kobieta.pdf

T. BORUTKA, KOBIETA, [W:] ENCYKLOPEDIA NAUCZANIA SPOŁECZNEGO, POD

RED. A. ZWOLIŃSKIEGO, RADOM 2005

Zarówno mężczyzna,jak i kobieta od początku są osobami, w odróżnieniu od

otaczającego świata. Niewiasta jest drugim “ja” we wspólnym człowieczeństwie. Od początku też

jawią się oboje jako jedność obojga, co oznacza wyjście z pierwotnej samotności człowieka, w

której nie znajdował on pomocy do siebie podobnej (Rdz 2, 20). W tej jedności dwojga mężczyzna

i kobieta są od początku wezwani nie tylko do tego, aby bytować obok siebie czy nawet ze sobą, ale

są wezwani do tego, aby bytować wzajemnie, jedno dla drugiego. Nie znaczy to, że Bóg stworzył

ich jako istoty niekompletne. Bóg stworzył ich dla komunii osób, w której każde może byc pomocą

dla drugiego, ponieważ są równi jako osoby (kość z moich kości) i zarazem wzajemnie się

uzupełniają ze zwględu na odmienność płci (KKK 17). Komplementarność i wzajemność to –

zdaniem Jana Pawła II – dwie podstawowe cechy związku dwojga ludzi.

Już w pierwszych rozdziałach Biblii został ukazany zamysł Boga, aby między

mężczyzną i kobietą istniała głęboka komunia. Jedność ta powinna być oparta na wzajemnym

poznaniu i darze. Mężczyzna pragnie z kobietą prowadzić dialog na zasadzie całkowitej równości.

W tym dialogu nikt nie może zastąpić kobiety. Pragnienie dialogu z kobietą wyraża okrzyk

podziwu, jaki wyrywa sie z ust mężczyzny na widok kobiety stworzonej przez Boga: Ta dopiero

jest kością z moich kości i ciałem z mojego ciała (Rdz 2, 23). Według Papieża jest to pierwszy

okrzyk miłości, jaki rozległ się na ziemi. Bóg stwarzając mężczyznę i kobietę na swój obraz i

podobieństwo, chciał dla nich pełnego dobra, czyli szczęśliwości płynącej z uczestnictwa w Jego

życiu. Stwórca chciał obdarzyć ich szczęściem nadprzyrodzonym. Niestety, przez grzech

pierworodny człowiek odrzucił ten dar. Sam chciał, jak Bóg, znać dobro i zło. Grzech ten

spowodował rozbicie jedności z Bogiem, a także doprowadził do rozbicia wewnętrznego w samym

człowieku i między ludźmi. Człowiek przez grzech zniekształcił też odwieczny zamysł Boga co do

relacji bycia mężczyną i bycia kobietą, a także bycia we dwoje w komunii małżeńskiej. Od

początku posłannictwa Chrystusa kobieta okazuje wobec Niego i wobec całej Jego tajemnicy

szczególną wrażliwość. Potwierdza się to szczególnie wobec tajemnicy paschalnej. To właśnie

kobiety pierwsze znajdują się przy grobie (Mt 28, 6). One też zostały wezwane, aby prawdę o

Chrystusie Zmartwychwstałym zwiastować Apostołom (Mt 28, 1-10; Łk 24, 8-11).

Problematyka godności i powołania kobiety znalazła swoje szczególne miejsce w nauczaniu Soboru

Watykańskiego II, zwłaszcza w Konstytucji duszpasterskiej Gaudium et spes oraz w dekrecie o

apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem. Synod Biskupów, zwołany w 1987 r., rozważał

problematykę powołania i misji świeckich w Kościele i w świecie w dwadzieścia lat po Soborze.

Ojcowie Synodalni zajęli się także tematem godności i powołania kobiety, wskazali konieczność

ponownego przemyślenia podstaw antropologicznych i teologicznych godności kobiety.

Jan Paweł II mówiąc o godności osoby ludzkiej, zatrzymuje swą myśl zarówno na

mężczyźnie, jak i kobiecie. Nie mniej jednak ze względu na zagrożenia wypływające ze

współczesnej cywilizacji i postępu dla kobiety, Papież podkreśla znaczenie jej godności i określa jej

szczególne powołanie. Tym samym zachowuje ciągłość nauczania Kościoła, który zawsze z

jednakową uwagą mówił o godności mężczyzny, nie zapominając o godności kobiety, a wręcz

przeciwnie – podkreślając jej znaczenie dla życia społecznego.

O tym właśnie pisał Jan Paweł II w liście apostolskim Mulieris dignitatem, wydanym z

okazji Roku Maryjnego (1988). Do tego tematu nawiązywał też często w swoich homiliach i

przemówieniach, szczególnie podczas podróży apostolskich. Tej problematyce poświęcił również

Orędzie na XXVIII Światowy Dzień Pokoju 1995. Orędzie to słusznie nazwano “wielką kartą

promocji kobiety”. Papieska troska o godność kobiety jest odpowiedzią na zagrożenia, jakie w tej

kwestii niesie współczesna cywilizacja rozwoju i postępu. Podstawowym powołaniem kobiety jest

macierzyństwo. Aby dobrze zrozumieć, czym ono jest, trzeba za Janem Pawłem II odwołać się do

następujących słów Soboru Watykańskiego II: Człowiek – zarówno kobieta, jak mężczyzna – jest

jedynym w świecie stworzeniem, którego Bóg chciał dla niego samego: jest osobą, jest

stanowiącym o sobie podmiotem (Gaudium et spes, 24). Równocześnie człowiek nie może odnaleźć

siebie inaczej jak poprzez bezinteresowny dar z samego siebie (tamże). To właśnie bezinteresowny

dar miłości sprawia, że człowiek urzeczywistnia się poprzez bezinteresowny dar z siebie.

Ta logika bezinteresownego daru wyraża sie w zjednoczeniu małżeńskim. Zjednoczenie to nie

może być inaczej rozumiane, jak tylko w kategorii daru. Zresztą całe życie małżeńskie winno być

przeżywane jako dar. Małżonkowie są odpowiedzialni za dar, jakim stali się dla siebie przez

sakrament małżeństwa.

Macierzyństwo jest owocem małżeńskiego zjednoczenia przeżywanego jako dar. Ono

otwiera małżonków na dar nowego życia. Macierzyństwo zawiera w sobie otwarcie na nową osobę.

I choć jest ono związane z osobową strukturą kobiecości, to jednak urzeczywistnia się za sprawą

ojcostwa, tak jak ojcostwo realizuje się za sprawą macierzyństwa. W tym macierzyństwie, które

łączy się z ojcostwem mężczyzny, odzwierciedla się rodzicielstwo. Mimo iż należy ono do

mężczyzny i kobiety, to jednk o wiele bardziej urzeczywistnia się w kobiecie. Jest ono obcowaniem

z tajemnicą życia, które dojrzewa w łonie matki. To ona – matka – przyjmuje dziecko, nosi je w

sobie i kocha. Ona je też wydaje na świat i rozciąga macierzyńską opiekę nad nim. Jan Paweł II

uważa, iż mężczyzna, pomimo swego udziału w rodzicielstwie, znajduje się niejako na zewnątrz

procesu brzemienności i rodzenia dziecka i musi pod wieloma względami uczyć się od matki swego

własnego rodzicielstwa (Mulieris dignitatem 18).

Z rodzicielstwem łączy się wychowanie człowieka . Jest ono przedłużeniem

rodzicielstwa i winno zawierać zarówno wkład macierzyński, jak i ojcowski. Miłość ojcowska i

macierzyńska od początku staje się duszą, a przez to normą, która inspiruje i nadaje kierunek całej

konkretnej działalności wychowawczej, ubogacając ją tak cennymi owocami miłości, jak: czułość,

stałość, dobroć, usłużność, bezinteresowność i duch ofiary (Familiaris consortio 36).

Jan Paweł II zauważa z niepokojem, że obecnie macierzyństwo staje się przedmiotem licznych

krytyk i kontestacji. Niektórzy uważają je za barierę narzuconą osobowości kobiecej. Wiele kobiet

wyrzeka się macierzyństwa, by oddać się pracy zawodowej i domaga się zniszczenia w sobie

dziecka. Dlatego należy przywrócić poszanowanie dla macierzyństwa. Kobieta wezwana jest do

uświadomienia sobie jego wartości.

Obok macierzyństwa przeżywanego w rodzinie istnieją formy tzw. macierzyństwa

duchowego. Jedną z nich jest poświęcenie się po macierzyńsku dzieciom osieroconym,

opuszczonym, chorym, ubogim i nieszczęśliwym. Inną formą jest włączanie się w różne dzieła i

inicjatywy zrodzone z miłości chrzescijańskiej. Ma to ogromne znaczenie dla humanizacji

dzisiejszego świata. Jan Paweł II zauważa, że kobieta zdaje się być obdarzona specjalną

wrażliwością na człowieka i na wszystko, co składa się na jego prawdziwe dobro, począwszy od

podstawowej wartości, jaką jest życie. Jednakże macierzyństwo duchowe najściślej wiąże się z

dziewictwem. Nie odbiera ono kobiecie jej przywilejów. Kobieta, która wybrała dziewictwo,

odnajduje w każdym człowieku Jezusa Chrystusa, swego Oblubieńca. Miłość taka jest skierowana

do wszystkich ludzi. Znajduje to potwierdzenie w różnych wspólnotach zakonnych. Trzeba jednak

zawsze zaznaczyć, że nie chodzi tylko o formy wspólnotowe, ale także o pozawspólnotowe. Można

więc mówić o zbliżeniu pomiędzy dziewictwem kobiety niezaślubionej, a macierzyństwem kobiety

zaślubionej mężczyźnie.

Na drodze dziewictwa kobieta także spełnia swą kobiecą osobowość. By dobrze

zrozumieć istotę dziewictwa, należy – jak pisał Jan Paweł II – raz jeszcze odwołać się do

chrześcijańskiej antropologii. Kobieta, wybierając dziewictwo, potwierdza siebie jako osobę.

Poprzez dziewictwo staje się darem dla Boga, który objawił się w Chrystusie Jezusie. Kobieta

powołana jest od początku do tego, aby być miłowaną i miłować, znajduje w powołaniu do

dziewictwa nade wszystko Chrystusa jako Odkupiciela, który do końca umiłowal poprzez całkowity

dar z siebie i na ten dar odpowiada bezinteresownym darem z całego swojego życia (Mulieris

dignitatem 20).

Każdy chrześcijanin na mocy Chrztu św. i Bierzmowania winien być aktywnym

członkiem Kościoła. Dotyczy to także kobiet, które mają udział w urzędzie kapłańskim, prorockim i

królewskim Chrystusa. Według Ojca Świętego kobieta winna uczestniczyć w życiu Kościoła, nie

podlegając żadnej dyskryminacji, również w procesie konsultacji i wypracowywania decyzji

(Christifideles laici 51). Dlatego kobiety mają prawo udziału w różnych radach duszpasterskich czy

synodach. Mogą one wnieść wiele wartości duchowych do wszystkich środowisk życia

społecznego. Kobieta została bowiem powołana do dawania świadectwa wiary. Obecnie Kościół

potrzebuje takich świadków.

Rodzina stanowi szczególne miejsce realizowania misji kobiety. Na niej spoczywa

obowiązek przekazywania wiary i przybliżania członków rodziny do Chrystusa. Nie można jednak

ograniczać jej posłannictwa do obrębu samej tylko rodziny. W różnych innych miejscach

związanych z wychowaniem, a ujmując sprawę jeszcze szerzej, w tym wszystkim, co dotyczy

przyjęcia, zrozumienia i przekazywania słowa Bożego, także poprzez studia, badania naukowe i

nauczanie teologii (Christifideles laici 51) jest miejsce dla kobiety. Daje im to również możliwość

działania w katechizacji.

Obok katechizacji istnieje pilna potrzeba włączania się kobiet w działalność charytatywną.

Nie brak wspaniałych przykładów i wzorów kobiet, poświęcających się ludziom potrzebującym.

Świat czeka na tego rodzaju posługę. Inną formą zaangażowania kobiet w Kościele jest możliwość

animacji liturgii. Przyładem tego rodzaju zaangażowania jest Maryja, współpracująca z Chrystusem

w dziele odkupienia.

Co do możliwości udzielania święceń kapłańskim kobietom, Jan Paweł II przypomina

nauczania Kościoła w tej kwestii i potwierdza jego ostateczny i wiążący charakter. Wyjaśniając tę

sprawę w liście apostolskim Ordinatio sacerdotalis, Papież odwołuje się do następującego

orzeczenia Pawła VI: Kościół uważa, że udzielanie święceń kapłańskich kobietom jest

niedopuszczalne z racji zasadniczych. Racje te są następujące: poświadczony przez Pismo Święte

przykład Chrystusa, który wybrał swoich Apostołów wyłącznie spośród mężczyzn; wreszcie żywe

Magisterium Kościoła, konsekwentnie głoszące, że wykluczenie kobiet z kapłaństwa jest zgodne z

zamysłem Boga wobec swego Kościoła. Mówił o tym wcześniej także papież Pius XII, na którego

również powołuje się Jan Paweł II. Pius XII podkreślał, że Kościół nie ma żadnej władzy nad

substancją sakramentów, to znaczy nad tym wszystkim, co Chrystus Pan – jak świadczą źródła

Objawienia – pragnął, by zostało zachowane w sakramentalnym znaku. Ojciec Święty konkluduje,

iz Kościół musi uznać normatywny charakter praktyki udzielania święceń kapłańskich wyłącznie

mężczyznom (Ordinatio sacerdotalis 7).

Jan Paweł II uważa się za nieuprawnionego do dopuszczania kobiet do święceń, gdyż

Chrystus Pan tak właśnie postanowił. W liście apostolskim Mulieris dignitetem napisał m.in.

Powołując samych mężczyzn na swoich Apostołów, Chrystus uczynił to w sposób całkowicie wolny i

suwerenny. Uczynił to z taką wolnością, z jaką w całym swym postępowaniu uwydatniał godność i

powołanie kobiety, nie dostosowując się do panującego obyczaju i tradycji usankcjonowanej

ówczesnym ustawodawstwem (Mulieris dignitatem 5). Ojciec Święty zauważa także, że nawet

Najświętsza Maryja Panna nie otrzymała misji właściwej Apostołom ani też kapłaństwa

urzędowego. Niedopuszczenie kobiet do kapłaństwa urzędowego nie może pod żadnym pozorem

oznaczać umniejszania ich godności czy ich dyskryminacji; wypływa to z wierności wobec zamysłu

samego Boga.

Prawdziwa promocja kobiety oznacza według Jana Pawła II wspomaganie jej rozwoju ku

temu, co jest właściwe i zgodne z jej istotą. Wypełnienie tej misji otwiera drogę dla rozwoju

osobowości. Może ono przynieść wiele dobra nie tylko dla samego Kościoła, lecz także dla

społeczeństwa. Można powiedzieć, że wszystkie problemy współczesnego świata wymagają

obecności i zaangażowania kobiety. Jej uczestnictwo w życiu społeczeństwa, realizowane poprzez

jej talenty, jest drogą do samorealizacji ( Christifideles laici 51).

Pierwszym zadaniem Kościoła według Jana Pawła II jest nadanie pełnej godności życiu

małżeńskiemu i macierzyństwu. Dziś pojawiają się przed kobietą nowe możliwości realizacji

ludzkich i chrześcijańskich wartości związanych z małżeństwem. Kobiety mogą doprowadzić do

nawiązania pomiędzy mężem i żoną nowych relacji międzyosobowej komunii.

Innym zadaniem kobiety jest zapewnienie kulturze moralnego wymiaru, czyli tego, co uczyni ją

godną człowieka.Na ten temat Sobór Watykański II wypowiedział się w następujących słowach:

ludzie świeccy winni wspólnymi siłamitak uzdrawiać istniejące na świecie urządzenia i warunki,

jeśli one gdzieś skłaniają do grzechu, aby to wszystko stosowało się do norm sprawiedliwości

społecznej i raczej sprzyjało praktykowaniu cnót, niż mu przeszkadzało. Tak postępując, przepoją

kulturę i dzieła ludzkie wartością moralną (Lumen gentium 36).

Kobieta ma prawo do czynnego udziału we wszystkich wymiarach życia, poczynając

od wymiaru społeczno -gospodarczego po społeczno – polityczny. We wszystkich tych dziedzinach

musi być respektowana godność kobiety, jej prawa oraz specyficzne powołanie. Kościół zdaje sobie

sprawę, jak bardzo społeczeństwo potrzebuje geniuszu we wszystkich sferach bytu społecznego,

dlatego domaga się zniesienia wszelkich form dyskryminacji kobiet w środowisku pracy, kultury,

polityki, a zarazem poszanowania dla swoistego charakteru kobiecości. Nieuprawnione

pomieszanie ról zdaniem Ojca Świętego doprowadziłoby do zubożenia życia społecznego, a także

do pozbawienia kobiety tego, co w spsosób szczególny do niej należy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: