BIP_raport_2010-2011.pdf

(2528 KB) Pobierz
RZĄDOWA RADA LUDNOŚCIOWA
SYTUACJA
DEMOGRAFICZNA
POLSKI
RAPORT 2010-2011
Warszawa 2011
801597148.001.png
 
Autorzy:
Dr hab. prof. SGH Zbigniew Strzelecki (Wstęp, Wprowadzenie, Rekomendacje, redakcja
naukowa)
Szkoła Główna Handlowa
Rządowa Rada Ludnościowa
Dr Maciej Duszczyk (Rozdział VI)
Instytut Polityki Społecznej
Uniwersytet Warszawski
Dr Andrzej Gałązka (Rozdział VII)
Szkoła Główna Handlowa
Dr Irena Kowalska (Rozdział II)
Szkoła Główna Handlowa
Dr hab. prof. UE Jolanta Kurkiewicz (Rozdział III)
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Dr hab. prof. UE Ireneusz Kuropka (Rozdział IV)
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Mgr Joanna Napierała (Rozdział V)
Ośrodek Badań nad Migracjami UW
Dr Alina Potrykowska (Wprowadzenie)
Rządowa Rada Ludnościowa
Prof. dr hab. Izydor Sobczak (Rozdział I)
Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna w Gdańsku
Mgr Władysława Czech-Matuszewska redakcja językowa
Mgr Ewa Orzełek – redakcja
Rządowa Rada Ludnościowa
ISBN 978-83-7027-475-7
Spis treści
SPIS TREŚCI
WSTĘP ...............................................................................................................................
5
WPROWADZENIE I REKOMENDACJE ......................................................................
6
Rozdział I.
BILANS LUDNOŚCI ..............................................................................................................
21
1.1.
Stan i rozwój liczebny ludności .............................................................................
21
1.1.1. Tempo przyrostu (ubytku) ludności w latach 1990–2000 i 2000–2010 ................
21
1.1.2. Dynamika liczby ludności w latach 2000–2010 w przekroju rocznym .................
22
1.1.3. Składniki bilansu ludności ..............................................................................................
24
1.2.
Ludność według płci...............................................................................................
27
1.2.1. Ludność według płci w miastach i na wsi .............................................................
27
1.2.2. Współczynniki feminizacji według wieku .............................................................
28
1.3.
Struktura ludności według wieku ..........................................................................
30
1.3.1. Zmiany w strukturze ludności według biologicznych grup wieku ........................
30
1.3.2. Zmiany w strukturze ludności według ekonomicznych grup wieku ......................
35
1.3.3.
Dzieci i młodzież według edukacyjnych grup wieku ............................................
42
Rozdział II.
MAŁŻEŃSTWA I ROZWODY .......................................................................................
46
2.1.
Małżeństwa ............................................................................................................
46
2.1.1. Zmiany w liczbie małżeństw w latach 2001–2010 ................................................
46
2.1.2. Zmiany intensywności zawierania małżeństw .......................................................
50
2.1.3. Współczynniki zawierania pierwszych małżeństw ................................................
55
2.1.4. Zmiany w strukturze nowożeńców według wieku w momencie zawierania małżeń-
stwa .........................................................................................................................................
56
2.1.5. Małżeństwa binacjonalne .......................................................................................
57
2.1.6 Małżeństwo i rodzina w systemie norm i wartości ................................................
63
2.2.
Rozwody ................................................................................................................
64
2.2.1. Liczba i struktura rozwodów .................................................................................
64
2.2.2. Wiek rozwodzących się małżonków ......................................................................
65
2.2.3. Czas trwania rozwodzących się małżeństw ...........................................................
65
2.2.4. Małoletnie dzieci w rozwodzących się małżeństwach ...........................................
66
2.2.5. Przyczyny rozwodów .............................................................................................
68
2.3.
Skala przemocy w rodzinie i trendy jej zmian w latach 2000–2010 ......................
70
2.3.1. Sprawcy przemocy w rodzinie ...............................................................................
72
2.4.
Podsumowanie .......................................................................................................
73
Rozdział III.
URODZENIA I PŁODNOŚĆ ...........................................................................................
76
3.1.
Urodzenia żywe i ich natężenie .............................................................................
76
3.2.
Struktura urodzeń żywych według ich kolejności .................................................
80
3.3.
Urodzenia żywe według poziomu wykształcenia matki ........................................
83
3.4.
Urodzenia małżeńskie i pozamałżeńskie ...............................................................
97
3.5.
Przemiany płodności kobiet w latach 1980–2010 .................................................
98
3.5.1. Poziom płodności ogólnej ......................................................................................
99
3.5.2. Zmiany wzorca płodności ...............................................................................................
100
3.5.3. Dynamika współczynników dzietności teoretycznej ..................................................
105
3.5.4 Przemiany struktury według wieku populacji kobiet w okresie zdolności
rozrodczej ..............................................................................................................
108
3.5.5. Wpływ zmian wzorca płodności i struktury populacji kobiet w okresie zdolności
rozrodczej na poziom płodności ogólnej ....................................................................
111
3.6.
Zachowania prokreacyjne z uwzględnieniem kolejności urodzeń w latach 2000–2010
114
3.6.1. Wzorzec płodności według wieku matek i kolejności urodzeń w 2010 r. .............
114
3.6.2. Współczynniki dzietności teoretycznej według kolejności urodzeń ..........................
124
3.7.
Podsumowanie .............................................................................................................
0
3
Spis treści
Rozdział IV.
UMIERALNOŚĆ I TRWANIE ŻYCIA ..........................................................................
133
4.1.
Umieralność ogółem ..............................................................................................
