Karolina Bartnicka, Marzena Brdak
Medycyna szkolna – ćwiczenia 1
Zakres kompetencji pielęgniarki w środowisku nauczania i wychowania
Pielęgniarka w środowisku nauczania i wychowania planuje i realizuje opiekę nad uczniami na terenie szkoły lub w placówce oświatowo-wychowawczej w zakresie :
· Promocji zdrowia
· Profilaktyki chorób
· Świadczeń diagnostycznych
· Świadczeń pielęgnacyjnych
· Świadczeń pielęgnacyjno – leczniczych
W realizacji świadczeń współpracuje z :
· Rodzicami lub opiekunami uczniów, uczniami, wychowankami
· Dyrektorem szkoły, pedagogiem szkolnym, wychowawcami klas
· Lekarzem POZ, rodzinnym
· Pielęgniarką środowiskową / rodzinną
· Położną środowiskową / rodzinną
· Pielęgniarką praktyki
· Innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami zdrowotnymi podopiecznych
· Powiatową stacją sanitarno- epidemiologiczną
Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej
· Prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniów
· Wspieranie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia nauczycieli, wychowawców i uczniów
· Udział w projektowaniu i programowaniu zajęć z edukacji zdrowotnej w placówce nauczania i wychowania
· Opracowywanie konspektów zajęć z uczniami, rodzicami w zakresie promocji zdrowia
· Planowanie i prowadzenie specyficznych form edukacji zdrowotnej uczniów z zaburzeniami rozwoju i zdrowia
· Uczestnictwo w planowaniu, realizacji i ewaluacji szkolnego programu edukacji prozdrowotnej i programów profilaktycznych oraz promocji zdrowia
· Udzielania nauczycielom, wychowawcom konsultacji w zakresie biomedycznych aspektów edukacji prozdrowotnej
· Promowanie zachowań prozdrowotnych, działań na rzecz zdrowia i zapobiegania chorobo i urazom
· Udzielanie porad dotyczących postaw i zachowań zdrowotnych
· Udział w realizacji programów zdrowotnych w środowisku szkolnym w tym projektu szkoły promującej zdrowie
Programy :
„ Stres pod kontrolą” – nauczenie uczniów radzenia sobie ze stresem
„ Serce na start” – nauka udzielania pierwszej pomocy
„Różowe wstążeczki” – nauka o profilaktyce raka piersi ( nauka samobadania )
„Czerwona wstążeczka” – nauka o profilaktyce AIDS
„Trzymaj formę” – nauka właściwych zachowań żywieniowych
Świadczenia z zakresu profilaktyki :
· Organizowanie i realizowanie szczepień ochronnych ( nie są w szkołach realizowane )
· Realizowanie programów profilaktycznych
· Ocenianie stanu sanitarno- epidemiologicznego i bezpieczeństwa w placówce nauczania i wychowania oraz warunków nauczania w szkole
· Współdziałanie z dyrekcją szkoły w zakresie rozwiązania problemów zdrowotnych uczniów
Świadczenia diagnostyczne
· Identyfikacja uczniów z problemami zdrowotnymi, szkolnymi, społecznymi
· Przeprowadzenie wywiadów środowiskowych
· Wykonywanie testów przesiewowych zgodnie z obowiązującymi programami procedurami i kierowanie postępowaniem poprzesiewowym w stosunku do uczniów z dodatnim wynikiem testów
· Wykonywanie testów diagnostycznych
Świadczenia pielęgnacyjno – lecznicze
· Podawanie leków różnymi drogami i technikami
· Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia, nagłych zachorowaniach, wypadkach, urazach
· Prowadzenie resuscytacji krążeniowo- oddechowej
Medycyna szkolna
Medycyna szkolna jest dziedziną medycyny zajmującej się teoretycznie i praktycznie rozwojem oraz zdrowiem uczniów.
Profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami sprawuje:
· Pielęgniarka lub higienistka szkolna
· Lekarz POZ sprawujący opiekę nad uczniem
· Lekarz stomatolog
Kwalifikacje położnej
Ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania albo kurs równoważny oraz posiada co najmniej 5 letni staż pracy
Zadania pielęgniarki w gabinecie szkolnym
· Wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych
· Kierowanie postępowaniem poprzesiewowym i sprawowanie opieki nad uczniami objętymi tym postępowaniem
· Organizowanie profilaktycznych badań lekarskich
· Prowadzenie grupowej profilaktyki fluorkowej ( 6 razy w roku co 6 tygodni w szkole podstawowej )
· Czynne poradnictwo w zakresie opieki pielęgniarskiej, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży
· Udział w planowaniu, realizacji i ocenie szkolnego programu edukacji zdrowotnej oraz inspirowanie działań z zakresu promocji zdrowia
· Pomoc uczennicom i uczniom w rozwiązywaniu problemów związanych z dojrzewaniem seksualnym oraz w dostępie do informacji o chorobach przenoszonych drogą płciową i antykoncepcji
· Udzielanie pomocy w przypadkach nagłych zachorowań, urazów i zatruć
· Doradztwo dla dyrektora w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole
· Prowadzenie dokumentacji medycznej uczniów
· Prowadzenie dokumentacji sprawozdawczej
Ilość godzin pielęgniarki jest uzależniona od ilości uczniów w placówce !
Szkoły specjalne dla dzieci i młodzieży:
· Z lekkim upośledzeniem umysłowym, sprawnych umysłowo, niewidomych i niedowidzących , głuchych, przewlekle chorych – 150 uczniów
· Z lekkim upośledzeniem umysłowym i niepełnosprawnych ruchowo – 80 uczniów
· Z umiarkowanym i znacznym upośledzeniem umysłowym, niepełnosprawnych ruchowo – 30 uczniów
Rozwój psychofizyczny dzieci od 6 do 18 roku życia
Lata okresów rozwojowych – z 1 wykładu z pediatrii.
Okres wczesnoszkolny
· Trwa od 7 r. ż do początku dojrzewania płciowego
· Stabilność procesów rozwojowych
· Roczne przyrosty ciała 5 cm, masy ciała 3-3.5 kg
· Obwód głowy osiąga wartość zbliżoną do ostatecznej
· Powiększenie się obwodu klatki piersiowej jest powolne
· Skłonność do powstawania wad postawy
· Zmiana uzębienia mlecznego na stałe
· Wzrasta odporność na zachorowania
· Około 10 r. ż. mózg osiąga swoją ostateczną wartość
· Zwiększa się częstość wypadków, urazów i zatruć
· Dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego
· Dominuje rozwój intelektualny
· Wyrabia się poczucie odpowiedzialności
· Różnicują się zainteresowania chłopców i dziewcząt
Okres dojrzewania
· Występuje intensywny przyrost wysokości ciała zwany skokiem pokwitaniowym 10 cm chłopcy, 8 cm dziewczęta
· u dziewcząt pierwsze cechy dojrzewania płciowego pojawiają się od 10 roku życia, u chłopców 2 lata później ( skala Tannera)
· pojawiają się drugo i trzeciorzędowe cechy płciowe
· różnicowanie się sylwetki damskiej i męskiej
· wiek wystąpienia menarche jest wskaźnikiem wpływu warunków środowiskowych
Cechy pierwszo, drugo i trzeciorzędowe u dziewcząt i chłopców !
Okres młodzieńczy
· zakończenie rozwoju somatycznego a osiągnięciem pełnej dojrzałości płciowej
· stabilizacja umysłowa, uczuciowa, dojrzałość społeczna
· pojęcie dojrzałości obejmuje dojrzałość biologiczną, seksualną, psychologiczno- społeczną
· u dziewcząt wzrastanie kończy się po 15 roku życia, u chłopców po 20-25rokiem życia
Ocena rozwoju cech płciowych
· Skala Tannera ( 1 – V) rozwój gruczołów piersiowych i owłosienia łonowego
· Oceny dokonuje lekarz w trakcie powszechnych badań lekarskich
Biomedyczne aspekty dojrzałości szkolnej
Dojrzałość szkolna wg B. Woynarowskiej
· Jest pojęciem teoretycznym związanym z rozpoczęciem nauki w szkole
· To osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu fizycznego, motorycznego, psychicznego, społecznego , który pozwala mu sprostać wymaganiom szkoły
Gotowość szkolna to sprzyjający moment rozwojowy, który pozwala wypełniać zadania wynikające z roli ucznia ( wg. Głodkowskiej)
Aspekty dojrzałości szkolnej wg. Moroza
· Rozwojowy- jako moment równowagi między wymaganiami szkoły a możliwościami rozwojowymi dziecka
· Wychowania i nauczania – jako proces przemian psychologicznych który umożliwia przystosowanie się dziecka do szkolnego systemu nauczania
Wrażliwość lub podatność edukacyjna
· Termin stosowany w odniesieniu do dzieci upośledzonych umysłowo. Dziecko nie jest gotowe w pełni do świadomego budowania, tworzenia wiedzy szkolnej, ale reaguje na sygnały pedagogiczne co przejawia się w efektywnym poznawaniu, zachowaniach, czynnościach i wypełnianiu podstawowych zadań
Dojrzałość szkolna powinna być rozpatrywana na tle następujących zmian :
· Na tle korzystnych zmian warunków społeczno – demograficznych , kulturowych, bytowych z jednej strony ( wzrost wykształcenia rodziców, spadek dzietności dzieci) i narastających nierówności społecznych, zjawiska ubóstwa z drugiej
· Na tle akceleracji rozwoju fizycznego , motorycznego, psychicznego i społecznego przy jednoczesnym wzroście odsetka dzieci
3 grupy czynników który lekarz powinien brać pod uwagę:
· I . Ze strony dziecka:
- Wady wrodzone,
- powikłania podczas porodu,
- urazy ,
- infekcje OUN
- Zaburzenia narządów zmysłów ( zaburzenia słuchu, wzroku, aparatu mowy)
- otyłość
- nawracające infekcje dróg oddechowych
· II. Ze strony szkoły:
- nieodpowiednie kwalifikacje nauczyciela
- przeładowany program nauczania
- przeludnienie klasy i szkoły
· III. Ze strony rodziców
- dążenia do wcześniejszego rozpoczęcia nauki szkolnej
- nadmierne stymulowanie rozwoju intelektualnego dziecka
- niezrozumienie i nieuwzględnianie potrzeb dziecka
- postawy nadopiekuńcze
Określenie gotowości szkolnej :
· Następuje w wieku 6 lat
· Wykonywana jest w trakcie powszechnych profilaktycznych badań lekarskich
· Gotowość powinna być określana przez lekarza znającego środowisko szkoły i dziecko
...
Delightful93