Administracja zorganizowana działalność, służąca do osiągnięcia pewnych celów. Administracja jest planową, celową i trwałą działalnością. Wyróżniamy adm.:
1) prywatną-organizacja prowadzona przez jednostkę, w jej interesie lub interesie osób trzecich;
2) państwową- celowa, trwała działalność państwa do wyznaczonych celów;
3) publiczną- sprawowana przez organy państwowe i inne podmioty administracji w interesie zbiorowym, publicznym.
W teorii wyróżniamy adm. w ujęciu
a) podmiotowym- są to organy adm. oraz inne podmioty wykonujące określone funkcje z zakresu adm. publicznej, np. terenowe organy adm. rządowej, organy samorządu terytorialnego,
b) przedmiotowym- jest to taka działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracji, a więc zadania i kompetencje z zakresu władzy wykonawczej,
c) formalnym- jest to cała działalność wykonywana przez podmioty adm. bez względu na jej charakter.
Rzeczowy (przedmiotowy) podział zadań w adm. publ. to liczne działy administracji publicznej, jak np. administrację budownictwa, oświaty, ochrony zdrowia, spraw socjalnych, itd. Z punktu widzenia podmiotowego można wyróżnić administrację rządową i administrację samorządową
We współczesnej doktrynie wyróżnia się administrację władczą i administrację świadczącą. O administracji władczej mówi się wówczas, gdy administracja wkracza, przy użyciu środków władczych ingeruje w sferę prawną obywateli, ogranicza jego wolność bądź własność, gdy nakłada na niego obowiązek, w jakiś sposób go obciążą. Administracja świadcząca zapewnia obywatelowi określone świadczenia lub inne korzyści
Prawo administracyjne jest to zespół norm, które regulują administracyjną działalność państwa. Prawo adm. jest gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych, Prawo adm. reguluje przede wszystkim stosunki między administracją a obywatelami i tworzy prawa i obowiązki obywateli ale zawsze wobec adm. Prawo administracyjne dzielimy na:
a) prawo ustrojowe- jest to prawo ustroju adm. publicznej, reguluje normy, zasady i działania adm. publicznej,
b) prawo materialne- zawiera normy i sposoby rozwiązywania konkretnych spraw, które ustalają wzajemne uprawnienia i obowiązki, wzajemne relacje pomiędzy organami a innymi podmiotami, np. prawo budowlane, wodne,
c) prawo procesowe- proceduralne, zawiera normy dotyczące bezpośredniego toku działania adm. publicznej, składają się na nie przepisy regulujące różne procedury.
Stosunek administracyjnoprawny Stosunki między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami administracji publicznej a obywatelami i innymi podmiotami oparte są na normach prawa administracyjnego i dlatego te stosunki nazywa się stosunkami administracyjnoprawnymi. Cechą charakterystyczną tego stosunku jest nierównorzędność pozycji podmiotów tego stosunku która wynika stąd, iż prawo przyznaje jednemu z uczestników tego stosunku (organowi administracyjnemu) prawo orzekania, przesądzania o sprawie w sposób wiążący innych uczestników stosunku. Podmiotami stosunku administracyjnoprawnego są: 1)zawsze organ (podmiot) administracji upoważniony do żądania określonego zachowania się albo świadczenia i; 2)podmiot (osoba fizyczna lub prawna, jednostka organizacyjna), do którego skierowany jest nakaz lub zakaz albo który żąda określonego zachowania się od organu administracji.
Stosunek administarcyjnoprawny może być nawiązany:
1.z mocy samej ustawy- powstają prawa i obowiązki w sferze podatkowej, obowiązku szkolnego,
2)na podstawie aktu administracyjnego (decyzji)- można odroczyć obowiązek szkolny
2a) na podstawie ugody administracyjnej- po jej zatwierdzeniu przez organ administracyjny- wywiera takie same skutki jak decyzja administracyjna;
3) na skutek działania faktycznego, np. gdy przez sam fakt dopuszczenia do korzystania z gminnego urządzenia publicznego
Stosunek administracyjnoprawny zawiera 3 elementy: 1) przedmiotami są tylko te sprawy, które należą do kompetencji organów adm., których uregulowanie jest dopuszczalne w trybie nakazów i zakazów np. wydanie koncesji, 2) podmiotami są: organy administracji upoważnione do żądania odpowiedniego zachowania się lub świadczenia oraz podmiot (osoba fizyczna lub prawna) do którego skierowany jest nakaz lub zakaz, który żąda określonego zachowania się od organu administracji. Organ adm. ma pozycję nadrzędną bo dysponuje władztwem adm.; 3) treścią stosunku adm. prawnego są uprawnienia i obowiązki polegające na działaniu, znoszeniu lub zaniechaniu.
