Bocian biały

Bocian biały (Ciconia ciconia) – gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny bocianowatych

Charakterystyka

Upierzenie białe z wyjątkiem czarnych lotek i ogona. Nogi i dziób czerwone. Szyja długa, w locie wyciągnięta do przodu. Skóra wokół oczu czarna, tęczówka ciemnobrązowa lub szara. Z uwagi na słabo rozwinięte mięśnie piersiowe częściej posługuje się lotem szybowcowym, czyli wykorzystując powierzchnię swoich skrzydeł i wznoszące, ciepłe prądy powietrzne. Siłą własnych mięśni lata niechętnie i tylko na niewielkie odległości. Ptaki młodociane mają czarny dziób i nogi. Pisklęta są pokryte białym gęstym puchem.

Wymiary

długość ciała 95 – 115 cm
rozpiętość skrzydeł 155 – 220 cm
długość ogona 24 – 26 cm
wysokość ok. 80 cm

Waga  2,3 – 4,4 kg.

Samce są przeważnie nieco większe od samic.

Gniazdo duże, koliste z warstwowo ułożonych gałęzi, poprzetykanych skośnie witkami. Wyściółka dość obfita ze słomy, torfu, łajna, niekiedy z dodatkiem papieru lub szmat. Średnica zewnętrzna 1,0 –1,5 m; wysokość 0,5 – 1,5 m.

Umiejscowione zwykle na drzewie w bezpośredniej bliskości siedzib ludzkich lub na różnych budowlach ludzkich (dach budynku mieszkalnego lub gospodarczego, w ruinach wysokich budynków, na nieczynnych kominach fabrycznych, pylonach, słupach telegraficznych, stogach). Od lat 70. XX wieku coraz częściej na specjalnych platformach umieszczanych przez człowieka na słupach linii telefonicznych lub energetycznych, w niektórych rejonach jest to najczęstszy sposób lokowania gniazd. W Polsce ponad 60% populacji gniazduje na słupach energetycznych.

Gniazduje pojedynczo lub w luźnych koloniach, gdzie wiele gniazd jest często blisko siebie. Tego samego gniazda ptaki używają przez wiele lat.

Jaja [edytuj]

Różnobiegunowe, bardzo mało wydłużone, raczej pękate o barwie białej, lekko przybrudzonej o tępym węższym biegunie. Średnie wymiary 72x54 mm. Składane pod koniec kwietnia w liczbie od 1 do 7.

Wysiadywanie

Jaja składane w odstępach dwudniowych wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 33-34 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 55-64 dniach; w wieku 70 dni są już prawie samodzielne, lecz dojrzałość płciową uzyskują dopiero po 2 – 7 latach. Najstarszy zaobrączkowany samiec dożył 33 lat i rok wcześniej pomyślnie wyprowadził lęg. W niewoli jeden osobnik dożył 35 lat.

Pożywienie

Bocian jest ptakiem mięsożernym. Żywi się owadami, głównie pasikonikami i chrząszczami, ale również jaszczurkami, wężami, pisklętami i wyjątkowo małymi zającami. W latach obfitujących w myszy i norniki zjada prawie wyłącznie te gryzonie, przez co jest ptakiem pożytecznym z punktu widzenia rolników. Mimo popularnych opowieści bocian biały rzadko je żaby, jeżeli do wyboru ma inne rodzaje pokarmu. W okresie lęgowym staje się mało wybredny i aby wykarmić szybko rosnące młode łapie każde zwierzę, które jest w stanie połknąć.

Ochrona

Bocian biały nie jest gatunkiem globalnie zagrożonym wyginięciem, chociaż od stu lat znacznie zmniejszył swą liczebność w wielu obszarach północnej i zachodniej Europy (Dania, Szwecja i Włochy).

W Polsce z uwagi na spadającą liczebność gatunek został objęty programem ochronnym koordynowanym przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody "pro Natura" (Program Ochrony Bociana Białego i Jego Siedlisk). Podczas VI międzynarodowego spisu bociana białego z 2004 roku liczebność gatunku oceniono na ok. 230 tysięcy par. Najliczniej gnieździ się na na terenie Polski (ok. 52,5 tysiąca par w wieku rozrodczym, ok. 23% światowej populacji[2]), Hiszpanii, Ukrainy, Białorusi, Litwy i Łotwy. Przyczynami spadku liczebności mogą być zmiany klimatyczne, osuszanie terenów podmokłych i stosowanie pestycydów w rolnictwie.