DZIAŁY SZKÓŁKARSTWA
Szkółkarstwo sadownicze: drzew owocowych, krzewów owocowych, podkładek
Szkółkarstwo ozdobne: drzew olejowych, krzewów ozdobnych, krzewów żywopłotowych, roślin okrywowych, roślin zimozielonych, bylin, roślin cebulowych, iglaków
Szkółkarstwo leśne
Mateczniki
PODZIAŁ SZKÓŁEK POD WZGLĘDEM AGROTECHNIKI
Szkółki siewek i sadzonek rozstawa 15-25x1-5cm, 1-2 lata wydajność 1-3 mln/ha
Szkółki młodzieży rozstawa 20-25x15-25cm, 2-3 lata, wydajność 80-260 tyś
Szkółki polowe rozstawa 50-100x 20-50cm, 2-5 lat, wydajność 20-60 tyś
Szkółki wielolatek rozstawa 2x1, 5-10 lat, 2-5 tyś
Decyzja z 18.12.2007 roku mówi, że producenci materiału szkółkarskiego muszą być wpisani do rejestru materiał szkółkarski, pomieszczenia do jego przechowywania muszą być przebadane.
Jeśli warunki zdrowotności materiału szkółkarskiego nie są spełnione to producent jest skreślony z rejestru producentów, a materiał jest palony.
ZASADY KWALIFIKACJI MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO
Wpis do rejestru przedsiębiorców (organ: Wojewódzki inspektor ORiN)
Nr. rejestracyjny ( Cyfry: dwie pierwsze – kod statystyczny województwa wg, GUS)
3,4 - kod powiatu wg. GUS
5-11 – nr. Przedsiębiorcy
Wszyscy prowadzący uprawę, wytwarzanie, magazynowanie, palowanie, sortowanie lub dokonujący wprowadzania lub przemieszczania na terytorium naszego kraju określonych roślin muszą wpisać się do bazy danych prowadzącej przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa, zwanej rejestrem przedsiębiorców.
Rośliny: Chaenomeles Lindl, Cotoneaster, Crataegus, Cydonia, Malus, Prunus (śliwa, morela, czereśnia, czeremcha, wiśnia, migdałowiec, brzoskwinia)
Rodzaje: Pyracantha, Pyrus, Sorbus.
ABY DOSTAĆ PASZPORT ROSLINY:
musimy zrobić badania gleby, być wpisanym do rejestru przedsiębiorstw, należy przeprowadzic kontrole przez PIORIN. Taki paszport zastępuje świadectwo zdrowia, dzięki temu paszportowi szereg dużych spółek prowadzi wymianę międzynarodową.
WSZYSCY WPISANI DO REJESTRU ZOBOWIĄZANI SĄ DO:
#Podejmowania działań zapobiegających rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych. #Prowadzenia obserwacji występowania organizmów szkodliwych w sposób i w terminach uwzględnionych z wojewódzkim inspektorem. #Prowadzenia w sposób uwzględniony z wojewódzkim inspektorem ewidencji ewidencji uprawianych, produkowanych, nabywanych, zbywanych, przechowywanych lub przemieszczanych roślin umożliwiającej stwierdzenie ich pochodzenia. #Przechowywania przez okres co najmniej roku dokumentów dotyczących zbycia lub nabycia, przechowywania lub przemieszczania roślin i paszportów roślin. #Sporządzenia i aktualizowania planu rozmieszczenia poszczególnych upraw , miejsc produkcji lub miejsc składowania i przechowywania roślin w sposób uwzględniony z wojewódzkim inspektorem. #Spełniania wymagań określonych w przepisach o nasiennictwie
RODZAJE MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO
Od 01.05.2004 polscy producenci mogą wytwarzać materiał w dwóch grupach jakości 1.materiał CAC ( Conformitas Agraria Communitatis) 2. materiał elitarny i kwalifikowany
Podstawowa zasada dotycząca tych grup: roślina sadownicza może być rozmnażana w obu kategoriach jednocześnie
GATUNKI DL KTÓRYCH JAKO PIERWSZYCH ZOSTAŁU UJEDNOLICONE PRZEPISY PRZYZNAWANIA NORM CAC:
#lima, cytryna zwyczajna, grejpfrut #leszczyna pospolita, pigwa, truskawka, orzech włoski, jabłoń, czereśnia, wiśnia pospolita, brzoskwinia zwyczajna, porzeczka, agrest, grusza pospolita, morela zwyczajna, śliwa domowa malina
Krzewy jagodowe produkowane w Brzeźnie – materiał elitarny w Prusach
Materiał kwalifikowany ma podwyższone wymagania odnośnie stanu zdrowia
TRZY STOPNIE ZDROWOTNOSCI
WW (wolny od wirusów materiał i podkładka)
Materiał testowany na choroby wirusowe
nt (nie testowany 1 element lub obydwa elementy biologiczne)
OBOWIAZKI PRODUCETA:
1.Producent materiału szkółkarskiego CAC musi być zarejestrowany.
2. Umożliwienie szczegółowe lustracji upraw na każdym etapie wytwarzania
3. Prowadzenie plonów upraw i miejsc przechowywania roślin.
4. Informowanie o przeprowadzanych lustracjach, plonach, szczegółowa dokumentacja przeprowadzanych zabiegów oraz dokumentacja nabycia i wysłania materiału szkółkarskiego, należy je przechowywać przez co najmniej 3 lata od zakończenia cyklu produkcyjnego.
5. Informowanie Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa o wystąpieniu organizmów kwarantannowych na wytwarzanym materiale szkółkarskim
PASZPORT ROSLIN– stanowi etykieta lub etykieta z dokumentem dołączona do produktów roślinnych lub przedmiotów.
Świadczy on że rośliny: # zostały wyprodukowane przez osoby zarejestrowane w rejestrze przedsiębiorstw prowadzonym przez Państwową Inspekcję Roślin i Nasiennictwa lub służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego, są wolne od organizmów kwarantannowych i spełniają wszystkie wymagania specjalne. # podczas wprowadzania na terytorium UE poddane granicznej kontroli fitosanitarnej, na podstawie której zostały uznane za spełniające wymagania specjalne obowiązujące wspólnocie
PASZPORT ROSLIN
1. Nazwa rośliny: oznaczone EC (materiał zgodny z wymogami UE).
2. Oznaczenie państwa, w którym paszport roślin został wysłany.
3. Organ wydający paszport.
4. Numer wpisu podmioty do rejestru.
5. Numer partii roślin/kolejny numer paszportu.
6. Łacińska nazwa botaniczna rośliny.
7. Ilość roślin, dla której zastał wydany paszport.
8. Symbol ZP / oznaczenie strefy, w przypadku przeznaczenia roślin do strefy chronionej.
9. Symbol RP w przypadku wydania paszportu zastępczego.
10. Nazwę państwa pochodzenia lub państwa wysyłającego.
Informacji 1-5 na etykiecie, gdy pozostałe są dołączone w postaci dokumentów handlowych lub pisemnej informacji. Aktualnie w Polsce stosowane są paszporty z etykieta zawierającą informacje 1-10. Poddajemy badaniu glebę pod materiał szkółkarski . Po analizie gleby wpiszą nas do rejestru.
CZYNNIK GLEBOWY
Zawartość próchnicy – im więcej tym lepiej. Im ciemniejsza barwa tym więcej próchnicy.
Gleba piaszczysta: 0,2-0,5%-szare; 2-4%-ciemnoszare; 5%-czarne; Gleba gliniasta: 5-10%-ciemnoszare; Gleba lekka: 3%próchnicy; Gleba ciężka: 4%próchnicy; Poziom próchnicy6%gleba bardzo dobra.
