zdrowie publ2.doc

Ciśnienie-wartość siły działającej prostopadle do powierzchni podzielona przez powierzchnię na jaką ona działa

Temper: ogólny przejaw energii danego ciała, jedn: [K], C,F 1C=1K

Psychometr: pomiar temp termometrem suchym, wilgotnym, określamy różnicę psychometryczną, odczytujemy z tabeli dla danej temp wilgotność ochładzania Dla pomiaru wilgotności najczęściej stosujemy HIGROMETR

Komfort cieplny - to zespół parametrów meteorologicznych (temperatura, wilgotność, ciśnienie) przy którym większość ludzi czuje się najlepiej i nie odczuwa ani ciepła ani chłodu. (Temp 21%, Wilgotność względna ok. 50% , Ruch powietrza poniżej 0,1 m/s) (w czasie pracy fiz granice te przesuwają się w dół)

Zyski ciepła energia dostarczana (pożywienie) promieniowanie przewodzenie

Straty ciepła: wypromieniowywanie,  parowanie,  przewodzenie,  konwekcja (proces przekazywania ciepła związany z ruchem materii w pow lub wodzie)

Ciepło właściwe jest współczynnikiem określającym skłonność ciała do łatwiejszej lub trudniejszej zmiany temperatury pod wpływem dostarczonej energii cieplnej. Wartość ciepła właściwego wynika z ilości energii cieplnej potrzebnej do ogrzania / ochłodzenia ciała. Cw=Q/m*ΔT [m2/s2*K]

Stres cieplny – efekt pracy w mikroklimacie gorącym. Reakcja organizmu: wzrost temperatury skóry, rozszerzenie obwodowych naczyń krwionośnych, zwiększenie przepływu krwi, pocenie się (zwiększona utrata ciepła przez parowanie), zwiększona utrata ciepła przez konwekcję i promieniowanie, zwiększenie przenoszenia ciepła z wnętrza organizmu do obwodu)

Stopnie oparzeń termicznych: Io – rumień o cechach zapalnych , IIo – rumień i pęcherze, IIIo – rumień, pęcherze i martwica tkanek, IVo – zwęglenie tkanek

Działanie ogólne niskich temperatur: Obniżenie temperatury ciała, zwolnienie przemiany materii. Przy długotrwałym działaniu zimna następuje śmierć z zamarznięcia

Stopnie działania niskich temperatur: Io – rumień z sinofioletowym odcieniem, IIo – zmiany pęcherzykowe z obrzękiem skóry i tkanki podskórnej, IIIo –martwica tkanek

Wpływ wilgotności: Dla człowieka szkodliwa jest wilgotność względna poniżej 30% (wysychanie błon śluzowych, wzrost narażenia na infekcje), W wysokich temperaturach i dużej wilgotności utrudnione jest chłodzenie, W niskich temperaturach i dużej wilgotności kłopotem jest nadmierne oddawanie ciepła

Ruch powietrza: Różnica ciśnienia w sąsiednich punktach atmosfery wywołuje ruch powietrza. Składowa pozioma tego ruchu nosi nazwę wiatru. Przy szybkim ruchu powietrza organizm ochładza się do górnej granicy przewodnictwa cieplnego właściwego dla skóry człowieka. Dalsze przyspieszenie wiatru już nie wpływa na ochładzanie organizmu. Długotrwałe działanie ruchu powietrza o dużej szybkości powoduje: obniżenie ciśnienia krwi, bóle głowy, bóle serca, wzmożoną pobudliwość nerwową, zaburzenia psychiczne.

Naturalne źródła pól elektromagnetycznych:

PEM- cechuje wzajemne uporządkowane i powtarzające się oddziaływanie pól elektrycznych i magnetycznych

Pole elektryczne- wywoływane obecnością przeciwstaw nych ładunków elektrycznych czyli napięciem elektrycznym, ruch tych ładunków czyli prąd elektryczny wywołuje pole magnetyczne. Zjawiska elektryczne odbywają się w pewnym obszarze-środowisku.

*Ziemskie pole geomagnetyczne- Powstaje na skutek ruchu obrotowego planety i przepływów płynnych warstw w ZEWNĘTRZNYCH WARSTWACH JĄDRA ZIEMSKIEGO (model „dynama”). Zewnętrzne jądro Ziemi- to płynne warstwy metaliczne (gł. żelazo). spłaszczone pod wpływem wiatru słonecznego od strony Słońca i rozciągnięte od strony „nocnej”. pole stałe, Indukcja: 30 - 70 mikroTesli, na biegunach największe.

*pola związane ze zjawiskami zachodzącymi w atmosferze Ziemi oraz pola pochodzące z przestrzeni pozaziemskiej

*pola 50Hz: elektryczne(inferencja z tk i narządami, częst własna dłoni) i magnetyczne(ukł krwionośny, serce); można odizolować się od pola elektrycznego-skóra nie można od magnetycznego; w przypadku pól rzędu GHz i MHz nie ma osobno składowej elektrycznej i magnetycznej mówimy tylko o PEM

*sztuczne źródła pól elektrycznych: Urządzenia do produkcji energii, linie przesyłowe wysokiego napięcia, elektronarzędzia, układy zasilania w środkach transportu, urządzenia biurowe, urządzenia gospodarstwa domowego, elektroniczne urządzenia, diagnostyka i medycyna(tomograf)

Zasada pomiaru PEM: dokonujemy w danym pkt 3 pomiarów (kierunek x,y,z), wybieramy wartość największą

Narażenie na działanie sztucznych PEM może szkodliwe co zależy od: wartości indukcji/natężenia częstotliwości, czasu ekspozycji

Prom jonizujące: wszystkie atomy danego pierwiastka mają zawsze tę samą l. protonów w jądrze, l. neutronów może być różna, atomy o jednakowej l. protonów a różnej neutronów nazywamy izotopami. Subst promieniotwórcza stale się rozpada, Radon rozpada się tworząc polon y=1/xt

Dawka promieniowania: 1Sv (Sivert); 2-3Sv- daza LD50 dawka śmiertelna dla 50% pop wywołuje chorobę popromienną, 7Sv- śmiertelna

Promieniowanie alfa jest to strumień cząstek alfa, czyli jąder atomów helu, złożonych z dwóch protonów i dwóch neutronów. Promienie alfa są ciężkimi cząstkami i niosą stosunkowo małą energię. Zatrzyma je już kartka papieru

Promieniowanie beta jest strumieniem wysokoenergetycznych elektronów. Barierą zatrzymującą to promieniowanie może być arkusz blachy miedzianej lub aluminiowej. Promieniowanie beta wykorzystuje się  np. w leczeniu raka skóry

Promieniowanie gamma to czysta energia- PEM o ogromnej energii fotonów.  Jest promieniowaniem przenikliwym, czyli przenika przez organizmy jak i wiele przeszkód. Zatrzymuje je gruba warstwa ołowiu

Choroba popromienna- Jest chorobą komórek organizmu. Promieniowanie zakłóca tworzenie nowych nici DNA przed podziałem komórki. Te komórki które otrzymały wadliwe DNA obumierają. Najbardziej wrażliwe tkanki w których stale trwają podziały komórkowe (nabłonek, szpik kostny). Najbardziej wrażliwe zarodki (wszystkie tkanki), dzieci i młodzież (nasady kości).

Jod-131: okres poł rozpadu to 8 dni, gromadzi się w tarczycy, może spowodować raka tarczycy lub przytarczyc, emituje prom gamma, „radiojod” wykorzystywany w terapii raka tarczycy

Cez-137: 30 lat, większe jego ilości gromadzą się w mięśniach, jest tak samo szybko przyswajany przez org jak potas

Stront-90: 28 lat, gromadzony w kościach, b. niebezpieczny gdyż szpik ciągle wytwarza nowe kom których DNA może ulec mutacji, rak kości, szpiku kostnego, białaczka, emituje prom beta

NDS- wartość średnia stęż którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8h dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w kodeksie pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń

NDSCh- wartość sr stęż które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika jeśli występuje w środ pracy nie dłużej niż 15min i nie częściej niż 2 razy w czasie zmian roboczych i w odstępstwie czasu nie krótszym niż 1h

NDSP- stęż które ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środ pracy przekroczone w żadnym momencie

Czynniki fiz: hałas, wibracje, promieniowanie, PEM, infradźwięki, ultradźwięki, pył przemysłowy, temp,  wilgotność, ruch powietrza

Czynniki niebezp: oddziaływanie na czł pracującego może prowadzić do urazu lub zatrucia np. rtęć

Czynniki szkodliwe: oddziaływanie może prowadzić do schorzenia pracownika lub jego potomstwa

HAŁAS: infradźwięki<16Hz-20kHz<ultradźwięki (od 0,5Hz wibracje, od 20dB słyszymy), 120dB- próg bólu

Skutki hałasu: uszkodzenie struktur anatomicznych narządu słuchu powodujące niedosłuch aż do całkowitej głuchoty (130dB), upośledzenie sprawności słuchu bez widocznych uszkodzeń elem anatomicznych przy natężeniu hałasu ok 82dB przy dłuższym czasie przebywania szkodliwe działanie hałasu zależy od czasu działania, charakteru hałasu, poziomu natężenia, osobliwej wrażliwości 

Decybel, dB – logarytmiczna jednostka miary równa 1/10 bela,

Miara głośności/ poziom mocy akustycznej- emisja hałasu z jego źródła Bel

Głośność dźwięku związana jest z jego natężeniem lub ciśń akustycznym

Ciśnienie-wartość siły działającej prostopadle do powierzchni podzielona przez powierzchnię na jaką ona działa

Temper: ogólny przejaw energii danego ciała, jedn: [K], C,F 1C=1K

Psychometr: pomiar temp termometrem suchym, wilgotnym, określamy różnicę psychometryczną, odczytujemy z tabeli dla danej temp wilgotność ochładzania Dla pomiaru wilgotności najczęściej stosujemy HIGROMETR

Komfort cieplny - to zespół parametrów meteorologicznych (temperatura, wilgotność, ciśnienie) przy którym większość ludzi czuje się najlepiej i nie odczuwa ani ciepła ani chłodu. (Temp 21%, Wilgotność względna ok. 50% , Ruch powietrza poniżej 0,1 m/s) (w czasie pracy fiz granice te przesuwają się w dół)

Zyski ciepła energia dostarczana (pożywienie) promieniowanie przewodzenie

Straty ciepła: wypromieniowywanie,  parowanie,  przewodzenie,  konwekcja (proces przekazywania ciepła związany z ruchem materii w pow lub wodzie)

Ciepło właściwe jest współczynnikiem określającym skłonność ciała do łatwiejszej lub trudniejszej zmiany temperatury pod wpływem dostarczonej energii cieplnej. Wartość ciepła właściwego wynika z ilości energii cieplnej potrzebnej do ogrzania / ochłodzenia ciała. Cw=Q/m*ΔT [m2/s2*K]

Stres cieplny – efekt pracy w mikroklimacie gorącym. Reakcja organizmu: wzrost temperatury skóry, rozszerzenie obwodowych naczyń krwionośnych, zwiększenie przepływu krwi, pocenie się (zwiększona utrata ciepła przez parowanie), zwiększona utrata ciepła przez konwekcję i promieniowanie, zwiększenie przenoszenia ciepła z wnętrza organizmu do obwodu)

Stopnie oparzeń termicznych: Io – rumień o cechach zapalnych , IIo – rumień i pęcherze, IIIo – rumień, pęcherze i martwica tkanek, IVo – zwęglenie tkanek

Działanie ogólne niskich temperatur: Obniżenie temperatury ciała, zwolnienie przemiany materii. Przy długotrwałym działaniu zimna następuje śmierć z zamarznięcia

Stopnie działania niskich temperatur: Io – rumień z sinofioletowym odcieniem, IIo – zmiany pęcherzykowe z obrzękiem skóry i tkanki podskórnej, IIIo –martwica tkanek

Wpływ wilgotności: Dla człowieka szkodliwa jest wilgotność względna poniżej 30% (wysychanie błon śluzowych, wzrost narażenia na infekcje), W wysokich temperaturach i dużej wilgotności utrudnione jest chłodzenie, W niskich temperaturach i dużej wilgotności kłopotem jest nadmierne oddawanie ciepła

Ruch powietrza: Różnica ciśnienia w sąsiednich punktach atmosfery wywołuje ruch powietrza. Składowa pozioma tego ruchu nosi nazwę wiatru. Przy szybkim ruchu powietrza organizm ochładza się do górnej granicy przewodnictwa cieplnego właściwego dla skóry człowieka. Dalsze przyspieszenie wiatru już nie wpływa na ochładzanie organizmu. Długotrwałe działanie ruchu powietrza o dużej szybkości powoduje: obniżenie ciśnienia krwi, bóle głowy, bóle serca, wzmożoną pobudliwość nerwową, zaburzenia psychiczne.

Naturalne źródła pól elektromagnetycznych:

PEM- cechuje wzajemne uporządkowane i powtarzające się oddziaływanie pól elektrycznych i magnetycznych

Pole elektryczne- wywoływane obecnością przeciwstaw nych ładunków elektrycznych czyli napięciem elektrycznym, ruch tych ładunków czyli prąd elektryczny wywołuje pole magnetyczne. Zjawiska elektryczne odbywają się w pewnym obszarze-środowisku.

*Ziemskie pole geomagnetyczne- Powstaje na skutek ruchu obrotowego planety i przepływów płynnych warstw w ZEWNĘTRZNYCH WARSTWACH JĄDRA ZIEMSKIEGO (model „dynama”). Zewnętrzne jądro Ziemi- to płynne warstwy metaliczne (gł. żelazo). spłaszczone pod wpływem wiatru słonecznego od strony Słońca i rozciągnięte od strony „nocnej”. pole stałe, Indukcja: 30 - 70 mikroTesli, na biegunach największe.

*pola związane ze zjawiskami zachodzącymi w atmosferze Ziemi oraz pola pochodzące z przestrzeni pozaziemskiej

*pola 50Hz: elektryczne(inferencja z tk i narządami, częst własna dłoni) i magnetyczne(ukł krwionośny, serce); można odizolować się od pola elektrycznego-skóra nie można od magnetycznego; w przypadku pól rzędu GHz i MHz nie ma osobno składowej elektrycznej i magnetycznej mówimy tylko o PEM

*sztuczne źródła pól elektrycznych: Urządzenia do produkcji energii, linie przesyłowe wysokiego napięcia, elektronarzędzia, układy zasilania w środkach transportu, urządzenia biurowe, urządzenia gospodarstwa domowego, elektroniczne urządzenia, diagnostyka i medycyna(tomograf)

Zasada pomiaru PEM: dokonujemy w danym pkt 3 pomiarów (kierunek x,y,z), wybieramy wartość największą

Narażenie na działanie sztucznych PEM może szkodliwe co zależy od: wartości indukcji/natężenia częstotliwości, czasu ekspozycji

Prom jonizujące: wszystkie atomy danego pierwiastka mają zawsze tę samą l. protonów w jądrze, l. neutronów może być różna, atomy o jednakowej l. protonów a różnej neutronów nazywamy izotopami. Subst promieniotwórcza stale się rozpada, Radon rozpada się tworząc polon y=1/xt

Dawka promieniowania: 1Sv (Sivert); 2-3Sv- daza LD50 dawka śmiertelna dla 50% pop wywołuje chorobę popromienną, 7Sv- śmiertelna

Promieniowanie alfa jest to strumień cząstek alfa, czyli jąder atomów helu, złożonych z dwóch protonów i dwóch neutronów. Promienie alfa są ciężkimi cząstkami i niosą stosunkowo małą energię. Zatrzyma je już kartka papieru

Promieniowanie beta jest strumieniem wysokoenergetycznych elektronów. Barierą zatrzymującą to promieniowanie może być arkusz blachy miedzianej lub aluminiowej. Promieniowanie beta wykorzystuje się  np. w leczeniu raka skóry

Promieniowanie gamma to czysta energia- PEM o ogromnej energii fotonów.  Jest promieniowaniem przenikliwym, czyli przenika przez organizmy jak i wiele przeszkód. Zatrzymuje je gruba warstwa ołowiu

Choroba popromienna- Jest chorobą komórek organizmu. Promieniowanie zakłóca tworzenie nowych nici DNA przed podziałem komórki. Te komórki które otrzymały wadliwe DNA obumierają. Najbardziej wrażliwe tkanki w których stale trwają podziały komórkowe (nabłonek, szpik kostny). Najbardziej wrażliwe zarodki (wszystkie tkanki), dzieci i młodzież (nasady kości).

Jod-131: okres poł rozpadu to 8 dni, gromadzi się w tarczycy, może spowodować raka tarczycy lub przytarczyc, emituje prom gamma, „radiojod” wykorzystywany w terapii raka tarczycy

Cez-137: 30 lat, większe jego ilości gromadzą się w mięśniach, jest tak samo szybko przyswajany przez org jak potas

Stront-90: 28 lat, gromadzony w kościach, b. niebezpieczny gdyż szpik ciągle wytwarza nowe kom których DNA może ulec mutacji, rak kości, szpiku kostnego, białaczka, emituje prom beta

NDS- wartość średnia stęż którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8h dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w kodeksie pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń

NDSCh- wartość sr stęż które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika jeśli występuje w środ pracy nie dłużej niż 15min i nie częściej niż 2 razy w czasie zmian roboczych i w odstępstwie czasu nie krótszym niż 1h

NDSP- stęż które ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środ pracy przekroczone w żadnym momencie

Czynniki fiz: hałas, wibracje, promieniowanie, PEM, infradźwięki, ultradźwięki, pył przemysłowy, temp,  wilgotność, ruch powietrza

Czynniki niebezp: oddziaływanie na czł pracującego może prowadzić do urazu lub zatrucia np. rtęć

Czynniki szkodliwe: oddziaływanie może prowadzić do schorzenia pracownika lub jego potomstwa

HAŁAS: infradźwięki<16Hz-20kHz<ultradźwięki (od 0,5Hz wibracje, od 20dB słyszymy), 120dB- próg bólu

Skutki hałasu: uszkodzenie struktur anatomicznych narządu słuchu powodujące niedosłuch aż do całkowitej głuchoty (130dB), upośledzenie sprawności słuchu bez widocznych uszkodzeń elem anatomicznych przy natężeniu hałasu ok 82dB przy dłuższym czasie przebywania szkodliwe działanie hałasu zależy od czasu działania, charakteru hałasu, poziomu natężenia, osobliwej wrażliwości 

Decybel, dB – logarytmiczna jednostka miary równa 1/10 bela,

Miara głośności/ poziom mocy akustycznej- emisja hałasu z jego źródła Bel

Głośność dźwięku związana jest z jego natężeniem lub ciśń akustycznym