Źródłami prawa administracyjnego są organy publikacyjne w których ogłaszane są akty normatywne, są to dzienniki urzędowe. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa RP są Konstytucja, ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa RP są akty prawa miejscowego na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Źródła prawa administracyjnego możemy podzielić wg pozycji organu stanowiącego prawo:
a) źródła prawa stanowione przez centralne organy państwa- to organy władzy ustawodawczej (Sejm i Senat) oraz wykonawcze- Prezydent RP, RM, ministrowie;
b) źródła prawa stanowione przez organy terenowe- to rządowe organy administracji ogólnej oraz organy samorządu terytorialnego.
Z innego punktu widzenia źródła prawa można podzielić na: a) źródła prawa powszechnie obowiązującego (Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia). b) źródła prawa wewnętrznego (uchwały RM oraz zarządzenia Prezesa RM i ministrów), źródła prawa wewnętrznego regulują stosunki wewnątrz aparatu adm. publicznej.
Konstytucja jako źródło prawa administracyjnego. Konstytucja jest najwyższym prawem RP, a jej przepisy stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej. Konstytucja jako źródło prawa powszechnie obowiązującego wiąże wszystkie organy władzy publicznej i wszystkich obywateli. Konstytucja określa, że ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, sądowniczej i wykonawczej. Konstytucja stanowi, że RP jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Konstytucja określa kompetencje Prezydenta RP, RM, Prezesa RM oraz ustala pozycję ministrów i innych członków rządu, wojewodów i samorządu terytorialnego.
Ustawy - Administracja. publiczna może legalnie działać, gdy działanie jej znajduje podstawy w obowiązujących ustawach. Dla adm. wynikają dwie ważne zasady: 1) zasada nadrzędności ustaw w systemie prawa, zgodnie z którą wszystkie inne źródła prawa muszą być zgodne z ustawami 2) zasada wyłączności ustaw, zgodnie z którą najważniejsze dla funkcjonowania państwa i jego organów oraz dla życia obywateli sprawy powinny być rozstrzygane w drodze ustawowej. Konstytucja normuje prawne warunki tworzenia ustaw i innych aktów prawnych. Konstytucję należy traktować jako akt nadrzędny. Ustawy wykonywane są przez rozporządzenia, decyzje, wyroki, umowy. Hierarchiczna budowa porządku prawnego to : akt niższej rangi nie może być sprzeczny z aktem wyższej rangi.
Umowy międzynarodowe jako źródła prawa administracyjnego. Konstytucja od 1997r. reguluje zagadnienie norm prawa międzynarodowego w polskim prawie wewnętrznym i administracyjnym. Ratyfikowane umowy międzynarodowe zaliczane są do źródeł prawa powszechnie obowiązującego, a po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależniona od wydania ustawy. Tylko umowy ratyfikowane są źródłami prawa powszechnie obowiązującego i częścią krajowego porządku prawnego. Ratyfikacja umów należy do Prezydenta RP. Niektóre umowy wymagają zgody wyrażonej w ustawie. Istnieją umowy zatwierdzane przez RM i umowy resortowe, które nie wymagają ratyfikacji. Umowy ratyfikowane przed wejściem Konstytucji z 1997r. uznaje się za umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie.
Akty normatywne Rozporządzenie z mocą ustawy. Konstytucja przewiduje wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy tylko w stanie nadzwyczajnym, tj. w czasie stanu wojennego. Jeżeli Sejm nie może zebrać się na posiedzenie Prezydent RP na wniosek RM wydaje rozporządzenie z mocą ustawy. Mogą one dotyczyć np. zasad działania organów władzy publicznej, ograniczenia wolności, praw człowieka i obywatela Rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez Prezydenta RP podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu. Rozporządzenia te mają charakter powszechnie obowiązującego prawa.
Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych przez organy władzy wykonawczej. Rozporządzenie jest źródłem prawa. W hierarchii źródeł prawa zajmują pozycje niższą niż ustawa, chociaż też zawierają normy prawne powszechnie obowiązujące. Rozporządzenie nie może zastępować ustawy, lecz ją odciążać od szczegółów technicznych, uregulowań zmiennych w czasie. Rozporządzenia są wydawane przez Prezydenta, RM, Prezesa RM, ministrów kierujących działami administracji rządowej, KRRiT, przewodniczących Komitetów: Badań Naukowych i Integracji Europejskiej, wojewodów. Rozporządzenia są wydawane na podstawie upoważnienia szczegółowego zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Wyróżniamy upoważnienia obligatoryjne i fakultatywne. Upoważnienia obligatoryjne - gdy organ upoważniony jest zobowiązany do wydania rozporządzenia. Upoważnienie fakultatywne - gdy podmiot upoważniony ma swobodę korzystania z upoważnienia do wydawania rozporządzeń. Warunkiem wejścia w życie rozporządzenia jest jego ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Utrata mocy obowiązującej rozporządzenia jeżeli rozporządzenia zostało wydane na czas określony lub w wyraźny sposób zostanie uchylone. Rozporządzenie traci moc obowiązującą, gdy przestaje obowiązywać ustawa zawierająca upoważnienie do jego wydania. Rozporządzenia poddawane są kontroli wewnątrzadministracyjnej i sądowej. Kontrole wewnątrzadministracyjną sprawuje RM, która na wniosek Prezesa RM może uchylić rozporządzenie ministra. Chodzi o kontrole legalności i celowości rozporządzeń. Natomiast wszystkie rozporządzenia mogą być poddane kontroli abstrakcyjnej Trybunału Konstytucyjnego, który orzeka m.in. w sprawach zgodności rozporządzeń z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.
Uchwały i zarządzenia organów centralnych. Należą do aktów normatywnych mających charakter wewnętrzny i obowiązujący tylko jednostki organizacyjne podlegające organowi wydającemu dany akt prawny. Wydawane są one przez organy kolegialne Uchwałami organów centralnych są uchwały RM. Uchwały podejmują np. Rada Polityki Pieniężnej i Zarząd NBP. Zarządzenia organów centralnych - Akty normatywne mogą regulować tylko stosunki między organami a podległymi im jednostkami oraz stosunki między przełożonymi a podwładnymi, pod warunkiem, że nie naruszają przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Uchwały podejmują rady kolegialne zaś zarządzenia wydają organy monokratyczne. Do organów wydających zarządzenia należy:1) Prezydent RP, Zarządzenia Prezydenta mają charakter wewnętrzny, mogą być wydawane tylko na podstawie ustawy i podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem. 2) Prezes Rady Ministrów, 3) Ministrowie kierujący działem administracji rządowej i przewodniczący komitetów 4) Prezes NBP wydaje zarządzenia. Zarządzenie nie może przekroczyć upoważnienia ustawowego. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezydenta RP i Prezesa RM wydane na podstawie ustawy podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.
Subdelegacja kompetencji prawotwórczych. W polskim prawie istnieje zakaz subdelegacji kompetencji przez organy uprawnione do stanowiska bądź ustanawiania określonej normy prawnej. Uprawnienie jednego organu nie może być przekazane dla innego. Upoważnienie konstytucyjne lub ustawowe do wydania określonego aktu prawnego prze określony organ jest uprawnieniem tylko i wyłącznie dla tego organu. Subdelegacja kompetencji prawotwórczych może jedynie polegać na ustawowym upoważnieniu do uregulowania określonej normy prawnej przez określonego adresata i to upoważnienie nie może być nikomu przekazane pod rygorem nieważności.
Akty prawa miejscowego (pojęcie). Przepisy prawne obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa wydawane są przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy adm. rządowej nazywamy aktami prawa miejscowego. Akty prawa miejscowego są aktami powszechnie obowiązującymi (czyli dotyczą wszystkich mieszkańców oraz podmioty znajdujące się pod działaniem tych organów) do wydawania takich aktów niezbędne jest upoważnienie ustawowe, sposób ich ogłaszania jest ściśle określony. Najważniejszą cechą odróżniającą przepisy prawa miejscowego od przepisów powszechnie obowiązujących jest lokalny charakter miejsca obowiązywania tych norm, gdyż nie obowiązują one poza obszarem na jakim zostały określone, w zależności od zasięgu mogą obejmować województwo, powiat lub gminę. Podmioty upoważnione do stanowienia prawa miejscowego to sejmik województwa, rada powiatu, rada gminy, wojewoda, dyrektorzy urzędów morskich. Akty stanowione przez sejmik województwa, wojewodę i org. adm. niezespolonej a także przez rade powiatu i gminy podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym, który jest wydawany przez wojewodę. Dzień wydania Dz.Urz. jest dniem ogłoszenia aktu prawa miejscowego. Akty prawa miejscowego wchodzą w życie po upływie 14 dni od ich ogłoszenia, jeżeli nie stanowią inaczej. Nadzór nad aktami prawa miejscowego, stanowionymi przez wojewodę oraz organy rządowej administracji niezespolonej sprawuje Prezes RM. Prezes RM uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego jeżeli są one niezgodne z ustawami lub rozporządzeniami. Uchwała jednej gminy nie obowiązuje na terenie sąsiednim gdyż nie została tam uchwalona. Konstytucji zalicza akty prawa miejscowego do źródeł prawa powszechnie obowiązującego na obszarze działania organów, które je ustanowiły, zaś zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.
Akty planowania. Akty planowania nie zawsze możemy zakwalifikować do aktów normatywnych. Są nimi plany, programy, akty budżetowe oraz akty ustalające normy techniczne. Plany mogą przybierać różne formy, też formę ustawy, o czym może świadczyć istnienie Ustawy Budżetowej na dany rok kalendarzowy. Akty planowania mogą być akty centralne i lokalne, różnica pomiędzy nimi dotyczy treści tych aktów. Szczególną rolę w procesie administrowania mają plany zagospodarowania przestrzennego, które odznaczają się zarówno cechą generalności, jak i konkretności, stanowią one podstawę do wydawania decyzji adm., a nie zastosowanie się do zawartych w nich ustaleń powoduje nieważność decyzji wydanej sprzecznie z jej brzmieniem.
Akty wykonawcze prawa miejscowego W przypadku przepisów wykonawczych musi istnieć upoważnienie ustawowe do wydania przepisów prawa o takim charakterze. Przykładem przepisów wykonawczych mogą być przepisy dotyczące podatków i opłat lokalnych, które są uchwalane odpowiednio przez sejmik województwa, radę powiatu i radę gminy. Upoważnienie ustawowe do wydania wykonawczego aktu prawa miejscowego powinno określać organ właściwy do wydania aktu oraz zakres spraw przekazanych. Terenowe organy adm. rządowej mogą wydawać akty wykonawcze prawa miejscowego jedynie w granicach upoważnienia ustawowego. Wojewoda jako terenowy organ adm. rządowej jest organem monokratycznym i może wydawać akty powszechnie obowiązujące prawa miejscowego oraz przepisy porządkowe. Przepisy porządkowe wydawane są w formie rozporządzeń. Aktami wykonawczymi pozostałych organów są zarządzenia i mają one charakter wewnętrzny dot. organów służbowo i funkcjonalnie powiązanych z danym organem.
Statuty jednostek samorządu terytorialnego. Statuty województwa, powiatu i gminy należą do aktów prawa miejscowego stanowionego przez organy tych jednostek. W drodze regulacji statutowej mogą regulować wszystkie zagadnienia ustrojowe danej jednostki nie uregulowane w odrębnej ustawie. Statut: województwa- określają ustrój województwa jako jednostki samorządu terytorialnego i wymaga uzgodnienia z Prezesem RM, publikowany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz w Dz.U. „Monitor Polski”. Statut powinien regulować sprawy zasadnicze dla ustroju województwa; powiatu- określa ustrój powiatu, jego uchwalenie należy do uprawnień rady powiatu, jest najważniejszym aktem prawa miejscowego stanowionego przez rade powiatu, reguluje zagadnienia takie jak organizacja wewnętrzna, tryb pracy rad i komisji powołanych przez radę oraz zarząd powiatu i zasady tworzenia klubów radnych; gminy- określa ustrój gminy, organizację i tryb pracy rady i jej organów jak również zasady tworzenia jednostek pomocniczych gminy. Uchwalanie statutu gminy należy do wyłącznej kompetencji rady gminy.