GLEBY PRZYDATNE POD SZKÓŁKI:
1. Bardzo dobre (glina lekka pylasta, glina średnia i średnia pylasta, pył zwykły). 2. Przydatne gdy są nawadniane (piasek gliniasty mocny, piasek gliniasty lekki i mocny pylasty). 3. Gleby nie nadające się (piasek luźny i słabo gliniasty). 4. Gleby warunkowo użyteczne (pył ilasty-musi być na terenach wyżej położonych o niskim poziomie wody gruntowej)
GLEBA
Temperatura gleby – optymalna do rozwoju korzeni 15-300C, 4-50C b.słabe pobieranie; temperatura poniżej i powyżej optimum powoduja gorsze pobieranie Hg, S, K, P, N, Ca, Na, Cu;
Przyczyny: słabnie aktywność korzeni, mała aktywność mikroorganizmów, zmniejsza się rozpuszczalność związków fosforu i innych;
Gleby wolno nagrzewające się: torfowe, ciężkie gliny, mady o wysokim poziomie wody gruntowej;
WYMAGANIA CIEPLNE:
Duże: lipa wielkolistna, jodła, buk; Średnie: grab, dąb, lipa drobnolistna, klon, jesion, wiąz, olcha; Małe: świerk, sosny, topola, osika, brzoza, modrzew; Wrażliwe na przymrozki: orzech włoski, dąb, buk, jodła, śliwa; Mniejsze uszkodzenia: jawor, klon, lipy, modrzewie; Odporne: grab, brzozy, topola, osika, olcha, wierzba, wiąz, sosna;
WYMAGANIA ŚWIETLNE
Światłolubne: brzoza, sosna zwyczajna, robinia akacjowa, olcha czarna, jabłonie karłowe, kasztanowiec; Źle znoszące zacienienie: dąb, wiąz, limba, jesion, osika, krzewy jagodowe, drzewa owocowe; Lepiej znoszące zacienienie: klon zwyczajny, jawor, agrest, leszczyna,; Dobrze znoszące cień: cis, buk, świerk, jodła, grab;
PODŁOŻA
Piasek (jałowiec, żywotnik, iglaste), torf (jako dotatek), mineralne (perlit, wernikulit, keramzyt), mieszanki (torf+piasek2:1/1:3; torf+piasek/perlit 1:1/2:1 magnolia wrzos; wielowarstwowe torf+piasek 1:1, torf czysty, torf+ziemia liściasta 1:1)
ODKAŻANIE ZIEMI
Termiczne: parą wodną, minimalna temperatura +60-800C, 30 min;
Chemiczne: formalina (aldechyd mrówkowy) 2,5l/100l; 10-20l cieczy/m3; ziemie przemieszac i przykryc folią na 1-2 dni, z roślinami po 7-10 dniach, nie zabija nicieni i owadów; basamid 97GR około 50g granulatu/m2 lub 200-300g/m3, gazuje glebę, używać glebę po 2-3 tyg, w temp. 150C najlepiej działa jesienią i wiosną, niszczy wszystko; Vapan podobne działanie 1l/10l wody na 10 arów, 800ml/m3, karencja – gleby lekkie 4-5 tyg, gleby ciężkie do 10 tyg; terafun 75 pylisty 20-75g/m2, 200g/m3, preparat wymieszać z piaskiem 1:4, potem z ziemią, niszczy grzyby, karencja 7-10 dni; terabel (bromek metylu) niszczy wszystko co żyje, używają go tylko specjalne ekipy, użycie gleby po 8-10 dniach, po uzyciu gleby przykryć folia; di-trapex 60-70ml/m2, 250-400ml/m3, niszczy wszystko co żyje, użycie gleby po 20-30 dniach, funaben grzybobójczy, 40g/m2 opylanie, 400g/m3, uzycie gleby po 6 dniach;
RODZAJE UPRAWEK
Orki: przedzimowe (ziembla 25-30cm); wiosenna (ciężka 20cm; lekka 25-30cm); podorywka 6-10cm (małe pługi telerzówki); głeboka z pogłębiaczem 40-45cm; pogłębiana (zwiększenie grubości warstwy uprawowej) Sposoby orki: na skład, na zagon, jednostronna; Włukowanie przerywa podsiąkanie, wyrównuje; Bronowanie: wyrównanie, odchwaszczanie, niszczenie skorupy i brył, spulchnianie, przykrycie nasion inawozów; ciężar bron w zależności od celu: 120, 80, 30-50kg; na wiosne kultywator + brona sprężynowa (na gleby lekkie brony na gleby ciężkie agregaty); Kultywatorowanie: głównie do uprawy przed sadzeniem, rozdrobnienie skib, spólchnienie osiadłej gleby, odchwaszczenie, wymieszanie gleby, nie stosowac po orce wiosennej, kultywatory sprężynowe/sztywne; Wałowanie: powierzchniowe po siewie nasion aby wyrównać teren by ziemia osiadła; wgłebne kruszenie brył, wyrównanie powierzchni; wałowanie używane jest w płodozmianie, gdy gleba nie ma czasu osiąść, bo zaraz coś wysiewamy; Zespoły uprawek: przedsiewne wiosenne orka+bronowanie, kultywator+ brona, brona lekka; przedzimowe orka średnia głębokość 15-20cm +brona, głęboka orka o ostrej skibie, Osiadanie gleby 3-4tyg, przyoranie nawozów zielonych, torfu lub kompostu; przedsiewne wiosenne po orce zimowej ( włukowanie, drapaczowanie+brona, ewentualnie agregat uprawowy, wałowanie); Orka średnia + bronowanie (bronowanie – mieszanie nawozu, wałowanie – osiadanie gleby, bronowanie lub ręczne przykrywanie nasion.
CEL STOSOWANIA PŁODOZMIANU
Zachowanie około 4 letniej przerwy w uprawie drzew i krzewów, poprawa żyzności i struktury gleby, odchwaszczenie gleby, zwalczanie chorob i szkodników po przez eliminacje ich wieloletnich żywicieli, produkcja innych roślin, recjonalne wykorzystanie trwałych środków produkcji, uzyskanie dopłat z UE.
ŻYZNOŚC – uzupełnienie ilości próchnicy w glebie
NIEPOŻĄDANE NASTĘPSTWO ROSLIN (z powodu chorób i szkodników)
Po jabłoniach: jabłonie, grusze, jarzębiny, pigwy, pigwowce, róże; Po topoli: jabłoń, grusza, agrest, porzeczki, bez czarny; Po sosnach: azalie, różaneczniki, powojniki, magnolie, hortencje,jabłoń, grusza; Po irgach: głóg; Po bukach: śliwy; Po świerkach: cisy; Po bukszpanie: porzeczki, dereń, jaśminowiec, topole, świerki, ligustr, azalie, różaneczniki; Po bzie czarnym: agrest; Po szkółce: szkółka; PO UPRAWACH WIELOLETNICH NIE SADZIMY BO WYSTĘPUJĄ PĘDRAKI I SZKODNIKI.
NAWOŻENIE W 4 POLOWYM ZMIANOWANIU DLA PRODUJKCJI PODKŁADEK ZIARNKOWYCH I PESTKOWYCH
II System Warzywa: ogórki, pomidory / okopowe; Podkładki ziarnkowych i pestkowych; warzywa; okopowe/ rośliny1 roczne motylkowe na nawóz zielony;
II System Warzywa: ogórki, pomidory/okopowe; podkładki ziarnkowych; podkładki pestkowych i sadzonki czrnej porzeczki; okopowe/ rosliny 1 roczne motylkowe na nawóz zielony;
Nawożenie dla I-go i II-go systemu
Obornik 50-60 t/ha; pełne nawożenie mineralne; pod okopowe 20-30t/ha obornika; pod motylkowe nawozy fosłorowe i potysowe
ZMIANOWANIE W SZKÓŁCE DRZEW OWOCOWYCH
Kukurydza/okopowe: obornik jesienią 30-40t/ha; zboża jare + wsiewka traw i kończyna; trawy z kończyną; rzepak lub mieszanki roslin; Jesienia obornik i wapnowanie 30-70 kg P2O5/ha, 80-140kg K2O/ha; podkładki: wiosną 40-60kgN/ha; 1-roczne okulanty: wiosną 4-80kgN/ha; drzewka 2-letnie: jesienią obornik i Ca.
WZBOGACANIE GLEBY W PRÓCHNICĘ
Stosowanie obornika: na glebach gliniastych i lessowych bardzo wskazane, poprawia strukture gleby, ułatwia wiele prac; na glebach lekkich także potrzebny; obornik wnosi wiele składników mineralnych do gleby, a także życie biologiczne co umożliwia mineralizację związków organicznych, resztek pożniwnych przyorywanych na nawóz zielony; obornika nie daje się przed bezpośrednim sadzeniem szkółki, można na 1 rok przed; nie stosujemy obornika przed orką zimowa tuz przed założeniem szkółki, bo tworzy on warstwę, która nie pozwala na podciąganie wody z gleby i podkładki wysadzane wiosną by uschły;
Nawozy zielone: wzbogacają glebe jedynie o masę zieloną (wyjątek motylkowe wnoszą N), pozostałe rośliny nie wnoszą związków mineralnych, korzenie roślin utrzymują się w dobrej kulturze (porowatość), warstwa orna jest wzbogacona
PRZYGOTOWANIE POLA POD SZKÓŁKĘ
I rok przygotowania: analiza gleby, siew saletry amonowej na ściernisko ok. 100kg/ha w sierpniu; oprysk herbicydami; wapnowanie ( Ca magnezowo- tlenkowe 4t/ha) w październiku; orka głęboka w październiku; naworzenie wg potrzeb (analizy) polifoska 600kg/ha; siew żyta na przyoranie.
II rok przygotowania: siew mocznika 100kg/ha w marcu; orka głęgoka, przyoranie żyta w maju; uprawki glebowe, siew gorczycy; przyoranie gorczycy w sierpniu; siew nowej gorczycy w sierpniu; polifoska 500kg/ha; głęboka orka pod szkółkę w XI.
mniamimniam