Układ pokarmowy i oddechowy.doc

UKŁAD POKARMOWY

Zawiązuje się w 4 tygodniu życia płodowego

Wszystkie części układu pokarmowego pochodzą z prajelita, za wyjątkiem jamy ustnej pochodzącej z zatoki ustnej
 

Układ pokarmowy dzieli się na:

·         jamę ustną i gardło

·         przewód pokarmowy

·         gruczoły przewodu pokarmowego

1.       Ściana przewodu pokarmowego

1. 1. Błona śluzowa (tunica mucosa)
   2. 1. Nabłonek

·         wielowarstwowy płaski nierogowaciejący (od jamy ustnej do przełyku i w odbycie)

·         jednowarstwowy cylindryczny orzęsiony (pozostałe odcinki)

·         wielorzędowy migawkowy (część nosowo-gardłowa podniebienia miękkiego i część nosowa gardła)

2. 2. 2. blaszka właściwa

·         tkanka łączna luźna

·         tkanka łączna siateczkowata (w jelicie cienkim)

3. 3. 3. blaszka mięśniowa

·         mięśnie gładkie o przebiegu podłużnym lub podłużnym i okrężnym

·         brak w jamie ustnej

2. 2. tkanka podśluzowa (tela submucosa)

·         tkanka łączna luźna

·         brak w wargach, dziąsłach, podniebieniu i po grzbietowej stronie języka

3. 3. błona mięśniowa (tunica muscularis)

·         mięśnie poprzecznie prążkowane (wargi, jama ustna, gardło, górna część przełyku, odbyt)

·         mięśnie gładkie (pozostałe odcinki)

·         najpierw (patrząc od światła) warstwa mięśni okrężnych, potem podłużnych połączone cienką warstwą tkanki łącznej luźnej

4. 4. przydanka/błona surowicza
   5. 1. tkanka podsurowicza (tkanka łączna luźna)
      2. nabłonek jednowarstwowy płaski

·         przydanka (tunica adventitia) – okrywa narządy leżące powyżej przepony oraz część dwunastnicy, okrężnicy i odbytnicy (z podprzeponowych)

·         błona surowicza (tunica serosa), otrzewna (peritoneum) – okrywa narządy leżące pod przeponą (otrzewna trzewna) i wyściela jamę brzuszną (otrzewna ścienna)

·         powstaje z mezodermy bocznej (niesegmentowanej)

2.       Narządy

1. 1. jama ustna (cavum oris)
   2. 1. Przedsionek – umożliwia swobodne ruchy warg i policzków
      2. Jama ustna właściwa
      3. Cieśń gardzieli

Uzębienie – difiodontyczne, heterodontyczne, tekodontyczne

W uzębieniu mlecznym brak zębów przedtrzonowych i prekursora ostatniego trzonowca („ósemki”) – wzór: I2 C1 M2

Wzór zębowy uzębienia ostatecznego: I2 C1 P2 M3.

Górne przedtrzonowce mają dwa korzenie, dolne – jeden, górne trzonowce mają trzy korzenie, dolne – dwa.

Budowa zęba:

§         korona

§         szyjka

§         korzeń

Zęby są zbudowane z zębiny – struktura podobna do tkanki kostnej, z tym, że komórki (odontoblasty) znajdują się poza nią (w miazdze wypełniającej wnętrze zęba). Korona okryta jest szkliwem – najtwardszą substancją w organizmie ludzkim. Zębinę korzenia pokrywa kostniwo o budowie tkanki kostnej blaszkowatej.

Język – jest zbudowany z mięśni poprzecznie prążkowanych.

Budowa języka:

§         nasada

§         trzon

§         koniec języka

Funkcje języka:

§         mieszanie pokarmu

§         formowanie kęsa pokarmowego

§         przepychanie kęsa do przełyku

§         odbieranie bodźców chemicznych (smak)

§         czyszczenie zębów

§         kontrola jamy ustnej (dotyk)

§         ssanie

§         wspomaganie mowy – artykulacja głosek
 

Ślinianki – gruczoły pęcherzykowo-cewkowe (?) produkujące ślinę

Rodzaje ślinianek:

§         małe

·         językowe

·         policzkowe

·         wargowe

·         podniebienne

§         duże (p. niżej)