1. Początki prawodawstwa z zakresu ochrony środowiska w Polsce i na świecie
Początki prawodawstwa z zakresu ochrony środowiska w Polsce
Prawodawstwo z zakresu ochrony przyrody w Polsce sięga czasów Bolesława Chrobrego, który wydał prawa chroniące bobry. Na początku ochrona środowiska najczęściej dotyczyła świata zwierzęcego, wynikało to z:
1)dbałości o zastrzeżenie panującemu regaliów w postaci przywilejów łowieckich
2)określonych potrzeb gospodarczych lub wojennych
3)czasem z troski o przetrwanie gatunku
W XV i XVI w. wprowadzono regulacje prawne służące ograniczeniu wylesiania kraju, ochronie niektórych zwierząt, m.in. jeleni, łosi, dzików, tarpanów i turów
Szczególne znaczenie miała próba ocalenia tura, który na terenie Polski miał swe ostatnie ostoje (próba ta, niestety, skończyła się niepowodzeniem - ostatni na świecie tur padł w Puszczy Jaktorowskiej w 1627 r.).
W XIX w. efektem starań polskich znawców przyrody Tatr było zatwierdzenie (1868 r.) przez Sejm Krajowy we Lwowie ustawy "względem zakazu łapania, wytępienia i sprzedawania zwierząt alpejskich, właściwych Tatrom, świstaka i dzikich kóz".
Początki prawodawstwa z zakresu ochrony środowiska na świecie:
Początki ochrony środowiska sięgają czasów starożytnego Rzymu. W czasach nowożytnych w celu przeciwdziałaniu narastającym zagrożeniom poczynając od XIX w. zaczęto wydawać ustawy o charakterze reglamentacyjno-ochronnym dot. Poszczególnych komponentów środowiska. I tak np. w 1876r. Anglia wprowadziła ustawę o ochronie rzek przed zanieczyszczeniami.
W Holandii w 1875 wydano ustawę o ograniczeniu wpływu zanieczyszczeń przemysłowych na otoczenie.
Pierwsza ustawa o ochronie powietrza została wydana w Anglii w 1908r.
Jednakże mimo szeregu niewątpliwych osiągnięć, żadne przepisy nie zdołały zapobiec ujemnym skutkom industrializacji i urbanizacji. Kryzys środowiska w układzie stosunków człowiek-przyroda nie ujawnił się od razu. Problemy te znalazły się w centrum zainteresowania najważniejszego światowego forum narodów, tj. na dwudziestej trzeciej Sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, który odbył się 3 grudnia 1968r. Przyjęta tego dnia rezolucja ONZ zapoczątkowała proces upowszechniania się idei ochrony środowiska na całym świecie, a następnie rozpoczęła proces planowego, zorganizowanego działania zarówno w poszczególnych państwach członkowskich ONZ, jak i w skali globalnej, będący wyrazem realizacji celów i zadań polityki ochrony środowiska ONZ. Rok 1968 uznaje się powszechnie za datę narodzin wyodrębnionej grupy zagadnień ochrony środowiska w prawie międzynarodowym.
W wyniku wydarzeń z 3 grudnia 1968r., 26 maja 1969r. Został ogłoszony raport Sekretarza Generalnego ONZ U Thanta pt. Człowiek i Jego Środowisko. Raport zawierał zwięzłe informacje na temat najpoważniejszych zagrożeń dla środowiska naturalnego, występujących na całym świecie z wyróżnieniem trzech grup problemowych: problemy osiedli ludzkich, zagadnienia terytorialne i zagadnienia globalne. W raporcie dokonano klasyfikacji problemów ochrony środowiska na lokalne, regionalne, krajowe i międzynarodowe. Raport określił też główne założenia organizacji konferencji ONZ nt. ochrony środowiska oraz katalog podstawowych problemów ochrony środowiska, które powinny zostać na tym forum rozpatrzone.
2. Rozwój prawa ochrony środowiska w XIX i XX w.
Nowoczesna idea ochrony przyrody ukształtowała się w okresie tzw. rewolucji przemysłowej, gdy zdano sobie sprawę z niszczącego działania rozwoju transportu i przemysłu. Działo się to więc w połowie ubiegłego wieku, choć same idee wyrażane były już na przełomie wieków XVIII i XIX, np. przez Humboldta. Okres rozwoju tych idei oraz ich wdrażanie w życie przypada na czas, kiedy Polska była pod zaborami. Nie sprzyjało to rozwojowi tych prądów w Polsce, a ponadto w różnych zaborach przebiegało to rozmaicie.
Względne swobody narodowe w zaborze austriackim odbiły się w sposób widoczny i korzystny na ochronie przyrody. Sejm Krajowy we Lwowie 19 lipca 1869 r. wydał ustawę względem zakazu łapania, wytępiania i sprzedawania zwierząt alpejskich właściwych Tatrom - świstaka i dzikich kóz. W tym czasie wprowadzono też ochronę limby i przygotowano ustawę o ochronie ptaków pożytecznych i innych zwierząt, która jednak nie weszła w życie. Podjęto też inicjatywę (rozwijaną w zaborze pruskim), ewidencjonowania i zabezpieczenia pomników przyrody. Powstały też organizacje społeczne i towarzystwa naukowe mające w swych programach ochronę przyrody, np.: Galicyjskie Towarzystwo Ochrony Zwierząt, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie czy Towarzystwo Przyrodników im. Mikołaja Kopernika.
1875 r. wydano ustawę dotyczącą pożytecznych uprawy ziemi zwierząt
Najwolniej i słabo rozwijała się idea ochrony przyrody w zaborze rosyjskim. Dopiero w 1909 r. powstała Sekcja Ochrony Przyrody przy Polskim Towarzystwie Krajoznawczym, które wydaje też czasopismo "Ziemia".
Po I wojnie światowej, już w 1919 r. została powołana Państwowa Tymczasowa Komisja Ochrony Przyrody, działała ona jako organ doradczy i opiniodawczy Ministra Oświaty. która w 1925 r. została przekształcona w Państwową Radę Ochrony Przyrody. Z jej inicjatywy założono w 1928 r. Ligę Ochrony Przyrody, a Sejm 10 marca 1934 r. uchwalił ustawę o ochronie przyrody.
15 września 1919r. Rozporządzenie o ochronie niektórych zabytków przyrody, które ustanowiło m. in. zakazy niszczenia, uszkadzania i wywożenia z kraju rzadkich gatunków roślin i zwierząt.
6 marca 1928r. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury, objęło częścią swoich postanowień także ochronę tych elementów przyrody, które odpowiadają cechom zabytku. Chodziło tu o jaskinie, groty, ogrody ozdobne, drzewa sędziwe i okazałe.Po zakończeniu I wojny światowej na terenach, które weszły w skład Polski było jedynie 39 małych rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 1469 ha na Pomorzu i w Poznańskim i zaledwie kilku ha w Małopolsce. Zarówno aktywna działalność Państwowej Rady Ochrony Przyrody, jak i ośrodków przyrodniczych w kraju doprowadziły do tego, że w roku 1939, w chwili wybuchu II wojny światowej, liczba rezerwatów wynosiła 211, a ich powierzchnia 43.512 ha.
Już w 1919 r. powołano rezerwat, który został przekształcony w Park Narodowy w Białowieży. Do ważniejszych, dużych rezerwatów, które z biegiem czasu przekształciły się w parki narodowe (już po II wojnie światowej) można zaliczyć Wielkopolski w Ludwikowie pod Poznaniem, Babiogórski, Pieniński, Świętokrzyski, Park Przyrody w Tatrach. Powołano też Park Narodowy w Czarnohorze. Spis pomników przyrody takich jak parki, aleje, grupy drzew, drzewa pomnikowe, głazy narzutowe, skały, wodospady obejmował blisko 4.500 pozycji
W 1934 r. Wydano ustawę o ochronie środowiska, która wyznaczyła kierunki konserwatorskiej ochrony środowiska. Była to ustawa nowoczesna jak na te czasy. Stworzyła nowoczesny system prawnych form ochrony przyrody, obowiązków organów przyrody w zakresie ochrony przyrody. Jednakże nigdy nie została w pełni zrealizowana, ponieważ jej przepisy nie były adekwatne do ówczesnych możliwości państwa. W 1949 r. zastąpiła ją nową ustawa, która z kolei ustąpiła miejsca dopiero ustawie z 1991r.
W latach 60- tych zaczęły pojawiać się ustawy dotyczące ochrony sektorowej.
W 1962r. Uchwalono Prawo wodne, zaś w 1966r. ustawę dotyczącą ochrony powietrza.
W 1969 r. został wydany raport U Thanta, przewodniczącego Organizacji Narodów Zjednoczonych, poświęcony konieczności ochrony takich elementów środowiska jak gleby, woda i powietrze. Raport ten uświadomił globalne zagrożenie i stał się impulsem do rozpoczęcia w większości krajów cywilizowanego świata działań chroniących środowisko. W Polsce w rok później powołano Polski Komitet Ochrony Środowiska Człowieka przy wicepremierze, przekształcony później w Komisję Ochrony Środowiska Rady Państwa, a następnie w Państwową Radę Ochrony Środowiska.
W 1972 r. powołano Ministerstwo Administracji, Gospodarki Terenami i Ochrony Środowiska. W 1976r. nastąpiła nowelizacja Konstytucji- wpisano zagadnienia dotczące ochrony środowiska wśród przepisów dotyczących obowiązków państwa, a także w odniesieniu do obywateli- prawo do czystego środowisk.
W 1980r. Uchwalono I polską ustawę o ochronie i kształtowaniu środowiska, którą zastąpiła obecnie obowiązująca ustawa z 2001r.
W 1991 r. Uchwalono ustawy:
a)o ochronie przyrody,
b)o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska
c)szereg ustaw o ochronie sektorowej - Prawo atomowe, Prawo o lasach, o rybołówstwie
1997r. Ustawa o odpadach.
Od połowy lat 90 pojawiać się zaczęły przepisy dostosowujące polskie przepisy o ochronie środowiska do przepisów unijnych.
2000r. - ustawa o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
3. Polskie ustawodawstwo dotyczące ochrony przyrody (rys historyczny)
Prawodawstwo z zakresu ochrony przyrody w Polsce sięga czasów Bolesława Chrobrego, który wydał prawa chroniące bobry.
W XI1 wieku Bolesław Kędzierzawy (Mazowiecki) ograniczył polowania na tury. W 1423r. Władysław Jagiełło wydał prawa warckie ograniczające polowania na dzikie konie, tury, żubry, łosie, chroniące cisy oraz uprawy rolne. W tym samym akcie król w związku z wyniszczeniem lasów głównie dla eksportu i potrzeb rzemiosła wojennego ustanowił ograniczenia w wyrębie drzew.W 1529 r. Król Zygmunt I Stary potwierdził i rozszerzył w statutach litewskich ochronę bobrów, wziął pod ochronę sokoły i łabędzie oraz zabronił prowadzenia polowań w Puszczy Białowieskiej.Stefan Batory ustanowił prawo chroniące niektóre gatunki zwierząt, a nawet ryb.Zygmunt III Waza wydał w 1597 r. całkowity zakaz polowania na tury, a ponadto ustanowił specjalnych strażników, którzy je mieli liczyć i ochraniać oraz dokarmiać zimy. Była to więc nie tylko bierna, ale czynna ochrona ginącego gatunku, wprowadzona chyba po raz pierwszy na świecie. Mimo tych posunięć w 1601 r. żyły już tylko 4 tury, a w 1627 r. padła ostatnia turzyca, kończąc występowanie tego gatunku w stanie dzikim. Uniwersał leśny z 1778 roku Nowoczesna idea ochrony przyrody ukształtowała się w okresie tzw. rewolucji przemysłowej, gdy zdano sobie sprawę z niszczącego działania rozwoju transportu i przemysłu. Działo się to więc w połowie ubiegłego wieku, choć same idee wyrażane były już na przełomie wieków XVIII i XIX, np. przez Humboldta. Okres rozwoju tych idei oraz ich wdrażanie w życie przypada na czas, kiedy Polska była pod zaborami. Nie sprzyjało to rozwojowi tych prądów w Polsce, a ponadto w różnych zaborach przebiegało to rozmaicie. Względne swobody narodowe w zaborze austriackim odbiły się w sposób widoczny i korzystny na ochronie przyrody. Sejm Krajowy we Lwowie 19 lipca 1869 r. wydał ustawę względem zakazu łapania, wytępiania i sprzedawania zwierząt alpejskich właściwych Tatrom - świstaka i dzikich kóz. W tym czasie wprowadzono też ochronę limby i przygotowano ustawę o ochronie ptaków pożytecznych i innych zwierząt, która jednak nie weszła w życie. Podjęto też inicjatywę (rozwijaną w zaborze pruskim), ewidencjonowania i zabezpieczenia pomników przyrody. Powstały też organizacje społeczne i towarzystwa naukowe mające w swych programach ochronę przyrody, np.: Galicyjskie Towarzystwo Ochrony Zwierząt, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie czy Towarzystwo Przyrodników im. Mikołaja Kopernika. 1875 r. wydano ustawę dotyczącą pożytecznych uprawy ziemi zwierzątNajwolniej i słabo rozwijała się idea ochrony przyrody w zaborze rosyjskim. Dopiero w 1909 r. powstała Sekcja Ochrony Przyrody przy Polskim Towarzystwie Krajoznawczym, które wydaje też czasopismo "Ziemia".Po I wojnie światowej, już w 1919 r. została powołana Państwowa Tymczasowa Komisja Ochrony Przyrody, działała ona jako organ doradczy i opiniodawczy Ministra Oświaty. która w 1925 r. została przekształcona w Państwową Radę Ochrony Przyrody. Z jej inicjatywy założono w 1928 r. Ligę Ochrony Przyrody, a Sejm 10 marca 1934 r. uchwalił ustawę o ochronie przyrody.15 września 1919r. Rozporządzenie o ochronie niektórych zabytków przyrody, które ustanowiło m. in. zakazy niszczenia, uszkadzania i wywożenia z kraju rzadkich gatunków roślin i zwierząt.6 marca 1928r. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury, objęło częścią swoich postanowień także ochronę tych elementów przyrody, które odpowiadają cechom zabytku. Chodziło tu o jaskinie, groty, ogrody ozdobne, drzewa sędziwe i okazałe.W 1934 r. Wydano ustawę o ochronie środowiska, która wyznaczyła kierunki konserwatorskiej ochrony środowiska.W 1949 r. zastąpiła ją nową ustawa, która z kolei ustąpiła miejsca dopiero ustawie z 1991r. W 1980r. Uchwalono I polską ustawę o ochronie i kształtowaniu środowiska, którą zastąpiła obecnie obowiązująca ustawa z 2001r.
4. Rola i znaczenie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska z 1980r.
31.01.1980 roku została uchwalona pierwsza ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska, która obowiązywała do 30.09.2001 roku. Była to ustawa, która regulowała sprawy o charakterze ogólnym i jednocześnie zawierała w swojej treści szczegółowe rozwiązania dotyczące ochrony sektorowej.
Do tej ustawy inkorporowano ustawę o ochronie powietrza, znalazły się tam regulacje dotyczące hałasu, promieniowania niejonizującego orza gospodarki odpadami. Ustawa miała 110 artykułów.
Ustawa spajała system, wprowadziła do systemu prawa zasady odpowiedzialności cywilnej i karnej za zanieczyszczenia.
W zakresie prawa ustrojowego powoływała wyspecjalizowany organ- Państwową Inspekcję Ochrony Środowiska, która otrzymała własną ustawę ustrojową i zaczęła funkcjonować jako policja ekologiczna, od 1999 r. znajduje się w administracji zespolonej, powinna jednak być podporządkowana wyłącznie Ministrowi właściwemu do spraw ochrony środowiska.
Ustawa ta wprowadziła instrumenty o charakterze ekonomicznym, bez których ochrona środowiska nie mogłaby funkcjonować. Wprowadziła opłaty za zanieczyszczenia środowiska oraz tworzyła Państwowe Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dziś są to tylko Fundusze Ochrony Środowiska.
Słabością tej ustawy był brak procedur służących realizacji zapisów w niej zawartych.
5. Dostosowanie polskiego prawa ochrony środowiska do prawa wspólnotowego.
Dostosowanie polskiej regulacji prawnej ochrony środowiska do wymagań obowiązujących w UE stwarzało od początku spore problemy głównie ze względu na odmienne tradycje oraz sposób budowy polskiego i wspólnotowego prawa ochrony środowiska.
W Polsce ukształtowało się podejście kompleksowe, gdzie wiele przepisów dotyczyło środowiska jako całości. Prawo wspólnotowe nie doczekało się aktu o charakterze ramowym, który by zawierał regulacje wspólne. Dominowało podejście sektorowe, w ramach którego odrębnie powstawały regulacje prawne dotyczące poszczególnych komponentów środowiska jak np. woda czy powietrze lub uciążliwości jak np. hałas. Dopiero od niedawna powstają w prawie wspólnotowym regulacje o charakterze bardziej kompleksowym np. ramowa dyrektywa wodna 2000/60/WE.
W procesie dostosowywania polskiej regulacji prawnej ochrony środowiska do wymagań obowiązujących w UE wyróżnić można trzy etapy:
Etap I
Widoczny był w latach 90, określany był jako „harmonizacja” z prawem wspólnotowym. Starano się, aby polskie rozwiązania, które miały swoje regulacje w prawie wspólnotowym (dyrektywy i w pewnym zakresie rozporządzenia wspólnotowe) były zgodne z prawem krajowym.
Etap II
Widoczny w ustawach przyjętych w latach 2000-2001, polegał w dużym stopniu na wprowadzeniu dyrektyw i rozporządzeń wspólnotowych do systemu prawa krajowego. Była to adaptacja wymagań wspólnotowych (prawa wspólnotowego) a nie wierne przeniesienie.
Etap III
Jest widoczny obecnie, polega na wiernym przeniesieniu rozwiązań wspólnotowych do prawa krajowego, czyli na tłumaczeniu zapisów wspólnotowych i nadawaniu im kształtu przepisów prawnych.
6. System aktów prawa ochrony środowiska
Art.87.Konstytucji
1.Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2.Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
System aktów prawa ochrony środowiska:
Konstytucja
Ratyfikowane umowy międzynarodowe
Prawo wspólnotowe, w tym bezpośrednio obowiązujące rozporządzenia wspólnotowe
Ustawy zwykłe:
Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r.
Inne ustawy
Rozporządzenia wykonawcze do ustaw
Prawo miejscowe, np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
I. Ustawa generalna „ramowa” Prawo ochrony środowiska z 27.04.2001 pełniąca rolę konstytucji ochrony środowiska
II. 7 ustaw dotyczących gospodarki odpadami:
1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach
2. Ustawa z dnia 11 maja 2001 o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
3.Ustawa z dnia 11 maja 2001 o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.
4. Ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
5. Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków.
6.Ustawa z dnia 30 lipca 2004 o międzynarodowym obrocie odpadami
7. Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu odpadów wycofanych z eksploatacji
III. 3 ustawy dotyczące ochrony wód i gospodarki wodnej
1.Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne
2. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków.
3.Ustawa z dnia 16 marca 1995r. o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki.
IV. 7 ustaw dotyczących zasobów:
1.Ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach
2.Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze
3. Ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych
4. Ustawa z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie
5. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.
6. Ustawa z dnia 19 lutego 2004r. o rybołówstwie
7. Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985r. o rybactwie śródlądowym
V.2 ustawy dotyczące konserwatorskiej ochrony przyrody
1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
2. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt.
VI. 3 ustawy dotyczące ekologicznego bezpieczeństwa produktu:
1. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową
2. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych
3. Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych
VII. 6 innych ustaw:
1.Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska
2. Ustawa z dnia 29 listopada 2000r. Prawo atomowe
3. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym
4. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o krajowym systemie ekorządzenia i audytu
5. Ustawa z dnia z 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw
6. Ustawa z 22 grudnia 2004r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji.
Na system prawa ochrony środowiska w Polsce składają się również przepisy wielu innych ustaw poświęconych zasadniczo innym zagadnieniom ( w tym np. specjalny rozdział o przestępstwach przeciwko środowisku w Kodeksie karnym, czy też przepisy ustaw dotyczących planowania przestrzennego oraz budownictwa itp.) a także około 200 rozporządzeń wykonawczych wydanych na podstawie wymienionych wyżej ustaw.
7. Struktura i rola ustawy z 27.04.2001 POŚ
Ustawa POŚ, podobnie jak wcześniej ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska z 1980r. pełni niejako podwójną rolę w systemie ochrony środowiska.
1. Wytycza pewne generalne zasady oraz ustanawia pewne wspólne instytucje ochrony środowiska (np. reguły odpowiedzialności prawnej, opłaty i kary)
2. Zawiera wyczerpującą regulacje ustawową w odniesieniu do pewnych zagadnień związanych z tzw. Prawem emisyjnym (ochrona przed hałasem, ochrona powietrza, ochrona przed promieniowaniem)
Ustawa POŚ składa się z 442 artykułów, zbudowana została na zasadach, które służą przy budowie kodeksów (poszczególne rozdziały noszą nazwę tytułów, które dzielą się na działy, a te dzielą się na rozdziały.
Ustawa określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju, a w szczególności:
1)zasady ustalania:
a)warunków ochrony zasobów środowiska,
b)warunków wprowadzania substancji lub energii do środowiska,
c)kosztów korzystania ze środowiska;
2)udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie;
3)udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska;
4)obowiązki organów administracji;
5)odpowiedzialność i sankcje.
6)zasady ogólne prawa ochrony środowiska.
7)przepisy horyzontalne- czyli przepisy odnoszące się do instytucji wspólnych dla całego systemu ochrony środowiska (dostęp do informacji, oceny środowiskowe)
8)regulacje wertykalne – to regulacje dotyczące ochrony środowiska, częściowo zawarte w ustawie a częściowo przeniesione do ustawodawstwa zwykłego.
8. Podstawowe pojęcia prawa ochrony środowiska
środowisko – pojęcie to nie ma przymiotników. Początek lata 70, ustawa z 1980r o ochronie i kształtowaniu środowiska. Środowisko występowało wraz z przymiotnikami:
-naturalne
- przyrodnicze
- życia człowieka
Obecnie jest samo środowisko. Naturalne środowisko praktycznie nie istnieje.
Współczesny ustawodawca pojmuje szeroko pojęcie środowiska.
Środowisko - jest to ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka(element środowiska naturalnego i antropologicznego).
Do elementów środowiska należą a w szczególności:
-powierzchnia ziemi,
-kopaliny,
-wody,
-powietrze,
-krajobraz,
-klimat
oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi elementami;
ochrona środowiska – jest to podejmowanie lub zaniechanie działań, umożliwiających zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej. Ochrona ta składa się z działań polegających na:
a)racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
b)przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom,
c)przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego;
ekologia-jest to nauka o strukturze jak i funkcjonowaniu przyrody, ma więcej wspólnego z biologią niż z naukami prawnymi. Jej cele skupiają się na działaniach związanych z ochroną środowiska.
emisja- jest wprowadzeniem bezpośrednio lub pośrednio w wyniku działalności człowieka do powietrza, wody, gleby lub ziemi substancji bądź energii tj. ciepło, hałas, wibracje, pola elektromagnetycznego.
instalacja- rozumie się przez to:
a)stacjonarne urządzenie techniczne,
...
chomixus