyny powstawania i szerzenia się chorób zaraźliwych

oraz ustala ogólne zasady walki z tymi chorobami

 szczegółową – zajmuje się badaniem poszczególnych jednostek

chorobowych oraz szczegółowym opracowywaniem metod walki

 skupia w sobie również patologię, diagnostykę i terapię

 epizootiolog posługuje się metodami:

 mikrobiologicznymi

 serologicznymi

 klinicznymi

 anatomopatologicznymi

 immunoprofilaktyką

 matematyką

 statystyką

 choroby zwierząt stanowią poważny problem sanitarny i zagrażają zdrowiu

człowieka

 pierwsza wzmianka o chorobach zakaźnych jest w „Iliadzie” Homera – czarna

zaraza u zwierząt, która przeniosła się na ludzi – prawdopodobnie był to wąglik lub

ospa

 epidemie i epizootię przypisywano siłom nadprzyrodzonym, dopóki nie pojawił się

Hipokrates, który obalił te teorię

 w 1700 r. wynaleziono mikroskop i zobaczono bakterie

 największe zarazy:

 1709 – 1717 r. – padło 1,5 mln bydła na księgosusz

 ostatnio Irlandia – BSE 180 tys. sztuk bydła

Czynniki warunkujące rozwój chorób zakaźnych:

 obecność zarazka

 obecność zwierząt wrażliwych

 czynnik ułatwiający kontakt zarazka ze zwierzęciem

 epizootia jest możliwa tylko jak będą wszystkie 3 czynniki !!!

Zarazek i zakażenie

 typy mikroorganizmów:

 saprofity – drobnoustroje żyjące kosztem materii martwej, nie ingerują w

żywe organizmy

Projekt „Dobry zawód – lepsza przyszłość” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Działanie 9.3

 komensale – drobnoustroje żyjące na/w roślinach lub zwierzętach, ale

pozostają wobec nich obojętne np. laseczka tężca – może swobodnie latać

po świecie, a dopiero jak się dostanie do rany stwarza problem

 pasożytnictwo – pobyt w organizmie lub na jego powierzchni oraz

odżywianie się kosztem organizmu żywiciela – jeden gatunek wykorzystuje

drugi

Zdolność bytowania drobnoustrojów chorobotwórczych poza

organizmem żywym

 laseczka wąglika – w ziemi może bytować wiele lat

 prątek gruźlicy – w wykrztuszenie 8 m-cy, w wodzie do 120dni

 w wiadrach, którymi pojono zwierzęta wykryto prątki po 2 latach

 drobnoustroje mogą być:

 warunkowo chorobotwórcze – np. osłabiony organizm

 bezwzględnie chorobotwórcze

Zakażenie

 obecność zarazka w organizmie

 błędnie się to identyfikuje o skażeniu wody lub przedmiotów

 wniknięcie i rozmnażanie się zarazków w organizmie

– gdy zarazek po raz pierwszy wnika do organizmu

 ponowne

(reinfektio) – ponowne wniknięcie tego samego zarazka już po

wygaśniętym, poprzednim zakażeniu

 nadważenie

(superinfektio) – ponowne zakażenie dużymi ilościami zarazka, jeśli

skutki pierwotnego zakażenia jeszcze trwają

 monozakażenie

– zakażenie jednym gatunkiem zarazka

 multizakażenie

– zakażenie mieszane, kilkoma gatunkami zarazka

– towarzyszące innemu zakażeniu

 samozakażenie

= autoinfekcja

– po przebyciu infekcji jawnej zarazek pozostaje w organizmie

 bezobjawowe

– zarazek jest w organizmie, pobudza do odczynów, ale nie wykazuje

objawów chorobowych

 latentne

– zakażenie bezobjawowe, które towarzyszy do końca życia, np. zakażenie

nicieniami, glistnicą u suk

Zarazek

 drobnoustrój napastliwy i rozsiewalny (zdolny do przechodzenia z osobnika na

osobnika) prowadzący pasożytniczy tryb życia

 nie każdy drobnoustrój jest zarazkiem

 choroba zakaźna – choroba wywołana przez drobnoustroje i ich produkty

 choroba zaraźliwa – choroba, która przenosi się z jednego osobnika na drugi

Projekt „Dobry zawód – lepsza przyszłość” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Działanie 9.3

Rodzaje zakażeń:

 pierwotne

 wtórne

 utajone

Choroba zakaźna a zaraźliwa

Cechy zarazka:

 inwazyjność – umiejętność przenikania do organizmu i szerzenia się w nim

 zjadliwość

 zdolność przełamania sił obronnych i wywołania objawów

 zdolność chorobotwórcza określana za pomocą skrótu DL 50 ( dosis letalis –

dawka śmiertelna dla 50% populacji)

 określenie DL 50 nie ma większego znaczenia w praktyce, tylko w

laboratorium

 liczba ofiar śmiertelnych do tych, którym udało się przeżyć

 rozsiewalność – łatwość wydostania się z organizmu chorego zwierzęcia i

przenoszenie na inne

Oddziaływanie zarazków na organizm:

 gwałtowne – doprowadza do szybkiego zgonu

 łagodne – powodują nieznaczne uszkodzenia lub działają skrycie i powodują

przewlekłe procesy wycieńczające

Czynniki powodujące zmienność cech zarazka:

 jak jest bardzo zjadliwy, to można zrobić by był mniej zjadliwy – są bakteriofagi

działające na zarazek; są pasaże na zwierzętach wrażliwych – ma to znaczenie przy

robieniu szczepionek

 osłabienie organizmu

 wpływy atmosferze

 hodowla w warunkach laboratoryjnych

 zmienność genetyczna drobnoustrojów

Źródło zakażenia

 to miejsce przebywania i rozmnażania się zarazka

 zazwyczaj to zakażony organizm

 nie mylić np. z komarami lub muchami tse-tse – to nie są źródła zakażenia, to

są wektory !!!

 to miejsce skupienia zarazka poza organizmem zwierzęcym, z którego następuje

zakażenie zwierząt wrażliwych – np. pastwisko zakażone laseczkami wąglika

Źródło zarazka

 to miejsce, w którym zarazek przechowuje się i ma możliwość wydostania na

zewnątrz – będą to np. ogniska gruźlicze u krowy

Rezerwuar zarazka

 to zbiorowisko źródeł zakażenia, w których zarazek mnoży się i przechowuje

 tym zbiornikiem mogą być zwierzęta jawnie chore lub bezobjawowi nosiciele

 naturalny zbiornik zarazka tworzą zwierzęta dziko żyjące – np. gryzonie mogą być

zbiornikiem tularemi, lisy – wścieklizny

Zoonoza

Projekt „Dobry zawód – lepsza przyszłość” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Działanie 9.3

Wtórne źródło zakażenia

 choroba odzwierzęca, która występuje u człowieka

 źródłem zakażenia jest zwierzę, np. gruźlica, bruceloza, listerioza, wąglik,

nosacizna, różyca, salmonelloza, wścieklizna, ornitoza, tularemia, dżuma,

pryszczyca, rikeciozy, leptospirozy, grzybice, wirusowe schorzenia układu

nerwowego itd.

Wydalanie zarazków

z ustroju

 może być:

 w okresie wylęgania choroby

 w okresie pełnego rozwoju choroby – rozsiewanie

 z wszystkimi wydalinami i wydzielinami – choroby posocznicowe

Nosicielstwo – zwierzę jest zdrowe, ale zaraża

Zarazy to choroby ludzi i zwierząt wywołane przez czynnik zakaźny, występujące

masowo w określonym miejscu i czasie

W natężeniu procesu epizootycznego można wyróżnić:

 zachorowania sporadyczne – przypadki zachorowań nieliczne i nie można ich

połączyć w jeden ciągły łańcuch epizootyczny

 enzootia – niewielka liczba zachorowań połączonych ze sobą w jeden łańcuch na

stosunkowo niedużym terenie

 enzootyczne występowanie jakiejś choroby – utrzymywanie się choroby na

danym terenie w ciągu dłuższego czasu (kilka lat), przy czym liczba

zachorowań utrzymuje się mniej więcej na stałym poziomie

 epizootia – duża ilość zachorowań powiązanych ze sobą i występująca na

określonym terenie w jednym czasie

 panzootia – gwałtowne i szybkie szerzenie się choroby zakaźnej, prowadzące do

ogarnięcia przez nią w krótkim czasie dużych obszarów

 endemia, epidemia, pandemia

Dynamika epizootii – epizootia zależy od wielu czynników:

 przychodzi, rozwija się i zanika

 bardzo często zmienia swoją postać

 zespół okoliczności warunkujących powstanie i rozwój epizootii nazywamy

potencjałem epizootycznym

Wskaźnik rozwoju epizootii

 przeciętny epizootiolog nie posługuje się wskaźnikiem DL 50

 do oceny rozwoju epizootii można się posłużyć wskaźnikiem rozwoju epizootii

– to stosunek zwierząt, które zachorowały na jakimś terenie w jednym roku, do

zwierząt, jakie zachorowały w roku poprzednim

 stopień rozwoju epizootii można również określić wskaźnikami:

 zakażalności

 zachorowalności

 umieralności

Projekt „Dobry zawód – lepsza przyszłość” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Działanie 9.3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: