Wola człowieka.pdf

(418 KB) Pobierz
Microsoft Word - wolna wola
Wola człowieka
Czym jest wola ludzka? Jak ją rozumieć? Słownik podaje, że wola to
„sfera ludzkiej psychiki obejmująca chcenia, chęci, pragnienia , plany, zamiary,
postanowienia; świadome dążenie do osiągnięcia czegoś” 1 .
Na wstępie postawmy pytanie: czy człowiek grzeszny, cielesny, człowiek
„zaprzedany grzechowi”, jak pisze Paweł (Rzym. 7, 14), jest istotą która kieruje
się własną wolą, tzn. jest moralnie odpowiedzialną, która rozumie dany czyn
i jego znaczenie i może decydować o swoim postępowaniu i wyborze decyzji?
Na powyższe pytanie trzeba odpowiedzieć twierdząco. Nie można temu
zaprzeczyć, bo człowiek, choć grzeszny, słaby i upadły, jest istotą moralnie
odpowiedzialną 2 .
„Łaska Boża, pojęta zwłaszcza jako moc Boża działająca w człowieku,
całkowicie zrekompensowała przez swoje liczne dary <niewolę grzechu>,
stwarzając człowiekowi warunki zupełnego nawet wyzwolenia się z tej niewoli,
dzięki czemu stał się on ponownie istota wolną w działaniu, a więc
i odpowiedzialną. Pismo Święte uczy: <Gdzie jednak wzmógł się grzech, tam
jeszcze bardziej rozlała się łaska> (Rzym. 5, 20). Szczególnymi przejawami
łaski Bożej są: prawo natury, światło Boże w człowieku i działalność Ducha
Świętego. W psychikę każdego człowieka wszczepiony została zakon Boży –
treść jego <wypisana jest w sercu> (Rzym. 2, 14-15), zakon, stanowiący
elementarny imperatyw moralny i normę postępowania. (...) Świadomość
odpowiedzialności moralnej wyraża się również w głosie sumienia” 3 .
Zgadzam się z profesorem Łyko, który w powyższym cytacie wskazuje na
prawo równości, pod względem fizycznym i psychicznym, a także moralnym.
Każdy człowiek ma taki sam start życiowy, dysponuje prawem wolnego
wyboru. Przed każdym otwarta jest droga dobra i zła. Od decyzji człowieka
1
Mały słowniki języka polskiego , s. 906.
2
Porównaj, Z. Łyko, Nauki Pisma Świętego , s. 501.
3
Tamżę, ss. 501-502.
zależy, którą z dróg wybierze. Bóg przed każdym człowiekiem położył „życie
i śmierć, błogosławieństwo i przekleństwo” (5 Mojż. 30, 19). Wybór to decyzja
człowieka. Pomiędzy elementami dobra i zła w naturze człowieka istnieje
ciągła walka. Człowiek stale musi dokonywać wyboru.
Co to znaczy, że człowiek ma wolna wolę, że jest wolnym? „Zgodnie
z tym właściwym i powszechnie przyjętym znaczeniem słowa, człowiek wolny
to ten, któremu w tych rzeczach jakie przy swojej sile i swoim dowcipie jest on
zdolny uczynić, nic nie przeszkadza by uczynił to, co ma wolę uczynić. Lecz
gdy słowa "wolny" i „wolność" stosowane są do jakiejś innej rzeczy niż do
ciała, to użyte są źle, co bowiem nie podlega ruchowi, nie może spotykać
przeszkód. Gdy więc się mówi (na przykład): droga jest wolna. to ma się na
myśli nie wolność samej drogi lecz wolność tych, którzy po niej chodzą bez
zatrzymania. I gdy mówimy, że jakiś dar jest wolny to nie mamy na myśli
jakiejś wolności samego daru lecz wolność tego, kto darowuje i kto nie był
zmuszony przez jakieś prawo czy jakąś ugodę żeby go dać. Podobnie, gdy
mówimy swobodnie, to nie jest swoboda głosu czy wymawiania słów lecz
swoboda człowieka, którego żadne prawo nie zobowiązało by mówił inaczej niż
mówi. Wreszcie ze sposobu używania zwrotu <wolna wola> nie można
wyprowadzać wniosku co do wolności człowieka, która polega na tym, iż nic go
nie zatrzymuje w czynieniu tego co chce lub pragnie uczynić, albo do czego ma
skłonność” 4 .
Niewątpliwie, Bóg ma wolną wolę. Powyższe myśli każą nam myśleć, że
ludzka wola też jest wolna. Zatem jak wolna wola Boga i wolna wola człowieka
przyczyniają się do zbawienia? Nie możemy w pełni zrozumieć relacji, jaka
panuje między wolną wolą człowieka i Bożą suwerenną wolą. Jedynie Bóg wie,
jak te dwa czynniki współdziałają ze sobą.
Pismo Święte mówi wyraźnie, że Bóg wie, kto będzie zbawiony (List św.
Pawła do Rzymian 8:29). List św. Pawła do Efezjan 1:4 mówi wyraźnie, że Bóg
http://www.gryfabularne.infinity.pro24.pl/historia12.html.
4
wybrał nas „przed założeniem świata”. Biblia opisuje wierzących jako tych,
którzy są „wybrani” (List św. Pawła do Rzymian 8:33; 11:5; List św. Pawła do
Efezjan 1:11; List św. Pawła do Kolosan 3:12; 1 List św. Pawła do Tesaloniczan
1:4; 1 List św. Piotra 1:2; 2:9; Ewangelia wg św. Mateusza 24:22, 31; Ewangelia
wg św. Marka 13:20, 27; List św. Pawła do Rzymian 11:7; 1 List św. Pawła do
Tymoteusza 5:21; 2 List św. Pawła do Tymoteusza 2:10; List św. Pawła do
Tytusa 1:1; 1 List św. Piotra 1:1). Fakt, że wierzący są wybrani (List św. Pawła
do Rzymian 8:29-30, List św. Pawła do Efezjan 1:5; 11; List św. Pawła do
Rzymian 9:11; 11:28; 2 List św. Piotra 1:10) do zbawienia, jest czymś pewnym.
Biblia mówi także, że wszyscy mamy wolną wolę, by dokonać wyboru,
wszystko to, co musimy zrobić, to uwierzyć w Jezusa Chrystusa i będziemy
zbawieni (Ewangelia wg św. Jana 3:16; List św. Pawła do Rzymian 10:9-10).
Bóg wie, kto będzie zbawiony, Bóg wybiera tych, którzy mają być zbawieni,
a my musimy wybrać Chrystusa, by otrzymać zbawienie. Jak te trzy kwestie
współdziałają razem, nie jesteśmy w stanie zrozumieć (List św. Pawła do
Rzymian 11:33-36). Nasza odpowiedzialność polega na tym, by głosić
Ewangelię na całym świecie (Ewangelia wg św. Mateusza 28:18-20).
Powinniśmy pozostawić wiedzę o rzeczach dotyczących wybrania Bogu i po
prostu być mu posłuszni dzieląc się Ewangelią” 5 .
Wśród dzieł poruszających temat woli ludzkiej, na uwagę zasługują
wypowiedzi Marcina Lutra, które zostały zawarte w Księgach Symbolicznych
Kościoła Ewangelicko -Augsburskiego oraz w jego dziele „O niewolnej woli”
(De servo arbitrio).
Reformator rozpoczyna dzieło definicją wolnej woli, zaznaczając
wcześniej, że wolna wola nie przysługuje nikomu innemu, jak tylko Bogu.
„Dalej rozumiemy w tym miejscu przez wolną wolę siłę ludzkiej woli, dzięki
której człowiek może zwrócić się ku temu, co prowadzi do wiekuistego
http://www.gotquestions.org/Polski/zbawienie-wolna-wola.html.
5
zbawienia, lub od tego się odwrócić” 6 . Luter podtrzymuje, że wolną wolę ma
jedynie Bóg, zaś człowiek ma jakąś wolę, lecz przypisywać mu wolną wolę
w sprawach Bożych, to jest nadużycie. Zwrot „wolna wola”, według zdania
wszystkich, którzy je słyszą, określa właściwie to, co potrafi wobec Boga czynić
i czyni, (..), bez przeszkód ze strony jakiegokolwiek prawa, jakiejkolwiek
zwierzchniej władzy 7 .
Co przez wysuniętą tezę o „niewolnej woli” Luter ma na myśli?
Mianowicie to, że nie chodzi tu o wolę przymuszoną, o jakieś „niechcenie”
(noluntas), lecz o jakąś nieodmienną skłonność, o ukazanie, że w tym, co my
ludzie chcemy i czego pożądamy, włada i okazuje swoją moc i potęgę Bóg lub
szatan. „Wola człowieka jest organem ponadludzkich, ponad człowieczych sił
i mocy, i kto człowieka posiada, czy to jest Bóg czy szatan, tego cele są treścią
ludzkiego dążenia. Dlatego wyzwolenie człowieka leży poza człowiekiem,
mianowicie w ukrzyżowanym Chrystusie... i co się tutaj o braku wolności woli
naucza, to wszystko jest tylko <wykładem krzyża Chrystusowego>: <Christus
crucifixus haec omnia secum affert> -Chrystus ukrzyżowany wszystko to z sobą
przynosi; stąd też łatwo wywnioskować, że wszystkie dalsze wywody Lutra nie
są niczym innym jak pewną partią Lutrowej <theologia crucis>” 8 .
W 1524 r. wydrukowano „De libero arbitrio Diatribe seu collatio”
autorstwa Dezyderiusza Erazma, w którym zwalcza on tezę Lutra o niewolnej
woli ludzkiej. Erazm jako rzecznik wolnej woli miał za sobą wszystkie
autorytety Kościoła, Luter zaś stał sam, o własnych tylko siłach.
„Po wstępie ogólnym dotyczącym metody rozpatrywania, omawia autor
< Erazm> starotestamentowe i nowotestamentowe miejsca biblijne, które
przemawiają przeciwko wolnej woli, mianowicie najpierw głównie te, które
ongiś omawiał Origenes, następnie te, na których oparł się Luter w swoich
<Assertiones>, wreszcie przytacza jeszcze niektóre podobne miejsca biblijne,
6
http://www.luteranie.pl/www/biblioteka/dpisma/luter4f.htm.
7
http://www.luteranie.pl/www/biblioteka/dpisma/luter4f.htm.
8
http://www.luter.pl/niewolna-wstep.htm.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin