Daisy Hochberg von Pless Taniec na wulkanie T�umaczenie: Mariola Palcewicz Tytu� orygina�u: Daisy Princess ofPless ty Herself (1929) � Copyright for Polish translation by Wydawnictwo ARCANA � Zdj�cia archiwalne Biblioteka Uniwersytetu Wroc�awskiego Opracowanie przypis�w Romuald M. �uczy�ski, Zuzanna Dawidowicz Opracowanie drzewa genealogicznego Hochberg�w Romuald M. �uczy�ski � Wsp�czesne zdj�cia Ksi��a Romuald M. �uczy�ski Redakcja Zuzanna i Krzysztof Dawidowiczowie Projekt graficzny ok�adki Konrad Glos ISBN 83-86225-99-8 Wydanie drugie, Krak�w 2003 Wydawnictwo ARCANA ul. Dun�jewskiego 6 33-133 Krak�w Druk i oprawa: Drukarnia Drogowiec, ul. Sienna 2, Kielce ROZDZIA� I 1873-1891 Daj nam odej�� ryglu u drzwi Ze sob� zabra� skrzypce l tom, co si� poezj� skrzy, I grosik cho� w sakiewce. Niech nas prowadzi drog� pie�� Stworzona rytmem serca Obeschn� oczy wnet odle� �wiat przecie� si� u�miecha. Melodie, kt�re gra�e� mi Rozkoszne pod twym smykiem Spe�ni� si� pr�dzej ni� te sny W kr�lestwie naszych istnie�. Lady Margaret Sack�lle My�l�, �e ten wiersz, napisany przez moj� kuzynk� Margaret, wyra�a pomys�y dziecka na �ycie lepiej ni� cokolwiek innego. Dorastanie ma by� po prostu otwieraniem magicznych drzwi, pocz�tkiem wielu cudownych i nie ko�cz�cych si� podr�y, muzyk�, �miechem, ta�cem i �piewem. Mamy spotyka� jedynie walecznych rycerzy i wytworne damy, a wszyscy, kt�rych kochamy, maj� sta� si� kr�lami lub kr�lowymi. By� mo�e wszystkie te rzeczy, cho�by w marzeniach, przydarzaj� si� nam czasami, lecz niestety nie zawsze, i nie tak, jak wyobra�ali�my je sobie w dzieci�stwie. Moja mama, pani Cornwallis-West, by�a jedn� z naj�liczniejszych kobiet swoich czas�w. Nas, obie swe c�rki, uwa�a�a za pozbawione urody. O�mielam si� twierdzi�, �e � w por�wnaniu z ni� � takie by�y�my. Zar�wno moja guwernantka, jak i nianie zawsze powtarza�y, �e jestem brzydka, mam za ma�e uszy, za du�� buzi� i zadarty nos. By temu zaradzi� stale ci�gn�y mnie za uszy, aby je powi�kszy�, i szczypa�y w nos, aby sta� si� orli. Wszystkie to sprawi�o, i� zacz�am my�le� o pi�knie, jak o przekle�stwie. I nie czuj�, aby czas zatar� to dziecinne wra�enie. Ojciec nie by� wykwintnym gatunkiem straszego angielskiego d�entelmena, ale prawdziwym przyjacielem, kompanem zabaw swoich dzieci. William Cornwallis-West (1835-1917), ojciec Daisy. Moja mama by�a jedn� z najpi�kniejszych kobiet swoich czas�w. M�odsza o prawie dwadzie�cia lat od ojca, pe�na takiej witalno�ci, �e nawet �mierci trudno by�oby wej�� jej wramiona. Nie mog�y wi�c k�opota� j� ma�e dzieci. W konsekwencji w du�ej mierze byli�my zostawieni sobie samym i naszym guwernantkom. Wielbi�am moj� �liczn� matk� na odleg�o��. Mary Cornwallis-West (1854-1920), matka Daisy. Te uwagi o moim wygl�dzie, to jedyne cienie na moim promiennym dzieci�stwie. Nie lubi�am, gdy m�wiono o mnie, �e jestem brzydka. Nikt tego nie lubi, nawet ch�opcy, a nawet m�czy�ni, o czym si� p�niej przekona�am. Tak naprawd� nikt przecie� nie mia� rado�niejszej i pozbawionej zakaz�w m�odo�ci ni� m�j -brat George, moja siostra Shelagh i ja w romantycznym zamku Ruthin w p�nocnej Walii oraz w �licznym i ukochanym Newlands w hrabstwie Hampshire. Nie b�d� zag��bia�a si� w m�cz�ce szczeg�y dotycz�ce moich antenat�w. Okaza�o si� to niefortunn� przeszkod� p�niej, gdy zosta�am niemieck� ksi�n� i musia�am zapami�ta� dok�adnie, jak ka�dy z dwudziestu osobliwych niemieckich dom�w panuj�cych jest ze sob� spokrewniony i w jakiej kolejno�ci przedstawiciele rodu wchodz� na obiad. Jedynym przodkiem, jakim interesowa�am si� jako dziecko, by� Thomas II, baron West, o kt�rym m�wi si�, �e w Crecy* znalaz� koron� kr�la francuskiego i wr�czy� j� Czarnemu Ksi�ciu z uwag�jourdema vie (�Dzie� mojego �ycia"), kt�ra sta�a si� rodzinn� dewiz�. M�wi si�, �e wszyscy autorzy s� pr�ni. By� mo�e tak jest, ale ja nie jestem prawdziwym pisarzem. Nie otrzyma�am �adnej edukacji w tym kierunku, nie posiad�am sztuki dobierania s��w, kt�re w czytaniu tworz� �adnie brzmi�c� ca�o��. A zatem, by� mo�e krytykom nie spodoba si� m�j styl, jakkolwiek entuzjastycznie �ywi� nadziej�, i� ka�dy, kto przeczyta t� ksi��k�, polubi mnie i b�dzie pob�a�liwy dla moich literackich i innych niedoci�gni�� oraz we�mie pod uwag� to, i� je�li chodzi o fragmenty mojego pami�tnika, to prawie zawsze pisa�am go pospiesznie, cz�sto w poci�gach oraz w podobnie niewygodnych warunkach, zw�aszcza podczas wojny. '��'""� Moja siostra i m�j brat George, m�j jedyny brat, to major George Frederick Myddleton Corn-wallis-West znany w rodzinie jako Buzzie (�Buczek"). Ja zosta�am ochrzczona jako Maria Teresa Oliwi�, ale ka�dy nazywa mnie Daisy (�Stokrotka") lub w najbli�szym rodzinnym kr�gu Dany. Tak nazywa�am siebie, nim zacz�am * Crecy (w�a�c. Crecy-en-Ponthieu) � wie� w p�nocno-zachodniej Francji (Pikardia), gdzie 26 sierpnia 1346 r. angielski kr�l Edward III pokona� francuskiego kr�la Filipa VI. By�a to jedna z najwa�niejszych bitew wojny stuletniej, w kt�rej poleg� kwiat rycerstwa francuskiego od strza��w angielskich �ucznik�w. Zgin�� tam m.in. kr�l Czech Jan Luksemburski, ostatni prawdziwy rycerz �redniowiecznej Europy. 7 dobrze m�wi� i moi najbli�si zawsze go u�ywali. Moja siostra mia�a na imi� Konstancja Edwina, ale pieszczotliwie zwracano si� do niej Shelagh lub Biddy. Mojego tat� nazywa�y�my �Poppets" (�Kruszynka", �Dziecinka" lub r�wnie zdrobniale), mam� natomiast traktowa�y�my jak siostr� i szokowa�y�my tym naszych wiktoria�skich krewnych, kt�rych mia�y�my niezliczon� ilo��, nazywaj�c j� Patsy. �Kruszynka" mia� dla niej swoje w�asne prywatne imi� � Mussie (�Rozczochrana"). Rozumiem, �e obecnie dzieci nazywaj� swoich rodzic�w ich prawdziwymi imionami. Nie widz� w tym nic z�ego, cho� musz� wyzna�, �e tajemniczo dla mnie brzmia�y rozmowy dw�ch stworzonek, maj�cych mniej ni� 5 lat, zawsze opowiadaj�cych o Jane i Jamesie". Wyobra�a�am sobie, �e postacie te s� lalkami, kucykami czy psami, a� pewnego dnia, ku memu zdumieniu okaza�o si�, �e s� to ich rodzice! Udzielali�my sobie nawzajem uwag w manierze, kt�ra zdenerwowa�aby wiktorian. Mog� r�wnie� doda�, �e m�j brat George* by� obdarzony urod� rodzinn�, a kobiety nigdy nie by�y zbyt nie�mia�e, by podkre�li�, �e tak my�l�. Zawsze uwa�a�am, �e Shelagh jest �adniejsza ode mnie. Mia�a pi�kne du�e, g��bokie, ciemne oczy, kasztanowe w�osy jak moja matka � teraz siwiej�ce � cudown� figur� i cer�, jak wszyscy Westowie. Niebieskie oczy i z�ote w�osy sprawi�y, �e uznano mnie za �typow� angielsk� pi�kno��". Jestem podobnego wzrostu jak Shelagh. Cho� by�am lepsz� tancerk�, nie je�dzi�am konno ani na �y�wach tak dobrze, jak ona. Shelagh by�a inteligentn�, wspania�� organizatork� i utalentowan� kobiet� interesu. Mog�y�my obie prowadzi� jak�� du�� firm�, cho� jej sprawia�oby to na pewno wi�ksz� rado�� ni� mnie. Zacz�o to nas bawi� coraz bardziej � j� w Grosvenor House i w Eton (gdzie s�ynne by�y jej przyj�cia dla graczy w polo i je�d�c�w bior�cych udzia� w wy�cigach), a mnie w Pszczynie i w Ksi��u. By� mo�e na pocz�tku Shelagh nie mia�a takich �atwych relacji z otoczeniem jak ja. Jej silna osobowo�� i g��boka natura nie by�y dla ludzi powierzchownych. Jestem wra�liwa, nie�mia�a i �atwo ulegam emocjom, Shelagh za� by�a ogromnie zr�wnowa�ona i opanowana. Obie odziedziczy�y�my du�� doz� irlandzko-walijskiego temperamen- ' George Frederic Myddleton Cornwallis-West (1874-1951) � brat ks. Daisy, major. O�eni� si� z matk� Winstona Churchilla, ponad dwadzie�cia lat starsz� Jennie (zm. 1921), wdow� po lordzie Randolphie Churchillu. By�a przyjaci�k� ks. Daisy. Jego drug� �on� zosta�a aktorka Stella Patrick Campbell (by�a platoniczn� mi�o�ci� George'a Bernarda Shawa) . Zmar� w Nowym Jorku na chorob� Parkinsona. 8 Zawsze uwa�a�am, �e Shelagh jest �adniejsza ode mnie. Mia�a pi�kne, du�e, g��bokie i ciemne oczy, kasztanowe w�osy, wspania�� Ggur� i cudown� cer�, jak wszyscy Westowie. Konstancja Cornwallis-West, zwana Shelagh, siostra Daisy. M�j jedyny brat, major George Frede-rick Myddleton Cornwallis-West, znany w rodzinie jako Buzzie (Buczek). George Cornwallis-West, brat Daisy. tu i podczas gdy na zewn�trz wydajemy si� do�� ch�odne, cz�sto w �rodku wrzemy. Musz� powiedzie�, �e trudno nami kierowa�. Czasami nazbyt ekscytuje mnie m�j cel i nie zawsze potrafi� u�wiadomi� sobie, �e aby go osi�gn��, trzeba zap�aci� zbyt wyg�rowan� cen�. Nie powinnam m�wi� nic wi�cej o Patsy, Poppets, Shelagh, George'u i mnie samej, albowiem czytelnik dowie si� wszystkiego o nas, gdy nas pozna. To, mam nadziej�, oka�e si� interesuj�ce i cho� mo�na r�nie ocenia� moj� rodzin�, nikt przynajmniej nie powie, �e byli�my nudni czy pospolici. W rzeczywisto�ci, jedynym oskar�eniem przeciwko nam by�o to, �e byli�my zbyt �ywi. Kr�l Edward*, kt�ry kocha� nas wszystkich, nazwa� nas �Parad� Dzikiego Zachodu" i kiedy� nawet przys�a� telegram, adresuj�c go nast�puj�co: Parada Dzikiego Zachodu. Nowy Las. Telegram �w bez szwanku do nas dotar�. Przy innej okazji zaadresowa� list Kr�lowa Irlandii, Hampshire, kt�ry s�usznie oddano mojej mamie. Byli�my rado�ni i szcz�liwi, i patrz�c wstecz dzi�kuj� Bogu za ka�d� b�ogos�awion� chwil� rado�ci i �miechu. Rozmaite lata tragedii i smutku czyni� jedynie tamte odleg�e dni cenniejszymi. Piel�gnuj� w pami�ci obraz mamy i taty, jak paplaj�, �miej�c si� i modl� si�, aby tacy byli, jak niegdy�, gdziekolwiek teraz s�. Przecie� z powodu naszych p�niejszych przykro�ci i strat, zawsze b�dziemy kojarzy� nasze �ycie z b�lem i ponuractwem. ZamekRuthin Clwyd By�oby g�upio udawa�, �e nie odziedziczy�am po rodzicach urody. Nie mog�oby by� inaczej. Ojciec by� przystojnym m�czyzn� i kiedy dorasta�am ludzie starali si�, bym nie mia�a w�tpliwo�ci, co do swego wygl�du. Shelagh mia�a ciemn� karnacj�, a ja jasn�, nie by�o zatem mowy o rywalizacji czy zazdro�ci pomi�dzy nami. Ruthin, po�o�ony w pi�knej dolinie Clwyd, by� prawdziwym zamkiem- �%� fir �%�> fy�fy� " Edward VII (09.11.1841-06.05.1910) � kr�l Anglii od 1901 r., cesarz Indii. Pochodzi� z dy...
maciejle1