Przepisy porządkowe stanowione przez jednostki samorządu terytorialnego. Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie upoważnienia zawartego w ustawach i wydaje je się tylko w zakresie uregulowanym ustawowo lub w innych przepisach powszechnie obowiązujących. Wojewoda wydaje przepisy porządkowe w formie rozporządzeń porządkowych, w powiecie wydaje je rada powiatu. Gminne przepisy porządkowe ustanawia rada gminy w formie uchwały lub w sprawach niecierpiących zwłoki Wójt, Burmistrz, Prezydent ( WBP ) w formie zarządzenia, które wymaga zatwierdzenia na najbliższej sesji rady gminy. Przepisy porządkowe nie mogą być wydawane przez jednostki samorządu terytorialnego gdy są uregulowane w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących. Uregulowanie materii przepisów porządkowych przez wojewodę wyklucza możliwość regulowania jej przez powiat lub gminę. Jednostki samorządu terytorialnego wydają przepisy porządkowe wówczas gdy jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz zapewnienia porządku publicznego, ochrony środowiska naturalnego itp.
Akty wewnętrzne. Obok norm prawa powszechnie obowiązującego istnieje dziedzina norm prawa wewnętrznie obowiązującego i są to akty wewnętrzne adm. Adresatami aktów wewnętrznych są jednostki organizacyjne oraz pracownicy tych jednostek podporządkowani organom wydającym te akty. Akty wewnętrzne mogą nosić różne nazwy, jak, np. regulamin, instrukcja itp. Akty wewnętrzne regulują różne kwestie jak np. nałożenie na podporządkowane jednostki lub ich organy określonych obowiązków. Akty wew. wydawane są na podstawie szczegółowych upoważnień ustawowych i maja charakter poleceń służbowych Akty wew. poddawane są kontroli organu nadzorującego daną jednostkę wydającą akt wewnętrzny.
Organy publikacyjne – Dzienniki Urzędowe Wydawane przez Prezesa RM przy pomocy Kancelarii Prezesa RM i Rządowego Centrum Legislacji: 1) Dziennik Ustaw RP; 2) Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”; 3) Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski B”; Wydawane przez ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz kierowników urzędów centralnych: 4)dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej; 5) dzienniki urzędowe urzędów centralnych; Wydawane przez wojewodę: 6) wojewódzki dziennik urzędowy.
Dziennik Ustaw RP są wydawane przez Prezesa RM przy pomocy Kancelarii Prezesa RM i Rządowego Centrum Legislacji. W Dzienniku Ustaw RP ogłasza się: 1)Konstytucję, 2)ustawy, 3)rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez Prezydenta RP, 4)rozporządzenia wydawane przez Prezydenta RP, Radę Ministrów, Prezesa RM, ministrów kierujących działami administracji rządowej, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, 4)orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw, 5)uchwały RM uchylające rozporządzenia ministra. W Dzienniku Ustaw ogłasza się nadto akty prawne dotyczące wyborów do Sejmu, senatu oraz Prezydenta RP, referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego,
Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski” wydawane przez Prezesa RM przy pomocy Kancelarii Prezesa RM i Rządowego Centrum Legislacji. W Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” ogłasza się: 1) zarządzenia Prezydenta RP wydane na podstawie ustawy, 2) uchwały RM i zarządzenia Prezesa RM wydane na podstawie ustawy, 3)orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego aktów normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polski lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone.
Dziennik Urzędowy „Monitor Polski B” ogłasza: 1) sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości, 2) ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, 3) inne akty prawne, a także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. Ogłaszanie obwieszczeń i ogłoszeń, o których mowa w pkt.1 i 2, jest odpłatne. Wysokość opłat określa Prezes RM w drodze rozporządzenia.
Dzienniki urzędowe organów centralnych mają charakter służbowy wewnętrzny przeznaczony do ogłaszania aktów prawnych pochodzących od organów centralnych, a przeznaczonych dla podległych im organów, zakładów, urzędów i instytucji. W dzienniku znajdują się przepisy interpretacyjne, wyjaśniające zagadnienia z dziedziny funkcjonowania i pracy określonego ministerstwa Wydają je ministrowie kierujący działami adm. rządowej i kierownicy urzędów centralnych. Ogłasza się w nich: 1) akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy i nadzorowanych przez niego urzędów centralnych, 2) uchwały RM uchylające zarządzenia ministra wydającego dziennik urzędowy, 3) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach aktów normatywnych wydającego dziennik urzędowy.
Dziennik urzędowy wojewódzki. Zasady i tryb wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego określa w drodze rozporządzenia Prezes RM. Wojewoda prowadzi zbiór wydanych przez siebie wojew. dz. urzędowych, udostępnia go jednostkom samorządu terytorialnego oraz umożliwia wgląd do tego zbioru. W dzienniku urzęd woj. ogłaszane są: -akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej, jak i przez sejmiki województwa, organ powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu, gminy, -statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów, -uchwały budżetowe województwa oraz sprawozdania z wykonania budżetu województwa, -inne akty prawne.
Czynności administracyjnoprawne można podzielić na: 1) akty zewnętrzne, które mogą być skierowane do wszystkich obywateli i podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie ani nie pozostających w szczególnych stosunkach zależności. 2) akty wewnętrzne, które skierowane są do podmiotów pozostających w stosunku podporządkowania albo do osób pozostających w szczególnym stosunku zależności Czynności administracyjno prawne można podzielić na akty generalne i indywidualne. Aktami generalnymi w układzie zewnętrznym są rozporządzenia, zaś w układzie wewnątrzadministracyjnym- instrukcje, zarządzenia wewnętrzne, a w układzie zakładowym- regulaminy. Aktami indywidualnymi w układzie zewnętrznym są przede wszystkim decyzje administracyjne, w układzie wewnątrzadministracyjnym - polecenia służbowe, a w układzie zakładowym - polecenia zakładowe dla pracowników.
Aktem administracyjnym jest władcze działanie prawne organu adm. skierowane na wywołanie określowych skutków prawnych, regulujących konkretna sprawę skierowaną do konkretnego adresata. Skutek prawny jest celem aktu, który znosi, zmienia lub tworzy prawa i obowiązki bądź ustala je w sposób wiążący. Cechą charakterystyczną jest jego władczość. Akt adm. musi pochodzić od organu uprawnionego do jego wydania, musi mieć podstawę prawną. Jest szczególna formą czynności prawnych organów administrujących, regulowaną przez przepisy prawa adm. Ma moc obowiązującą wobec adresata. Niektóre akty adm. są bardzo sformalizowane np. decyzje adm. Akty adm. jednostronne wydawane są niezależnie od woli adresata aktu. Akty adm. dwustronne wydaje się za zgodą adresata. Wyrażenie zgody przez adresata np. przez złożenie podania o określonej treści, przystąpienie do konkursu o określone stanowisko, itp. Akty adm. Pozytywne- to takie akty, które w całości uwzględniają żądanie strony. Negatywne- to takie akty, które chodź by w części nie uwzględniają żądania strony.
Uznanie administracyjne istnieje wówczas, gdy administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego może wybierać między różnymi rozwiązaniami. Uznanie występuje wtedy, gdy norma prawna nie określa jednoznie skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie takiego wyboru organowi administracji. Uznanie może polegać na tym, że administracja musi się zdecydować, czy dany środek można w ogóle zastosować albo też jaki ze środków wybrać. Uznanie zapewnia ustawodawca, ponieważ musi ono wynikać z normy prawnej (ustawowej). Technicznie upoważnienie do uznania przybiera formę wyrażenia: organ „może”, „jest uprawniony”, bądź wynika z całokształtu uregulowania. Nie ma natomiast uznania, gdy ustawa stanowi, że organ „wyda”, „ustali”, „nakazuje” itd. Uznanie stwarza administracji możliwość działania na własną odpowiedzialność, ma zastosowanie przede wszystkim przy załatwianiu spraw indywidualnych, ale nie tylko. Cel uznania i trafność rozstrzygnięcia konkretnego przypadku wymagają szczegółowego wyważenia wszelkich argumentów za, i przeciw określonemu rozstrzygnięciu. Decyzje administracyjne oparte na uznaniu podlegają kontroli NSA.
Porozumienie administracyjne jest instrumentem organizowania działalności podmiotów w sferze przydzielonych im zadań. Porozumienia mogą zawierać gminy i powiaty z organami administracji rządowej w sprawie przejmowania przez organy gminy zadań z zakresu administracji rządowej, jak również gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzania jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych oraz województwo może zawierać z innymi województwami oraz jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzania prowadzenia zadań publicznych.
Ugoda administracyjna zawierana jest pomiędzy stronami postępowania administracyjnego, zawieranej przed organem adm. przed którym toczy się postępowanie administracyjne. Ugoda ta może być zawarta tylko w indywidualnej sprawie administracyjnej w czasie trwania postępowania administracyjnego i tylko w takiej sprawie, w której biorą udział co najmniej dwie strony o spornych interesach. Ugoda adm. po jej zatwierdzeniu przez organ administracji, zastępuje decyzje w sprawie.
Koncentracja i dekoncentracja. Przy koncentracji- punkt ciężkości administrowania spoczywa w rękach organów naczelnych, centralnych, które decydują we wszystkich ważnych sprawach, a więc ciężar administrowania znajduje się w rękach nielicznych organów. Przy dekoncentracji punkt ciężkości administrowania leży w organach terenowych, które wykonują przeważającą większość zadań administracji. W przypadku dekoncentracji następuje przekazanie właściwości do załatwienia spraw administracyjnych w dół, organom niższym, przy zachowaniu że organy centralne mają prawo udzielania wytycznych, poleceń.
Centralizacja i decentralizacja. Zasada centralizacji polega na tym, że podejmowanie decyzji należy wyłącznie do organów wyższych. Organy niższe mają jedynie pozycję organów przygotowujących rozstrzygnięcia. Wtedy zbiega się koncentracja z centralizacją. Centralizacja wiąże się nierozłącznie z hierarchicznym podporządkowaniem organów administracji niższych szczebli organom wyższym. Decentralizacja- jest to przesunięcie ciężaru administrowania na organy niższych szczebli (dekoncentracja) połączone z wyposażeniem tych organów w samodzielność i względną niezależność. Przez decentralizację rozumie się taki system organizacji administracji, w którym organy niższe nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia. Prowadzi to do samodzielnego, wolnego od ingerencji organów wyższych, wykonywania administracji. Zalety decentralizacji -zbliżenie podmiotu decydującego do załatwianej sprawy; dotyczy to przede wszystkim decentralizacji terytorialnej, -lepszą możliwość kierowania procesem decyzyjnym, -większą przejrzystość, -mniejsze obciążenie pionowego przepływu informacji, Decentralizacja nie oznacza pełnej niezależności, gdyż zasada praworządności wymaga jednolitego stosowania prawa w całym państwie. Organy administracji zdecentralizowanej poddane są nadzorowi. Wady to np.: w przypadku braku instytucji nadzoru daje zbyt dużą swobodę działania a zasada praworządności wymaga jednolitego stosowania prawa w całym państwie.
Hierarchiczne podporządkowanie Z hierarchicznym podporządkowaniem nierozłącznie wiąże się centralizację. Zasada hierarchicznego podporządkowania przejawia się w podwójnej zależności: -Zależność służbowa polega na tym, że nie ma prawnego ograniczenia wydawania poleceń służbowych przez organ wyższy organom niższym; -Zależność osobowa polega na tym, że organ wyższego stopnia ma prawo obsadzenia stanowisk w organach bezpośrednio lub pośrednio niższych szczebli, zwolnień, awansów, nagradzania i wymierzania kar. Zalety hierar. Podporz.: -jednolitość działania aż do najniższego stopnia; -łatwe ustalenie i wyegzekwowanie odpowiedzialności; -eliminowanie sporów kompetencyjnych; powstałe spory rozstrzyga wspólny przełożony; Wady: -nie ma prawnego ograniczenia wydawania poleceń służbowych przez organ wyższy organom niższym; -organ niższy nie jest wyposażony w prawna niezależność; -organ wyższego stopnia ma prawo obsadzania stanowisk w organach bezpośrednio lub pośrednio niższych szczebli (zwolnień, awansów); -organ wyższy ma prawo pociągania do odpowiedzialności i wymierzania kar organowi niższemu.
Organ administracji publicznej (pojęcie). Organ administracji rządowej: -stanowi wyodrębnioną część aparatu administracji rządowej; -działa w imieniu i na rachunek państwa; -uprawniony jest do korzystania z środków władczych; -działa w zakresie przyznanych mu kompetencji. Jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania administracji publicznej przez swoje organy z wyjątkiem rozstrzygnięć podejmowanych w głosowaniu powszechnym (wybory i referendum). Organy jedn. sam. są: -wyodrębnione organizacyjnie; -działają w imieniu i na rachunek danej jednostki samorządu; -korzystają ze środków władczych; -działają w zakresie przysługujących im kompetencji. Inne podmioty administracji publicznej mają również swoje organy, które działają w imieniu i na rachunek tych...
ewa.kowalska756