Planowanie przestrzenne (filozoficzna) – forma aktywności człowieka zmierzająca do osiągnięcia ładu przestrzennego w otaczającej go rzeczywistości stanowiącego ogólny układ odniesienia umożliwiający zharmonizowanie działań we wszystkich dziedzinach życia.
Planowanie przestrzenne – to świadome i celowe kształtowanie środowiska przestrzennego pod kątem potrzeb człowieka przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.
Planowanie przestrzenne - całokształt działań zmierzających do zapewnienia prawidłowego rozwoju poszczególnych obszarów kraju, sztuka organizowania przestrzeni na potrzeby człowieka, przy jednoczesnym uwzględnieniu wzajemnych powiązań poszczególnych regionów, a nawet nadrzędnych interesów ogólnokrajowych.
Ład przestrzenny – to takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne.
Celem planowania przestrzennego – jest kompleksowe kształtowanie zagospodarowania przestrzennego kraju, regionu, miast i wsi w sposób zapewniający warunki do poprawy jakości życia człowieka, zachowania równowagi przyrodniczej, ochrony dóbr kultury, zwiększenia efektywności procesów gospodarczych i podnoszenia zdolności obronnej państwa.
Cechy planowania przestrzennego:
- perspektywiczność planowania przestrzennego;
plany zagospodarowania przestrzennego sporządza się na jakiś nieokreślony czas przy jednoczesnym szacunku dla przyszłych pokoleń.
- planowanie przestrzenne jest procesem ciągłym;
zanim sporządzimy plan musimy dokonać:
*oceny stanu istniejącego zagospodarowania przestrzeni,
*przeprowadzić szereg analiz, badań i studii dotyczących demografii (określić ilość mieszkańców, rodzaj mieszkań, place zabaw, ilość zieleni, parkingi),
*opracować plan zagospodarowania przestrzennego,
*wydanie lokalizacji na budowę,
*kontrola opracowanego planu, jak się sprawdza (podjęcie uchwały o dokonanie zmian – jeżeli plan okazał się zły),
/W każdej 4-letniej kadencji należy przeprowadzić kontrolę planu/
- planowanie przestrzenne jest planowaniem kompleksowym;
obejmuje wszystkie rodzaje planowania:
*planowanie w przestrzeni,
*planowanie społeczne (miejsce pracy, ile osób w wieku produkcyjnym),
*planowanie techniczno-technologiczne (odprowadzanie ścieków, łączność),
*planowanie gospodarcze (planowanie resortowe, np. koleje, układy komunikacyjne, tranzytowe.
- planowanie jest dyscypliną interdyscyplinarną;
musi korzystać i bazować na dorobkach innych nauk, które stanowią materiał wyjściowy planowania przestrzennego.
Planowanie przestrzenne składa się z:
- ustalenie planu, części tekstowej (oznaczenia, symbole),
- rysunek planu, tzn. mapy (różne treści z proponowanym zagospodarowaniem – korzystamy z geodezji i kartografii),
- dokumenty formalno-prawne.
Planowanie przestrzenne składa się z 3 grup nauk:
- nauki o ziemi;
Wśród nauk o ziemi wyróżnia się:
*Fizyka ziemi (trzęsienia ziemi, przypływy, odpływy, surowce i złoża mineralne, geologia daje informacje czy teren jest stabilny),
*Fizyka atmosfery (klimat, meteorologia),
*Fizyka zewnętrznej warstwy ziemi (badania przestrzeni kosmicznej),
*Geografia (zajmuje się relacjami pomiędzy człowiekiem, a środowiskiem),
*Nauki biologiczne, przede wszystkim Ekologia (nauka o ekosystemach).
- nauki społeczno-ekonomiczne;
Wśród nauk społeczno ekonomicznych:
*Ekonomia,
*Sprawy demograficzne (ile osób będzie zamieszkiwało dany teren…),
*Socjologia (sprawy migracji, procesy, zjawiska i prawa rządzące na terenie danego osiedla),
*Nauki prawne (praworządne gospodarowanie przestrzenią, ustawy brane pod uwagę przy planowaniu przestrzennym, np. ustawa Ochrony środowiska, ustawa Prawo wodne).
- nauki techniczne;
Wśród nauk technicznych:
*Architektura (organizacja przestrzeni mieszkania, zależy od układu budynku),
*Zaopatrzenie w wodę,
*Odprowadzanie ścieków,
*Ochrona przed powodzią,
*Inżynieria ruchu (system transportu i komunikacji),
*Inżynieria środowiska (techniczne sposoby ochrony i regeneracji środowiska).
Żeby gospodarka mogła funkcjonować prawidłowo musi mieć odpowiednio zorganizowaną przestrzeń (konieczność zachowania ładu przestrzennego, ponieważ jego brak powoduje konflikt przestrzenny /np. lej depresyjny w Radomiu spowodowany przez pobór wody dla przemysłu/).
Geneza planowania przestrzennego:
- 1 nurt (architektura i urbanistyka); organizacja budynku, jego kształt, zagospodarowanie osiedla.
- 2 nurt (ekonomiczny); planowanie regionalne, zagospodarowanie miasta, regionu, powiatu, województwa, kraju.
Planowanie gospodarcze- jest ściśle związane z branżami, z resortami. Jest to planowanie w pionie.
Podstawa prawna planowania przestrzennego:
- Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dn.27.03.2003
Ustawa określa zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej.
Zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczenia terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.
W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza:
1.wymagania ładu przestrzennego w tym urbanistyki i architektury,
2.walory architektoniczne i krajobrazowe,
3.wymagania ochrony środowiska w tym gospodarowania wodami i ochrony gatunków rolnych i leśnych
4.wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
5.wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych
6. walory ekonomiczne przestrzeni
7.prawo własności
8. potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa
9.potrzeby interesu publicznego.
Na szczeblu krajowym opracowana jest koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju.
Zespół ekspertów zajmuje się meritum koncepcji zagospodarowania kraju, wykonywane są analizy i studia w zakresie planowania strategicznego.
Koncepcja zagospodarowania przestrzennego określa cele, uwarunkowania danego obszaru. Podstawowe elementy sieci osadniczej z uwzględnieniem obszarów metropolitarnych ( np. warszawski, śląski)
W ramach koncepcji zagospodarowania przestrzennego pokazujemy koncepcję o znaczeniu kulturowym i międzynarodowym
-rozmieszczenie infrastruktury technicznej i transportowej strategicznymi zasobami wodnymi i obiektami gospodarki wodnej o znaczeniu krajowym i międzynarodowym, strategiczne obszary wodne: Wisła, Odra, Bug.
-ochrona środowiska np. obszary natury 2000 i inne
-obszary problemowe, wymagające szczegółowych studiów i planów.
Rada Ministrów przyjmuje koncepcje, okresowe raporty o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju.
Prezes Rady Ministrów może powołać Państwową Radę Gospodarki Przestrzennej która zaopiniuje dany raport lub koncepcje.
Ministrowie i Centralna Organizacja Państwowa sporządzają programy- są opiniowane przez sejmiki wojewódzkie i następnie przyjmowane przez rząd np. polityka ekologiczna państwa.
Minister infrastruktury prowadzi rejestr programów rządowych, występuje do marszałka województwa z prośbą o wprowadzenie planu do programu zagospodarowania przestrzennego województwa.
Są uzgadniane z Ministrem Rozwoju Regionalnego a przedmiotem jest spójność programu zadań rządowych z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju, spójne z wcześniejszymi planami.
Po zatwierdzeniu przez Rade Ministrów są przekazywane organom rządowym w celu ich dalszego procedowania i realizacji.
Organy te przekazują zatwierdzone programy Wojewodą i Marszałką w części dotyczącej ich właściwości.
Prowadzenie zadania rządowego do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego odbywa się na drodze negocjacji z przedstawicielem rządu ( w negocjacjach z gminą jest Wojewoda)
Ustawa mówi o planie zagospodarowania przestrzennego województwa.
Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020r.
Strategia rozwoju jest to plan społeczno-gospodarczy, jest to wizja rozwoju pod katem gospodarczym.
Do strategii rozwoju wykonuje się:
- bilans strategiczny regionu (jakie problemy i konflikty występują na danym obszarze)
-analizę SWOT( zestawienie mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń)
PLANOWANIE NA SZCZEBLU SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA
Za to planowanie odpowiedzialny jest samorząd wojewódzki.
Samorząd wojewódzki odpowiedzialny jest za:
- plan zagospodarowania przestrzennego,
- koncepcje i programy oraz analizy i studia odnoszące się do obszarów i problemów zagospodarowania przestrzennego
Plan zagospodarowania województwa jest integralnie związany ze strategią rozwoju województwa kreującą kierunki jego rozwoju gospodarczego.
Ani plan zagospodarowania województwa, ani strategia nie mają charakteru aktów prawnych powszechnie obowiązujących, są aktami planowania ogólnego, wpływają na rozwój przestrzenny i gospodarczy województwa w szerokim zakresie, obok nich funkcjonują w województwie akty planowania specjalistycznego( koncepcje i programy), które tez nie mają charakteru aktów powszechnie obowiązujących.
W stosunkach wewnętrznych administracji publicznej wiążą dopiero po przetransportowaniu ich do planu zagospodarowania przestrzennego województwa.
Planowanie województwa jest aktem kierownictwa wewnętrznego uwzględnianym przez gminę przy sporządzeniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Plan województwa nie może stanowić podstawy prawnej wydawania jakichkolwiek decyzji administracyjnych, administracyjnych szczególności ustalających warunki zabudowy i zagospodarowania terenu nawet największych inwestycji.
Plan województwa określa zasady struktury przestrzennej, m.in. infrastrukturę przestrzenną, społeczną, obszary chronione…
Plan zagospodarowania przestrzennego sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych województwa, uwzględnia się w nim ustalenia strategii rozwoju, a w szczególności określa się:
- sieć osadniczą z powiązaniami komunikacyjnymi, infrastrukcyjnymi
- system obszarów chronionych na podstawie różnych ustaw, ochrony uzdrowiskowej, dziedzictwa kulturowego
- rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym
- obszary problemowe wraz z zasadami ich zagospodarowania
- obszary metropolitalne
-obszary wsparcia
- obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi
-granice terenów zamkniętych i stref ochronnych
- obszary występowania udokumentowanych złóż
- uwzględnia się \ustalenia koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju oraz programy rządowe
Ustalenia planu województwa wprowadza się do planu miejscowego po uprzednim uzgodnieniu terminu realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym i warunków wprowadzenia ich do planu miejscowego. Uzgodnienia przeprowadza Marszałek Województwa z Wójtem, Burmistrzem, Prezydentem.
PLAN WOJEWÓDZTWA OKREŚLA:
- Plan województwa określa uwarunkowania, cele i kierunki polityki przestrzennej państwa na obszarze województwa, a więc jest uszczegółowieniem koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju.
- Plan województwa służy sporządzeniu wojewódzkich programów zadań rządowych, które stanowią realizacje celów nakreślonych w nim.
- Plan województwa jest instrumentem koordynacji programów rządowych opracowanych przez organy centralne z planami województwa dla osiągnięcia spójności rozwiązań.
- Plan województwa jest zapisem celów i kierunków polityki przestrzennej państwa w obszarze województwa wymagającym uwzględnienia w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA PEŁNI FUNKCJĘ:
- informacyjno-koordynacyjną,
- promocyjną,
- regulacyjno-ochronną,
- obronną.
Celem planu zagospodarowania województwa jest określenie polityki przestrzennej polegającej na ustaleniu zasad organizacji struktury przestrzennej województwa w zakresie:
- podstawowych elementów sieci osadniczej,
- rozmieszczenia infrastruktury technicznej i społecznej,
- wymagań dot. ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego.
Politykę przestrzenną wyrażoną w planie należy rozumieć jako świadomą działalność władz samorządu województwa zmierzającą do wykorzystania zróżnicowanych cech przestrzeni województwa w sposób zapewniający osiąganie strategicznych celów rozwoju.
Zasady sporządzania planu:
- uspołecznienie, które polega na tym żeby projekt planu był udostępniony osobą zainteresowanym czy instytucją
- partycypacji, polega na uwzględnianiu w planie propozycji i stanowisk wyrażanych przez inne podmioty publicznej gospodarki
- weryfikacji hipotez, polega na przeprowadzeniu konsultacji społecznych i dyskusji środowiskowych na etapie wstępnej koncepcji planu
TREŚĆ PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA:
1.Uwarunkowania rozwoju województwa.
2. Cele planu.
3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego.
4. Uwarunkowania realizacyjne planu.
Uwarunkowania rozwoju województwa- zewnętrzne:
- strefy ekonomiczne,
- ochrona środowiska,
- ochrona parków,
- potencjał gospodarczy
uwarunkowania wewnętrzne:
- zagadnienia demograficzne (proces starzenia się, migracje, przyrost naturalny, zmiany w strukturze zatrudnienia)
- strefy ubóstwa i grupy wymagające specjalnej pomocy społecznej,
- potrzeby mieszkaniowe i możliwość ich zaspokojenia,
- zdrowie, oświata
- wykorzystanie potencjału naukowego
Studium uwarunkowań i kierunku zagospodarowania przestrzennego gminy
Studium – określa politykę przestrzenną gminy w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego. Uwzględnia ono zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii i rozwoju, planu zagos.przest. województwa oraz strategii rozwoju gminy. Ustalenia tego studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzeniu planów miejscowych. Studium nie jest aktem prawa miejscowego (np. nie można bezpośrednio dać zezwolenia na budowę). Wszystkie gminy posiadają opracowanie studialne lecz nie koniecznie aktualne.
Studium uwarunkowań gminy
(Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym)
W tym studium znajduje się (rozpatrywane są):
- dotychczasowe zagospodarowanie, uzbrojenie ternu
- stan ładu przestrzennego
- stan środowiska (rośliny, lasy, gleby)
- wielkość i jakość zasobów wodnych (wody podziemnie i powierzchniowe)
- wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego
- stan dziedzictwa kulturowego
- warunki i jakość życia mieszkańców (ośrodki zdrowia, szpitale, ile osób przypada na 1 mieszkanie)
- zagrożenie bezpieczeństwa ludności i ich mienie (powodzie)
- potrzeby i możliwości rozwoju gminy
- stan prawny gruntów
- występowanie obiektów chronionych na terenie gminy
- obszary naturalne zagrożeń geologicznych
- stan systemu komunikacji, infrastruktury technicznej
- zadania służące realizacji ponad cele publiczne
Cele publiczne
(Ustawa o gospodarowaniu)
- budowa i utrzymanie ciągów drenażowych
- wydzielanie gruntów pod drogi łączności publicznej
- ścieki, wody, odpady – budowa urządzeń
- regulacje i utrzymywanie wód
- poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobycie kopalń
- ochrona zagrożonych zwierząt i roślin
- ochrona dóbr kultury
- budowa dla urzędów, przedszkoli, szkół, placówek wychowawczych
Kierunki zagosp. przestrz.
Musi zostać wskazane kierunki i wskaźniki zagosp. przestrz. do:
- zalesienia
-budowy
- ochrony przyrody
- ochrona dziedzictwa kulturowego
- rozwój komunikacji
- inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym
- obszary dla których jest obowiązkowe określenie zagosp. przestrz.
- obszary dla których gmina zamierza zrobić zmiany zagosp. przestrz.
Obowiązek kierunków zagosp. przestrz. musi obejmować obszary które mają cele publiczne, obszary leśne, gleby III i IV albo lepsze, obszary narażone na powodzie, obszary wymagające rehabilitacji, rekultywacji, przekształcenia, granice terenów zamkniętych.
Procedura formalno prawna
Rozpoczyna się od tego iż Rada Gminy podejmuję uchwałę o sporządzeniu studium uwarunkowań zagosp.przestrz. Obwieszcznie o terminie składania wniosków musi ukazać się w na tablicy ogłoszeń w gminie, prasie, internecie (nie dłużej niż 21 dni). Wójt wysyła zawiadomienie na piśmie do organów i instytucji o opracowanym studium.
Przystąpienie do powstania opracowania ekofizjogrficznego – sporządzanie jest to dla potrzeb konkretnego studium planowania przestrzennego.
Sporządzana jest prognoza oddziaływania na środowisko.
Po opinię występujemy do:
- gminy, powiatu
- Starosty Powiatowego
- gmin sąsiednich
- wojewódzkiego konserwatora zabytków
- organów wojskowych
- nadzoru górniczego
- organów geologicznych
Natomiast uzgodnienia do:
- zarząd województwa
- regionalny dyrektor środowiska
- regionalny dyrektor gospodarki wodnej
- państwowa inspekcja sanitarna
Ogłoszenie o wyłożeniu studium do publicznego wglądu na 14 dni przed wyłożeniem. A wyłożenie musi trwać 30 dni, w trakcie którego musi być dyskusja publiczna. Po wyłożeniu jest 21 dni na składanie uwag i wniosków. Autor planu rozpatruje uwagi i wnioski. Rada Gminy na przedstawionym studium nie uwzględnia uwag z uzasadnieniem.
Rada Gminy uchwala uchwałę dotyczącą rozstrzygnięcia rozpatrywania uwag i przekazuje całą dokumentację wojewodzie po uchwaleniu uchwały. Urząd wojewody sprawdza czy wszystkie formalności zostały prawidłowo wykonane. Wtedy można przekazywać do dziennika danego województwa.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
Ustala przeznaczenie terenów w tym dla inwestycji celu publicznego oraz określa sposób ich zagospodarowania i zabudowy. Plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego. Składa się z części graficznej i tekstowej (Ustawa mówi że jest sporządzana przez wójta, prezydenta).
W planie miejscowym określa się obowiązkowo:
- przeznaczenie terenu oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu (dot. Typu zabudowy, ile kondygnacji, jakie dachy, wielkość działek) – tego nie podajemy w 1 a tu musimy
- zasady, ochrony i kształt ładu przestrzennego
- zasady ochrony środowiska, przyrody
- zasady dziedzictwa kulturowego
- kształtowanie przestrzeni publicznej
- parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy terenu (linie zabudowy - gabaryty)
- podajemy granice i sposoby zagospodarowania terenu
- narażone tereny na powodzie i osuwanie się terenu
- szczegółowe zasady i warunki znakowania i podziału nieruchomości
- szczególne warunki zagospodarowania terenu, w tym komunikacji, infrastruktury
- stawki procentowe.
Część graficzna w skali szczegółowej 1:1000 skala preferowana, 1:2000 (duży obszar objęty inwestycji liniowych), 1:5000 (teren przewidziany do zalesień, włączone zabudowy).
Procedura formalno-prawna
Zanim zostanie podjęta uchwała przez radę gminy przeprowadzane są analizy przez urząd gminy dotyczące zasadności postępowania do planu, zgodności ze studium, podkłady geologiczne.
Przedstawia się to radzie gminy, do tego musi być załącznik graficzny. Wójt ogłasza w prasie, na tablicy ogłoszeń o powstaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Później przystępuje się do opracowania ekofizjograficznego. Wpływają wnioski
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Procedura formalno-prawna:
- podjęcie przez Radę uchwały o przyjęcie planu zagospodarowania przestrzennego wraz z mapką z inicjatywy Rady Gminy lub wójta,
- należy stwierdzić zasadność istnienia planu,
- musi być zgodne ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego,
- ogłoszenie w prasie miejscowej, a następnie obwieszczenie w urzędzie, czy w danym sołectwie na tablicy ogłoszeń,
- określenie formy, miejsca i terminu składania wniosków,
- na piśmie muszą być powiadomione wszystkie instytucje opiniujące i uzgadniające,
- opracowanie ekofizjograficzne musi być zrobione z wyprzedzeniem,
- robiona jest też prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
- sporządzana jest lista skutków finansowych uchwalenia planu (koszt realizacji tego planu),
- trzeba uzyskać opinię komisji urbanistyczno-architektonicznej,
- trzeba uzyskać opinię od wójtów gmin graniczących z danym obszarem,
- etap uzgodnień / uzgadniaczami są:
*wojewoda,
*zarząd województwa,
*zarząd powiatu w zakresie zadań rządowych i pozarządowych,
*wojewódzki konserwator zabytków,
*sanepid,
*rejonowy zarząd gospodarki wodnej,
*regionalny dyrektor ochrony środowiska,
*regionalna dyrekcja dróg publicznych,
*wydział zarządzania kryzysowego,
*dyrektor parku narodowego,
*organy wojskowe, ochrony granic i bezpieczeństwa państwa,
*organy nadzoru górniczego,
*organy administracji geologicznej.
- uzyskanie zgody na zmianę gruntów rolnych na cele nierolnicze i nieleśne,
- projekt planu do publicznego wglądu, ogłasza się w prasie,
- sporządza się listę z uwzględnionymi uwagami,
- przedstawia się projekt planu zagospodarowania przestrzennego na sesji rady gminy celem podjęcia uchwały (części tekstowej planu),
- gdy rada gminy przyjmie uchwałę to plan staje się projektem i przesyłany jest do wojewody,
...
HelmiHauta