krew.docx

KREW

              Jest rodzajem tkanki łącznej. 5–5,5l krwi co stanowi 7% masy ciała. Składa się z płynnej istoty międzykomórkowej zwanej osoczem i komórek krwi

OSOCZE

Około 90% objętości osocza stanowi woda, resztę 6-8% białka i wiele związków chemicznych: hormony, tłuszcze, cukry, produkty przemiany materii (mocznik, kw. moczowy, kreatynina)

Białka osocza:

-          Fibrynogen – włóknik, zamieni się w fibrynę biorąc udział w krzepnięciu krwi

-          Albuminy – białko biorące udział w utrzymaniu ciśnienia

-          Globulina- składa się z kilku frakcji białkowych α1 α2 γ. γ- globulina jest immunoglobuliną (białkiem obronnym). Rola immunoglobuliny to wiązanie się z antygenami. Jest to wstępem do ich unieszkodliwienia.

Erytrocyty

    Najliczniejsza grupa komórek. Liczba sięga 5mln u mężczyzn, 4,5mln u kobiet, u noworodków 7mln. Mają kształt dwuwklęsły-usprawnia to proces łączenia się z gazami. Są to komórki bez jądra komórkowego. Głównym składnikiem erytrocytu jest hemoglobina. Cząsteczka hemoglobiny składa się z 4 podjednostek, z których każda zawiera hem- barwnik łączący Fe z globiną (białko).

U ludzi zdrowych występują 3 rodzaje hemoglobiny:

v      HbA1,  HbA2 – u ludzi dorosłych

v      HbF – występują w życiu płodowym i zanikają ok.1 roku życia

              Na powierzchni erytrocytów znajdują się też aglutynogeny- antygen A, B.

     We krwi występują także formy niedojrzałych erytrocytów, tzw. retikulocyty- podobne do erytrocytów zawierające pozostałości siateczki śródplazmowej.

              Erytrocyty żyją 120 dni- są niszczone w śledzionie lub szpiku (fagocytoza przez makrofagi przekształcone w bilirubinę)

              Funkcją erytrocytów jest przenoszenie O2 (wiązanie- oksyhemoglobina) i CO2 (wiązanie- karboksyhemoglobina)     

Leukocyty

Posiadają jądro komórkowe. Liczba 4-10tys/mm3(wzrasta w ciąży, stresie, po wysiłku fizycznym, posiłku, uszkodzeniu tkanek, mocznicy-leukocytoza)

Ulegają zmniejszeniu (leukopenia) – wyniszczenie, białaczki

Granulocyty:

1. obojętnochłonne (neurofile)
2. Kwasochłonne (eozynofile)
3. Zasadochłonne (bazofile)

Agranulocyty:

a)      Monocyty

b)      Limfocyty

Granulocyty obojętnochłonne

Neurofile– stanowią 60-70 % ogólnej liczby wszystkich leukocytów

Dzięki ruchliwości mogą przechodzić przez naczynia włosowate do komórek. Licznie gromadzą się w miejscach zapalnych- fagocytują bakterie i powodują powstanie ropy.

W ostrych chorobach zakaźnych w pierwszym okresie każdego zapalenia i przy szybko rozwijających się chorobach nowotworowych następuje wzrost neurofili. Żyją 2-4dni.

Granulocyty kwasochłonne

Eozynofil- stanowią 2-4 % ogólnej liczby leukocytów.

Wykazują zdolności do ruchów pełzaczkowatych i fagocytozy, ale w mniejszym stopniu niż neurofile.

Funkcje: Zwalczanie pasożytów jelitowych, regulacja reakcji alergicznych. Ich wzrost obserwuje się przy astmie i zarobaczeniu przewodu pokarmowego. Żyją 24h.

Granulocyty zasadochłonne

              Bazofil- stanowi 0,3- 0,9% ogólnej liczby leukocytów. Są najmniejsze wśród granulocytów.

Prawie nie wykonuje ruchów pełzaczkowatych i nie są zdolne do fagocytozy. Zawierają heparynę, które zawierają też komórki tuczne.  

Monocyty

              Są największymi leukocytami. Stanowią 4-8% leukocytów

Są w dużej mierze zdolne do ruchu pełzaczkowatego i fagocytozy. Uwalniają czynniki hamujące wzrost komórek nowotworowych i interferon- czynnik hamujący namnażanie wirusów. Odgrywają ważną rolę w reakcjach immunologicznych. We krwi obwodowej przebywają 1-2 dni, po czym przechodzą do tkanek stając się makrofagami (histiocytami).

Limfocyty

Stanowią 20-30% ogólnej liczby leukocytów.

Wykazują słabą ruchliwość i minimalną zdolność do fagocytozy. Dzielimy je na:

1. Limfocyty typu B- żyją krótko 5-10 dni, powstają w szpiku, a następnie umiejscawiają się w grudkach limfatycznych- najczęściej przewodu pokarmowego, gdzie przekształcają się w plazmocyty- komórki wytwarzające przeciwciała w systemie ciągłym, stad też cały czas produkowane są limfocyty jako prekursory plazmocytów
2. Limfocyty T – żyją 4-10 lat. Są odpowiedzialne za odpowiedź immunologiczną typu komórkowego np. przeszczep. Wywodzą się ze szpiku i wędrują do grasicy gdzie dojrzewają. Następnie idą do krwi i różnych narządów. Na powierzchni błony komórkowej limfocytów T znajdują się białka o charakterze przeciwciał.  

Trombocyty

              Płytki krwi są bezjądrowymi fragmentami cytoplazmy dużych komórek zwanych megakoriocytami.  Liczba 200- 400 tys/mm3 .

W przypadku uszkodzenia śródbłonka np. przy przecięciu naczyń krwionośnych trombocyty skupiają się w miejscu uszkodzenia uwalniając hormon serotoninę, powodujący skurcz naczyń. Mają czynny udział z krzepnięciu krwi. Po zranieniu dochodzi zlepiania płytek i do ich rozpadu- uwalniany jest enzym trombokinaza, który wpływa na przekształcenie nieaktywnej protrombiny w czynną trombinę. W obecności Ca++ trombina zamienia rozpuszczalny fibrynogen w galaretowaty włóknik- fibrynę. Płytki żyją kilka dni.

Krzepnięcie krwi

To naturalny, fizjologiczny proces zapobiegający utracie krwi w wyniku uszkodzeń naczyń krwionośnych.

Istotą krzepnięcia krwi jest przejście rozpuszczonego w osoczu fibrynogenu w sieć przestrzenną skrzepu (fibryny) pod wpływem trombiny.

Krzepnięcie krwi jest jednym z mechanizmów obronnych organizmu w wypadku przerwania ciągłości tkanek.

W warunkach fizjologicznych proces krzepnięcia krwi zostaje zapoczątkowany przez przerwanie ciągłości łożyska naczyniowego i ma za zadanie zapobiec wynaczynieniu i utracie krwi.

W miejscu przerwania ciągłości naczynia dochodzi do odsłonięcia macierzy podśródbłonkowej na której płytki krwi (trombocyty) natychmiast przylegają, a następnie na skutek zlepiania się trombocytów ze sobą tworzą tzw. czop płytkowy.

Płytki krwi ulegają aktywacji i uwalniają szereg substancji czynnych, które dodatkowo nasilają ich aktywację.

Uwolniona serotonina powoduje zwężenie naczyń krwionośnych w obrębie zranienia.

Chociaż czop płytkowy czasowo doprowadza do zahamowania krwawienia, właściwy skrzep powstaje poprzez utworzenie sieci włóknika, która powoduje jego wzmocnienie i stabilizację.

Dochodzi do tego przez aktywację kaskady krzepnięcia - krążące w osoczu krwi nieaktywne czynniki krzepnięcia zaczynają się wzajemnie aktywować.

Płytki pod wpływem uszkodzeń mechanicznych wydzielają trombokinazę, która uruchamia szereg procesów prowadzących do powstania właściwego czynnika inicjującego krzepnięcie krwi - w procesie tym ważne są jony wapnia.

Trobokinaza przekształca Protrombinę do trombiny.

Trombina z kolei powoduje przekształcenie fibrynogenu (osoczowego białka krążącego we krwi) w fibrynę (białko nierozpuszczalne w wodzie), która tworzy sieć włókien, będących szkieletem skrzepu.
Dla prawidłowego zachodzenia procesu krzepnięcia krwi niezbędna jest witamina K, która umożliwia syntezę protrombiny w wątrobie.

Hemopoeza

              Pojęcie oznacza powstawanie komórek krwi. Przebiega w szpiku czerwonym oraz tkance limfatycznej. W szpiku powstają erytrocyty, granulocyty, trombocyty i część limfocytów i monocytów. Pozostałe limfocyty monocyty powstają w tkance limfatycznej. Komórkami macierzystymi dla wszystkich komórek krwi są: hemocystoblasty.

Grupy krwi

Odkrycia grup krwi dokonał austriacki uczony Karl Landsteiner w 1901 roku.

Ludwik Hirszfeld wraz stworzył podstawy nauki o grupach krwi, wprowadzając ich oznaczenie symbolami A, B, AB, i 0, co następnie w 1928 roku przyjęto na całym świecie.

Układ ABO

Układ AB0 jest najważniejszym układem grupowym krwi występującym u człowieka.

Rozmieszczenie jego antygenów nie ogranicza się wyłącznie do erytrocytów, są one obecne na powierzchni wszystkich komórek organizmu, za wyjątkiem neuronów.

Pojawiają się w 6 tygodniu życia płodowego, jednak do ich pełnej ekspresji dochodzi w 6-18 miesięcy po urodzeniu.

Grupę krwi dziecka ustala się po ukończeniu 2 roku życia.

Fenotypowe grupy krwi (kliniczne)

Grupę A1 mają osoby o genotypie: A10, A1A1, A1A2

Grupę A2 mają osoby o genotypie: A2A2 lub A20

Grupę B mają osoby o genotypie: BB lub B0

Grupę A1B mają osoby o genotypie: A1B

Grupę A2B mają osoby o genotypie: A2B

Grupę 0 mają osoby o genotypie: 00

Przeciwciała

Poza antygenami każda grupa krwi charakteryzuje się odpowiednim zestawem naturalnych przeciwciał należących do klasy IgM:

Grupa A1: anty-B

Grupa A2: anty-B i niekiedy anty-A1

Grupa B: anty-A

Grupa 0: anty-A i anty-B

Grupa A1B: brak naturalnych przeciwciał

Grupa A2B: mogą wystąpić anty-A1

Układ RH

Stanowi najbardziej złożony układ grupowy u człowieka. Obecnie wyróżnia się w jego obrębie 49 antygenów.

Nazwa układu pochodzi od gatunku małp Rhesus, od których po raz pierwszy uzyskano krwinki Rh+. Antygeny Rh występują tylko na krwinkach czerwonych.

Pojawiają się około 6 tygodnia życia płodowego i od samego początku wykazują dużą immunogenność.

W układzie Rh występuje 5 głównych antygenów:

antygen D

antygen C

antygen c

antygen E

antygen e

Najistotniejszym i najbardziej immunogennym  jest antygen D Osoba, która ma na powierzchni erytrocytów antygen D określa się mianem Rh+, bez względu na obecność pozostałych antygenów tego układu.

U ok. 20% osób, erytrocyty nie reagują z surowicą anty-D. Takie osoby określa się mianem Rh−.