OSOBISTY WYMIAR ZYCIA LUDZKIEGO
Spośród autorów biblijnych można wskazać 2 autorów (św. Paweł i św. Jan), uktórych można zauważyć grecką myśl teologiczną. Wiele do teologii moralnej wpłynęło z typowych debat filozoficznych. Pierwotne chrześcijaństwo nie posługiwało się w nauczaniu moralnym..... Miało ono wymiar mistyczny i apofatyczny. Apofatyzm to przekonanie oddaniu ducha św. (w życiu chrześcijanina liczy się i jest obecny wpływ ducha św.). To co skuteczne w chrześcijaństwie pochodzi od Boga przez Ducha św. Pierwotni chrześcijanie posługiwali się w post dwiema zasadami --> Epikei (zach) [zasada prawnicza - czyn jest albo zachowaniem normy albo jej zlamaniem] i oikonomija (wsch). Chrystus każe mówić o literze i duchu prawa. Przyszedł on aby je wypełnić. Wsch. Chrześcijanie posługują sięzasadą oikonomiji – zasadą milosierdzia. Kościoł kładzie nacisk na odróżnienie człowieka od jego czynu. Zło może mieć różne przyczyny. W moralności wsch. Każe stosować zasadę miłosierdzia.
RZECZYWISTOSC MALZENSTWA
Ślub – potoczne określenie zawarcia małżeństwa. Słub składa się Bogu, w obecności Boga, są zatem sami dla siebie szafarzami. Kapłan nie udziala ślubu, lecz jest urzędowym świadkiem (ślub ma formułę społeczną, dlatego potrzebni są świadkowie) i udziela błogosławieństwa Boga w imieniu kościoła.
Małżeństwo chrześcijan – istotą jest sakramentalność. Jest to teżwyróżnik małżeństwa. Wiąże się widzenie małżeństwa jako sakramentu. Jest to znak łaski Boga pod którym kryje się rzeczywistość niewidzialna., rzeczywistość zbawienia. Jest w nim znak zewnętrzny – znak przysięgi (słowo, które ma moc wiążącą. Jest to znak relacji. Przysięga ludzka – z nią Chrystus wiąże swoją obecność.
Małżeństwo jest też znakiem czegoś więcej niż tylko miłości. List św. Pawła do Efezjan (rozdzaiał 5) – KLUCZOWY list dla sakramentu małżeństwa. Św. Paweł mówi na początku o obowiązkach żony, męża i dzieci. Kończy natomiat odwołując się do Chrystusa i do kościoła. Pokazuje co jest wyróżnikiem małżeństwa.
1) WYRÓŻNIKI MAŁŻEŃSTWA
a – Sama treść. Małżeństwo bierze na siebie rolę specjalną, specyficzną o czym mówią słowa rytuału małżeństwa. Rytuał wsch. Jest prawzorem rytuału małżeństwa, teraz posługujemy się rytuałem RZYMSKIM. Zwiazek Boga i ludzi został szczególnie wypełniony przez związkiem Chrystusa z Kościołem.Małżeństwo musi być tej miary aby uświadamiać jego relację ze świętą relacją Chrystusa i koscioła. Z sakramentalności wynikają przymioty kościoła.
b – Niesie ono ze sobą misję. Każdy czyn ma wymiar społeczny nie tylko indywidualny. Człowiek musi mieć świadomość, że jego życie nie jest życiem poza wspólnotą chrześcijan. Małżeństwo składa się tylko z dwóch jednostek. Z tych dwóch osób tworzy się communio (coś tam)... Małżeństwo spełnia misję wobec świata – często oddalającego się od Boga, ma objawiać relację Boga do niego.
c) – Monogamiczność związk NT a poligamiczność małżeństwa w ST. Poligamia nie zawierała w sobie wierniści, ponieważ mężczyzna mógł być wierny wzystkim żonom. Saul miał 500 żon, lecz zdradził je z jedną i to był grzech. W chrześcijaństwie możliwa jest tylko monogamia – jeden mąż i jedna żona są sobie wierni. Chrystus jest głową kościoła, staną się dwoje JEDNYM CIAŁEM (mowa o małżeństwie), objawia dzięki temu mistyczne zespolenie, jakie dokonało się przez Chrystusa.
2) PRZYMIOTY MAŁŻEŃSTWA (wyróżniki małżeństwa)
a – Jedność małżeństwa – monogamiczność. Chrystus dla odwierciedlenia swojej miłości mówi, że ma być jeden mąż i żona Jeżeli miłość ma być podstawą małżeństwa to musi być dojrzała, musi wzrastać, musi być dynamiczna. Jedność bazuje nie tylko na wspólnym byciu, ale też na mocy boskiej. List do Efezjan (5) – Małżeństwo jest nazwane tajemnicą – da się coś o nim powiedzieć, ale nie da się przeniknąć
b – Nierozłączność małżeństwa – Chrystus mówi o konieczności nierozerwalność, bo to gwarantuje dostrzeżenie jedności kościoła i Boga. Małżeństwo jest tajemnicą wiary, tylko Bóg zna do końca ludzkie serca. Ta praktyka nie podważa przymiotu o nierozerwalności. Są to inne praktyczne zobowiązania. Jest to kwestia wierności Chrystusowi.
c – płodność małżeństwa – Występuje tu pogłębienie tego nauczania. Do czasów Soboru Wat. II w związku z encykliką Casti Connubi i jedną z ich interpretacji weszło przekonanie, że najważniejsze jest posiadanie małżeństwa. Wywodzi się to z tradycji semickiej. Brak potomstwa w ST pojmowany jest jako kara. W w/w encyklice mówi się o 3 celach małżeństwa : FIDES (miłość, wiernośc, wzajemna relacja) PROLES (potomstwo) SACRAMENTUS (Wymiar religijny związku). Powstały 2 komentarze do tej encykliki 1 – hierarchizował: fides, proles, sacramentus. 2 - hierarchizował: proles, fises, sacramentus. Komentarz drugi zdominował nauczanie kościoła. Odwoływano się w nim do nauczania św. Augustyna. Był to komentarz specyficzny. W tym nauczaniu uważa się, ze potomstwo jest najważniejsze. Na soborze poruszono ten temat i stwierdzono, że potomstwo nie może być interpretowane w sensie biologicznym. Musiałoby to podważać ważność małżeństwa, które nie może posiadać potomstwa. Mówi się też o duchowym wychowaniu potomstwa. Nacisk wówczas kładzie się na pogłębianie wymiaru duchowego. Akceptuje się fakt adopcji, a nawet zachęca się do niej. Posiadanie potem odchodzi coraz bardziej od wymiaru fizycznego.
d – świętość małżeństwa - 2 pojęcia świętości: SACRUM i SANCTUM – w języku religijnym utożsamiały się, choć są zupełnie różne. Jedno mówi o świętości (rzeczowej??), drugie o świętości osobowej. Należy w małżeństwie brać pod uwagę dwa wymiary. Sacrum jest to wyjęcie z użytku świeckiego, aby przeznaczyć do (kultu??) Boga. Świętość – jako bezwarunkowa nietykalność. Ten wymiar nie jest wcale do pominięcia. Chodzi o całość związku jako całościowo nietykalnego. Sanctum – Ma być święty świętością Boga. Ma odzwierciedlać istotę Boga. Związek odzwierciedlający istotę Boga staje się święty.
WYMAGANIA MILOSCI WE WSPOLNOCIE MALZENSTWA
1 Przygotowanie do małżeństwa
Sobór Wat. II akcentuje uświadamianie tych, którzy mają zawrzeć związek małżeński. Jest to problem wychowawczy życia w czystości oraz dobrze przeżytego narzeczeństwa. Etapy uświadamiania narzeczonych:
a) Wzajemne poznanie się (czas) ---> poznanie cech fizycznych i psychicznych (uzależnienia). Muszą wiedzieć co ich (hmmm...) . Mają prawo wzajemnie się poznawać. Po poznaniu decyzja małżeństwa musi zostać podjęta świadomie. Okres narzeczeństwa jest bardzo ważny, ma służyć pogłębieniu miłości.
b) Czystość przedmałżeńska – narzeczeństwo nie jest jeszcze małżeństwem. Zachowanie wstydliwości jest bardzo trudne. Panowanie nad sobą ma bardzo duże znaczenie. Św. Paweł pokazuje niegodziwośc wczesnego współżycia. Wg. Niego każdy stosunek poza cielesny bezcześci świątynie Ducha świętego. Jeżeli wyrażam zgodę poprzez słowa przysięgi małżeńskiej dopiero wtedy małżonkowie mogą korzystać ze wszelkich przywilejów wynikających z tego związku. Waga czystości przedmałżeńskiej jest bardzo duża.
TROSKA O ROZWOJ MILOSCI MALZ.
Ważne jest właściwe pojmowanie miłości przez małżonków. Małżonkowie muszą pojmować swój związek przez pryzmat miłości Chrystusa do Kościoła. Miłość ich musi być podobna do miłości Chrystusa.
1 – Kultura współżycia
Ważne jest uzgodnienie wzajemnych praw do współżycia małżeńskiego. Św. Paweł „Żona nie rozporządza swoim ciałem, tylko mąż” (1 Kor) i odwrotnie. To rozporządzanie ciałem musi też obejmować też inne objawy tej miłości. Nie może ograniczać się tylko do ciała... życzliwość, wyrozumiałośc, liczenie się ze zdaniem współmałżonka. Należy pielęgnować miłość, dbać o cielesność i (??) . Ważne jest aby dobrze znać potrzeby współmałżonka. Wszystko musi być subtelne i delikatne. Współmałżonkowie nie mogą traktować się jako swoją własność. Degradacja osoby nie powinna mieć miejsca w małżeństwie. Małżonkowie powinni stanowić jedność i się szanować.
2 – Wg. Św. Pawła
Mężowie mają miłować żony jak siebie samych (Efezjan 5). Mąż powinien otaczać żonę miłością. Żona nie miała takich możliwości (??) jakie miał mąż. Żona jest ukazana w świetle rozwijającej się miłości, mąż jest głową żony. Żony mają być poddane Panu (Pan=Chrystus). Będziecie sobie wzajemnie poddanie w bojaźnie chrystusowej. Małżonka powinna kochać swojego męża jak Kościół swojego oblubieńca. Zmiana historyczna – żona musi tak samo miłować.
ZADANIE BUDOWANIA JEDNOSCI MALZENSKIEJ
Związek małżeński prowadzi do jedności, ale nie zaciera różnic osobowych między nimi. Nie chodzi o zniesienie różnicy. Razem mają dbać o rozwój małżeństwa. Jedność serc – jeden z elementów jedności małżeńskiej. Z małżeństwa ma wynikać równość godności. Nie do pogodzenia jest jakakolwiek forma poligamii.
1 – Równość w godności
Kobieta co do godności i odpowiedzialności jest równa mężczyźnie. Nauka kościoła (List o godności kobiety JPII) (List do kobiet) jest odwolywana do nauki biblijnej, do nauki o Matce św.
Jezus wzywal kobiety do pojscia za nim, powierzył im misję powiadomienia o zmartwychwstaniu. Nie należy traktować kobiety jako rzeczy. Powołanie mężczyzny jako męża wymaga, aby zawsze był świadomy swojej roli. Wymaga to wzajemnej i ciągłej troski o siebie. Przyjaźń zakłada wzajemną życzliwość.
TRWANIE W WIERNOSCI MALZENSKIEJ
Małżeństwo stwarza warunki do okazywania sobie miłości i pogłębiania jej. Łącząc męża i żonę zobwiązuje się ich do wytrwałości, pielęgnowania i rozwijania miłości. Miłość jest darem jednej strony dla drugiej. Małżeństwo jest też sprawą sprawiedliwości.
1 – Obowiązek sprawiedliwości i jedności.
Przykazanie boże mówi o wierności - „nie będziesz cudzołożył” . Chrystus mówi, że cudzołóstwem jest samo porządanie kobiety. Wszystko co rozbija małżeństwo rozbija również rzecz świętą. Obowiązek wierności uzasadnia się w samym charakterze małżeństwa (KKK 23, 64-65). Wierność małżeńska często bywa ośmieszana, co ma na celu zniszczenie wierności małżeńskiej. Obowiązek wierności mówi o unikania znajomości, które mogłyby doprowadzić do zdrady. Małżonkowie muszą strzec świętości swojej wspólnoty.Zagrożenia nie tylko pochodzą z zewnątrz, ale kryją sie w nas samych np. Niepochamowana rządza. . Tylko wytrwała miłość potrafi dochować wierności. Złamanie przysięgi wierności kościołowi jest to złamanie wierności.Trwałości małżeńskiej zagraża zdrada. Musi być kwalifikowana jako grzech śmiertelny, nawet gdyby małżonek związał się z kimś innym.Małżonek zakochany i dochowujący wierności czuje sie skrzywdzony, gdy zostanie zdradzony, jednak nawet zdrada potrzebuje wybaczenia w małżeństwie. Kościół zachęca do dawania świadectwa w wierności małżeńskiej.
DOJRZEWANIE WSPOLNOTY MALZ. W MILOSCI
Wspólnota małżeństwa jest dobrem Chrystusa, ale też misją, powołaniem i zaszczytem. Włącza ich w tajemnicę paschalną. Małżeństwo jest źródłem zadowolenia, ale też pojawiają się trudności – należy je zwalczać miłością.
1 - Małżeństwo w kryzysie moralnym
Styl współczesnego człowieka wyraża się w człowieku. Na życie małżeńskie niekorzystnie wpływa (nierówność ??), która jest nastawiona tylko na konsumpcję. Praca kobiet poza domem często nie pozwala na godne pełnienie obowiązku żony i matki. Decyzje rodzicielskie odsunięte są na drugi etap. Należy pozytywnie patrzeć na wartość pracy kobiety w domu. Pisze o tym m.in. JPII. Kobieta musi się szanować, zobaczyć jaka jest jej wartość. Kobiety mają prawo do pracy i dostępu do wielu instytucji.
MALZENSTWO JAKO SAKRAMENT
Potrzeba długoletniego wysiłku i walki. Chrześcijańska prawda o małżeństwie pokazuje jego wymiar duchowy. Małżeństwo jest (tworem ??) i związkiem pochodzącym od Boga. Potrzebne jest życie w łasce. W doskonaleniu miłości, małżonkowie mogą oczekiwać pomocy od Boga – otrzymanie łaski Bożej. Chrystus ustanowił sakrament małżeństwa, obowiązkiem ochrzczonych jest zarawcie małżeństwa, którzy zdecydowali się na życie razem. Małżeństwo zawierane w kościele uświęca małżonków. GAUDIUM ET SPES - „Małżonkowie są konsekrowani, zmienia się ich natura”. Małżeństwo jest udzieleniem świętości ducha św. Do świętośći moralnej potrzebna jest współpraca z Duchem św. do doskonalenia siebie. Święcenie życia małżeńskieog jest tym pewniejsze o ile małżonkowie są chrześcijanami. Małżeństwo jest wspólnotą świętą.
NORMA PODSTAWOWA ETYKI SEKSUALNEJ
Życe płciowe realizuje się w małżeństwie – jest to norma ogólna, z której później wyciąga się szczegółowe wnioski. Katolicka etyka seks. będzie dotyczyła płodności przede wszystkim małż. łączy to co ludzkie w tym co boskie. Zagrożeniem tutaj sie oderwanie tego co ma być wyrazem trwałej miłości od aktu płciowego. Życie płciowe człowieka ma charakter moralny – zależy od ludzkiej decyzji, jest przejawem ludzkiej wolności. Płciowości musi być widoczna na płaszczyźnie całego małżeństwa. Płodność jest współdziałaniem ze Stwórcą, dlatego ze swej natury jest dobra. Kieruje ku Stwórcy. Zniekształcenie płciowości będzie godziło w Stwórcę. Dlatego kościół musi czuwać na moralnością. Życie płciowe jest wyrazem wiary i moralności.
ETYKA SEKSUALNA
1 – Jej źródła
A – Objawienie – jego przekaz – ST i NT. ST – mamy dość jasno okreśnone normy (69... to znaczy 6 i 9 przykazanie :). Dekalog jest kodeksem norm – widać zachowanie czystości zewnętrznej i wewnętrznej.
Widać (idealizację??) i uzewnętrznianie tej sfery. Ważne jest tutaj nowe prawo naturalne (niepisane) , wypływające z samej ludzkiej natury. Jest ona zakodowana w naturze przez jej (rozumność??).
2 – Dokumenty Kościoła.
A – Deklaracja kongregacji doktryny wiary “Persona Humana”
B – Encyklika Pawła VI “Humane Vitae”
C – Adhortacja apostolska JPII “Familiaris Consorcium”
D – KKK
E – List kongregacji doktryny wiary do biskupów kościoła kat. W sprawie duszpasterstwa osób homoseksualnych.
F – Deklaracja kongregacji doktryny wiary “Questio de (ahorto parocubato??)”
Podstawowe przesłanki w nauczaniu kościoła na temat płciowości
A – Pozytywne nastawienie do tych spraw.
B – Erotyka to nie tylko ciało, angażuje też ducha ludzkiego, powinna obejmować duchową warstwę człowieka.
C – Erotyka stwarza możliwość rozwoju EMOmjonalności (jak ja ich nienawidzę)
D – Jest czynnikiem motywującym
E – Uczy odpowiedzialności. To jest właśnie podstawowa przesłanka!!!!
CZYSTOSC
Aksjologiczne pojmowanie miłości jako partnerstwa jest błędne. Uważa się, że jest to wystarczające do podjęcia współżycia seksualnego. Miłość musi być drogą do wspólnoty, jej fundamentem. Wspólnota zakłada wzajemność, nie może być jednostronna. Wiąże się ona z dopełnieniem miłości (chdzi w wzajemność stałą deklarowaną??). Istnieje zagrożenie instrumentalizacji kontaktów międzyludzkich. Podkreśla się więc funkcję wychowywania (bezgrzeszność, świętośc, uporządkowanmie życia seksualnego). Wyst. Resentyment w stosunku do czystości. Czystośc oparta jest na prawie. Czystośc pomaga w personalizacji, wzmacnia odpowiedzialność. W czystości nie trzeba dostrzegać tylko zakazów – jest też afirmacją godności. (stałe nastawienie do drugiego człowieka). Już dawniej czystość zaliczano do cnót – czystość wzbogaca miłość. Czystośc dotyczy też miłości małżeńskiej – zapewnienie duchowej wolności, kwestia samoposiadania, afirmacja godności. Małżeństwo nie znosi wolności, zmienia jedynie jej kształt.
Czystośc w dziedzinie erotycznej – wstrzemięźliwość seksualna. Chodzi o to, aby nie oderwać popędu od tego co go humanizuje. Ze sferą seksualną musi się wiązać wychowanie, sfera motywacyjna. Nie należy spychać sfery erotycznej do podświadomości. Chodzi o ustawianie płciowości we właściwym miejscu, w hierarchi płciowości. Często to życie płciowe łączono z ascezą – łączyło się z wyborem. Dla czystości impulsem do rozwoju jest wstydliwość – wrodzona zdolność do intymności w pewnych sferach życia.. Widać przesunięcia w tej kwestii (płaszczyzna pornografii). Poczucie wstydu jest czymś powszechnym, spontanicznym, jest związane z tożsamością płciową. Ma to być reakcja obronna, która chroni prawdziwą miłośc, zabezpiecza przed traktowaniem drugiej osoby jako przedmiotu. JPII mówi o wchłonięciu wstydu przez miłość, która jest prawdziwa, stała.
W Piśmie Św. Należy zauważyć, że wstyd najczęściej się spotyka u św. Pawła. Przenosi on na płaszczyzne refleksje o grzechu (1 Tes 4; 1 Kor 6, Kol 3).
Owcześnie minimalizuje się zło, usprawiedliwia się. Św. Paweł wprost nazywa pewne czyny grzechem. Od czasów rewolucji seksualnej nastąpił pewien zwrot, odejście od takiego myślenia.
NIERZĄD
A – prostytucja
B- gwałt - do upranienień osoby gwałconej należą wszelkie czynniki obrony. Przymus psychiczny nie jest mniejszym złem. Kobieta może korzystać z środków zapobiegających. Gwałt to też stosunek z kobietą psychicznie chorą lub młodą dziewczyną.
C – Kazirodztwo – Jest uznawane za wykroczenie. Prawo kanoniczne uznaje za kazirodztow stosunek pasierba z
D – Świętokradztwo: rzeczowe – związane z przedmiotem, ich użyciem... , osobowe – świętymi, kapłanami
E – Homoseksualizm
Św. Paweł mówił o homoseksualizmie (List do Rzymian) --> jest to niegodziwe. List do biskupów “od duszpasterstwa osób homoseksualnych”
P.S. Nie miałem dziś za bardzo czasu, więc, jutro pewnie dokończe resztę i podeślę. P.S. Za błędy wszelkiego rodzaju nie biorę odpowiedzialności.
Pozdrawiam
Mikołaj Flis
BB3