PC_wykład-5.doc

P.C    WYKŁAD 5

PRAWO RZECZOWE

W znaczeniu podmiotowym prawo rzeczowe rozumiane jest jako majątkowe prawo cywilne o charakterze bezwzględnym mające za podmiot rzecz.

Prawo rzeczowe odpowiada łącznie dwóm cechom :

1)     dotyczy rzeczy

2)     jest prawem bezwzględnym

Prawo rzymskie przyjmowało że prawo rzeczowe jest stosunkiem człowieka do rzeczy.

Współczesna cywilistyka przyjmuje koncepcje stosunku społecznego, stąd prawa mogą przysługiwać tylko osobie i obowiązki ciążyć na osobie. Wyróżniając prawo rzeczowe przyjmuje się skuteczność, gdzie są to prawa skuteczne wobec wszystkich podmiotów podlegających danemu prawodawstwu. Przeciwieństwem są prawa obligacyjne, skuteczne tylko między stronami danego stosunku prawnego (interpastes).

Przesłanki założenia praw bezwzględnie obowiązujących to:

1)     uwarunkowanie ekonomiczne

2)     względnie celowościowe

Cechy praw rzeczowych:

1)     należą do kategorii praw majątkowych, zaspokajających potrzeby gospodarcze,

2)     uprawniony ma bezpośrednią władzę nad rzeczą (rzeczowo-uprawniony)

3)     każdy podmiot wobec uprawnionego ma obowiązek nie naruszenia jego prawa.

Prawa rzeczowe korzystają z zasady pierwszeństwa przy zaspokojeniu bowiem są związane z rzeczą. Charakteryzuje je trwałość i pewność.

Prawa rzeczowe dzielimy na różne rodzaje, jednym z podziałów jest podział na :

-          prawa bezterminowe i terminowe

-          prawa wolne (nie związane) i prawa związane

-          prawa zbywalne i niezbywalne

Tradycyjnie prawo rzeczowe dzieli się na własność i ograniczone prawa rzeczowe, a w kodeksie cywilnym pojawia się również podział na własność, użytkowanie wieczyste, ograniczone prawa rzeczowe.

Ze względu na fakt iż prawa rzeczowe mają bezwzględny charakter tzn. wpływają na sytuacje osób trzecich, ustawodawca celem zapewnienia ochrony osób trzecich poprzez ustanowienie przepisów w kodeksie cywilnym i ustawach szczególnych przyjął zasadę zamkniętej listy praw rzeczowych (nemenus clausus ?). Zaliczmy do nich:

1)prawo własności

2)użytkowanie wieczyste

3)ograniczone prawa rzeczowe: użytkowanie, służebność, zastaw, hipoteka, prawo do domu jednorodzinnego w wspólnocie mieszkaniowej, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego.