Znaki czasu 2008-02. Bóg wymyślony. Urojenia Dawkinsa. In vitro.pdf

SPIS TREŚCI

Wymyślanie Bogu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

In vitro veritas? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Czy zapłodnienie metodą in vitro jest godne polecenia z medycznego,

prawnego i etycznego punktu widzenia? Rozważamy za i przeciw.

Bezpłodna dyskusja nad płodnością . . . . . . 5

Jaki jest status zamrożonych embrionów? Kto jest ich właścicielem?

Czy urodzony w wyniku zapłodnienia in vitro człowiek ma prawo

do informacji o tym, kim są jego biologiczni rodzice? Po jakim czasie

niewykorzystane ludzkie embriony wolno zniszczyć? I czy w ogóle

wolno? A jeśli nie, to co z nimi zrobić? Kto powinien płacić za ich

przechowywanie? To tylko część pytań, na które wciąż nie ma

odpowiedzi.

Z żaby w księcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Zmiany, które nie wymagają nowej informacji genetycznej, zwane

mikroewolucyjnymi, są w zgodzie z biblijną relacją o stworzeniu.

Jednak makroewolucja, którą postulował Darwin, wymaga zmian, które

przeistoczyłyby gada w ptaka, a żabę w... księcia. Czy znaleziono takie

dowody?

Urojenia Dawkinsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Książka Dawkinsa Bóg urojony to napisany jednym tchem brawurowy

i bezkompromisowy atak na Boga. Jednak chybiony, bo autor łamie

podstawową zasadę rozgraniczenia dziedzin poznania.

Bóg zawrócił samolot... dla mnie! . . . . . . . . 12

Jak w obliczu takich doświadczeń można twierdzić, że Boga nie ma?

On jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Jakby na przekór współczesnym ateistom, uważającym, że Bóg nie

istnieje, jedno z Jego imion brzmi: Jestem.

W poszukiwaniu spokoju . . . . . . . . . . . . . . . 15

Spokój jest dziś chyba najbardziej deficytowym towarem. Ale nie jest

nieosiągalny.

Technologia pierwszych Egipcjan . . . . . . . . 18

Stopień dokładności obróbki staroegipskich naczyń, bez rozszczepiania

twardego materiału, z którego zostały wykonane, budzi wątpliwości,

czy naczynia te mogły powstać bez użycia tokarki.

Serwis AAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Spór ewolucjonizmu z kreacjonizmem . . . . 22

Polecamy książkę Kazimierza Jodkowskiego. Autora nie interesują —

jak się plastycznie wyraża — ani poglądy „ewolucjonistów spod budki

z piwem”, ani poglądy „kreacjonistek w moherowych beretach”.

Uwzględnia jedynie poglądy opublikowane, i to przez osoby o dosta-

tecznej wiarygodności intelektualnej.

Znaki i fakty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Zamrożone serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Głębokie relacje uczuciowe uważają za złudzenie, miłość przeżywają

powierzchownie, związków nie traktują poważnie. Nie potrafią nazwać

swoich uczuć i odróżnić ich od doznań cielesnych. Emocjonalny

analfabetyzm dotyka co dziesiątą kobietę i co piątego mężczyznę!

Pokonaj choroby dietą . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Jak zwalczyć cukrzycę i hipoglikemię naturalnymi metodami? Prezen-

tujemy program powrotu do zdrowia amerykańskich lekarzy z Uchee

Pines Institute.

Kotleciki z jajek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

zukając inspiracji do tego felie-

tonu, nawiązującego do do-

minującej tematyki numeru,

przypomniałem sobie małą książeczkę

wspaniałego amerykańskiego kazno-

dziei, Douga Batchelora, pt. Ujrzeć Kró-

la. Siedem kroków do zbawienia . W jej

1. rozdziale pt. „Ujrzeć Boga” autor roz-

waża kwestię dowodów na istnienie

Boga 1 . Mówi o swoich wątpliwościach

co do istnienia Boga, u podstawy któ-

rych leżała wpojona mu w młodości teo-

ria ewolucji.

Jego historia to w pewnej mierze

również moja historia, ponieważ ja rów-

nież na bardzo młodym etapie życia, jako

nastolatek, odwróciłem się od Kościoła

i niemal od Boga. Powszechne przyjmo-

wanie teorii ewolucji za pewnik miało

w tym jakiś udział. Wiara wróciła, gdy

nieco dojrzałem i zacząłem samodziel-

nie myśleć, a nie jedynie powtarzać jak

mantrę zasłyszane w telewizji czy prze-

czytane w prasie opinie wszelkiej maści

autorytetów od wszystkiego, a zwłasz-

cza od tego, że Boga nie ma.

Choć wydawałoby się, że tamte czasy

dawno mam już za sobą, to gdy widzę,

jak współcześnie promuje się wynurzenia

bojowników ateizmu, wmawiających wie-

rzącym, że wymyślili sobie Boga i że jest

On niczym więcej jak tylko urojeniem —

to nie wiem, czy mam się śmiać, czy pła-

kać, że tego typu poglądy, dwadzieścia lat

po upadku komunizmu, znajdują jesz-

cze swoich zwolenników.

Ale wróćmy do Batchelora. Otóż,

według niego, Boga można poznać

na wiele sposobów. Oczywiście najpeł-

niej możemy Go poznać w Jego Słowie

— Piśmie Świętym. Ale również poprzez

to, co stworzył. Starotestamentowy pro-

rok Izajasz przytacza słowa aniołów, któ-

rzy stojąc w obecności Boga, wołali: „Peł-

na jest wszystka ziemia chwały Jego!” 2 .

Niestety, tego, co widzą aniołowie, wielu

ludzi dostrzec nie potrafi — nie potrafi

dzisiaj dostrzec Boga w dziełach Jego

stworzenia. Jednym z powodów takiego

stanu rzeczy jest „zaćma” ewolucji, która

zaatakowała ich wzrok.

W pewnym sensie nie ma się co dzi-

wić, bo praktycznie we wszystkich szko-

łach twierdzi się niezmiennie, że ludzie

nie są czymś więcej jak tylko wysoko roz-

winiętą odmianą małp. Na początku się

tego nie dostrzega, ale w rzeczywistości

ta teoria całkowicie pozbawia ludzi sensu

2 • ZNAKI czasu • LUTY 2008

Punkt widzenia

Wymyúlanie Bogu

Bogu

Twierdzenie, że Bóg jest jedynie urojeniem, wymysłem

ludzi wierzących, jest niczym innym tylko wymyślaniem Bogu.

A tymczasem kto będzie chciał, znajdzie sposób na poznanie Boga,

a kto nie będzie chciał, znajdzie powód, by Go odrzucić.

życia. Jeśli bowiem życie jest tylko biolo-

gicznym żartem, kosmicznym przypad-

kiem, a my tworem bezrozumnej ewolu-

cji, to nasza śmierć jest jedynie powrotem

do prochu i niczym więcej. Nic nas da-

lej nie czeka. Trudno dostrzec sens i cel

takiego życia. Batchelor nie bez pewnej

dozy racji wyraża przypuszczenie, że

za samobójstwa nastolatków w dużej

mierze odpowiedzialny jest właśnie taki

fałszywy światopogląd.

Ulegamy takiemu fałszywemu wi-

dzeniu świata (i przy okazji Boga), gdyż

większość z nas dorasta w miastach,

otoczona wyłącznie wytworami człowie-

ka. Żyjemy w pisku hamulców, szumie

samochodów i ulicznym gwarze, wszę-

dzie widząc jedynie beton, asfalt, szkło,

migające światła i wszystko, co ludzkie .

W takich okolicznościach trudno do-

strzec Boga. Batchelora otrzeźwiło do-

piero „oczyszczające” spędzenie dłuż-

szego czasu sam na sam z Bogiem

wśród dzikiej przyrody. Otoczony tym,

co stworzył Bóg, nabrał zupełnie innego

spojrzenia na życie.

Okazuje się, że kiedykolwiek spoglą-

damy przez mikroskop na rzeczy, które

uczynił człowiek, widzimy niedoskonało-

ści i błędy. Ale kiedy patrzymy na rze-

czy, które uczynił Bóg, dostrzegamy nie-

wyobrażalną doskonałość! Im lepszy mi-

kroskop, tym wyraźniej widać tę różnicę.

Stajemy wtedy przed wyborem: albo uzna-

jemy, że jesteśmy dziełem ewolucyjnego

przypadku, albo zamierzonego inteligent-

nego działania. Patrząc na wszystko, co

nas otacza, możemy dostrzec w tym or-

ganizację i ład. Wówczas albo wierzymy,

że to wszystko pochodzi z cząsteczek

gazowych, które zaczęły eksplodować,

albo możemy wierzyć w istnienie inteli-

gentnej istoty, którą jest Bóg Stwórca.

Czy nie lepiej jest wierzyć, że się pochodzi

od miłującego Ojca niebiańskiego, niż

w to, że jest się efektem przypadkowych

zderzeń cząstek w pędzącym na oślep

wszechświecie?

Przyroda, niebo ewidentnie dowodzą,

że istnieje Mistrz, który to wszystko za-

planował. Nawet najprostszy kwiat wyka-

zuje cechy doskonałego projektu: jego

kształty, symetria i kolorystyka poszcze-

gólnych elementów, a nawet zapach,

pełna harmonia.

Coś zaprojektowanego, zorganizo-

wanego i doskonałego nie mogło po-

wstać z chaosu. Gdyby tak było, należa-

łoby uznać, że zrzucając bombę na dru-

karnię, za którymś tam milionowym

zrzutem wreszcie samoistnie powstanie

encyklopedia, po prostu wyłoni się

z gruzów gotowa. A tymczasem naj-

prostsza żywa komórka jest bardziej

skomplikowania niż metropolia w go-

dzinach szczytu!

A co z ptakami? Ewolucjoniści

twierdzą, że u zwierząt lądowych powoli

wykształciły się skrzydła. Trzeba mieć

wielką wyobraźnię, by uwierzyć, że na ja-

kimś etapie swego rozwoju jaszczur sko-

czył ze skały, próbując przećwiczyć lata-

nie, którego jeszcze nie uprawiał, i zba-

dać aerodynamikę swych kończyn, zanim

uderzy o ziemię. I — jak w filmie

o króliku Buggsie — po upadku wstał,

otrząsnął się, spróbował jeszcze parę razy,

a potem całą swą wiedzę przekazał po-

tomstwu... I kto tu jest wierzący? Kto tu

wierzy w urojenia?

Większość ptaków, gdy tylko ukształ-

tują się im pióra, wyskakuje z gniazda

i lata bez żadnych lekcji. Gąsienica, któ-

ra jeszcze przed chwilą ryła w ziemi, opla-

ta kokon wokół siebie, a gdy z niego

wyjdzie, ma już skrzydła i, też bez lekcji,

zaczyna latać. Twierdzenie, że wszystko

to jest wynikiem samoistnych i przypad-

kowych zdarzeń, jest absurdalne, oburza-

jące i obrażające Stwórcę.

Pewnego dnia rozmawiało ze sobą

dwóch przyjaciół. Jeden wierzył w Boga

Stworzyciela, a drugi — w ewolucję.

Ewolucjonista zauważył:

— O, widzę, że masz nowy samo-

chód! Gdzie go kupiłeś?

Wierzący postanowił z niego zażar-

tować i odpowiedział:

— Nie kupiłem, tylko zauważyłem

w garażu kałużę oleju. Początkowo nie

zwróciłem na nią szczególnej uwagi, ale

po jakimś czasie z poplamionego ole-

jem betonu wyłoniła się deskorolka. Znów

minęło trochę czasu i ta zmieniła się

w rower, ten — w volkswagena garbu-

sa, a on — w hondę accord!

— Przestań się wygłupiać i odpo-

wiedz serio na pytanie — ewolucjonista

był trochę zniecierpliwiony.

Chrześcijanin odpowiedział:

— Dlaczego nie chcesz uwierzyć, że

mój samochód powstał z oleju zmieszane-

go ze składnikami betonu? Może dlatego,

że kiedy widzisz dobrze zaprojektowany sa-

mochód, od razu interesuje cię nazwa pro-

ducenta, prawda? Czy to, że różne samocho-

dy mają opony, reflektory i wycieraczki,

a więc pewne podobieństwa zewnętrzne,

oznacza, że jeden powstał z drugiego?

Mercedes nie wyewoluował z tra-

banta. Wszystkie samochody mają pewne

cechy wspólne, ponieważ poruszają się

w takim samym środowisku. Podobnie

człowiek i małpa. Ale to nie znaczy, że

jedno pochodzi od drugiego. Czy to nie

dziwne, że gdy ewolucjonista patrzy

na ładny samochód, zaraz doszukuje się

jego producenta, a kiedy patrzy na dru-

giego człowieka — istotę o wiele bar-

dziej skomplikowaną niż jakakolwiek

maszyna — widzi w nim tylko końcowy

efekt przypadkowych zderzeń cząstek

gazowych? Jakie to przykre...

Redaktor naczelny

1 Doug Batchelor, Ujrzeć Króla. Siedem kro-

ków do zbawienia , ChIW „Znaki Czasu”,

Warszawa 2006, s. 11-23. 2 Iz 6,3.

ZNAKI czasu • LUTY 2008 • 3

Za i przeciw

Na przełomie starego i nowego roku przez

polskie media przetoczyła się dyskusja nad ewen−

tualnym finansowaniem przez NFZ leczenia bez−

płodności metodą in vitro . Oświadczenie premiera

Tuska o braku w tym roku pieniędzy na jej finanso−

wanie chwilowo tę dyskusję wyciszyło. Prawdopo−

dobnie nie na długo. Stare łacińskie powiedzenie

mówi: in vino veritas — ‘w winie prawda’, to

znaczy, że wino rozwiązuje język, a pijany mówi

prawdę. Parafrazując zatem to przysłowie, pyta−

my: Czy w in vitro jako metodzie wspomaganego

zapłodnienia „jest prawda”? Czy in vitro jest

godne polecenia z medycznego, prawnego i etycz−

nego punktu widzenia?

Przeciw

Zamrażanie zarodków i co dalej? Więk−

szość decydujących się na zastosowanie metody

in vitro nie wie, że w jej wyniku powstaje wiele

zarodków ludzkich i że tylko niektóre z nich zo−

staną wszczepione do organizmu kobiety, a pozo−

stałe zostaną zamrożone, a z czasem zniszczone

lub — jak w niektórych państwach — przeznaczo−

ne na eksperymenty.

●

Względy ochrony godności osoby ludzkiej.

Procedura medyczna, która dopuszcza zabijanie

zarodków ludzkich, nie powinna być prawnie

dopuszczalna, gdyż godzi w ludzkie życie. Społe−

czeństwo nie może decydować, które życie jest

godne ochrony, a które nie. Godność ludzka nie

jest wartością dekretowaną, czyli wywodzącą się

z ludzkiego nadania, z woli ludzi, ale wartością

rozpoznawaną, wywodzącą się z natury, przyro−

dzoną i nienaruszalną. Życie embrionu, płodu czy

narodzonego dziecka to tak czy inaczej życie

ludzkie, któremu należy się prawna ochrona.

●

Skuteczność w leczeniu niepłodności. Niepłod−

ność dotyka w Polsce ok. 2 mln osób, a w rzeczywi−

stości 4 mln, bo nie tylko kobieta chce mieć dziecko,

ale i jej partner. Zapłodnienie in vitro jest jedną

z najskuteczniejszych metod leczenia niepłodności

i uszczęśliwiania tych, którzy przez lata nie mogli

mieć dzieci. Rocznie w Polsce przeprowadza się ok.

6 tys. takich zabiegów. Mają ok. 30−procentową

skuteczność. W ciągu dwudziestu lat urodziło się

w jej wyniku kilkanaście tysięcy dzieci.

●

Wątpliwości rozstrzygać na korzyść. Nawet

jeśli część społeczeństwa ma wątpliwości, czy

embrion to człowiek, to już sam fakt istnienia

wątpliwości powinien wykluczyć stosowanie pro−

cedur medycznych, które narażają embriony

na zniszczenie i takie zniszczenie w perspektywie

zakładają. Tak jak na polowaniu — jeśli coś się

rusza w zaroślach, a myśliwy ma wątpliwości, czy

to aby nie człowiek, nie strzela. Stara rzymska

zasada prawna in dubio pro reo każe rozstrzygać

wszelkie wątpliwości na korzyść oskarżonego (w

tym przypadku embrionu).

●

Upragnione dzieci. Zarzuty, że metoda in vitro

narusza godność człowieka, są chybione, bo ciąże

będące wynikiem zapłodnienia pozaustrojowego są

traktowane z ogromną troską, a dzieci, które się

z nich rodzą, są od poczęcia otoczone miłością tak

bardzo oczekujących ich rodziców. Często są to dzieci

wymodlone.

●

W naturze też dochodzi do niszczenia zarod−

ków. Nawet jeśli w trakcie stosowania procedury in

vitro dochodzi od zniszczenia zarodków, to przecież

w naturze również się to zdarza, bowiem większość

zapłodnionych w sposób naturalny jaj nie zagnieżdża

się w macicy albo obumiera zaraz po zagnieżdżeniu.

●

Możliwość komercjalizacji. Są kraje (np.

USA), w których in vitro to niezły biznes. Z dużym

zyskiem handluje się zapłodnionymi zarodkami

ludzkimi o wybranych cechach (np. niebieskie

oczy i blond włosy).

●

Brak regulacji prawnych. W Polsce brak

unormowań prawnych stosowania metody in vitro ,

co w perspektywie może prowadzić do komercja−

lizacji.

●

Przechowywanie zarodków. W Polsce zamrożo−

ne zarodki przechowuje się do późniejszego wykorzy−

stania przez kobiety, którym próba zagnieżdżenia

zarodka w macicy czy donoszenia ciąży się nie powio−

dła. Jeśli zaś się powiodła, a zarodki pozostały, to

i tak się je przechowuje dalej z możliwością wykorzy−

stania przez inne pary.

●

Faktyczny brak wyboru. Bardzo często

bezdzietnym parom nie proponuje się zbadania

przyczyn bezpłodności i podjęcia działań mają−

cych na celu ich usunięcie, by umożliwić natu−

ralne zajście w ciążę. Idzie się na skróty, czyli

stwierdza się bezpłodność i od razu proponuje

metodę in vitro , przedstawiając ją jako najsku−

teczniejszą z istniejących. Nie ma więc wyboru

między istniejącymi metodami, a jedynie mię−

dzy in vitro a niczym.

To sprawa wyboru. Skorzystanie z metody in

vitro powinno być tylko kwestią osobistego wyboru

zainteresowanej pary. Nie każdy jest osobą wierzącą

i nie musi poddawać się ograniczeniom nakładanym

na wierzących. Żaden Kościół nie powinien żądać

od władzy narzucania całemu społeczeństwu zasad

wynikających jedynie z jego własnej teologii.

Redakcja

4 • ZNAKI czasu • LUTY 2008

Przeciw

●

4 • ZNAKI czasu • LUTY 2008

O tym się mówi

Na początku stycznia Katolicka Agen-

cja Informacyjna zorganizowała de-

batę pt. „Pytania o in vitro. Etyka —

nauka — prawo”. Do debaty zapro-

szono specjalistów z dziedziny pra-

wa, medycyny, etyki i teologii 1 . Choć

postulowano potrzebę znalezienia kom-

promisu między przeciwstawnymi sta-

nowiskami, to nie tylko nie udało się go

znaleźć, ale nawet nie było do niego

blisko, sama zaś debata nie była wol-

na od bardzo emocjonalnej wymiany

poglądów. Wydaje się, że po raz kolej-

ny dyskusje wokół zagadnień płodno-

ści skończyły się... bezpłodnie, czyli

prezentacją własnych stanowisk bez

faktycznej próby wsłuchania się w ar-

gumenty przeciwników.