133
4.2.
Umieralność według miejsca zamieszkania ...........................................................
138
4.3.
Umieralność według płci i wieku ..........................................................................
138
4.4.
Długość życia ........................................................................................................
143
4.5.
Umieralność niemowląt .........................................................................................
146
4.6.
Porównania międzynarodowe ................................................................................
149
Rozdział V.
MIGRACJE ZAGRANICZNE ........................................................................................
157
Wstęp ..................................................................................................................................
157
5.1.
Szacunki GUS ........................................................................................................
157
5.2.
Emigracja i imigracja na stałe ................................................................................
159
5.3.
Emigracja pracownicza ..........................................................................................
162
5.4.
Uchodźcy ...............................................................................................................
170
5.5.
Repatrianci .............................................................................................................
172
5.6.
Imigracja pracownicza ...........................................................................................
173
5.7.
Migracje edukacyjne ..............................................................................................
179
5.8.
Migracje nielegalne ...............................................................................................
182
5.9.
Polska polityka migracyjna ....................................................................................
187
5.10. Podsumowanie .......................................................................................................
190
Rozdział VI. WPŁYW PROCESÓW MIGRACYJNYCH NA POZIOM ZASOBÓW PRACY
W POLSCE ........................................................................................................................
191
Wstęp ..................................................................................................................................
191
6.1.
Zasoby pracy w roku 2011 .....................................................................................
192
6.2.
Wpływ emigracji po 1. maja 2004 roku na zasoby pracy w Polsce. Skala emi-
gracji oraz migracje powrotne ...............................................................................
193
6.3.
Wpływ imigracji do Polski na zasoby pracy ..........................................................
200
6.4.
Konkluzje oraz wnioski .........................................................................................
204
Rozdział VII. PRZESTRZENNE ZRÓŻNICOWANIA PROCESÓW DEMOGRAFICZNYCH
W POLSCE ........................................................................................................................
205
7.1.
Sieć osadnicza i liczba ludności .............................................................................
205
7.2.
Przyrost i ubytek rzeczywisty ludności ..................................................................
207
7.3.
Małżeństwa ............................................................................................................
210
7.4.
Urodzenia ..............................................................................................................
213
7.5.
Umieralność niemowląt .........................................................................................
215
7.6.
Umieralność ludności ............................................................................................
217
7.7.
Przyrost i ubytek naturalny ludności .....................................................................
220
7.8.
Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku oraz płci .........................
222
7.9.
Migracje .................................................................................................................
225
7.9.1. Migracje wewnętrzne .............................................................................................
225
7.9.2. Migracje zagraniczne .............................................................................................
229
7.9.3. Saldo migracji ogółem ...........................................................................................
232
7.10. Migracje wewnątrzwojewódzkie i międzywojewódzkie .......................................
234
7.11. Podsumowanie .......................................................................................................
241
SŁOWNIK POJĘĆ UŻYWANYCH W RAPORCIE .........................................................
242
SPIS TABLIC .....................................................................................................................
246
SPIS WYKRESÓW ............................................................................................................
250
SPIS RYCIN .......................................................................................................................
255
4
WSTĘP
Na podstawie §3 pkt 1, który brzmi „ 1) dokonywanie oceny sytuacji demograficznej
kraju oraz opracowywanie dla Rady Ministrów okresowych (corocznych) raportów o sytuacji
demograficznej kraju”, Zarządzenia Nr 85 Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 maja 2006 r.
w sprawie Rady do Spraw Koordynacji działań międzyresortowych w zakresie polityki lud-
nościowej 1 Rządowa Rada Ludnościowa przedkłada kolejny XXXVI raport: Sytuacja demo-
graficzna Polski w latach 2010–2011.
Rozdziały raportu zawierają analizy i oceny dotyczące: bilansu ludności i zmian
w strukturze demograficznej mieszkańców Polski; ruchu naturalnego ludności (zawierania
małżeństw, rozwodów, urodzeń i płodności oraz umieralności), migracji zagranicznych
i przestrzennego zróżnicowania procesów demograficznych. Specjalny rozdział VI poświęcony
jest zobrazowaniu wpływu procesów migracyjnych na poziom zasobów pracy w Polsce.
Wprowadzenie do raportu zawiera zestawienie pozytywnych i negatywnych tendencji
w procesach demograficznych, ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk, które miały miejsce
w 2010 roku oraz wstępnie oszacowanych za 2011 rok. Zawarto w nim także syntetyczne
ustalenia z poszczególnych części merytorycznych raportu oraz rekomendacje do właściwych
instytucji odpowiedzialnych za różne obszary funkcjonowania państwa, wskazując na naj-
ważniejsze działania, jakie należy podjąć w celu poprawy sytuacji demograficznej Polski.
Autorami Raportu są wybitni eksperci z zakresu problematyki ludnościowej, polityki
społecznej i geografii. Raport został opracowany pod redakcją Przewodniczącego Rządowej
Rady Ludnościowej dr hab. prof. SGH Z. Strzeleckiego. Treść Raportu w formie elektronicz-
nej jest dostępna pod adresem: www.stat.gov.pl
Czytelników Raportu prosimy o przekazywanie do Sekretariatu Rządowej Rady Lud-
nościowej uwag, które pozwolą na doskonalenie kolejnych jego edycji.
Dr hab. Zbigniew Strzelecki prof. SGH
Przewodniczący
Rządowej Rady Ludnościowej
1 Zmiany tego Zarządzenia zostały dokonane Zarządzeniem Nr 165 Prezesa Rady Ministrów z dnia
7 listopada 2006 r. i Zarządzeniem Nr 29 Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 marca 2007 r.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin