Czarcie żebro – ostrożeń warzywny.
Ostrożeń warzywny; czarcie żebro; strachopłoch.Łacińska nazwa –cirsium oleraceum.
Dr Nadzieja Bittel-Dobrzańska w swojej książce „ Jak wiedźma Agrypicha znachorstwa mnie uczyła”, przytacza słowa Agrypichy o czarcim żebrze „ludzi mówio, co kiedy Pan Bóg jego na pożytek ludzki stworzył, to diabeł na złość Panu Bogu chciał jego zgłumić, podskoczył i cap zębami za korzeń; odgryzł jego, ale co korzeń twardy i drzewiasty był z tego pośpiechu przedni ząb sobie wyłamał i na wiek wieków szczerbatym został sia. A ludzi przez to, ten korzeń czortowym żebrem nazwali”. Ten korzeń po wykopaniu wygląda jakby był odgryziony.
Ostrożeń warzywny jest byliną wyrastającą do wysokości 0,4 – 1.2 metra. Łodyga ostrożenia jest bardziej lub mniej rozgałęziona. Na całej długości pokryta jest dużymi wydłużonymi, gładkimi, lirowato – pierzasto – dzielnymi liśćmi. Kwiaty żółte niekiedy purpurowe. Kwitnie od lipca do września.Liście ostrożenia warzywnego są nierówno kolczasto ząbkowane. Górne liście są mniejsze i pojedyncze. Wyrastają na całej długości łodygi, aż po kwiatostany. Wszystkie liście są owłosione.Jest to bylina wyrastająca na mokrych, wilgotnych łąkach, na skraju lasów cienistych, na torfowiskach, nad brzegami stawów, jezior, itp.Roślin o tej nazwie jest kilka rodzajów. Właściwości lecznicze posiada ostrożeń warzywny. Czarcie żebro zawiera kwas askorbinowy oraz inne substancje, które nie zostały jeszcze zbadane. Ja miałam szczęście poznać mądrych ludzi, którzy pokazali mi jak wygląda czarcie żebro. W maju zbieramy to bardzo cenne zioło. Należy uważać, ponieważ łatwo jest o pomyłkę. Wygląd ostrożenia - czarciego żebra zbliżony jest do ostu, lecz bez kolców, ale ma na łodyżce i końcach listków meszek, który dopiero po ususzeniu jest kłujący.Obecnie można nabyć ten specyfik w aptece lub w sklepie zielarskim.Nazwa handlowa to ziele ostrożenia Herba Cirisii Oleracei.
Teraz jest również używany przez firmy farmaceutyczne i kosmetyczne do produkcji różnych preparatów ujędrniających skórę.
W lecznictwie ludowym stosowany jako środek przeciwgośćcowy, moczopędny, przeciwzapalny, także do kąpieli i pielęgnacji przy wypadaniu włosów. Leczy zapalenie oczu, zatok bocznych nosa. Usuwa uroki rzucane przez złych ludzi. Kąpiel z wywaru działa orzeźwiająco, wyciąga chorobę z organizmu. Odwar czarciego żebra w trakcie obmywania, lub kąpieli chorego gęstnieje lub galaretowieje. Na powierzchni wody z wywarem czarciego żebra pojawiają się tak jakby tłuste plamy, płyn może gęstnieć, lub wyglądać jak galareta. Podczas gdy kąpie się, lub obmywa zdrowy człowiek, woda jest przejrzysta, nie zmienia swojego wyglądu. (Moja przyjaciółka Krysia, rodem z ziemi lubuskiej opowiadała mi, że jeśli ktoś z Jej rodziny ma chore np. zatoki, gotuje czarcie żebro. Myje całą twarz, lub nawet głowę w wodzie z wywarem ostrożenia kilka razy dziennie. Obmywanie stosuje dotąd, aż znikną z powierzchni wody tzw. farfocle, zbite w kupki zioła. Jeśli woda jest już przejrzysta jak herbata, to znak, że nie ma już choroby. Mówiła także, że od dawna matki kąpały swoje dzieci, które płakały, były niespokojne i nie było wiadomo, dlaczego, w wywarze z czarciego żebra. Efekty uspokojenia dzieci, wyciszenia były widoczne już po pierwszej kąpieli). Tak, więc zmiana przejrzystości wody z wywarem z czarciego ziela, jest wskaźnikiem istnienia oraz ustępowania zmian chorobowych.Lecznicze właściwości czarciego żebra, ostrożenia warzywnego. Znane były już w średniowieczu. Od setek lat jest stosowany jako naturalny antybiotyk przy zapaleniach i chorobach skóry.Kłącza i młode rośliny ostrożenia warzywnego są jadalne (stąd nazwa rośliny). W niektórych miejscowościach młode pędy i liście używane są do gotowania barszczu.Roślina hodowana jako warzywna w Japonii i Indiach. Spożywana była także na Syberii.
Przy zbiorze ostrożenia ścina się całe łodygi przed kwitnieniem, najlepiej w maju. Zerwane rośliny nie trzymać w kupkach, ponieważ rośliny łatwo zaparzają się i ciemnieją. Do suszenia obrywać same liście, łodygi odrzucać. Z 4 ½ kilograma świeżych roślin uzyskuje się 1 kilogram suszu.
Już w średniowieczu znano właściwości czarciego żebra. Od setek lat stosowany jest jako naturalny antybiotyk przy zapaleniach i chorobach skóry. Podobno dawniej, prababcie zwalczały nim trądzik, łuszczycę itp. Odwar z czarciego żebra stosowany wewnętrznie uspakaja nerwy, wzmacnia siły człowieka cierpiącego na ogólne osłabienie, odtruwa i oczyszcza organizm.Ostrożeń działa moczopędnie, odtruwająco, odprężająco i oczyszczająco. Ma również właściwości przeciwzapalne i przeciwkrwotocznie. Ponadto działa przeciwreumatycznie, wzmacnia organizm i jego odporność. Wpływa na wydalanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii. Łagodzi stany zapalne i świąd skóry. Stosować go można przy wysypkach alergicznych i trądziku, uszkodzeniach skóry. Leczy oparzenia termiczne, chemiczne, słoneczne. Można go również, stosować do mycia skóry głowy przy występowaniu łupieżu. Wykazuje dużą skuteczność powstrzymującą wypadanie włosów i przyspiesza ich odrost. Pomaga przy zapaleniu oczu oraz bólach głowy.W różnych stronach kraju, starsi ludzie przekazują ustne informacje jak i na co można stosować czarcie żebro. Jedna z tych wiadomości, to:Kąpiel robić po pełni księżyca, ale jeśli sytuacja wymaga natychmiastowego działania, każda pora jest odpowiednia.Na kąpiel oczyszczającą ze złej energii należy ugotować około 5 łyżek czarciego żebra z 2 szklankami wody i gotować około 10 – 15 minut. Przecedzić przez sito i wlać do wanny i wsypać garść soli. Do kąpieli z dodatkiem czarciego żebra, gdy mamy na celu leczenie schorzeń skórnych, nie dodawać soli, nie spłukiwać się pod prysznicem. Po wyjściu z wanny nie wycierać się, pozwolić skórze wyschnąć.Ważną sprawą i oczywistą jest: kąpiel z dodatkiem ziół, czy różnych soli wykonuje się po uprzednim wymyciu się. Kąpiel powinna być ciepła, ale nie za gorąca, aby nie zasłabnąć. Czas trwania kąpieli około 15 – 20 minut (tak jak każda zdrowotna kąpiel). Radzą, aby zapalić białą świecę i pomyśleć o trudach tego dnia. Potem wyobrazić sobie jak wszystkie problemy znikają (dotyczy to problemów psychicznych oraz fizycznych). Radzą zamknąć oczy i wyobrazić sobie jak wszystko, co złe odkleja się od ciała oraz wnętrza i spływa do wanny, przenika do wody. Wyciągnąć korek z wanny i wyobrazić sobie jak problemy wraz z wodą odpływają.Należy wziąć chłodny prysznic.Świecy nie gasić, pozwolić jej wypalić się do końca.Jeśli kąpiel dotyczy dziecka, wyobrażenia odpływania i znikania problemów może za niego dokonać osoba dorosła. Dawniej po kąpieli wodę zostawiano i czekano czy na powierzchni wody zbiorą się „farfocle”. Jeśli tak to był rzucony zły urok. Wodę taką należało wylać na rozstaju dróg, albo w miejscu i o porze, gdzie nikt tego nie zobaczy. ( Wiadomo, że wraz z wylaniem wody oczyszczającej „wylewa się” uroki i zmiany chorobowe).Sposób użycia.Do zastosowania wewnętrznego
· 1 łyżka stołowa ziół
· 1 szklanka wrzątku
Gotować 10 – 15 min na małym ogniu. Pić 2 razy dziennie po filiżance przed posiłkami.Do kąpieli
· 50 gram ziół (1 opakowanie )
· 1 ½ - 2 litrów wody
Gotować 10 – 15 min. Po przecedzeniu wlać do wanny.
Bibliografia Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej.InternetNadzieja Bittel - Dobrzyńska: Jak Agrypicha znachorstwa mnie uczyła.J.Kwaśniewska. J. Skautowski: Poradnik zbieracza ziół.
Zebrała i opracowała Krystyna Nosal Wrocław 5.IV.2010r.
Powyżej jest obraz czarciego żebra na łące.
kandr