PSYCHOLOGIA

Komunikacja

Komunikacja -podział:

*werbalna

*niewerbalna

Co wpływa na k. niewerbalną:

-kontakt wzrokowy

-otoczenie

-wygląd zewnętrzny

-mimika

-gestykulacja

-postawa ciała (otwarta, zamknięta)

-ton głosu

-przestrzeń (odległość np. pomiędzy rozmówcami)

Pierwsze wrażenie-powstaje na bazie przekazu niewerbalnego,to opinia i ocena nowo poznanej osoby(stworzona w ciągu 3 s)jest często mocno utrwalona i ciężko ją zmienić, buduje nastawienie

Naginanie rzeczywistości do schematu

Efekt anielski-na podstawie jednej lub dwóch cech pozytywnych danej osoby "dodajemy" kolejne pozytywne cechy tworząc jej pozytywny wizerunek

Efekt diabelski-na podstawie jednej lub dwóch cech danej osoby dopisujemy kolejne negatywne cechy tworząc negatywny wizerunek danej osoby

Samospełniające się proroctwo-związane jest  z tym, że zachowanie jednej osoby generuje zachowanie drugiej osoby zgodne z oczekiwaniami pierwszej osoby, utwierdzając ją (os. pierwszą) w przekonaniu o słuszności cechy jaką mamy na temat tej osoby

Komunikacja werbalna:

*jednokierunkowa

– nie są zadawane pytania, brak komunikacji zwrotnej, aby upewnić się czy komunika został zrozumiały;

Polecenia, instrukcje, przemówienia, wykłady

Zalety:

-szybsza/bardziej ekonomiczna ze wzg. skrócenie czasu

-zmniejsza chaos

-pozawala na zachowanie rytmu wypowiedzi

-ze względu na barak inf. zwrotnej nie podważa autorytetu mówiącego

Wady:

-duże prawdopodobieństwo ,że treść nie zostanie zrozumiana

-nie ma możliwości  rozwiązania wątpliwości

-nieporozumienia

*dwukierunkowa

- Odbywa się w obydwu kierunkach, między nadawcą i odbiorcą. Cechuje się większą dokładnością niż komunikacja jednokierunkowa, większą pewnością nadawcy, mniejszym uporządkowaniem, mniejszą pewnością odbiorcy, i zabiera więcej czasu.

Zalety:

-lepsze zrozumienie

-dokładność omówionych spraw

-rozwiązywanie wątpliwości zwłaszcza dotyczących rożnego rozumienia tych samych określeń

Wady:

-chaos

-zamieszanie

-skupiamy się na tym o co JA chcę zapytać, a nie co pytają inni

Podstawowe emocje:

-radość

-złość

-smutek

-strach

-zdziwienie

-wstręt/obrzydzenie

Czynniki utrudniające komunikację:

-bariera wiekowa

-dobór słownictwa

-slang

-inny język

-terminy specjalistyczne

-wady wymowy

-brak wspólnych tematów

-wykształcenie

-wady narządu słuchu

-hałas, temperatura -czynniki zewnętrzne

-kulturowa

-samopoczucie/emocje

-stereotypy

-rozmowa z kilkoma osobami jednocześnie

-osobowość rozmówców

Bariery aktywnego słuchania

1. słuchanie wybiórcze

2. domyślanie się-stosowane gdy nie dowierzamy słowom rozmówcy

3. przygotowywanie odpowiedzi

4. porównywanie

5. osądzanie(krytykowanie)

6. utożsamianie się

7. skojarzenia

8. udzielanie rad

9. sprzeciwianie się

10. przekonanie o swojej racji

11. zmiana toru

12. zjednywanie

13. gaszenie

14. dyskontowanie

Filtrowanie

To słuchanie wybiórcze. Skoro przekonasz się, że wypowiedzi rozmówcy nie towarzyszą negatywne uczucia, to natychmiast „odpływasz” i nie słuchasz dalej

Domyślanie się

Czytasz w myślach drugiej osoby. Próbujesz zgadnąć, co rozmówca „naprawdę” myśli lub czuje. Próbujesz ją przejrzeć.             

Przygotowywanie odpowiedzi

Cała twoja uwaga skupiona jest na skrzętnym przygotowywaniu swojej wypowiedzi. Twój umysł zamiast słuchać pędzi z zwrotną prędkością, aby zdążyć ułożyć sobie własną sekwencję.             

Porównywanie

Cały czas podczas rozmowy próbujesz ocenić, kto jest mądrzejszy, bardziej kompetentny, rozsądniejszy, kto więcej cierpiał...

Osądzanie

Dokonujesz osądu osoby lub jej wypowiedzi zanim wysłuchasz ją do końca. W ten sposób spisujesz ją na straty i dalej nie słuchasz.             

Utożsamianie się

Cokolwiek powie twój rozmówca. Odnosisz do swojego doświadczenia. Jesteś zajęty tak swoimi ekscesami, że nie masz czasu, aby naprawdę usłyszeć drugą osobę.

Skojarzenia

Tak się dzieje, gdy jesteśmy znudzeni lub zniecierpliwieni rozmową. Rozmówca o czymś nam opowiada, a nam uruchamia się łańcuch skojarzeń i „odpływasz”.

Udzielanie rad

Wystarczy, że usłyszysz kilka pierwszych zdań, a już zaczynasz szukać odpowiedniej rady. Kiedy tworzysz swoje rady nie masz możliwości uważnie słuchać i możesz przeoczyć to, co najważniejsze.                           

Sprzeciwianie się

Zawsze ci spieszno, aby się nie zgodzić ze swoim rozmówcą. Reagujesz tak zarówno na komunikaty negatywne jak i pozytywne.

Przekonanie o swojej racji

Nie jesteś w stanie słuchać krytyki, w związku z tym jesteś skłonny nawet do przekręcenia faktów, podniesienia głosu tylko po to, aby nie słuchać kogoś, kto proponuje ci jakąkolwiek zmianę.

Zmiana toru

Nagła zmiana tematu spowodowana twoim znudzeniem lub zakłopotaniem.

Zjednywanie

Zgadzasz się ze wszystkim co mówi rozmówca po to, aby nie zaangażować się zbytnio w rozmowę.

Gaszenie

Używasz zgryźliwych i sarkastycznych uwag, aby osoba zaniechała tematu.             

Dyskontowanie

Lekceważysz lub przyjmujesz wiadomości z zastrzeżeniem. Za każdym razem, gdy usłyszysz komplement, natychmiast wyliczasz wszystko, co może obniżyć twoją wartość.              

Podstawowe elementy dobrej komunikacji

-zgodność komunikatu werbalnego i niewerbalnego

-stosowanie komunikatów typu "ja"

-kontakt wzrokowy

-aktywne słuchanie

-empatia

-zadawanie pytań

-parafrazowanie

Parafraza-polega na streszczeniu własnymi słowami wypowiedzi drugiej osoby bez oceniania rozmówcy.

Zaczyna się najczęściej słowami: chcesz przez to powiedzieć że…, chodzi ci o to że…, myślisz o….

Przydaje się gdy komunikat jest trudny w odbiorze ,jest bardzo rozbudowany, niejednoznaczny

Formy komunikatów

1.Komunikat typu "Ty"-

sprzyja konfliktom i kłótniom,

związane z oceną osoby a nie jej zachowaniem czy sytuacją , która wywołała w nas określonego rodzaju odczucia i myśli

Komunikaty typu "Ty" odbierane są jako atak

Łączą się z krytyką

odpowiedzią na taki komunikat najczęściej jest reakcja obronna(w formie ataku).

Stosując komunikację typu "Ty" zrzucamy całą odpowiedzialność za to jak się czujemy na drugą osobę (wywołanie poczucia winy +/-)

Wzmocnienie tych komunikatów następuje poprzez dodanie takich słów  jak: zawsze, ciągle ,nigdy

2.Komunikaty typu "Ja"-

Nie oceniamy osoby, tylko jej zachowanie i sytuację

Część odpowiedzialności za to jak się czujemy w tej komunikacji bierzemy na siebie. Konstrukcja zdania w tej komunikacji jest następująca:

fakt

ustosunkowanie się (mowa + uczucia)

-oczekiwania (oczekuję ,że...)

- +/- konsekwencja

Zamiast podawania konsekwencji czasami warto dać możliwość wykazania się drugiej osobie, stosując pytania: co proponujesz? jakie widzisz rozwiązania?        

co należy zrobić żeby się to więcej nie powtórzyło?

Ustosunkowanie się (opinia o tym co ja czuję i myślę)

Osoby łatwo wchodzące w rolę chorego:

-symulowanie choroby (zaburzenia psychiczne)

-osoby chcące osiągnąć korzyści np. ręta, wolne od szkoły, zwolnienie lekarskie

-po to, aby zwrócić na siebie uwagę

-po to, aby się nim zaopiekować

Osoby trudno wchodzące w rolę chorego:

-mężczyźni

-osoby sprawne, aktywne fizycznie

-osoby niechcące sprawiać problemów rodzinie

-pracoholicy

Pacjent aktywny w procesie leczenia:

-aktywnie uczestniczyć w terapiach

-partnerzy z lekarzami, pielęgniarkami

-dopytujący się co ma robić, aby szybciej wyzdrowieć

-informujący lekarza o swoich wątpliwościach

-dzieli się swoimi lękami, obawami

-stosowanie się do zaleceń lekarza

-zmiany nawyków, stylu życia na lepsze w związku np. z chorobą

-współpraca z pielęgniarką

-chęć kształtowania nowych nawyków np. ucząc się od pielęgniarek

Pacjent bierny w procesie leczenia:

-jest np. w szpitalu po to, aby go leczono

-chce, aby wszystko było zrobione za niego

-szpital traktuje jak hotel

-nic nie chce robić sam

-nie chce się niczego nauczyć

- nie chce współpracować

-nie chce nic zmieniać

Profesjonalne podejście do pacjenta:

Nie spoufalać się

Wykonywać swoje obowiązki

Zachować pewną granicę, dystans

Indywidualne podejście do pacjenta

Nie wolno traktować pacjenta przedmiotowo

Należy podchodzić podmiotowo

Wykazywanie empatii (postąp wobec niego tak jak chciałbyś, żeby postąpiono w stosunku do ciebie, postaw się w roli pacjenta)

Stres

Stres-reakcja psychiczna i fizjologiczna na bodziec wytrącający go z równowagi

Rodzaje stresu:

Eustres- tzw "dobry" ale może być szkodliwy  gdy jest przewlekły ;sytuacja postrzegana jako wyzwanie;

Motywuje, koncentruje energię

Jest krótkotrwały

Jest postrzegany jako coś z czym możemy sobie poradzić

Jest ekscytujący/pobudzający

Poprawia wydajność

Dystres-szkodliwy,przewlekły,zbyt silny; sytuacja postrzegana jako zagrożenie, to przedłużający się stres. Jeśli jest zbyt mocny i długo się utrzymuje, może prowadzić do wyniszczenia organizmu i chorób psychosomatycznych, Stres szkodliwy, czyli taki, który ma niekorzystny wpływ na nasze zdrowie, samopoczucie lub wydajność w pracy czy nauce.

Wśród przykładów negatywnych osobistych stresorów można wymienić:

Śmierć współmałżonka

Złożenie wniosku o rozwód

Utrata kontaktu z bliskimi

Śmierć członka rodziny

Hospitalizacja (swoja lub członka rodziny)

Uraz lub choroba (swoja lub członka rodziny)

Maltretowanie lub zaniedbywane

Konflikt w relacjach interpersonalnych

Problemy z pieniędzmi

Bezrobocie

Problemy ze snem

Problemy dzieci w szkole

Problemy prawne

Przykłady pozytywnych osobistych stresorów:

Rozpoczęcie nowej  pracy lub awans

Małżeństwo

Kupno domu

Posiadanie dziecka

Przeniesienie

Wzięcie urlop

Sezony wakacyjne

Uczestnictwo w zajęciach edukacyjnych lub znalezienie nowego hobby

Podział stresu

1.ze względu na charakter:

-fizyczny- występujący w przypadku zagrożenie życia lub zdrowia; wiąże się z lękiem przed bólem

-psychiczny-zagrożone jest poczucie własnej wartości, samoocena, samopoczucie, poczucie bezpieczeństwa

-społeczny-zaburzone poczucie akceptacji przez otoczenie, lęk przed wykluczeniem ,odrzuceniem

2.ze względu na czas trwania

-krótkotrwały

-długotrwały

Wpływ stresu na różnych płaszczyznach

1.Przejaw stresu w reakcji fizycznej organizmu:

-drżenie rąk

-rozszerzenie/zwężenie naczyń krwionośnych

-szybsze bicie serca

-podwyższone tętno

-drżenie głosu

- przyspieszony oddech

2.Przejaw stresu w myśleniu i emocjach:

- bezradność, słabość

-lęk ,przygnębienie

-smutek, myślenie negatywne lub optymistyczne

-ekscytacja ,podniecenie

-złość

3.Przejaw stresu w zachowaniu

-szybsza mowa

-odwracanie wzroku

- powtarzanie się

-jąkanie

-milczenie lub słowotok

-płacz/śmiech

-nadaktywność ruchowa

4.Przejaw stresu w sprawności intelektualnej

-pustka

-brak skupienia

-natłok myśli

Ogólny zespół adaptacyjny (General Adaptation Syndrome - GAS) to wzorzec reakcji na stres, który stanowi pierwszą linię obrony organizmu przed potencjalnie szkodliwymi czynnikami. Występuje, gdy organizm styka się z każdym stresorem.

Wzorzec reakcji na stres (Selye)-czyli reakcja organizmu na sytuacje stresujące

·         Faza alarmowa- "walka albo ucieczka"

Stymulacje układu współczulnego; uwalnianie adrenaliny i noradrenaliny, kortyzolu (przemiana glukozy w energię), reakcja zaskoczenia i niepokoju z powodu niedoświadczenia i konfrontacji z nową sytuacją, następuje mobilizacja

·         Faza odporności-organizm ...