Bezpłodne dyskusje

płodnością

iniejszy artykuł nie jest dokładną relacją z debaty, co

raczej skupieniem się na jej głównych wątkach

i wskazaniem problemów, które wiążą się ze stoso-

waniem metody in vitro .

Na początek jednak sprecyzujmy, o czym mówimy. Za-

płodnienie in vitro (dosłownie: w szkle) polega na laborato-

ryjnym zapłodnieniu jajeczka pobranego z ciała kobiety plem-

nikiem mężczyzny, a następnie umieszczeniu zapłodnionego

jaja (zarodka, embrionu) w macicy kobiety w celu zagnieżdże-

nia, rozwoju ciąży i urodzenia dziecka. Zanim jednak przystą-

pi się do całej procedury, kobieta musi przejść stymulację

hormonalną, której celem jest wyprodukowanie większej licz-

by komórek jajowych (od 5 do 15), aby — jeśli pierwsza próba

zagnieżdżenia zarodków się nie powiedzie (lub powiedzie, ale

później dojdzie do poronienia) — nie powtarzać stymulacji

hormonalnej, lecz skorzystać z zamrożonych zarodków. Le-

karze są niechętni ponownej stymulacji hormonalnej, bowiem

nie jest ona obojętna zarówno dla organizmu matki, jak

i portfela obojga rodziców. Poza tym każda kolejna stymula-

cja zmniejsza szanse na zakończenie całej procedury sukce-

sem. Uważa się więc, że celem zamrażania większej liczby

zarodków jest zwiększenie szans osób bezpłodnych na uro-

dzenie dziecka. I tu dotykamy głównego problemu w dysku-

sji nad in vitro — losu tzw. embrionów nadliczbowych.

najmniej kilka, a nawet kilkanaście zapłodnionych embrio-

nów. Innymi słowy, aby w ten sposób mógł urodzić się jeden

człowiek, trzeba zabić wiele innych poczętych istnień ludz-

kich. Co prawda twierdzi się, że w Polsce zamrożonych

embrionów się nie niszczy, ale wobec braku unormowań

prawnych — a co za tym idzie kontroli ośrodków przepro-

wadzających tego typu zapłodnienia i przechowujących za-

mrożone embriony — nikt nie jest tego w stanie z całą

pewnością potwierdzić. W wielu krajach świata po kilku

lub kilkunastu latach niewykorzystane embriony się po pro-

stu niszczy. Niczym nieskrępowane stosowanie techniki in

vitro z każdym rokiem będzie zwiększało dysproporcję mię-

dzy liczbą zamrożonych embrionów a możliwością ich fak-

tycznego wykorzystania. Jeśli więc dziś się ich nie niszczy, to

kiedyś wreszcie ktoś się na to zdecyduje, bo przecież nie

będzie się ich trzymać w zamrażarce na wieki. Zgoda na tę

metodę dziś jest zgodą na taką ewentualność w przyszłości.

Z chrześcijańskiego punktu widzenia jest to nader wątpliwa

etycznie procedura.

Rozwiązaniem kompromisowym mogłoby być zapład-

nianie in vitro bez tzw. nadliczbowych embrionów i ich za-

mrażania. Tworzono by tylko tyle zarodków, ile planowano

by przenieść do narządów rodnych kobiety. Zniknąłby pro-

blem „nadliczbowców”, choć znacznie zmniejszyłyby się szan-

se na sukces.

Innym problemem etycznym, który często towarzyszy

stosowaniu tej metody, jest tzw. redukcja ciąż. Otóż dla zwięk-

szenia szansy na zagnieżdżenie się embrionu w macicy zwy-

kle wprowadza się do niej większą liczbę embrionów. To zaś

Embriony nadliczbowe

Krytyka metody in vitro zasadza się głównie na tym, że

dla uzyskania jednego udanego poczęcia trzeba zużyć co

ZNAKI czasu • LUTY 2008 • 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: