nurty feminizmu.doc

Liberalny (1963-1967).

- Betty Friedan "Mistyka kobiecosci" - inspiracje dla buntu kobiet, które w młodości uległy mistyce kobiecości

- Powstanie Narodowej Organizacji na Rzecz Kobiet - 29.10.1966 (efekt buntu kobiet)

- Friedan opisała pokolenie sfrustrowanych kobiet, dokonała ich analizy. Książka stała się inspiracją do buntu kobiet.

- Utworzyły się organizacje terenowe. Organizowano liczne akcje, np. w barach tylko dla mężczyzn.

- Narodowa Organizacj na Rzecz Kobiet liczyła w 1982r. ponad 200 tys. członków. Wychodziła z założenia, że kobiety są istotami ludzkimi, należą im się te same prawa, co mężczyznom, możliwość wykształcenia i równego udziału w zyciu społecznym.

Feminizm liberalny-najstarszy i najpopularniejszy nurt feminizmu. Pierwszym opracowaniem postulatów feminizmu liberalnego była książka Mary Wollstonecraft z 1789 pt. „A Vindication of the Rights of Women”, gdzie kobieta przedstawiona jest jako istota racjonalna na równi z mężczyzną, tylko że pozbawiona dostępu do edukacji. Feminizm liberalny dąży do wyrównania szans kobiet i mężczyzn oraz lepszej opieki zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem polityki „pro choice”, czyli za wolnym wyborem kobiety w kwestii macierzyństwa, prawem do legalnej, bezpiecznej aborcji . Ten rodzaj feminizmu nie interesuje się sferą prywatną życia kobiet, akceptuje podział na sprawy prywatne i publiczne. Ma charakter reformistyczny.

Feminizm radykalny (1964-68)

- Korzenie nurtu: Komitet koordynujący Działania Studentów nie Stosujących Przemocy (SNCC - 1960r.) działał na rzecz uprawnienia Murzynów.

Studenci na Rzecz Demokratycznego Społeczeństwa - organizacja o chrakterze marksistowskim i antykapitalistycznym

- Juliet Mitchell - "Kobiety - najdłuższa rewolucja" (1966) - mtanowisko młodych marksistek, konfliktowa wizja społeczeństwa (społeczeństwo jako obraz walki dwóch stron, postulowanie nie uprawnienia kobiet, ale ich prawdziwego wyzwolenia).

głównym przekonaniem tego nurtu feminizmu jest fakt, że kobiety, jako inna płeć kulturowa są uznane za niższą grupę w strukturze społecznej. Feminizm radykalny postuluje zniesienie takiego hierarchicznego podziału, występuje przeciwko męskiej dominacji, którą wini za wszystkie formy opresji, także za na przykład rasizm. Podstawowym założeniem feminizmu radykalnego jest hasło „to, co osobiste, jest polityczne”, co oznacza, że prywatne doświadczenie kobiet nie jest dziełem przypadku, ale systemu społecznego i politycznego, w jakim żyje kobieta. W nurcie tym istnieje silna tendencja do tłumaczenia większości zjawisk kategoriami płci i seksizmu. Pojęcia centralne, słowa-klucze feminizmu radykalnego to „gwałt” i „niewolnictwo”. Najważniejszym postulatem jest cielesne i duchowe wyzwolenie kobiet. Feminizm radykalny zajmuje się właściwie tylko kobietami i seksualnością, nie bierze pod uwagę chociażby warunków socjalnych, przez co stoi w opozycji do np. feminizmu anarchistycznego, socjalistycznego czy czarnego.

Feminizm marksistowski-

synteza feminizmu i marksizmu, wyrastająca z przekonania, że choć obie ideologie mają różne podstawy, jedynie takie połączenie może spowodować realną emancypację kobiet. Feminizm marksistowski opisując sytuację kobiet bierze też pod uwagę teorię klas, sposób produkcji itp. Zwraca uwagę na istotny fakt, że tak naprawdę podział czasu na wolny (konsumpcja)i pracy (produkcja) dotyczy tylko mężczyzn, ponieważ kobiety pracują także lub tylko w domu, co służy umocnieniu i odtwarzaniu kapitalistycznego społeczeństwa patriarchalnego. Według feminizmu marksistowskiego podrzędna pozycja kobiety wpływa na jej świadomość. Koncepcja ta podkreśla znaczenie praktyki, jako elementu sprzęgającego indywidualną świadomość kobiet z przyczynowością procesu historycznego

XV.

Dekonstrukcjonizm Jacques’a Derridy

     W filozofii to przeciwieństwo systemów charakteryzujących się centryzmem i holizmem. Centryzm - przeświadczenie o istnieniu ontologicznych i aksjologicznych pierwszych zasad. Holizm - totalność ujęcia problemu świata, a zwłaszcza człowieka i sensu jego życia.

     W literaturoznawstwie to metoda badania tekstu, zakładająca, że tekst nie stanowi zhierarchizowanej, zorganizowanej wewnętrznie struktury. Struktury zamykającej sens zgodny z intencją autora. Najważniejsze były te elementy, które stały na marginesie, na które nikt nie zwraca uwagi

     W antropologii bazuje na negacji poznawalności świata i roszczeń rozumu do prawdy. Nie daje możliwości opisania kultury jako całości, jako konkretnego systemu.

Tyle jest interpretacji, ile odczytań. Bo tekst jest najważniejszy. Każdy tekst może być odczytany na nieskończoną wręcz ilość sposobów.

Helene Cixous miała ogromny wpływ na kształt współczesnego feminizmu. Zarzekała się, że daleko jej do społecznego feminizmu, jaki ogarnął niemal całą Europę. W myśleniu o różnicy seksualnej reprezentuje skrajny biegun, który wyznacza narcystyczny kult kobiecości, znamienny w eseju Śmiech Meduzy. Dzięki jej tekstom teoretycznym i artystycznym w feminizmie powstał termin écriture féminine, wokół którego toczy się wiele dyskusji. Stworzone przez Helene Cixous „ecriture feminine” jest odpowiednikiem kobiecego pisania. Dla Cixous pisanie jest związane z ciałem i seksualnością. To pisanie ma być sposobem na odzyskanie swojej skradzionej (przez oko/ odbiór męski, męską krytykę) cielesności.
Twórczość wylewa się z kobiety, jest nieposkromionym żywiołem, czymś, czego nie można zahamować. Pisanie to również obowiązek dla kobiety, jedyna szansa pozbycia się krępujących łańcuchów w postaci „mężczyzn, idiotycznych mechanizmów kapitalizmu (...) nawet (ciebie) samej”. Mężczyzn obarczała winą za wszczepienie płci pięknej "anty-narcyzmu", który odbierał jej całą pewność siebie i uniemożliwiał pisanie z powodu obawy przed wyśmianiem czy wyszydzeniem. Uważała, że istnieje sposób pisania kobiecego i różni się od męskiego pisarstwa swoją swobodą i naturalnością, tajemniczością a nawet dzikością, ponieważ jedynie kobiety potrafią zlekceważyć wymogi składni i złamać jej ustalone linie, podczas gdy dla mężczyzn stanowią one rodzaj pępowiny, od której są nieustannie uzależnieni.

Lucy Irigary należy do dość kontrowersyjnych badaczek. Wnikliwie studiowała psychoanalizę. Nie zgadzała się z propagowanym przez Lacana i wynikającym z koncepcji porządku symbolicznego spychaniem płci pięknej na margines dyskursu ani z jakimkolwiek usprawiedliwianiem poddawania kobiet męskiej dominacji. W jej wyobrażeniu kobieta stanowi bowiem nie opozycję względem mężczyzny czy nawet jego lustrzane odbicie, ale absolutnie samodzielny i niezależny podmiot. Głównym celem czyniła stworzenie kobiecego pisarstwa, wyraźnie różniącego się od męskiego, a także brak aprobaty dla utrwalania wyłącznie dyskursu patriarchalnego.

XVI

Ekofeminizm – ruch, którego zwolennicy są przekonani, że opresyjne zachowania wobec kobiet mają to samo źródło co destrukcyjne traktowanie środowiska naturalnego. Termin pochodzi z języka francuskiego, gdzie słowo écoféminisme zostało stworzone przez Françoise d'Eaubonne w 1974 roku. Badacze związani z ekofeminizmem rozważają, m. in., związki między seksizmem (dyskryminacją ze względu na płeć), dominacją natury (m. in. traktowanie zwierząt, eksperymentowanie na zwierzętach) oraz rasizmem (dyskryminacją ze względu na kolor skóry lub pochodzenie) i nierównościami społecznymi.

EKOFEMINISTKI KULTUROWE I PRZYRODNICZE

Według Mary Daly przed powstaniem patriarchatu istniał pierwotny matriarchat. Przeciwstawia ona kobiecą siłę dawania życia męskiej sile zabijania. Mężczyźni są pasożytami karmiącymi się kobiecą energią. Męska kultura jest zaprzeczeniem kobiecej- jest bardziej nakierowana na choroby i śmierć niż na zdrowie i życie. Kobiety powinny powstrzymać patriarchalne siły nekrofilii. Kobiety w świecie mężczyzn stały się „fembotami”- kobietonami (robotami w służbie mężczyzn). Kobiety dla własnego dobra powinny wyzwolić się od mężczyzn, jednakże dopóki się to nie stanie, nie da się wyzwolić natury.

Susan Griffin: kobiety patrzą na siebie przez pryzmat natury. Są bardziej świadome swojej cielesności. Według niej jest to zakodowane biologicznie. Griffin postuluje zniszczyć świat dualizmu zachodniego, który jest fałszywy i dekonstrukcyjny. Porusza również problem pornografii. Według niej jest ona zemstą kultury na naturze, zemstą mężczyzny na kobiecie.

EKOFEMINISTKI DUCHOWE

Wskazują one na powiązania między niszczeniem środowiska naturalnego tradycją Judeo-chrześcijańską. Kobiety powinny według nich porzucić mury męskich religii, wyjść z kościołów, synagog, meczetów i udać się na łono natury, by tam rozwijać się duchowo. Starhawk: praca kobiety jak i natury jest jednym i tym samym. Kobiety dzięki menstruacji, rodzeniu, karmieniu piersią doświadczają swej naturalnej bliskości z przyrodą.

EKOFEMINIZM SPOŁECZNY

Ekofeministki społeczne osłabiają związki kobiet z naturą, ponieważ przyczynia się to do podporządkowania kobiet mężczyznom. Wszystkie istoty ludzkie należą zarówno do kultury, jak i do natury. Kobiety powinny wprowadzić naturę w kulturę, a mężczyźni kulturę w naturę. Wtedy dopiero ujrzymy jedność kultury i natury, jedność mężczyzn i kobiet. Wszystkie feministki powinny być ekofeministkami, ponieważ jeżeli założeniem feminizmu jest walka z seksizmem, a seksizm to opresja natury (czyli kobiet), to feminizm musi zwalczać opresję natury.

EKOFEMINISTKI SOCJALISTYCZNE

Według Warren teorie feminizmu socjalistycznego są najlepszą bazą dla praktyk ekofeminizmu. Feminizm socjalistyczny jest antydualistyczny. mężczyźni mają współcześnie problem z połączeniem się z naturą. Natura jeżeli już to jest rozumiana przez nich jako coś pierwotnego, zacofanego. Seks jest ostatnią nadzieją białego człowieka na połączenie się z naturą. Między kobietami istnieje wiele podobieństw, które winny zachęcać je do walki z kapitalistycznym patriarchatem.