KRĄŻENIE MAŁE: pień płucny- t. płucne-t.płatowe-t.segmentowe-sieć włosowata-ż segmentowe-ż.płatowe-ż.płucne
AORTA WSTĘPUJĄCA: odchodzą od niej tętnice wieńcowe prawa i lewa. *prawa (pp, kp, tylna cz kl) przechodzi w tęt międzykom tylną *lewa (lp, lk, przednia cz kp)-międzykom przednią i okalającą
ŁUK AORTY: *pień ramienno-głowowy dzieli się na tęt podobojczykową prawą i szyjną wspólną prawą. Szyjna dzieli się na tęt szyjną zewn i wewn. Szyjna zewn (szyja i głowa z wyjątkiem oka, ucha, mózgowia) dzieli się na tęt szczękową i skroniową powierzchowną. Szyjna zewn- jej odgałęzienia i tęt tylne tworzą koło tętnicze mózgu *tęt podobojczykowa: *prawa odchodzi od pnia r-g, *lewa od łuku aorty. Od t. podoboj odchodzi tętnica kręgowa która łączy się z drugą t. kręgową tworząc t. podstawną. T.podoboj kieruje się do dołu tworząc t. pachową-ramienna-w dole łokciowym tworzy promieniową (-tęt właściwa kciuka) i łokciową które łącząc się tworzą łuk grzbietowy i dłoniowy
AORTA ZSTĘPUJĄCA: ^CZ.PIERSIOWA: odchodzą od niej gałęzie ścienne (śc klatki piersiowej, skóra, mięsnie) są to: tęt przeponowe górne i międzyżebrowe tylne. Gałęzie trzewne (narządy): tęt przełykowe, oskrzelowe, osierdziowe, śródpiersiowe ^CZ. BRZUSZNA(narządy jamy brzusznej): kończy się na wys L4 gdzie dzieli się na 2 tęt biodrowe wspólne (miednica mniejsza i kończyna dolna) i przechodzi w tęt krzyżową pośrodkową. Biodrowa wspólna dzieli się na biodrową wewn(śc i narządy miednicy mniejszej) i zewn (kończyna dolna). Biodrowa zewn-udowa-podkolanowa-tęt piszczelowa przednia(przechodzi w grzbietową) i piszczelową tylną(odchodzi od niej strzałkowa). Na podeszwie stopy piszczelowa tylna dzieli się na podeszwową boczną i przyśrodkową które tworzą łuk podeszwowy. Gałęzie ścienne: tt przeponowe dolne parzyste i 4 pary tętnic lędźwiowych.
Trzewne parzyste: nadnerczowe, nerkowe, jajnikowe/jądrowe. Trzewne nieparzyste: *pień trzewny: tęt żołądkowa lewa, śledzionowa, wątrobowa właściwa (żołądek, trzustka wątroba śledziona cz. dwunastnicy) *t krezkowa-górna (jelito cienkie i cz grubego) *krezkowa dolna (pozostałe grube i odbytnice)
ŻGG: z połączenia 2 żył ramienno-głowowych, uchodzi do niej ż. nieparzysta (zbiera krew z klatki piersiowej). Ż. ram-głow powstaje z poł żyły szyjnej wewn (mózgowie, czaszka, opony, twarz, cz szyjna) i ż podobojczykowej (kończyna górna) powstałej z ż. pachowej a ta z żż ramiennych. *powierzchowne: odpromieniową uchodzącą do pachowej i odłokciowej do jednej z ż. ramiennych. Żż ramienne z poł *ukł głębokiego: promieniowej i łokciowej
ŻGD(podprzeponowa cz ciała): z poł żż biodrowych wspólnych na wys L5. Naczynia ścienne: żż lędźwiowe i przeponowe dolne. Naczynia trzewne: *parzyste: nadnerczowe, nerkowe, jajnikowe/jądrowe. Po prawej str uchodzą do ŻGD, po str lewej do ż. nerkowej lewej *nieparzyste (żołądek, jelita, śledziona, trzustka) do ż wrotnej- krążenie wątrobowe-ŻGD. ŻYŁA WROTNA w wątrobie tworzy ukł żylno-żylny który przechodzi z żż wątrobowe uchodzące do ŻGD. Powstaje z poł ż krezkowej górnej (żołądek, dwunastnica, jelito czcze kręte trzustka cz, grubego) i ż śledzionowej do której uchodzi krezkowa dolna (okrężnica zstępująca, esowata, odbytnica) ŻYŁA BIODROWA WSP z poł żż biodrowej wewn(obszar miedniczny, uchodzą do niej naczynia ścienne i trzewne) i zewn(kończyna dolna). Biodrowa zewn jest przedłużeniem udowej ta podkolanowej, ta piszczelowych. *ukł głęboki: udowa, podkolanowa, piszczelowe *ukł powierzchowny: odpiszczelowa(pochodząca z łuku grzbietowego stopy i uchodząca do udowej) i odstrzałkowa (z łuku podeszwowego i uchodząca do podkolanowej)
ZATOKA WIEŃCOWA leży w bruździe wieńcowej, uchodzi do niej żyła wielka serca powstała z żyły średniej, małej i żyły tylnej komory lewej
KRĄŻENIE PŁODOWE: CECHY: otwór owalny, przewód tętniczy, tt pępkowe, żyła pępkowa, przewód żylny///. Krew z pp serca dostaje się do lp przez otwór owalny lub do kp. Z kp wydostaje się pniem płucnym na zewn serca. Nie płynie do serca tylko przewodem tętniczym dostaje się do aorty. Aorta dzieli się na tęt biodrowe wsp a te na biodrowe zewn i wewn. Od wewn odchodzą tęt pępkowe, które wychodzą z dziecka i dostają się do łożyska matki. Z łożyska wychodzi żyła pępkowa która kieruje się w stronę wątroby dziecka tam może płynąć 2 drogami: *do żyły wrotnej lub *przewodem żylnym do ŻDG i do serca. Krew która dostała się do wątroby żyłą wrotną przepływa przez wątrobę i żyłami wątrobowymi dostaje się do ŻGD i do serca.
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
UKŁAD LIMFATYCZNY Jest wraz z układem krwionośnym częścią układu naczyniowego. Układ ten jest równoległy do części żylnej układu krwionośnego i jego przepływ jest do sercowy. Naczynia chłonne podobnie jak żyły zawierają liczne zastawki .Rola układu chłonnego: Zapewnia drenaż tkankowy czyli odprowadza płyny tkankowe z narządów; Transport tłuszczów (ok. 70% tłuszczów jest w kosmkach jelitowych wchłaniane do naczyń chłonnych); Udział w procesach odpornościowych organizmów. Elementy składowe układu chłonnego: Limfa (chłonka), Naczynia limfatyczne, Narządy limfatyczne
Limfa – jest zasadowym płynem powstającym z płynu tkankowego. Stężenie elektrolitów jest podobne do osocza. Różnicą jest mniejsze stężenie białek, a większe limfocytów, makrofagów i przeciwciał. Skład limfy zależy w dużej mierze od tkanek w których powstaje. Limfę zawierającą dużą ilość tłuszczu wchłoniętego w jelicie nazywa się mleczem( ze względu na białawe zabarwienie). Produkcja limfy to 1-2 l na dobę.
NACZNIA CHŁONNE – początkiem są naczynia chłonne włosowate, które rozpoczynają się ślepo w narządach i tkankach. Łączą się one w naczynia chłonne właściwe, zgodnie z zasadą zwiększania średnicy, a zmniejszania liczby naczyń. Naczynia te łączą się następnie w pnie chłonne, które w efekcie wytworzą dwa przewody chłonne.
PRZEWÓD PIERSIOWY LEWY- Powstaje z połączenia pni jelitowych i lędźwiowych. Jelitowy prowadzi chłonkę z jelit, lędźwiowe z kończyn dolnych i miednicy mniejszej. Miejscem połączenia pni jest rozszerzenie nazywane zbiornikiem mleczu. Następnie zbiornik zwęża się tworząc przewód piersiowy, który uchodzi do lewego kąta żylnego odprowadzając chłonkę do układu żylnego. Przed ujściem do przewodu uchodzą: pień szyjny lewy, pień podobojczykowy lewy i pień oskrzelowo-śród piersiowy lewy – zbierają one chłonkę z lewej strony głowy, szyi, lewej kończyny górnej i lewej strony klatki piersiowej. w efekcie przewód piersiowy odprowadza chłonkę z ¾ ciała ludzkiego.
PRZEWÓD CHŁONNY PRAWY– powstaje z połączenia pni: szyjnego prawego, podobojczykowego prawego i oskrzelowo - śród piersiowego prawego. W związku z tym zbiera chłonkę z prawej strony głowy i szyi, prawej kończyny górnej i prawej strony klatki piersiowej i odprowadza ją do prawego kąta żylnego. NARZĄDY CHŁONNE – do narządów chłonnych zalicza się grasicę, śledzionę, węzły chłonne, migdałki i grudki chłonne jelit( i oskrzeli). GASICA– leży w śródpiersiu , za mostkiem. Największe rozmiary osiąga w okresie dojrzewania, potem stopniowo ulega stłuszczeniu i zanikowi. Jest miejscem dojrzewania limfocytów wyprodukowanych w szpiku kostnym. Jej komórki to tzw. ciałka Hassala. ŚLEDZIONA – jest największym narządem układu limfatycznego. Jej rolą jest produkcja limfocytów, wytwarzanie przeciwciał, rozpad krwinek czerwonych, magazynowanie krwi, a w życiu płodowym pełni rolę krwiotwórczą. Jest położona w górnym piętrze jamy brzusznej w podżebrzu lewym wzdłuż 10 żebra. Zbudowana jest z tzw. miazgi białej związanej z limfocytami i miazgi czerwonej, w której rozpadają się krwinki czerwone. Pomiędzy miazgami znajduję się tzw. strefa brzeżna. Jest to miejsce gdzie limfocyty zatrzymują się na 30 – 40 min. Jest bardzo dobrze ukrwionym narządem. W ciągu doby przepływa przez nią ok. 250 l krwi. Jej krążenie to krążenie dziwne typu otwartego tzn. że krew wynaczyniania się do zatok śledziony aby mogło dojść do rozpadu krwinek czerwonych.
WĘZŁY CHŁONNE narządy występujące na drodze naczyń chłonnych. Są to skupiska tkanki limfatycznej otoczone torebką łącznotkankową. Są miejscem tworzenia limfocytów i ośrodkiem niszczenia obcych związków. Występują zawsze w grupach: małych – 3-6 węzłów i dużych 10 -30. Największe skupiska leżą w tkance podskórnej w okolicach szyi, dołu pachowego i pachwiny. Torebka otaczająca węzeł wnika w jego miąższ i dzieli go na płaciki. Pomiędzy torebką a miąższem tworzą się przestrzenie nazywane zatokami. Do każdego węzła uchodzi kilka naczyń doprowadzających, a wychodzi najczęściej jedno naczynie odprowadzające, a więc w obrębie węzłów dochodzi do redukcji naczyń. Węzły mają kształt owalny lub fasolkowaty i są wielkości od 1mm – 3 cm
……………………………………………………………………………………………………………………………………
.
UKŁ.DOKREWNY: tworzą go hormony(subst. Produkowane przez wyspecjalizowane kom.; wydzielane do płynów ustrojowych; wpływające na metabolizm; niepodlegające zużyciu jako źródło energii. ROLA HORMONÓW: regulują przemiane materii, zaspalają prace narządów wew.| Wyst. 2 typy gruczołów dokrewnych właściwe(szyszynka, grasica, tarczyca, przytarczyce,nadnercza) mieszane(trzustka, jajnik, jądro-ponieważ oprócz hormonów produkują także inne substancje)
PRZYSADKA MÓZGOWA: leży w dole przysadki tzw. siodełku tureckim k.klinowej. Jest zawieszona na lejku odchodzącym od podwzgórza. W budowie przysadki mózgowej wyróżnia się płat przedni, tylni i cz. pośrednią. Płat przedni wykonuje czynności wewnątrzwydzielnicze i produkuje hormony tropowe: *GH-hormon wzrostu,* ACTH. adrenokortykotropowy-pobudza kore nadnerczy, *TSH-h. tyreotropowy pobudza gruczoł tarczowy, *FSH i LH-h. gonadotropowe-folikulostymulinę(odp. Za dojrzew. Pęch. Jajnikowych i spermatogenezę) i h.luteinizujący (pobudza wydz. Dokrewne jajnika i jądra) *PRL-prolaktynę-wpływa na rozwój ciałka żółtego w ciąży, na wzrost gruczołów mlecznych i wydz. Mleka. W płacie tylnym znajd. się h. prod. przez podwzgórze, a uwalniane przez przysadkę: ** oksytocyna-odp. Za skurcz macicy;** ADH- h. antydiuretyczny-hamuje wydalanie wody z moczem(hamuje diurezę); **wazopresyna-kurczy naczynia krwionośne i podnosi cisnienie.
SZYSZYNKA: należy do mózgowia, f. :prawdopodobnie hamuje prod. Hormon hamujący prod. h.gonadotropowych przysadki hamując dojrzewanie płciowe, prod. melatonine – h. regulujący sen i czuwanie. Szyszka jest czynna do okresu dojrzewania, nast. Degeneruje się i grom. Się w niej tzw. Piasek mózgu. TARCZYCA: leży do przodu od krtani, w przedniej ok. szyi. Czynność tarczycy jest sterowana głównie przez h.tyreotropowy przysadki, zależy od il. jodu,z którego syntezowane są hormony. Skł się z 2 płatów:prawego i lewego poł Węziną. Objęta jest torebką włóknistą, która do wnętrza wysyła przegrody. Między nimi poł są pęcherzyki o zmiennej wielkości. Wew. Nich w specjal. Płynie koloidowym znajd. Się hormony tarczycy-*tyroksyna(odp za rozwój, wzrastanie, regul. Przemiane materii) i *trójjodotyronina(to co tyroksyna ale silniej) hormony przysadko zależne. Tarczyca prod. także *kalcytonine-h. ham. odwapnienie kości.
GR> PRZYTARCZYCZNE: Jest ich4, poł są na tylnej pow. płatów tarczycy.. Ich czynność jest zw. Z gospodarką wapniową i fosforanową. Wydz. One h. *parathormon(Reg. Te przemiany). Niedobór tego h. pow. tężyczkę(silne i długotrwałe skurcze m.szkielet.) nadmiar –odwapni. Kości i wzrost poz. Wapnia we krwi.
GRASICA: Leży na granicy szyi i klatkie piers., tuż za mostkiem. Zbud z 2 płatków, które podzielone są na zraziki. W cz.centralnej znajd. Się bardzo char. Ciałka Hassala, których liczba wraz z wiekiem maleje. Grasica osiąga najw. Rozwój ok12 rż, nast. Zanika. W wieku starczym grasica osiąga mase podobna do tej przy urodzeniu. Proces jej zanikania zw. Jest z h.płciowymi. Wytrwarza limfocyty a jej h. *tymozyna przyspiesza ich dojrzewanie.
NADNERCZA: parzysty gruczoł poł na górnym biegunie nerki. Prawe jest w kształcie trójkąta a lewe półksiężyca. W bud. Wew wyr się korę i rdzeń. Kora jest zółta(jej kom grom tłuszcz) produkuje *sterydy(regulują przemiane mineralną, białkową,węglowodanową, odporność org) i *androgeny(h.płciowe). Praca kory jest regulowana przez h.adrenokortykotropowy. H.rdzenia:*adrenalina i noradrenalina wzmagają czynności cz. współczulnej ukł. Autonomicznego, wzrost cieśn., przyśp akcji serca, wzrost poz cukru we krwi, hamuje prace żoł-jel, wytw i uwaln h.rdzenia nadnerczy nie podlega regulacji przysadki
TRZUSTKA: między odc wydzielniczymi cz zewnątrzwydz trzuski rozrzucone SA liczne wyspy trzustkowe(LANGERHANSA), stan. jej cz dokrewną. Rozpoznano w nich 3 rodz kom: alfa-prod. glukagon(podnosi poziom cukru we krwi), beta-wydz *insuline(obniża poz cukru) oraz kom prod somatostatynę. JAJNIK: leży w dole jajnikowym tzw miejscu podziału tętnicy biodrowej wspólnej. Prod.*estrogeny(odp za rozwój 2rzednych cech płciowych) i progesteron(prod przez ciałko żółte jajnika, pod wpływem h luteinizującego przysadki) JĄDRO: gruczoł płciowy męski. Wydz. *Testosteron(min. Kształtowanie płci w życiu płodowym, wpływ na spermatogeneze i powst. Wtórnych cech płciowych, pobudz. Rozwoju gruczołu krokowego, zwiększenie masy ciała i poz cholesterolu we krwi
...
Elunsia